Hemşirelik rolleri ve özerklik

KADIOĞLU, Nuri Selim; TAYLAN, SEÇİL; Alan, Sultan

Hemşirelik rolleri ve özerklik

Seçil TAYLAN, (Çukurova Üniversitesi, Ceyhan Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu, Adana, Türkiye)

Sultan ALAN, (Çukurova Üniversitesi, Adana Sağlık Yüksekokulu, Adana, Türkiye)

Nuri Selim KADIOĞLU (Çukurova Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Tıp Tarihi ve Deontoloji Anabilim Dalı, Adana, Türkiye)

Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi

52 17

Yıl: 2012 Cilt: 14 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 66 - 74 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Hemşirelik rolleri ve özerklik

Öz:

Modern hemşirelik; bilimsel bilgi içeriğine, mesleğe özgü kurallara, mesleki etik değerlere ve mesleki özerkliğe sahiptir. Hemşirelik bağlamında yürütülen mesleki etkinlikler, karar alma derecesine göre; hemşirenin kendi kararı ile ya da özerk olarak, hekim istemine göre ve diğer sağlık profesyonelleri ile işbirliği yapılarak gerçekleştirilen roller şeklinde üçe ayırarak incelenebilir. Hemşirelik etkinliklerini sınıflandırmada benimsenen bir diğer yaklaşım ise rolleri yapılan işlere- işlevlere göre belirlemektir. Literatür araştırması sonucunda, yapılan işlere-işlevlere göre 13 hemşirelik rolü olduğu belirlenmiş ve bunların her birinde hemşirenin bağımsız olma durumu irdelenmiştir. Böylelikle genelde iki yaklaşımın bir biçimde bütünleştirilmesi, özelde ise hemşirelik açısından kritik önem taşıyan özerkliğin hangi rolde ne ölçüde gerçekleştiğinin saptanması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları Hemşirelik

Roles of nursing and autonomy

Öz:

Modern nursing has scientific knowledge, profession-specific rules, professional ethical values and professional autonomy. Occupational activities carried out in the context of nursing can determine into three categories as her autonomy, according to the physician order and collaboration with other health professionals. Another approach in classifying nursing activities is to identify the roles depending on the actions-functions carried out by nurses. Review of the related literature indicates that there are 13 nursing roles according to the actionsfunctions carry out by nurses and each of these roles were examined in terms of nurses’ being dependent, semi-dependent, and independent. Thus, this study aims at integrating these two approaches as well as identifying in which role autonomy which has critical importance in nursing, takes place and to some extent.

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları Hemşirelik

Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık

1. Ulusoy MF. Hemşirelik mesleği. Ulusoy MF, Görgülü RS, Hemşirelik esasları: Temel kavram, kuram, ilke ve yöntemler. 3. Baskı, Ankara: 72 TDFO, 1997.
2. Birol L Hemşirelik süreci: Hemşirelik bakımında sistematik yaklaşım.9. Baskı, İzmir: Etki Matbaacılık Yayıncılık, 2009.
3. Perry AG. Fundamentals of Nursing. The client and health care environment: Nursing today. 7th Ed., St. Louis: Mosby Elsevier, 2009.
4. Velioğlu P. Hemşirelikte kavram ve kuramlar. İstanbul: Alaş Ofset, 1999.
5. T.C Resmi Gazete (2007) “Hemşirelik Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun”, Kanun No: 5634, Sayı: 26510, Ulaşım adresi: http:// www.mevzuat.adalet.gov.tr/html/27472 .html, (Ulaşım tarihi:02/12/2011).
6. Erdemir F. Hemşirenin rol ve işlevleri ve hemşirelik eğitiminin felsefesi. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 1998; 2(1): 59-62.
7. T.C Resmi Gazete Hemşirelik Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (2011), Sayı;27910, Ulaşım adresi: http://www. turkhemsirelerdernegi.org.tr/hemsirelik-yonetmeligi. aspx (Ulaşım tarihi:11/01/2012).
8. Velioğlu P, Babadağ K. Hemşirelik ve gelişimi tarihi. Eskişehir: Açıköğretim Yayınları,1992.
9. Erdal E. Hemşirelikte temel ilke ve uygulamalar. İzmir: Dağaşan Matbaacılık, 1993.
10. Hatipoğlu İ, Avcı Y, Öztürk A. Hemşirelik esasları. 2. Baskı, Ankara: Damla Matbaacılık, 1996.
11. Çakırcalı E. Hasta bakımı ve tedavisinde temel ilke ve uygulamalar. 3. Baskı, İzmir: Güven-Nobel Tıp Kitapevleri, 2000.
12. T.C Resmi Gazete Hemşirelik Yönetmeliği (2010). Sayı: 27515, (internet) Ulaşım adresi: http://www.turkhemsirelerdernegi.org.tr/hemsirelik- yonetmeligi.aspx (Ulaşım tarihi: 11/01/2012). Hemşirelik Rolleri ve Özerklik Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi 2012 -3 73
13. Ay FA, Ertem Ü, Özcan N, Ören B, Işık R, Sarvan S. Temel hemşirelik: Kavramlar, ilkeler, uygulamalar. 2. Baskı, İstanbul: İstanbul Medikal Yayıncılık, 2008.
14. Murray M. Fundamentals of nursing. New Jersey: Prentice-Hall, 1976.
15. Sundberg CS Fundamentals of nursing. 2nd Ed., Boston: Jones and Bartlett Publishers, 1989.
16. Lindeman CA, McAthie M. Fundamentals of contemporary nursing practice. USA: W.B. Saunders Company, 1999.
17. Birol L. Hemşirelik süreci. 5. Baskı, İzmir: Etki Matbaacılık, 2002.
18. Smith D. Texth of medical-surgical nursing. 4th Ed., Philadelphia: J.B. Lippincott Company, 1980.
19. Narrow BW, Buschle KB. Fundamentals of nursing practice. 2nd Ed. New York: A Wiley Medical Publication, 1987.
20. Hood LJ, Leddy SK Conceptual bases of professional nursing. 5th Edition, Canada: Wolters Klower Company, 2003.
21. Potter PA, Perry AG.Fundamentals of nursing. 6th Ed., St Louis: Elsevier Mosby Company, 2005.
22. Lewis SL, Heitkemper MM, Dirksen SF. Medical- surgical nursing. 7th Ed., Philadelphia: J.B. Elsevier Company, 2007.
23. Hakreader H, Hogan MA, Thobaben M. Fundamentals of nursing. 3rd Ed., Canada: Saunder Publication, 2007.
24. Nursing and Midwifery Council. Standards for Medicines Management 2010; 21-24., (internet), Ulaşım Adresi: http://www.nmcuk.org/Documents/ Standards/nmc Standards For Medicines Management Booklet.pdf (Ulaşım tarihi: 11/01/2012).
25. Kardadağ S, Taşçı S. Hemşirelik bakımı ve bakımı etkileyen faktörler. Sağlık Bilimleri Dergisi 2005; 14: 13-21.
26. Davies J. Non-medical prescribing and health visiting. Nurse2Nurse Journal 2005; 4(11): 24- 25.
27. Erbay H, Alan S, Kadıoğlu S. A case study from the perspective of medical ethics: Refusal of treatment in an ambulance. Journal of Medical Ethics 2010; 36: 652-655.
28. Ardahan M. Hemşirelerin savunuculuk rolü. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2003; 7(2): 23-27.
29. Allen G Maximizing nurses’ advocacy role to improve patient outcomes. Association of Peri- Operative Registered Nurses Journal 2000; 71(5): 1038-43.
30. Tortumluoğlu G. Transkültürel hemşirelik ve kültürel bakım modeli örnekleri. Cumhiuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2004; 8(2): 47-57.
31. Hales L, Lohan M, Jordan J. It’s another way of standing outside the door supplementary prescribing and doctor-nurse partnerships. Social Theory & Health 2010; 8(2): 210-228.
32. Hemingway S.Nurse prescribing for mental health nurses. Journal of Psychiatric and Mental Health Nursing 2003; 10: 230-245.
33. Jordan S, Griffiths H. Nurse prescribing developing the evalation agenda. Nursing Standard 2004; 18(29): 40-44.
34. Chitty KK. Professional nursing. 2th Ed., Pennsylvania: WB Sounder Company, 1993.
35. Akçay H. Hemşirelikte güç ve örgütlenmenin önemi. Türk Hemşireler Dergisi 1998; 48(5): 32.
36. Oğuz Y, Tepe OH, Örnek-Büken N, Kırımsoy- Kucur D. Biyoetik Terimleri Sözlüğü . Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu , s.175. 2005.
37. Nancarrow S. The impact of intermediate care services on job satisfaction, skills and career development opportunities. Journal of Clinical Nursing 2007; 16: 1222-1229.

APA	TAYLAN S, Alan S, KADIOĞLU N (2012). Hemşirelik rolleri ve özerklik. , 66 - 74.
Chicago	TAYLAN SEÇİL,Alan Sultan,KADIOĞLU Nuri Selim Hemşirelik rolleri ve özerklik. (2012): 66 - 74.
MLA	TAYLAN SEÇİL,Alan Sultan,KADIOĞLU Nuri Selim Hemşirelik rolleri ve özerklik. , 2012, ss.66 - 74.
AMA	TAYLAN S,Alan S,KADIOĞLU N Hemşirelik rolleri ve özerklik. . 2012; 66 - 74.
Vancouver	TAYLAN S,Alan S,KADIOĞLU N Hemşirelik rolleri ve özerklik. . 2012; 66 - 74.
IEEE	TAYLAN S,Alan S,KADIOĞLU N "Hemşirelik rolleri ve özerklik." , ss.66 - 74, 2012.
ISNAD	TAYLAN, SEÇİL vd. "Hemşirelik rolleri ve özerklik". (2012), 66-74.

APA	TAYLAN S, Alan S, KADIOĞLU N (2012). Hemşirelik rolleri ve özerklik. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 14(3), 66 - 74.
Chicago	TAYLAN SEÇİL,Alan Sultan,KADIOĞLU Nuri Selim Hemşirelik rolleri ve özerklik. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi 14, no.3 (2012): 66 - 74.
MLA	TAYLAN SEÇİL,Alan Sultan,KADIOĞLU Nuri Selim Hemşirelik rolleri ve özerklik. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, vol.14, no.3, 2012, ss.66 - 74.
AMA	TAYLAN S,Alan S,KADIOĞLU N Hemşirelik rolleri ve özerklik. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi. 2012; 14(3): 66 - 74.
Vancouver	TAYLAN S,Alan S,KADIOĞLU N Hemşirelik rolleri ve özerklik. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi. 2012; 14(3): 66 - 74.
IEEE	TAYLAN S,Alan S,KADIOĞLU N "Hemşirelik rolleri ve özerklik." Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 14, ss.66 - 74, 2012.
ISNAD	TAYLAN, SEÇİL vd. "Hemşirelik rolleri ve özerklik". Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi 14/3 (2012), 66-74.