Türk Medenî Kanunu'nun 40'ıncı maddesi kapsamında cinsiyet değişikliği ve hukukî sonuçları

Yıl: 2012 Cilt: 0 Sayı: 103 Sayfa Aralığı: 245 - 266 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Türk Medenî Kanunu'nun 40'ıncı maddesi kapsamında cinsiyet değişikliği ve hukukî sonuçları

Öz:
Türk hukukunda cinsiyet değişikliğine ilişkin düzenleme ilk defa, 1988 yılında, Türk Kanunu Medenîsinin 29ncu maddesine eklenen bir fıkra ile yapılmıştır. Ancak söz konusu düzenleme, cinsiyet değişikliğinin şartları ve sonuçları bakımından oldukça yetersiz olduğundan, birçok tartışmayı beraberinde getirmişti. Kanun koyucu, konuya ilişkin tartışmaları göz önünde bulundurarak, 2002 yılında yürürlüğe giren 4721 sayılı Türk Medenî Kanununun 40ıncı maddesinde cinsiyet değişikliğine ilişkin daha ayrıntılı bir düzenlemeye yer vermiştir. Türk Medenî Kanununun 40/Iinci maddesine göre, cinsiyet değiştirmek isteyen kişi, ameliyat öncesinde mahkemeye başvurarak cinsiyet değişikliğine izin verilmesini talep etmelidir. Bu iznin verilebilmesi için, izin talebiyle mahkemeye başvuran kişinin, onsekiz yaşını tamamlamış olması ve evli olmaması; ayrıca transseksüel yapıda olup, cinsiyet değişikliğinin ruh sağlığı açısından zorunluluğunu ve üreme yeteneğinden sürekli biçimde yoksun bulunduğunu bir eğitim ve araştırma hastanesinden alınacak resmî sağlık kurulu raporuyla belgelemesi şartı öngörülmüştür. Mahkemeden alınan izne dayanılarak, amaç ve tıbbî yöntemlere uygun olarak bir cinsiyet değiştirme ameliyatının gerçekleştirildiğinin, resmi sağlık kurulu raporu ile doğrulanması halinde mahkeme nüfus sicilinde gerekli düzeltmenin yapılmasına karar verir. Bu kararla birilikte cinsiyet değişikliği nüfus siciline işlenir. Cinsiyet değişikliğinin nüfus siciline yansıtılması halinde özellikle şahsın hukuku ve aile hukuku alanında bir takım hukukî sonuçlar ortaya çıkacaktır. Bu çalışmanın kapsamında cinsiyet değişikliği için kanunda öngörülmüş olan şartlar tek tek ele alındıktan sonra, cinsiyet değişikliğinin meydana getireceği sonuçlar incelenmiştir.
Anahtar Kelime:

Konular: Hukuk

Transsexualism and its legal results within the scope of Turkish civil code article 40

Öz:
Arrangement on gender reassignment in Turkish Law realized firstly in 1988 by a clause added to article 29 of Turkish Civil Code. However since the arrangement in question is quite insufficient for conditions and result of gender reassignment; it has accompanied many arguments. By considering the arguments on the matter lawmaker included a more detailed arrangement on gender reassignment in Article 40 of Turkish Civil Code No. 4721 entered into force in 2002. According to Article 40/I of Turkish Civil Code; the person wishing gender reassignment should request permission for gender reassignment by applying to court before surgery. For giving this permission; it is stipulated for the person applying to the court for request of permission to finish the age of eighteen and not to be married; furthermore to certificate being in transsexual nature; necessity from the aspect of mental health and being deprived of reproductive abilities through an official medical board report to be taken from a training & education hospital. The court decides to make necessary amendment in civil registry in the case realization of the gender reassignment surgery in compliance with the purpose and medical methods based on the permission taken from the court is verified through an official medical board report. By this decision; gender reassignment is recorded to the civil registry. In the case gender reassignment is reflected to civil registry; some legal results shall occur especially in personal law and family law of the person. In the scope of this study; the results originated from gender reassignment were reviewed after the stipulations prescribed in the law for gender reassignment are discussed one by one.
Anahtar Kelime:

Konular: Hukuk
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • AKINTÜRK, Turgut; Türk Medenî Hukuku, C. II Aile Hukuku, 11. Bası, İstanbul, 2008.
  • AKİPEK, Jale/AKINTÜRK, Turgut; Türk Medenî Hukuku, C. I Başlangıç Hükümleri-Kişiler Hukuku, 6. Bası, İstanbul, 2007.
  • ATAMER, Yeşim; “Transseksüellerin Türk Hukukundaki Durumu”, http://www.lambdaistanbul.org/s/etkinlik/transseksuellerinturk- hukukundaki-durumu/ (E. T.: 14.09.2012).
  • AYAN, Serkan; Evlilik Birliğinin Korunması, Ankara, 2004.
  • BAFRA, Jale; “Türkiye’de Cinsiyet Değişikliği Ameliyatlarında Tıbbî ve Hukukî Sorunlar”, Adli Tıp Dergisi, C. 1, 2004, s. 47-54.
  • DURAL, Mustafa/ÖĞÜZ, Tufan/GÜMÜŞ, Alper; Türk Özel Hukuku C. III, Aile Hukuku, 5. Bası, İstanbul, 2012.
  • DURAL, Mustafa/ÖĞÜZ, Tufan; Türk Özel Hukuku C. II, Kişiler Hukuku, 11. Bası, İstanbul, 2011.
  • FEYZİOĞLU, Necmeddin Feyzi; Aile Hukuku, 3. Bası, İstanbul, 1986.
  • GENÇCAN, Ömer Uğur; Boşanma Tazminat ve Nafaka Hukuku, Ankara, 2008.
  • GÜLMÜŞ, Ömer; Cinsiyet Değişikliği Ameliyatlarındaki Hukukî Sorunlar (Yüksek Lisans Tezi), İstanbul, 2002.
  • GÜVEN, Kudret; “Cinsiyet Değişikliği ve Hukukî Sonuçları”, GÜHFD, C. 1, Sy. 1, 1997, s. 57-95.
  • HATEMİ, Hüseyin; Gerçek Kişiler Hukuku Kısa Ders Kitabı, İstanbul, 2005.
  • HATEMİ, Hüseyin/SEROZAN, Rona; Aile Hukuku, İstanbul, 1993.
  • HEGNAUER, Cyril/BREITSCHMID, Peter; Grundriss des Eherechts, 4. Auflage, Bern, 2000.
  • KAYA, Murat; “Türk Hukukunda Cinsiyet Değişikliği ve Hukukî Sonuçları”, Mecmua, Ankara, 2008, s. 53-89.
  • KOCAYUSUFPAŞAOĞLU, Necip; Türk Hukukunda Transseksüeller Nüfus Kütüğündeki Cinsiyet Kaydının Düzeltilmesi İçin Dava Açabilir mi? (Fransız, Alman, İsviçre, İsveç Hukukları İle Mukayeseli), İstanbul, 1986.
  • LÜCHINGER, Adolf; Basler Kommentar, Zivilgesetzbuch I (Art. 1-456
  • ZGB), 2. Auflage, Basel/Genf/München, 2003 (Hrsg. HONSELL,
  • Heinrich/VOGT, Nedim Peter/GEISER, Thomas).
  • ÖZTAN, Bilge, Aile Hukuku, 5. Bası, Ankara, 2004.
  • ÖZTÜREL, Adnan; “Transseksüalizm ile Hermafrodizmde Yasal, Tıpsal ve Adli Tıp Problemleri (Kadınlaşan Erkekler, Erkekleşen Kadınlar, İki Cinsliler)”, AÜHFD., C. 37, Sy. 1-4, 1980, s. 253-292.
  • SAĞLAM, İpek; “Türk Medenî Kanunu Madde 40 Üzerine Bir Değerlendirme”, AÜEHFD., C. VIII, Sy. 3-4, 2004, s. 455-489.
  • TEKİN, Nurullah; “Cinsiyet Değiştirme Kavramı ve Cinsiyet Değişikliği Ameliyatının Hukukî Açıdan Değerlendirilmesi”, Terazi Aylık Hukuk Dergisi, Sy. 39, 2009, s. 97-114.
  • WILL, Michael R./ÖZTAN, Bilge; “Hukukun Sebebiyet Verdiği Bir Acı –Transseksüellerin Hukukî Durumu-“, AHFD., C. 43, Sy. 1-4, s. 227- 268.
  • ZEVKLİLER, Aydın; “Medenî Kanun ve Cinsiyet Kargaşası”, TBBD, Sy. 2, 1988, s. 258-285.
  • ZEVKLİLER, Aydın/ACABEY, M. Beşir/GÖKYAYLA, K. Emre; Medenî Hukuk, 6. Bası, Ankara, 2000.
  • İçtihat Programı:
  • Kazancı İçtihat ve Mevzuat Bankası
APA TURAN BAŞARA G (2012). Türk Medenî Kanunu'nun 40'ıncı maddesi kapsamında cinsiyet değişikliği ve hukukî sonuçları. , 245 - 266.
Chicago TURAN BAŞARA GAMZE Türk Medenî Kanunu'nun 40'ıncı maddesi kapsamında cinsiyet değişikliği ve hukukî sonuçları. (2012): 245 - 266.
MLA TURAN BAŞARA GAMZE Türk Medenî Kanunu'nun 40'ıncı maddesi kapsamında cinsiyet değişikliği ve hukukî sonuçları. , 2012, ss.245 - 266.
AMA TURAN BAŞARA G Türk Medenî Kanunu'nun 40'ıncı maddesi kapsamında cinsiyet değişikliği ve hukukî sonuçları. . 2012; 245 - 266.
Vancouver TURAN BAŞARA G Türk Medenî Kanunu'nun 40'ıncı maddesi kapsamında cinsiyet değişikliği ve hukukî sonuçları. . 2012; 245 - 266.
IEEE TURAN BAŞARA G "Türk Medenî Kanunu'nun 40'ıncı maddesi kapsamında cinsiyet değişikliği ve hukukî sonuçları." , ss.245 - 266, 2012.
ISNAD TURAN BAŞARA, GAMZE. "Türk Medenî Kanunu'nun 40'ıncı maddesi kapsamında cinsiyet değişikliği ve hukukî sonuçları". (2012), 245-266.
APA TURAN BAŞARA G (2012). Türk Medenî Kanunu'nun 40'ıncı maddesi kapsamında cinsiyet değişikliği ve hukukî sonuçları. Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 0(103), 245 - 266.
Chicago TURAN BAŞARA GAMZE Türk Medenî Kanunu'nun 40'ıncı maddesi kapsamında cinsiyet değişikliği ve hukukî sonuçları. Türkiye Barolar Birliği Dergisi 0, no.103 (2012): 245 - 266.
MLA TURAN BAŞARA GAMZE Türk Medenî Kanunu'nun 40'ıncı maddesi kapsamında cinsiyet değişikliği ve hukukî sonuçları. Türkiye Barolar Birliği Dergisi, vol.0, no.103, 2012, ss.245 - 266.
AMA TURAN BAŞARA G Türk Medenî Kanunu'nun 40'ıncı maddesi kapsamında cinsiyet değişikliği ve hukukî sonuçları. Türkiye Barolar Birliği Dergisi. 2012; 0(103): 245 - 266.
Vancouver TURAN BAŞARA G Türk Medenî Kanunu'nun 40'ıncı maddesi kapsamında cinsiyet değişikliği ve hukukî sonuçları. Türkiye Barolar Birliği Dergisi. 2012; 0(103): 245 - 266.
IEEE TURAN BAŞARA G "Türk Medenî Kanunu'nun 40'ıncı maddesi kapsamında cinsiyet değişikliği ve hukukî sonuçları." Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 0, ss.245 - 266, 2012.
ISNAD TURAN BAŞARA, GAMZE. "Türk Medenî Kanunu'nun 40'ıncı maddesi kapsamında cinsiyet değişikliği ve hukukî sonuçları". Türkiye Barolar Birliği Dergisi 103 (2012), 245-266.