TY  - JOUR
TI  - XVIII. asrın sonlarında Mekke ve Medine'deki su vakıfları
AB  - Osmanlı Devleti, Hicaz‟ı ilhak etmesinin ardından Kanuni döneminde Mekke ve Medine‟nin su ihtiyacının kesintisiz ve rahat karşılanması için büyük yatırımlar yapmıştır. Özellikle 1530 ve 1570 tarihinde Kanuni Sultan Süleyman ve kızı Mihrimah Sultan‟ın Ayn-i Zübeyde için harcamış oldukları paralar, Mekke‟nin en önemli su kaynağının uzun yıllar ayakta kalmasını sağlamıştır. Aynı şekilde Zemzem Kuyusu ve Medine‟deki Ayn-i Zerka için büyük paralar harcanarak gerek tabii şartlar, gerek beklenmeyen etkiler, gerekse yenilemeler nedeniyle lazım gelen tamiratları zaman geçirmeden ve büyük bir hassasiyetle ifa edilmiştir. İki ana su kaynağının temel hizmetleri genelde devlet tarafından yerine getirilmiştir. Hac yolunda verilen su hizmetlerinin finansmanı ile mukaddes beldelerde çeşme, su dağıtılması, kuyulardan su çekilmesi vb. işler ise vakıflar eliyle yürütülmüştür. Sokullu Mehmed Paşa‟dan başlayarak son döneme kadar bu maksatla onlarca vakıf kurulmuştur. Bunlardan bazıları şunlardır: 1-Mekke ve Medine‟de değişik yerlerde inşa edilen çeşmeler ve vakıfları, 2-Hatice Turhan Sultan‟ın Hacılar ve Haremeyn‟in su ihtiyaçlarının giderilmesi için 7.800 kuruş vakfetmesi, 3-Lala Mustafa Paşa‟nın Medine-i Münevvere‟de bir sebil ve su havuzu inşa edilmesi maksadıyla yaptığı vakıf, 4-Kemankeş Mustafa Paşa‟nın Mekke‟de yeni bir suyolu inşası ve Medîne‟de ise Âyn-ı Zerkâ suyolunun takip edilip meydana gelebilecek aksaklıkların anında tâmir edilmesi gayesiyle yaptığı vakıflar. Çalışmamızda ağırlıklı olarak XIII. hicri yılın başlarında, diğer bir ifade ile miladi olarak XVIII. yüzyılın sonlarında Mekke ve Medine‟nin temel su kaynakları için yapılan tamir ve bakım faaliyetleri ile yerli halk ve hacılara su temin etme gayesi ile kurulmuş vakıflar ele alınacaktır.
AU  - GÜLER, MUSTAFA
PY  - 2012
JO  - Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi
VL  - 14
IS  - 2
SN  - 1302-1265
SP  - 1
EP  - 21
DB  - TRDizin
UR  - http://search/yayin/detay/146414
ER  -