Ülkemizde teori temelli hemşirelik araştırmaları: Bir gözden geçirme

Ocakçı, Ayşe Ferda; EKİM, AYFER; manav, gülay

Ülkemizde teori temelli hemşirelik araştırmaları: Bir gözden geçirme

Ayfer EKİM, (Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı, İstanbul, Türkiye)

Gülay MANAV, (Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı, İstanbul, Türkiye)

Ayşe Ferda OCAKÇI (Boş)

Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi

11 0

Yıl: 2012 Cilt: 5 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 157 - 161 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Ülkemizde teori temelli hemşirelik araştırmaları: Bir gözden geçirme

Öz:

Amaç: Bu gözden geçirme çalışmasında, 2000-2011 yılları arasında ülkemizde yapılmış olan teori temelli hemşirelik araştırmalarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Yöntem: PubMed, Türk Medline, Ulakbim, Ulusal Tez Tarama Merkezi veri tabanları ile ülkemizde düzenli olarak yayınlanan, editörlü ve online olarak ulaşılabilen 10 hemşirelik dergisinin arşivinde yer alan araştırmalar incelemeye alınmıştır. PubMed veri tabanında ‘Nursing, Turkish’ anahtar kelimeleri ile Türk Medline, Ulakbim, Ulusal Tez Tarama Merkezi veri tabanlarında ‘Hemşirelik’ anahtar kelimesi ile tarama yapılmış ve hemşirelik dergilerinin arşivlerinde yer alan araştırmalar incelenmiştir. Araştırmacılar tarafından hazırlanan değerlendirme formu doğrultusunda, araştırmalar teori ve model kullanımı açısından değerlendirilmiştir. Bulgular:1853 makale, 1709 yüksek lisans ve 348 doktora tezi olmak üzere toplam 3910 araştırma incelenmiştir. Bu araştırmaların %3.5 (n=137)’unda hemşirelik ya da hemşirelik dışı teori kullanıldığı saptanmıştır. Dergilerde yayınlanan araştırmaların %3.9 (n=73)’unda, yüksek lisans tezlerinin %2.1 (n=37)’inde ve doktora tezlerinin %7.7 (n=27)’ünde teori kullanılmıştır. Araştırmalarda, en fazla Orem’in Özbakım Eksikliği Teorisi ve Pender’in Sağlığı Geliştirme Modeli kullanıldığı belirlenmiştir. Sonuç: Çalışma sonuçlarına göre, ülkemizdeki hemşirelik araştırmalarında teori kullanma oranı oldukça düşüktür. Teori temelli araştırma ve uygulamanın başlangıcı, teori temelli eğitimle mümkün olacaktır. Sonuçlar, ülkemizde hemşirelik eğitim programlarının her düzeyinde öğrencilere teoriye dayalı bakış açısının kazandırılması, bu bakış açısının araştırmalara ve uygulamaya aktarılması yönünde çalışmalar yapılması gerekliliğini ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları Hemşirelik

Theory based nursing research in Turkey: A systematic review

Öz:

Background: Theory/model, research and practice the key components of the development of a discipline. Theory/model is a guide for researcher to determine which questions be asked, which methods should be used to answer these questions and to explain the relations observed between conditions. Objectives: In this review it was aimed to determine the theory/model based nursing researches in Turkey between the years 2000-2011. Methods: The study was planned as a descriptive. Data source PubMed, Turkish Medline, Ulakbim, National Thesis Centre data bases and nursing magazines publishing regularly and online in Turkey. Research assessed the use of theory/model with an assessment form prepared by the researhers. Results: In that review where 1853 articles, 1709 master thesis and 348 doctoral thesis are assessed, it is found out that in 3.5% of total 3910 studies include nursing or nonnursing theory/models. The theory is used in 3.9% of articles, 2.1% of master thesis and 7.7% of doctoral thesis. Orem’s Self Care Deficit Theory and Pender’s Health Promotion Model are the most popular nursing theories. Conclusion: According to analysis results the theory/model using rate is fairly low in Turkey. The beginning of theory based research and application base on theory/model based education. It is necessary that students in Turkey should be obtained theorical point of view at every level of nursing education programme and that point of view shoul be applied to resarches.

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları Hemşirelik

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Alligood, M. R. (2006). Philosophies, models, and theories: critical thinking structures. In Nursing theory: Utilization & application. M. R. Alligood, A. M. Tomey (Eds), (3rd ed., p. 43-61), Newyork: Mosby Elsevier.
Avdal, E. Ü., & Kızılcı, S. (2010). Diyabet ve Özbakım Eksikliği Hemşirelik Teorisi’nin kavram analizi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi, 3(3), 164-168.
Betz, C. L., & Beal, J. (1996). Use of nursing models in pediatric nursing research: A decade of review. Comprehensive Pediatric Nursing, 19, 153-167.
Bond, A. E., Eshah, N. F., Bani-Khaled, M., Hamad, A. O., Habashneh, S., Kataua, H., Al-Jarrah, I., Kamal, A. A., Hamdan, F. R., & Maabreh, R. (2010). Who uses nursing theory? An Univariate Descriptive Analysis of Five Years’ Research Articles. Scandinavian Journal of Caring, 25(2), 404- 409.
Burns, N., & Grove, S. K. (Eds.). (2003). Understanding theory and research frameworks. In Understanding nursing research: Building an evidence-based practice. Philadelphia (3rd ed., p. 1-22), Saunders Company.
Chitty, K. K. (Ed.). (2005). Nursing theory: the basis for professional nursing. In Professional nursing: concepts & challenges. (4nd ed., p. 292-294). Missouri: Elsevier Saunders.
Cody, W. K., & Mitchell, G. J. (2002). Nursing knowledge and human science revisited: Practical and political considerations. Nursing Science Quarterly, 15(1), 4-13.
Ersin, F., & Bahar, Z. (2012). Sağlığı Geliştirme Modelleri’nin meme kanseri erken tanı davranışlarına etkisi: Bir literatür derlemesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi, 5(1), 28-38.
Figen, P. S., & Mete, S. (2009). Uyum Modeli ve Sosyal Bilişsel Öğrenme Kuramı’nın doğum öncesi eğitimde kullanımı. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi, 1(1), 57-68.
Jonsdottir, H. (2001). Nursing theories and their relation to knowledge development in Iceland. Nursing Science Quarterly, 14(2), 165-168.
Houser, J. (Ed.). (2008). The importance of research as evidence in nursing. In Nursing research: Reading, using and creating evidence. (1st ed., p. 3-8). Sudbury: Jones and Bartlett Publisher.
Karagözoğlu, Ş. (2005). Bilimsel bir disiplin olarak hemşirelik. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi, 9(1), 6-14.
Karagözoğlu, Ş. (2006). Bilim, Bilimsel Araştırma Süreci ve Hemşirelik. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 132, 64-71.
Kenney, J. W. (2002). Theory based advanced nursing practice. In Philosophical and theoretical: Perspectives for advanced nursing practice. (3nd ed., p. 295-315). Sudbury: Jones and Bartlett Publisher.
Macnee, C. L., & McCabe, S. (Eds.). (2008). Understanding nursing research. In Evidence-based nursing: Using research in practice. (2nd ed., p.5-22). Philedelphia: Lippincott Williams & Wilkins.
Meleis, A. I. (Ed.). (2007). Theory: Metaphors, symbols, definitions. In Theoretical nursing: Development & progress. (4th ed., p. 45-48). Philedelphia: Lippincott Williams & Wilkins.
Polit, D. F., & Beck, C. T. (Eds.). (2004). Foundations of nursing research. In Nursing research: Principles and methods. (7th ed., p. 3-8). Philedelphia: Lippincott Williams & Wilkins.
Rodgers, B. L. (2005). Understanding nursing knowledge. In Developing nursing knowledge: Philosophical traditions and influences. E. Kors, H. Ewan, R. Hallowell, D. Caldwell- Jordan, M. Klim, M. Zuccarini (Eds.). (1st ed., p. 1-15). Philedelphia: Lippincott Williams & Wilkins.
Scriven, M., & Paul, R. (2004). Defining critical thinking. Statement to national council for excellence in critical thinking instruction. Dillon Beach, CA: Foundation for Critical Thinking. Retrived: October 16, 2010. http://www.criticalthinking.org.
Spear, H. J. (2007). Nursing theory and knowledge development: A descriptive review of doctoral dissertations, 2000-2004. Advances in Nursing Science, 30(1), 1-14.
Watson, J. (Ed.). (2007). Context for theory development. In Nursing: Human science and human care. (2nd. ed., p.1-12). Sudbury: Jones and Barlett Publishers.

APA	EKİM A, manav g, Ocakçı A (2012). Ülkemizde teori temelli hemşirelik araştırmaları: Bir gözden geçirme. , 157 - 161.
Chicago	EKİM AYFER,manav gülay,Ocakçı Ayşe Ferda Ülkemizde teori temelli hemşirelik araştırmaları: Bir gözden geçirme. (2012): 157 - 161.
MLA	EKİM AYFER,manav gülay,Ocakçı Ayşe Ferda Ülkemizde teori temelli hemşirelik araştırmaları: Bir gözden geçirme. , 2012, ss.157 - 161.
AMA	EKİM A,manav g,Ocakçı A Ülkemizde teori temelli hemşirelik araştırmaları: Bir gözden geçirme. . 2012; 157 - 161.
Vancouver	EKİM A,manav g,Ocakçı A Ülkemizde teori temelli hemşirelik araştırmaları: Bir gözden geçirme. . 2012; 157 - 161.
IEEE	EKİM A,manav g,Ocakçı A "Ülkemizde teori temelli hemşirelik araştırmaları: Bir gözden geçirme." , ss.157 - 161, 2012.
ISNAD	EKİM, AYFER vd. "Ülkemizde teori temelli hemşirelik araştırmaları: Bir gözden geçirme". (2012), 157-161.

APA	EKİM A, manav g, Ocakçı A (2012). Ülkemizde teori temelli hemşirelik araştırmaları: Bir gözden geçirme. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi, 5(4), 157 - 161.
Chicago	EKİM AYFER,manav gülay,Ocakçı Ayşe Ferda Ülkemizde teori temelli hemşirelik araştırmaları: Bir gözden geçirme. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi 5, no.4 (2012): 157 - 161.
MLA	EKİM AYFER,manav gülay,Ocakçı Ayşe Ferda Ülkemizde teori temelli hemşirelik araştırmaları: Bir gözden geçirme. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi, vol.5, no.4, 2012, ss.157 - 161.
AMA	EKİM A,manav g,Ocakçı A Ülkemizde teori temelli hemşirelik araştırmaları: Bir gözden geçirme. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi. 2012; 5(4): 157 - 161.
Vancouver	EKİM A,manav g,Ocakçı A Ülkemizde teori temelli hemşirelik araştırmaları: Bir gözden geçirme. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi. 2012; 5(4): 157 - 161.
IEEE	EKİM A,manav g,Ocakçı A "Ülkemizde teori temelli hemşirelik araştırmaları: Bir gözden geçirme." Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi, 5, ss.157 - 161, 2012.
ISNAD	EKİM, AYFER vd. "Ülkemizde teori temelli hemşirelik araştırmaları: Bir gözden geçirme". Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi 5/4 (2012), 157-161.