Beş faktör kişilik modeli ve örgütsel muhalefet arasındaki ilişki üzerine bir araştırma

ÖKTEN, Ayşe Begüm; CENKÇİ, Tuna

Beş faktör kişilik modeli ve örgütsel muhalefet arasındaki ilişki üzerine bir araştırma

Ayşe Begüm ÖKTEN, (Yeditepe Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, İşletme Bölümü, İstanbul, Türkiye)

Tuna CENKÇİ (Yeditepe Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, İşletme Bölümü, İstanbul, Türkiye)

ÖNERİ

21 2

Yıl: 2013 Cilt: 10 Sayı: 39 Sayfa Aralığı: 41 - 51 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Beş faktör kişilik modeli ve örgütsel muhalefet arasındaki ilişki üzerine bir araştırma

Öz:

Örgüt içerisindeki ya da örgüt ile ilgili anlaşmazlıkların ve karşıt fikirlerin sözlü ifadesi [1] olarak tanımlanan örgütsel muhalefet, daha çok bireysel bir davranış olarak görülmektedir. Bu nedenledir ki, özellikle, kişilik özellikleri ile muhalefet arasındaki ilişkinin araştırılması konuya önemli bakış açısı sağlamaktadır. Bu çalışmanın amacı örgütsel muhalefete bireysel açıdan yaklaşmak ve beş faktör kişilik modeli ile muhalefet arasındaki ilişkiyi incelemektir. İstanbul’da çeşitli sektörlerde (tekstil, bankacılık, otomotiv, vb.) faaliyet gösteren örgütlerde görev yapan 350 beyaz yakalı çalışandan alınan veriler doğrultusunda sorumlu ve düzenli kişilerin hem yapıcı hem de sorgulayıcı açık muhalefette bulunduğu, dışadönüklüğün yapıcı açık muhalefeti açıkladığı anlaşılmıştır. Öte yandan, uyumluluk ve yaratıcılık kişilik özelliklerinin sorgulayıcı açık muhalefeti negatif yönde açıkladığı bulgulanmıştır. Buna ek olarak, duygusal dengenin hem dışsal hem de gizli muhalefeti negatif yönde açıkladığı görülmüştür.

Anahtar Kelime:

A study on the relationship between the big five personality model and organizational dissent

Öz:

Organizational dissent, defined as the expression of disagreement or contradictory opinions within organizations [1], is seen mostly an individual behavior. Thus, investigating the relationship between personality and organizational dissent can bring an important perspective to the subject. The purpose of this study is to approach organizational dissent from an individual perspective and investigate the relationship between the Big Five personality model and organizational dissent. 350 white collar employees working in different sectors (such as textile, banking, automobile) in Istanbul participated to the study. The results indicated that responsibility and tidiness predicted both constructive and questioning articulated dissent while extraversion explained the variance in constructive articulated dissent. On the other hand, agreeableness and creativity have explained the variance in questioning articulated dissent in the negative direction. In addition, emotional stability explained the variance in displaced and latent dissent in the negative direction.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

[1] Kassing, J.W. (1998). Development and Validation of the Organizational Dissent Scale. Management Communication Quarterly, 12, 183-229.
[2] Dimitris, B. & Vakola, M. (2007). Organizational Silence: A New Challenge for Human Resource Management. Athens University of Economics and Business, 1-19.
[3] Gorden, W.I. (1988). Range of Employee Voice. Employee Responsibilities and Rights Journal, 4, 283-299.
[4] [4] Kassing, J.W. (2005). Speaking Up Competently: A Comparison of Perceived Competence in Upward Dissent Strategies. Communication Research Reports, 22(3), 227-234.
[5] Kassing, J.W. (1997). Articulating, Antagonizing and Displacing: A Model of Employee Dissent. Communication Studies, 48(4), 311-332.
[6] Hegstrom, T.G. (1990). Mimetic and Dissent Conditions in Organizational Rhetoric. Journal of Applied Communication Research, 18, 141-152.
[7] Kassing, J.W. (2002). Speaking Up: Identifying Employees’ Upward Dissent Strategies. Management Communication Quarterly, 16, 187-209.
[8] Sprague, J.A. & Ruud, G.L. (1988). Boat-rocking in the High Technology Culture. American Behavioral Scientist, 32(2), 169-193.
[9] Kassing, J.W. & Avtgis, T.A. (1999). Examining the Relationship Between Organizational Dissent and Aggressive Communication. Management Communication Quarterly, 13(1) 100-115.
[10] Kassing, J.W. (2000). Investigating the Relationship Between Superior-Subordinate Relationship Quality and Employee Dissent. Communication Research Reports, 17, 58-70.
[11] Akdoğan, A.A. & Cingöz, A. (2011). Örgütlerde Muhalefet (Organizational Dissent) ve Lider-Üye Etkileşiminin/Değişiminin Kalitesi Arasındaki İlişkinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma. 19. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı, Çanakkale, 383-387.
[12] Kassing, J.W. (2000). Exploring the Relationship Between Workplace Freedom of Speech, Organizational Identification and Employee Dissent. Communication Research Reports, 387-396.
[13] Cenkci, T. & Ötken, A.B. (2012). The Influence of Organizational Climate on Employee Dissent in Turkey. University of Riverside, Global Mindset Development in Leadership and Management Conference Proceedings, Los Angeles, CA, U.S.A, p. 106-130.
[14] Erkuş, A. & Tabak, A. (2009). Beş Faktör Kişilik Özelliklerinin Çalışanların Çatışma Yönetim Tarzlarına Etkisi: Savunma Sanayiinde Bir Araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(2), 213-242.
[15] Packer, D.J. (2010). The Interactive Influence of Conscientiousness and Openness to Experience on Dissent. Social Influence, 5(3), 202-219.
[16] Sandy, S.V., Boardman, S.K. & Deutsch, M. (2000). Personality and Conflict. M. Deutsch, ve P.T. Coleman (Ed.), The Handbook of Conflict Resolution: Theory and Practice. San Francisco: Jossey-Bass Publishers.
[17] Chiles, A.M. & Zorn, T.E. (1995). Empowerment in Organizations: Employees’ Perceptions of the Influences of Empowerment. Journal of Applied Communication Research, 23, 1-25.
[18] Scott, D., Bishop, J.W. & Chen, X. (2003). An Examination of the Relationship of Employee Involvement with Job Satisfaction, Employee Cooperation and Intention to Quit in U.S. Invested Enterprise in China. International Journal of Organizational Analysis, 11(1), 3-19.
[19] Dozier, J.B. & Miceli, M.P. (1985). Potential Predictors of Whistle-Blowing: A Prosocial Behavior Perspective. Academy of Management Review, 10, 823-836.
[20] Kassing, J.W. & Armstrong, T.A. (2002) Someone’s Going to Hear About This. Management Communication Quarterly, 16(1), 39-65.
[21] Kassing, J.W. (2008). Consider This: A Comparison of Factors Contributing to Employees’ Expressions of Dissent. Communication Quarterly, 56(3), 342-355.
[22] Şimşek, Ş., Akgemci, T. & Çelik, A. (2003). Davranış Bilimlerine Giriş ve Örgütlerde Davranış. İstanbul: Adım Matbaacılık.
[23] Barlı, Ö. (2008). Davranış Bilimleri ve Örgütlerde Davranış. İstanbul: Bakanlar Medya.
[24] Demirci, M.K., Özler, D.E. & Girgin, B. (2007). Beş Faktör Kişilik Modelinin İşyerinde Duygusal Tacize (Mobbing) Etkileri- Hastane İşletmelerinde Bir Uygulama. Journal of Azerbaijani Studies, 10(3-4), 13-39.
[25] Taggar, S., Hackett, R., & Saha, S. (1999). Leadership Emergence İn Autonomous Work Teams: Antecedents And Outcomes. Personnel Psychology, 52, 899-926.
[26] John, O.P. & Srivastava, S. (1999). The Big Five Trait Taxonomy: History, Measurement and Theoretical Perspectives. L.A. Pervin & O.P. Johns (Ed.), Handbook of Personality: Theory and Research (pp. 102-138). New York: Guilford Press.
[27] Hart, J.W., Stasson, M.F., Mahoney, J.M. & Story, P. (2007). The Big Five and Achievement Motivation: Exploring The Relationship Between Personality and A Two-Factor Model Of Motivation. Individual Differences Research, 5(4), 267-274.
[28] Goldberg, L.R. (1990). An Alternative “Description of Personality”: The Big Five Factor Structure. Journal of Personality and Social Pscyhology, 59, 1216-1229.
[29] Saucier, G. (2008). Measures of The Personality Factors Found Recurrently in Human Lexicons. G.J. Boyle, G. Matthews, & D. Saklofske (Ed.), The SAGE Handbook of Personality Theory and Assessment, Personality Measurement and Testing, 2, 29-54. London: Sage.
[30] McCrae, R.R., & Costa, P. T., Jr. (1987). Validation of The Five-Factor Model of Personality Across Instruments and Observers. Journal of Personality and Social Psychology, 52, 81-90.
[31] Saucier, G. (1994). Trapnell Versus the Lexical Factor: More Ado About Nothing? European Journal of Personality, 8, 291-298.
[32] Yelboğa, A. (2006). Kişilik Özellikleri ve İş Performansı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. “İş, Güç” Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 8(2), 196-211.
[33] Deniz, A. & Erciş, A. (2008). Kişilik Özellikleri ile Algılanan Risk Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi Üzerine Bir Araştırma. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 22(2), 301-330.
[34] Girgin, B. (2007). Beş Faktör Kişilik Modelinin İşyerinde Duygusal Tacize (Mobbing) Etkileri. İşletme Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Dumlupınar Üniversitesi.
[35] Goodstein, L.D. & Lanyon, R.I. (1999). Applications of Personality Assessment to the Workplace: A Review. Journal of Business and Psychology, 13, 291-322.
[36] Costa, P.T. & McCrae, R.R. (1992). NEO-PI-R: Professional Manual. Odessa, FL: Psychological Assessment Resources.
[37] Bono, J.E., Boles, T.L., Judge, T.A. & Lauver, K.J. (2002). The Role of Personality in Task and Relationship Conflict. Journal of Personality, 70(3), 1311-1344.
[38] Basım, N.H., Çetin, F. & Tabak, A. (2009). Beş Faktör Kişilik Özelliklerinin Kişilerarası Çatışma Çözme Yaklaşımlarıyla İlişkisi. Türk Psikoloji Dergisi, 24(63), 20-34.
[39] Barrick, M.R., Stewart, G.L. & Piotrowski, M. (2002). Personality and Job Performance: Test of the Mediating Effects of Motivation Among Sales Representatives. Journal of Applied Psychology, 87(1), 43-51.
[40] Cloninger, S.C. (2000). Theories of Personality: Understanding Persons. USA: Prentice Hall.
[41] Demirkan, S. (2006). Özel Sektördeki Yöneticilerin ve Çalışanların Bağlanma Stilleri, Kontrol Odağı, İş Doyumu ve Beş Faktör Kişilik Özelliklerinin Araştırılması. Psikoloji Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara Üniversitesi.
[42] Digman, J.M. (1990). Personality Structure: Emergence of The Five-Factor Model. Annual Review of Psychology, 41, 417-440.
[43] Friedman, H.S. & Schustack, M.W. (1999). Personality: Classic Theories and Modern Research. Boston, USA: Allyn & Bacon.
[44] Bruck, C.S. & Allen, T.D. (2003). The Relationship Between Big Five Personality Traits, Negative Affectivity Type A Behavior and Work-Family Conflict. Journal of Vacational Behavior, 63, 457-472.
[45] Barrick, M.R. & Mount, M.K. (1991). The Big Five Personality Dimensions and Job Performance: A Meta-Analysis. Personnel Psychology, 44(1), 1-26.
[46] McCrae, R.R. (1996). Social Consequences of Experiential Openness. Pscyhological Bulletin, 120, 323-337.

APA	ÖKTEN A, CENKÇİ T (2013). Beş faktör kişilik modeli ve örgütsel muhalefet arasındaki ilişki üzerine bir araştırma. , 41 - 51.
Chicago	ÖKTEN Ayşe Begüm,CENKÇİ Tuna Beş faktör kişilik modeli ve örgütsel muhalefet arasındaki ilişki üzerine bir araştırma. (2013): 41 - 51.
MLA	ÖKTEN Ayşe Begüm,CENKÇİ Tuna Beş faktör kişilik modeli ve örgütsel muhalefet arasındaki ilişki üzerine bir araştırma. , 2013, ss.41 - 51.
AMA	ÖKTEN A,CENKÇİ T Beş faktör kişilik modeli ve örgütsel muhalefet arasındaki ilişki üzerine bir araştırma. . 2013; 41 - 51.
Vancouver	ÖKTEN A,CENKÇİ T Beş faktör kişilik modeli ve örgütsel muhalefet arasındaki ilişki üzerine bir araştırma. . 2013; 41 - 51.
IEEE	ÖKTEN A,CENKÇİ T "Beş faktör kişilik modeli ve örgütsel muhalefet arasındaki ilişki üzerine bir araştırma." , ss.41 - 51, 2013.
ISNAD	ÖKTEN, Ayşe Begüm - CENKÇİ, Tuna. "Beş faktör kişilik modeli ve örgütsel muhalefet arasındaki ilişki üzerine bir araştırma". (2013), 41-51.

APA	ÖKTEN A, CENKÇİ T (2013). Beş faktör kişilik modeli ve örgütsel muhalefet arasındaki ilişki üzerine bir araştırma. ÖNERİ, 10(39), 41 - 51.
Chicago	ÖKTEN Ayşe Begüm,CENKÇİ Tuna Beş faktör kişilik modeli ve örgütsel muhalefet arasındaki ilişki üzerine bir araştırma. ÖNERİ 10, no.39 (2013): 41 - 51.
MLA	ÖKTEN Ayşe Begüm,CENKÇİ Tuna Beş faktör kişilik modeli ve örgütsel muhalefet arasındaki ilişki üzerine bir araştırma. ÖNERİ, vol.10, no.39, 2013, ss.41 - 51.
AMA	ÖKTEN A,CENKÇİ T Beş faktör kişilik modeli ve örgütsel muhalefet arasındaki ilişki üzerine bir araştırma. ÖNERİ. 2013; 10(39): 41 - 51.
Vancouver	ÖKTEN A,CENKÇİ T Beş faktör kişilik modeli ve örgütsel muhalefet arasındaki ilişki üzerine bir araştırma. ÖNERİ. 2013; 10(39): 41 - 51.
IEEE	ÖKTEN A,CENKÇİ T "Beş faktör kişilik modeli ve örgütsel muhalefet arasındaki ilişki üzerine bir araştırma." ÖNERİ, 10, ss.41 - 51, 2013.
ISNAD	ÖKTEN, Ayşe Begüm - CENKÇİ, Tuna. "Beş faktör kişilik modeli ve örgütsel muhalefet arasındaki ilişki üzerine bir araştırma". ÖNERİ 10/39 (2013), 41-51.