Knowledge and attitudes of women about breast cancer, self breast examination and healthy life style behaviours

ZİNCİR, Handan; Kaya Erten, Zeliha; ELMALI, FERHAN; ÖZEN, Betül; ÖZKAN, filiz

Knowledge and attitudes of women about breast cancer, self breast examination and healthy life style behaviours

Betül ÖZEN, (Erciyes Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Halk Sağlığı Hemşireliği, Kayseri, Türkiye)

Handan ZİNCİR, (Erciyes Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Halk Sağlığı Hemşireliği, Kayseri, Türkiye)

Zeliha Kaya ERTEN, (Erciyes Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Halk Sağlığı Hemşireliği, Kayseri, Türkiye)

Filiz ÖZKAN, (Erciyes Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Halk Sağlığı Hemşireliği, Kayseri, Türkiye)

Ferhan ELMALI (Erciyes Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Biyoistatistik ve Tıp Bilişimi Anabilim Dalı, Kayseri, Türkiye)

Meme Sağlığı Dergisi

7 1

Yıl: 2013 Cilt: 9 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 200 - 204 Metin Dili: İngilizce İndeks Tarihi: 29-07-2022

Knowledge and attitudes of women about breast cancer, self breast examination and healthy life style behaviours

Öz:

Amaç: Bu çalışma üniversiteye yeni başlayan kadın öğrencilerin, meme kanseri ve kendi kendine meme muayenesi (KKMM) konusunda bilgi ve tutumları ile sağlıklı yaşam biçimi davranışlarını belirlemek amacı ileyapılmıştır. Yöntem ve Gereçler: Tanımlayıcı olarak yapılan bu araştırmanın evrenini 2009-2010 döneminde, Erciyes Üniversitesi’ne başlayan 384 kadın öğrenci oluşturmuştur. Araştırmada 331 kişiye ulaşılmıştır. Verilerin toplanma aracı olarak; sosyo-demografik özellikleri tanımlayıcı “Kişisel Bilgi Formu”, Meme kanseri ve KKMM konularındaki bilgi ve tutumlarını belirleyici “Soru Formu” ve sağlıklı yaşam biçimi davranışlarını belirleyici “Health Promoting Life Style Profıle Scale” (HPLP-II) kullanılmıştır. Ver- iler SPSS 17,0 paket programında ortalama, yüzde, Mann-Whitney U, Kruskal-Wallis H kullanılarak değerlendirilmiştir. Bulgular: Kadınların yaş ortalaması 19,37±1,3’dir (Min 17-Max 32). Genç kadınların büyük çoğunluğu meme kanserinin belirtileri, kim- lerin riskli olduğu ve KKMM nasıl yapılacağı konusunda yetersiz bilgiye sahip olduğu belirlenmiştir. Ayrıca genç kadınların %13,3’ü KKMM yapmaktadır. Çevresinde meme kanseri olan genç kadınlar KKMM çevres- inde meme kanseri olmayanlara oranla daha fazla yapmaktadırlar (p<0,05). Kadınların yaş ve mezun olduğu okul ile sağlıklı yaşam biçimi davranışları toplam puan ortalamaları arasında anlamlı bir fark bulunmadığı (p>0,05) belirlenmiştir. Kadınların meme kanserini bilme ve meme kanserinde erken tanının önemli olma durumu ile sağlıklı yaşam biçimi davranışları toplam puan ortalamaları arasında anlamlı bir fark olduğu belirlenmiştir (p<0,05). Sonuç: Bu sonuçlarla kadınlarda yüksek oranda görülen meme kanserinin erken dönemde tanımlanabilmesi için kadınların erken yaşta meme kanseri ve KKMM konusunda eğitilmelerinin önemli olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. American Cancer Society. Breast cancer facts and figures. http://www. cancer.org/downloads/STT/F861009_final%209-08-09.pdf 2009-2010 Ulaşım Tarihi: 06.2012
2. T.C. Sağlık bakanlığı sağlık istatistikleri yıllığı 2010.ss.27-8. http://sbu. saglik.gov.tr/Ekutuphane/kitaplar/saglikistatistikleriyilligi2010.pdf Ulaşım Tarihi: 05.2013
3. Güler Ç, Akın L. Halk Sağlığı Temel Bilgiler. I. Baskı, Hacettepe Üniversitesi Yayınları, Ankara. 2006.
4. Gotzsche PC, Nielsen M. Screening for breast cancer with mammography. Cochrane Database Syst Rev. 2006; Oct 18(4). (PMID: 17054145)
5. Yarbrough SS, Braden CJ. Utility of health belief model as a guide for explaining or predicting breast cancer screening behaviours. J Adv Nurs 2001; 33: 677-88. (PMID: 11298205)
6. Phillips JM, Wilbur J. Adherence to breast cancer screening guidelines among African-American women of differing employment status. Cancer Nurs 1995; 18: 258-69. (PMID: 7664253)
7. Smith RA, Saslow D, Sawyer KA, Burke W, Costanza ME, Evans WP 3rd, et al. American Cancer Society guidelines for breast cancer screening: update 2003. CA Cancer J Clin 2003; 53: 141-69. (PMID: 12809408)
8. Ricalde L. Critique of the American Cancer Society Guidelines for Breast Cancer Screening: Update 2003. J Am Acad Pract. 2004; Aug;16(8):322- 5. (PMID: 15455704)
9. Canadian Cancer Society . Early detection and screening for breast can- cer. http://www.cancer.ca/Canadawide/Prevention/Get%20screened/ Early%20detection%20and%20screening%20for%20breast%20cancer. aspx?sc_lang=en accessed 06.01.2009.
10. National Cancer Institute. Breast cancer screening modelities. http:// www.cancer.gov/cancertopics/pdq/screening/breast/HealthProfessional/ page5
11. Sağlık Bakanlığı. Kadınlarda meme kanseri taramaları için ulu- sal standartlar http://www.saglik.gov.tr/KSDB/BelgeGoster. aspx?F6E10F8892433CFF6407999D5E C50F896A5A2497543C96C6 erişim 05.01.2009
12. Güner S, Yiğit S, Cetin M, Kirazli S, Yurdakök M, Korkmaz A, et al. Evaluation of serum granulocyte colony stimulating factor levels in in- fants of preeclamptic mothers. Turk J Pediatr 2007; 49: 55-60. (PMID: 17479645)
13. Kanserle Savaş Politikası ve Kanser Verileri T.C. Sağlık Bakanlığı Kanser Savaş Dairesi Başkanlığı Bakanlık 2005; 618: 145.
14. Duffy SW. Screening for breast cancer, In: Edited by Chris Williams. Evidence Based Oncology, First Puplished, BMJ Books, BMA House Tavistock Square London. 2003: 109-17.
15. Baskan S, Atahan K, Arıbal E, Özaydın N, Balcı P, Yavuz E. Meme kanserinde tarama ve tanı: İstanbul meme kanseri konsensus konferansı. Meme Sağlığı Dergisi 2012; 8: 100-25.
16. Walker SN, Sechrist KR, Pender NJ. The Health-Promoting Lifestyle Pro- file: development and psychometric characteristics. Nurs Res 1987; 36: 76-81. (PMID: 3644262)
17. Bahar Z, Beser A, Gördes N, Ersin F, Kıssal A. Sağlıklı Yaşam Biçimi Dav- ranışları Ölçeği II’nin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması, C.Ü Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2008; 12: 1-13.
18. Gölbaşı Z. Üniversite Öğrencisi Kızların Meme Kanseri ve Kendi Kendi- ne Meme Muayenesi İle İlgili Bilgi ve Davranışları. Meme Sağlığı Dergisi 2010; 6: 69-73.
19. Parlar S, Bozkurt A, Ovayolu N. Ana Çocuk Sağlığı ve aile planlaması (AÇSAP) merkezine başvuran kadınlarda kendi kendine meme muayenesi (KKMM) ile ilgili bilgi, tutum ve davranışların değerlendirilmesi. Sağlık ve Toplum 2004; 14: 53-8.
20. Çevik C, Akbulut G, Erkal S. Kadınların kendi kendine meme muayenesi hakkındaki bilgi düzeylerinin kitlenin fark edilmesin etkisi. Hemşirelik Forumu Dergisi 2005; 2: 44-9.
21. Chioma C, Asuzu SRN. Knowledge, attitude and practice of self breast examination among the female students of the university of Ibadab, Nige- ria. Pakistan Journal of Social Sciences 2007; 4: 400-2.
22. Dişcigil G, Şensoy N, Tekin N, Söylemez A. Meme sağlığı: ege bölgesinde yaşayan bir grup kadının bilgi, davranış ve uygulamaları. Marmara Medi- cal Journal 2007; 20: 29-36.
23. Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması 2008, http://www.hips.hacettepe. edu.tr/TNSA2008-AnaRapor.pdf, Ulşaım Tarihi:05.2013
24. Jahan S, Al-Saigul AM, Abdelgadir MH. Breast cancer. Knowledge, at- titudes and practices of breast self examination among women in Qas- sim region of Saudi Arabia. Saudi Med J 2006; 27: 1737-41. (PMID: 17106553)
25. Özcan S, Keklikçi İ, Saatçı E, Bozdemir N. Aile Hekimliği polikliğine başvuran kadınların kendi kendine meme muayenesi hakkında bilgi tu- tum ve davranışları. 4. Uluslar arası Üreme Sağlığı ve Aile Planlaması Kongresi, Kongre Kitabı. Ankara, 2005: 231.
26. Parlar S, Kaydul N, Ovayolu N. Meme Kanseri ve kendi kendine meme muayenesinin önemi. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Der- gisi 2005; 1: 72-83.
27. Aydın Avcı İ, Altay B, Kocatürk B. Ebe öğrencilerin kendi kendine meme muayenesine yönelik sağlık inançları. Meme Sağlığı Dergisi 2008; 4: 25-8.
28. Kocadağ S, Ocaktan ES, Akdur R. Park Sağlık Ocağı Bölgesinde 20 Yaş ve üzeri kadınlarda meme kanseri risk düzeyleri ve kendi kendine meme muayenesi konusunda bilgi ve uygulama durumlarının değerlendirilmesi. 6. Ulusal Üreme Sağlığı ve Aile Planlaması Kongresi, Kongre Kitabı. Ankara 2009: 340.
29. Koç Z, Sağlam Z. Kadınlarım meme kanseri, koruyucu önlemler ve kendi kendine meme muayenesi ile ilgili bilgi ve uygulamalarının belirlenmesi ve eğitimin etkinliği. Meme Sağlığı Dergisi 2009; 5: 25-33.
30. Oyur Çelik G, Tuna Malak A, Bektaş M, Yılmaz D, Sami Yümer A, Öztürk Z, ve ark. Sağlık Yüksekokulu öğrencilerinin sağlığı geliştirme davranışlarını etkileyen etmenlerin incelenmesi. Anatol J Clin Investig 2009; 3: 164-9.
31. Ünalan D, Şenol V, Öztürk A, Erkorkmaz Ü. Meslek yüksekokullarının sağlık ve sosyal programlarında öğrenim gören öğrencilerin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve öz bakım gücü düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2007; 14: 101-9.
32. Karadeniz G, Uçum EY, Dedeli Ö, Karaağaç Ö. Üniversite Öğrencilerinin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları. TAF Prev Med Bull 2008; 7: 497-502.
33. Özbaşaran F, Çakmakcı Çetinkaya A, Güngör N. Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu öğrencilerinin sağlık davranışları. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2004; 7: 43-55.
34. Ayaz S, Tezcan S, Akıncı F. Hemşirelik yüksekokulu öğrencilerinin sağlığı geliştirme davranışları. C.Ü. Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi 2005; 9: 26-34.

APA	ÖZEN B, ZİNCİR H, Kaya Erten Z, ÖZKAN f, ELMALI F (2013). Knowledge and attitudes of women about breast cancer, self breast examination and healthy life style behaviours. , 200 - 204.
Chicago	ÖZEN Betül,ZİNCİR Handan,Kaya Erten Zeliha,ÖZKAN filiz,ELMALI FERHAN Knowledge and attitudes of women about breast cancer, self breast examination and healthy life style behaviours. (2013): 200 - 204.
MLA	ÖZEN Betül,ZİNCİR Handan,Kaya Erten Zeliha,ÖZKAN filiz,ELMALI FERHAN Knowledge and attitudes of women about breast cancer, self breast examination and healthy life style behaviours. , 2013, ss.200 - 204.
AMA	ÖZEN B,ZİNCİR H,Kaya Erten Z,ÖZKAN f,ELMALI F Knowledge and attitudes of women about breast cancer, self breast examination and healthy life style behaviours. . 2013; 200 - 204.
Vancouver	ÖZEN B,ZİNCİR H,Kaya Erten Z,ÖZKAN f,ELMALI F Knowledge and attitudes of women about breast cancer, self breast examination and healthy life style behaviours. . 2013; 200 - 204.
IEEE	ÖZEN B,ZİNCİR H,Kaya Erten Z,ÖZKAN f,ELMALI F "Knowledge and attitudes of women about breast cancer, self breast examination and healthy life style behaviours." , ss.200 - 204, 2013.
ISNAD	ÖZEN, Betül vd. "Knowledge and attitudes of women about breast cancer, self breast examination and healthy life style behaviours". (2013), 200-204.

APA	ÖZEN B, ZİNCİR H, Kaya Erten Z, ÖZKAN f, ELMALI F (2013). Knowledge and attitudes of women about breast cancer, self breast examination and healthy life style behaviours. Meme Sağlığı Dergisi, 9(4), 200 - 204.
Chicago	ÖZEN Betül,ZİNCİR Handan,Kaya Erten Zeliha,ÖZKAN filiz,ELMALI FERHAN Knowledge and attitudes of women about breast cancer, self breast examination and healthy life style behaviours. Meme Sağlığı Dergisi 9, no.4 (2013): 200 - 204.
MLA	ÖZEN Betül,ZİNCİR Handan,Kaya Erten Zeliha,ÖZKAN filiz,ELMALI FERHAN Knowledge and attitudes of women about breast cancer, self breast examination and healthy life style behaviours. Meme Sağlığı Dergisi, vol.9, no.4, 2013, ss.200 - 204.
AMA	ÖZEN B,ZİNCİR H,Kaya Erten Z,ÖZKAN f,ELMALI F Knowledge and attitudes of women about breast cancer, self breast examination and healthy life style behaviours. Meme Sağlığı Dergisi. 2013; 9(4): 200 - 204.
Vancouver	ÖZEN B,ZİNCİR H,Kaya Erten Z,ÖZKAN f,ELMALI F Knowledge and attitudes of women about breast cancer, self breast examination and healthy life style behaviours. Meme Sağlığı Dergisi. 2013; 9(4): 200 - 204.
IEEE	ÖZEN B,ZİNCİR H,Kaya Erten Z,ÖZKAN f,ELMALI F "Knowledge and attitudes of women about breast cancer, self breast examination and healthy life style behaviours." Meme Sağlığı Dergisi, 9, ss.200 - 204, 2013.
ISNAD	ÖZEN, Betül vd. "Knowledge and attitudes of women about breast cancer, self breast examination and healthy life style behaviours". Meme Sağlığı Dergisi 9/4 (2013), 200-204.