Güncel gelişmelerin ışığında çekten doğan yabancı unsurlu uyuşmazlıklara uygulanacak hukukun tespiti

AYGÜN, MESUT

Güncel gelişmelerin ışığında çekten doğan yabancı unsurlu uyuşmazlıklara uygulanacak hukukun tespiti

Mesut AYGÜN (Anadolu Üniversitesi, Hukuk Fakültesi, Uluslararası Hukuk Anabilim Dalı, Eskişehir, Türkiye)

Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi

0 0

Yıl: 2012 Cilt: 61 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 925 - 972 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Güncel gelişmelerin ışığında çekten doğan yabancı unsurlu uyuşmazlıklara uygulanacak hukukun tespiti

Öz:

Bir ödeme vasıtası olarak çek ticarî hayatta yaygın şekildekullanılmaktadır. Çekin düzenlenmiş olduğu ülke dışında da tedavül etmesiçok sık görülen bir durumdur. Dolayısıyla çekle ilgili işlemlerin farklıülkelerin sınırları içinde yapılması icap edebilir. Bu nedenle, uluslararasıticaret alanında çekle ilgili olarak yabancı unsurun varlığıyla sıkkarşılaşılmakta, çeşitli kanunlar ihtilâfı hukuku meseleleri ortayaçıkmaktadır.Kambiyo senetleri hukuku alanında iki büyük sistemin varlığı sözkonusudur. Bunlardan ilki, Cenevre Konvansiyonlarını önemli ölçüdebenimseyen Cenevre Konvansiyonları sistemi, diğeri de 1882 tarihli Bills ofExchange Acti esas alan Anglosakson hukuk sistemidir. Türkiye gibiCenevre Konvansiyonları sistemini benimseyen hukuk çevrelerinde kambiyosenetlerinin mücerretliği ilkesi ön plândadır. Dolayısıyla çeke uygulanacakhukuka ilişkin olarak kanunlar ihtilâfı kuralları, kambiyo senedinintemelinde yatan ilişkiye bakılmaksızın, bağımsız olarak düzenlenmektedir.Türk Ticaret Kanununda yer alan çeke ilişkin kanunlar ihtilâfıkurallarının kaynağı, 1931 yılında kabul edilen Çeklere İlişkin Bazı HukukĐhtilâflarının Çözümüne Dair Cenevre Konvansiyonu hükümleridir. Sözkonusu Konvansiyon hükümleri dolaylı yoldan 6762 sayılı Türk TicaretKanununa alınmıştır. Çalışmamızda yabancı unsurlu çekten doğanuyuşmazlıklara uygulanacak hukuka ilişkin, 1 Temmuz 2012 tarihindeyürürlüğe giren yeni 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununda yer alan hükümlerdeğerlendirilecektir. Aynı zamanda çalışmada çek başta olmak üzerekambiyo senetlerinde kanunlar ihtilâfına ilişkin bazı yargı kararlarına da yerverilecektir.

Anahtar Kelime:

Konular: Hukuk

The Determination of applicable law to disputes with foreign element arising from cheque in light of current devolepments

Öz:

The cheques as the payment devices are widely used in commercial life.It is widely observed that a cheque may be on the circulation in the countriesother than in which they have been issued. For this reason, a cheque mayappear to be on circulation beyond the border of the country of issuance.Thus, the existence of a foreign element in international commerce asregards the cheques and this leads to the issues of conflicts of laws.Broadly, one may discern two systems in the law of bills of exchange.One of these is the system of Geneva Conventions; the other is the AngloSaxon system which is based on the Bills of Exchange Act of 1882. In thezones where the Geneva Conventions system is endorsed, the principle ofabstraction is pertinent. Therefore, the conflict of law rules pertaining to thecheques is regulated in an abstract manner, without considering the rapportbehind the bill of exchange.The legal source of Turkish conflict of laws about the cheques asspecified in the Turkish Commercial Law is the set of provisions in theGeneva Convention for the Settlement of Certain Conflicts of Laws inConnection with Cheques of 1931. The relevant provisions of thisConvention have been directly adopted in the Turkish Commercial Law no6762. In our study, we will evaluate the provisions in the TurkishCommercial Law no. 6102 that will enter into force on 1 July 2012. Also in this study, judicial decisions on bill of exchange and on particularly chequeswill be mentioned.

Anahtar Kelime:

Konular: Hukuk

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Arat, Tuğrul. (1970). Ticaret Şirketlerinin Tâbiiyeti. Ankara.
Arık, Fikret K. (1941). Muaddel İsviçre Borçlar Kanununda Ticaret Senetlerinden Doğan Kanun Çatışmaları. Siyasi İlimler Mecmuası, Yıl: 11, S. 125, s. 198-203.
Aygün, Mesut. (2008). Milletlerarası Özel Hukukta Kambiyo Senetleri, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
Berki, Osman Fazıl. (1971). Türk Hukukunda Kanun İhtilâfları. B. 2, Ankara.
Berki, Osman Fazıl. (1961). Kambiyo Senetlerinde Ehliyetten Doğan İhtilâflar. BATİDER, C. I, S. 2, s. 143-148 (Ehliyet).
Briggs, Adrian. (2002). The Conflict of Laws. London: Oxford University Press.
Çelikel, Aysel/Erdem, B. Bahadır. (2012). Milletlerarası Özel Hukuk. B. 11, İstanbul: Beta Yayınevi.
Devres, M. N. (1936). Ticarî Senetlerde Kanunlar İhtilâfı. Adliye Ceridesi, S. 13, s. 784-813.
Doğan, Vahit. (2010). Milletlerarası Özel Hukuk. Ankara: Seçkin Yayınevi.
Domaniç, Hayri. (1990). Türk Ticaret Kanunu Şerhi C. IV: Kıymetli Evrak Hukuku ve Uygulaması. İstanbul.
Eriş, Gönen. (2004). Açıklamalı, İçtihatlı ve Uygulamalı Çek Hukuku. B. 5, Ankara.
Ertekin, Erol/ Karataş, İzzet. (1996). Uygulamada Ticari Senetler (Menfi Tespit ve İstirdat Davaları ile 3167 Sayılı Çek Yasası Hakkında Açıklama-Uygulama: Poliçe, Bono, Çek), B. 2, Ankara: Yetkin Yayınevi.
Göğer, Erdoğan. (1975). Devletler Hususî Hukuku (Kanunlar İhtilâfı). B. 3, Ankara.
Hirsch, Ernst E. (1939). Ticaret Hukuku Dersleri - C. III (Kıymetli Evrak), İstanbul.
Kocaimamoğlu, Sururi. (1959). Ticari Senetler Tatbikatı ve Banka Muameleleri. Ankara.
Kocasakal, Hatice Özdemir. (2001). Doğrudan Uygulanan Kurallar ve Sözleşmeler Üzerindeki Etkileri. İstanbul: Galatasaray Üniversitesi Yayınları.
Nomer, Ergin. (2012). Devletler Hususi Hukuku. B. 19, İstanbul: Beta Yayınevi.
North, P. M./ Fawcett, J. J. (2004). Cheshire and Norths Private International Law. Thirteenth Edition, London: Oxford University Press.
Özdemir, Hatice. (1999). Kambiyo Taahhütlerinin Şekil Bakımından Geçerliliğine Uygulanacak Hukuk. Nihal Uluocaka Armağan, İstanbul, s. 261-276 (Şekil).
Özdemir, Hatice. (1993). Kambiyo Senetlerine İlişkin Kanunlar İhtilâfı Kuralları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul (Kanunlar İhtilâfı).
Öztan, Fırat. (1997). Kıymetli Evrak Hukuku. B. 2, Ankara: Turhan Kitabevi.
Öztan, Fırat. (1975). Kambiyo Senetlerine Benzeyen Senetler. M. Koloğlu Armağanı. Ankara, s. 547-566.
Rabel, Ernst. (1958). The Conflict of Laws A Comparative Study Volume 4: Property, Bills and Notes, Inheritance, Trusts, Application of Foreign Law, Intertemporal Relations. Ann Arbor: University of Michigan Law School Press.
Seviğ, Muammer Raşit/ Seviğ, Vedat Raşit. (1992). Devletler Hususî Hukuku, B. 3, İstanbul.
Seviğ, Vedat Raşit. (1957). Ticarî Sahadaki Kanunlar İhtilâfı, İstanbul (Ticari Saha).
Tekinalp, Gülören. (2009). Milletlerarası Özel Hukuk (Bağlama Kuralları). B. 10, İstanbul: Beta Yayınevi, 2009.
Tekinalp, Ünal. (1999-2000). İleri Keşide Tarihli (Vadeli) Çeklere İlişkin Bir Öneri, MHB, Yıl: 19-20, S. 1-2 (Aysel Çelikele Armağan), s. 923- 932.
Tiryakioğlu, Bilgin. (1996). Taşınır Mallara İlişkin Milletlerarası Unsurlu Satım Âkitlerine Uygulanacak Hukuk. Ankara.
Tiryakioğlu, Bilgin/Aygün, Mesut/ Küçük, Esin. (2010). Türk Uluslararası Özel Hukuk Mevzuatı. B. 5, Ankara: Yetkin Yayınevi.
Yılmaz, İlhan. (2001). Türk Hukukunda Yabancılık Unsuru Bakımından Çek. Turhan Tûfan Yüceye Armağan. İzmir, s. 269-295.

APA	AYGÜN M (2012). Güncel gelişmelerin ışığında çekten doğan yabancı unsurlu uyuşmazlıklara uygulanacak hukukun tespiti. , 925 - 972.
Chicago	AYGÜN MESUT Güncel gelişmelerin ışığında çekten doğan yabancı unsurlu uyuşmazlıklara uygulanacak hukukun tespiti. (2012): 925 - 972.
MLA	AYGÜN MESUT Güncel gelişmelerin ışığında çekten doğan yabancı unsurlu uyuşmazlıklara uygulanacak hukukun tespiti. , 2012, ss.925 - 972.
AMA	AYGÜN M Güncel gelişmelerin ışığında çekten doğan yabancı unsurlu uyuşmazlıklara uygulanacak hukukun tespiti. . 2012; 925 - 972.
Vancouver	AYGÜN M Güncel gelişmelerin ışığında çekten doğan yabancı unsurlu uyuşmazlıklara uygulanacak hukukun tespiti. . 2012; 925 - 972.
IEEE	AYGÜN M "Güncel gelişmelerin ışığında çekten doğan yabancı unsurlu uyuşmazlıklara uygulanacak hukukun tespiti." , ss.925 - 972, 2012.
ISNAD	AYGÜN, MESUT. "Güncel gelişmelerin ışığında çekten doğan yabancı unsurlu uyuşmazlıklara uygulanacak hukukun tespiti". (2012), 925-972.

APA	AYGÜN M (2012). Güncel gelişmelerin ışığında çekten doğan yabancı unsurlu uyuşmazlıklara uygulanacak hukukun tespiti. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 61(3), 925 - 972.
Chicago	AYGÜN MESUT Güncel gelişmelerin ışığında çekten doğan yabancı unsurlu uyuşmazlıklara uygulanacak hukukun tespiti. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 61, no.3 (2012): 925 - 972.
MLA	AYGÜN MESUT Güncel gelişmelerin ışığında çekten doğan yabancı unsurlu uyuşmazlıklara uygulanacak hukukun tespiti. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, vol.61, no.3, 2012, ss.925 - 972.
AMA	AYGÜN M Güncel gelişmelerin ışığında çekten doğan yabancı unsurlu uyuşmazlıklara uygulanacak hukukun tespiti. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 2012; 61(3): 925 - 972.
Vancouver	AYGÜN M Güncel gelişmelerin ışığında çekten doğan yabancı unsurlu uyuşmazlıklara uygulanacak hukukun tespiti. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 2012; 61(3): 925 - 972.
IEEE	AYGÜN M "Güncel gelişmelerin ışığında çekten doğan yabancı unsurlu uyuşmazlıklara uygulanacak hukukun tespiti." Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 61, ss.925 - 972, 2012.
ISNAD	AYGÜN, MESUT. "Güncel gelişmelerin ışığında çekten doğan yabancı unsurlu uyuşmazlıklara uygulanacak hukukun tespiti". Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 61/3 (2012), 925-972.