TY  - JOUR
TI  - Travma sonrası büyüme Envanteri’nin Türkçe versiyonunun normal toplumda hiyerarşik faktör yapısı
AB  - AMAÇ: Depresyon, anksiyete veya disosiyasyon gibi travmatik yaşantılar sonrası ortaya çıkan olumsuz sonuçlar araştırmacılar tarafından bildirilmektedir. Buna karşın, travmatik yaşantıların olumsuz psikolojik sonuçların yanı sıra olumlu değişimleri de tetikleyebildiği varsayılmaktadır. Stresli olaylar sonrasında ortaya çıkan olumlu psikolojik değişimlere etki eden etmenleri değerlendirebilmek amacıyla travma sonrası kazanımların ölçümünde kullanılan birkaç ölçme aracı geliştirilmiştir. Travma Sonrası Büyüme Envanteri (TSBE) travma sonrası olumlu değişimleri ölçen psikometrik araçlar içinde en çok bilinenler ölçeklerden biridir. Bu çalışmada Travma Sonrası Büyüme Envanteri’nin Türkçe versiyonunun psikometrik özelliklerinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. YÖNTEM: Bu çalışma, TSBE’nin özelliklerini değerlendiren önceki çalışmalardan bir ölçüde ayrılmaktadır. Bu çalışmada lise ve üniversite öğrencilerinden oluşan bir gruba ölçeğin genel bir formu verilmiştir. Veriler 723 gönüllü katılımcıdan toplanmıştır. Katılımcıların 367’si (%50,76) erkek ve 356’sı kadındır (%49,24). Normal toplumda görülen stresli yaşam olaylarının hiç de az olmadığı varsayımına dayanarak çalışmaya katılan kişilerin seçimi özel bir travmatik yaşantıya göre yapılmadı. Deneklere Travma Sonrası Büyüme Envanteri ve Kişisel Görüş Ölçeği-III-R uygulandı. TSBE için madde istatistikleri hesaplandı. Promax rotasyonlu açımlayıcı faktör analizi ve yapısal eşitlik modellemesiyle doğrulayıcı faktör analizi yapıldı. Faktörler arası korelasyonlar 0,40’tan yüksek olduğu için ikinci düzey faktör yüklerini elde edebilmek için Schmid-Leiman dönüşümü yapıldı. İç tutarlılıklar ve 15 günlük test tekrar-test sınıf-içi korelasyonları hesaplandı. BULGULAR: Madde ayırt edicilik indekslerinin 0,28’le 0,72 arasında değişim gösterdiği bulunmuştur. Promaks rotasyonlu temel bileşenler analizi üç faktörlü bir yapıya işaret etmiştir. Yapısal eşitlik modeliyle test edilen üç faktörlü yapının TSBE’nin Türkçe versiyonu için geçerli olduğu görülmüştür. İkinci düzey faktör yüklerini hesapladıktan sonra gene faktörün toplam varyansın yüzde 64’ünü açıkladığı bulunmuştur. Ölçme aracının üç alt ölçeği Kendilik Algısında Değişim, Yaşam Felsefesinde Değişim ve İlişkilerde Değişim olarak sıralanmaktadır. İç tutarlılıklar Kendilik Algısında Değişim için α=0,88, Yaşam Felsefesinde Değişim için α=0,78, İlişkilerde Değişim için α=0,77 ve tüm maddeler için α=0,92’dir. 15 günlük test tekrar test intrakorelasyonları toplam puanlar için 0,83 ve alt ölçekler için 0,70 ve 0,85 arasında değişmektedir. SONUÇ: Ölçme aracının Türkçe versiyonu üç faktörlü bir yapı göstermiştir. Bununla beraber, TSBE’nin ölçtüğü travma sonrası kazanımlara ilişkin psikolojik yapı Türk örnekleminde özgül tek bir boyutu temsil ediyor gibi görünmektedir. Üç faktörlü yapısının doğrulayıcı faktör analizlerinde geçerliliği kanıtlandığı için ayrıntılı değerlendirme yapmak isteyen araştırmacılar toplam puanlar yerine üç alt ölçeği kullanabilir. TSBE Türk katılımcıların yer aldığı araştırmalarda kullanılabilecek geçerli ve güvenilir bir ölçme aracıdır.
AU  - Gulec, Mustafa
AU  - BOYSAN, MURAT
AU  - ÇAVUŞ, HAYATİ
AU  - KAĞAN, Mücahit
PY  - 2012
JO  - TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni
VL  - 11
IS  - 5
SN  - 1303-734X
SP  - 617
EP  - 624
DB  - TRDizin
UR  - http://search/yayin/detay/153396
ER  -