Balkanlarda Temettuat Tahriri (Tırhala–Üsküp–Drama Sancakları örneklerinde)
Yıl: 2012 Cilt: 12 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 389 - 407 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
Balkanlarda Temettuat Tahriri (Tırhala–Üsküp–Drama Sancakları örneklerinde)
Öz: XIX. yüzyılın ilk yarısında vergi kaynaklarını yeniden tespit ederek halkın üzerindeki vergi yükünü hafifletmek ve vergi adaletsizliğini önlemek amacıyla yapılan temettuat yazımları pek çok şehrin ve kazanın sosyo-ekonomik ve demografik yapısını ortaya koymamızı sağlayacak önemli bilgiler içermektedir. Tırhala, Üsküp ve Drama Sancaklarında belirtilen amaçlar için Şubat 1845’te başlayıp Ocak 1847 yılında biten yazımlar yapılmıştır. Temettuat yazımları için pek çok kâtip istihdam edilmiştir. Yazımlar sırasında, kâtiplere ödenen maaşlar yanında, yazım malzemeleri ve kâtip yollukları için bazı harcamalar yapılmıştır. Bu çalışmada, Başbakanlık Osmanlı Arşivi’ndeki 7181, 6953 ve 10578 numaralı Tırhala, Üsküp ve Drama Sancaklarına ait Maliye Masârifât defterlerindeki bilgilere göre, yazımlarda yapılan masrafların kazalara göre dağılımı, yazımlarda görev alan kâtiplerin sayısı ve temettuat yazımlarının ne zaman bitirildiğine ilişkin bilgiler verilmiştir.
Anahtar Kelime: Konular:
Temettuat Registers in the Balkans (The Tırhala, Skopje and Drama Sandjaks)
Öz: The “temettuat” (dividend) registers were kept throughout the first half of the 19th century in order to re-identify sources of tax revenue to prevent injustice in tax payment and to decrease the amount of tax citizens were expected to pay. These registers contain a lot of valuable information to help us determine the social, economic and demographic structure of many cities and towns. Such registers were also kept in Tırhala, Uskup and Drama and their surrounding towns for the defined purposes above from February 1845 to January 1847. Many clerks were employed for keeping these registers, and the expenditures made during this time included not only clerks’ salaries but also travel allowances and writing material costs. This study makes use of the “Maliye Masafirat” records which are numbered as 7181, 6953 and 10578 belonged to Tırhala, Skopje and Drama Sandjacks in the Prime Ministry archive in order to provide information on the expenditures made by each surrounding town, the number of clerks employed for keeping the registers and the amount of time it took to complete registration.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA.) ML.MSF.d. No: 7181.
- BOA. ML.MSF.d. No: 6953.
- BOA. ML.MSF.d. No: 10578.
- BOA. İ.MVL. 41/22 (22.B.1261-27 Temmuz 1845).
- BOA. İ.MVL. 41/14 (29.B.1261-3 Ağustos 1845).
- BOA. C.ML. 632/25953 (9.Za.1261/9 Kasım 1845)
- BOA. İ.MVL. 56/31 (4.Ra.1264/9 Şubat 1848).
- BOA. İ.DH. 169/8938 (5.R.1264/11 Mart 1848).
- BOA. İ.DH. 194/10943 (4.C.1265/27 Nisan 1849).
- BOA. İ.DH. 194/10988 (22.C.1265/15 Mayıs 1849).
- BOA. A.AMD. 8/28 (29.C.1265/22 Mayıs 1849).
- AFYONCU Erhan, “Osmanlı Devleti’nde Tahrir Sistemi”, Osmanlı Cilt 6, Ankara 1999. Osmanlı,
- BİZBİRLİK Alpay-ATAR Zafer, “XIX. Yüzyıl Osmanlı Tarihinde Temettuat Defterlerinin Yeri: Mütevelli Çiftliği Temettuat Defteri Örneği”, Sakarya Üniversitesi Fen- Fen- Dergisi, Edebiyat Fak. Dergisi Cilt 11, Sayı 1, Sakarya 2009.
- ÇAKIR Coşkun, Tanzimat Dönemi Osmanlı Maliyesi, İstanbul 2000.
- -----, “Tanzimat Dönemi Vergi Uygulamalarında Karşılaşılan Güçlükler ve Vergi İhtilalleri”, ”, Mecmuası, İ.Ü. İktisat Fakültesi Mecmuası Cilt 52, Sayı 1, İstanbul 2001.
- DEVELLİOĞLU Ferit, “Temettü’-Temettuat”, Osmanlıca - Türkçe Ansiklopedik Lügat An- Lügat, kara 1996, s. 1073.
- EFE Ayla, Muhassıllık Teşkilatı Anadolu Üniversitesi SBE. (Basılmamış Doktora Tezi), Eski- Muhassıllık Teşkilatı, şehir 2002.
- GÖKMEN Ertan, “Saruhan Sancağında Temettuat Tahriri”, Bilig Sayı 45 Bahar, Ankara Bilig, 2008.
- GÜRAN Tevfik,“19. Yüzyıl Temettuat Tahrirleri”, Osmanlı Devleti’nde Bilgi ve İstatistik İstatistik, Ankara 2000.
- KÜTÜKOĞLU Mübahat, “Osmanlı Sosyal ve İktisadî Tarihi Kaynaklarından Temettü Def- terleri”, Cilt LIX/225, Belleten Ankara 1999. Belleten,
- ÖZTÜRK Said, “Temettuat Tahrirleri”, Akademik Araştırmalar Dergisi, Sayı 4-5, İstanbul Dergisi 2000.
- PAKALIN M. Zeki, "Temettü Vergisi", Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü c. III, Sözlüğü, İstanbul 1993, s.453.
- SERİN Mustafa, “Osmanlı Arşivi’nde Bulunan Temettuat Defterleri”, Başbakanlık I. Milli Arşiv Şurası 20-21 Nisan 1998, Ankara, 1998.
- ŞENER Abdüllatif, Tanzimat Dönemi Vergi Sistemi Ankara 1990. Sistemi,
- TOZDUMAN Arzu, Aydın Güzelhisarı’nın Sosyal ve İktisadî Durumu 1844 İstanbul Üniversitesi SBE. (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi İstanbul 1992
| APA | ATAR Z (2012). Balkanlarda Temettuat Tahriri (Tırhala–Üsküp–Drama Sancakları örneklerinde). , 389 - 407. |
| Chicago | ATAR ZAFER Balkanlarda Temettuat Tahriri (Tırhala–Üsküp–Drama Sancakları örneklerinde). (2012): 389 - 407. |
| MLA | ATAR ZAFER Balkanlarda Temettuat Tahriri (Tırhala–Üsküp–Drama Sancakları örneklerinde). , 2012, ss.389 - 407. |
| AMA | ATAR Z Balkanlarda Temettuat Tahriri (Tırhala–Üsküp–Drama Sancakları örneklerinde). . 2012; 389 - 407. |
| Vancouver | ATAR Z Balkanlarda Temettuat Tahriri (Tırhala–Üsküp–Drama Sancakları örneklerinde). . 2012; 389 - 407. |
| IEEE | ATAR Z "Balkanlarda Temettuat Tahriri (Tırhala–Üsküp–Drama Sancakları örneklerinde)." , ss.389 - 407, 2012. |
| ISNAD | ATAR, ZAFER. "Balkanlarda Temettuat Tahriri (Tırhala–Üsküp–Drama Sancakları örneklerinde)". (2012), 389-407. |
| APA | ATAR Z (2012). Balkanlarda Temettuat Tahriri (Tırhala–Üsküp–Drama Sancakları örneklerinde). Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, 12(2), 389 - 407. |
| Chicago | ATAR ZAFER Balkanlarda Temettuat Tahriri (Tırhala–Üsküp–Drama Sancakları örneklerinde). Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi 12, no.2 (2012): 389 - 407. |
| MLA | ATAR ZAFER Balkanlarda Temettuat Tahriri (Tırhala–Üsküp–Drama Sancakları örneklerinde). Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, vol.12, no.2, 2012, ss.389 - 407. |
| AMA | ATAR Z Balkanlarda Temettuat Tahriri (Tırhala–Üsküp–Drama Sancakları örneklerinde). Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi. 2012; 12(2): 389 - 407. |
| Vancouver | ATAR Z Balkanlarda Temettuat Tahriri (Tırhala–Üsküp–Drama Sancakları örneklerinde). Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi. 2012; 12(2): 389 - 407. |
| IEEE | ATAR Z "Balkanlarda Temettuat Tahriri (Tırhala–Üsküp–Drama Sancakları örneklerinde)." Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, 12, ss.389 - 407, 2012. |
| ISNAD | ATAR, ZAFER. "Balkanlarda Temettuat Tahriri (Tırhala–Üsküp–Drama Sancakları örneklerinde)". Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi 12/2 (2012), 389-407. |
