Tuj koyunlarında doğum kondisyon puanının kuzuların büyüme özellikleri ve yaşama gücüne etkisi

ÖNK, KADİR; AKSOY, Ali Rıza; TİLKİ, Muammer; SARI, Mehmet

Tuj koyunlarında doğum kondisyon puanının kuzuların büyüme özellikleri ve yaşama gücüne etkisi

Mehmet SARI, (Kafkas Üniversitesi, Veteriner Fakültesi, Zootekni ve Hayvan Besleme Bölümü, Kars, Türkiye)

Kadir ÖNK, (Kafkas Üniversitesi, Kars Meslek Yüksek Okulu, Kars, Türkiye)

Ali Rıza AKSOY, (Kafkas Üniversitesi, Veteriner Fakültesi, Zootekni ve Hayvan Besleme Bölümü, Kars, Türkiye)

Muammer TİLKİ (Kafkas Üniversitesi, Veteriner Fakültesi, Zootekni ve Hayvan Besleme Bölümü, Kars, Türkiye)

Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Veteriner Dergisi

5 0

Yıl: 2013 Cilt: 27 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 149 - 154 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Tuj koyunlarında doğum kondisyon puanının kuzuların büyüme özellikleri ve yaşama gücüne etkisi

Öz:

Bu araştırma, yarı entansif şartlarda yetiştirilen Tuj koyunlarında doğum kondisyon puanı ve bazı faktörlerin (ana yaşı, cinsiyet ve doğum tipi) kuzuların büyüme özellikleri ile yaşama gücüne etkisini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın hayvan materyalini yaşları 2-5 arasında değişen 102 baş Tuj koyunu ile bunlardan doğan 156 baş kuzu oluşturmuştur. Doğumdan önce koyunların vücut kondisyon puanları alınmış, koyunlar ≤2, 2.5-3.5 ve ≥4 kondisyon puanı olmak üzere 3 gruba ayrılmıştır. Kuzuların doğum, 30, 60, 90, 120, 150 ve 180. gün canlı ağırlıkları, canlı ağırlık artışları ve yaşama gücüne ait değerler tespit edilmiştir. Buna göre doğum kondisyon puanının doğum ve 30. gün canlı ağırlıklarına olan etkisi istatistiki olarak önemli (P<0.05, P<0.01) bulunmuş ve doğum kondisyon puanı ≥4 olan grubun canlı ağırlık değerlerinin, ≤2 ve 2.5-3.5'e göre daha iyi olduğu tespit edilmiştir. Doğum kondisyon puanının 60, 90, 120, 150 ve 180. gün yaşama gücüne etkisi istatistiki olarak önemli (P<0.05, P<0.01), 30. gün yaşama gücüne etkisi istatistiki olarak önemsiz belirlenmiştir (P>0.05). Araştırmada, ana yaşının doğum ve 30. gün canlı ağırlıklarına olan etkisi istatistiki olarak önemli bulunmuştur (P<0.05). Doğum tipinin doğum, 30, 60, 90, 120, 150 ve 180. gün ağırlıklarına olan etkisi istatistiki olarak önemli (P<0.01, P<0.001) iken, cinsiyetin etkisi istatistiki olarak önemsiz belirlenmiştir (P>0.05). Araştırmadan elde edilen sonuçlar kondisyon puanı, ana yaşı ve doğum tipinin bazı büyüme özelliklerine, kondisyon puanının ise yaşama gücüne etkisinin olduğunu ortaya çıkarmaktadır.

Anahtar Kelime:

Konular: Veterinerlik

The effect of body condition score in Tuj sheep at lambing on the lamb growth traits and liveability

Öz:

This study was carried out to investigate the effects of body condition score of Tuj ewes at lambing and some factors on the growth and livability of the lambs raised under semi intensive conditions. The animal materials comprised of 2-5 years old 102 Tuj ewes and their 156 lambs were used. The body condition score of the ewes was taken just before lambing and allocated into three body condition score groups as ≤2, 2.5-3.5, and ≥4. The values of the lambs were determined at birth, 30, 60, 90, 120, 150 and 180 days live weight, live weight gain and liveabiltiy. The differences in the groups of the birth and 30 day live weight according to body condition score at lambing were significant (P<0.05, P<0.01). The live weights of the ewes with body condition score of ≥4 were better than ≤2 ve 2.5-3.5. The effect of body condition score at lambing on 60, 90, 120, 150 and 180 days liveability (P<0.05, P<0.01) was found significant, but was not found significant on 30 day liveability (P>0.05). In this study, the effect of age of dam on the birth and 30 day weight were found to be significant (P<0.05). The effect of the birth type on the live weight at birth, 30, 60, 90, 120, 150 and 180 days were significant (P<0.05-P<0.001). Sex was not found to be significantly effective (P>0.05) in the age groups. As a result, in addition to body condition score, age of dam and birth type significantly affected some growth traits and body condition score significantly affected liveabiltiy.

Anahtar Kelime:

Konular: Veterinerlik

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Murray JA. Meat production. J Agr Sci Camb 1919; 9: 174- 181.
2. Texeira A, Delfa R, Colomer-Rocher, F. Relationships between fat depots and body condition score or tail fatness in the Rasa Aragonesa breed. Anim Prod 1989; 49: 275- 280.
3. MLC, Sheep in Britain. Feeding the Ewe. Meat and Livestock Commission. Sheep Improvement Service. 2nd Edition, England: Bletchly, 1988.
4. Sönmez R, Kaymakçı M. Koyunlarda Döl Verimi. İzmir: Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi Yayınları, 1987.
5. Özdemir Y. Karya Tipi Koyunlarda Vücut Kondüsyonunun Yıllık Değişimi. Yüksek Lisans Tezi, Aydın: Adnan Menderes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2008.
6. Robinson JJ. Nutrition over the winter period- the breeding female in new developments in sheep production. Occ Publ Br Soc Anim Prod 1990; 14: 55-69.
7. Holst PJ. Supplementary feeding of oat grain or lucerne hay to crossbred ewes at lambing. Aust J Exp Agr 1987; 19: 211-216.
8. Atti N, Nefzaoui A. Body condition of sheep and goats. Methodological aspects and applications. Zaragoza: CIHEAM, 1995.
9. Özdüven L, Özder M, Yurtman Y, Arık Z. Türkgeldi koyunlarında canlı ağırlık ve kondisyon puanı arasındaki ilişkiler. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 1997; 10: 129-135.
10. Ada M, Ceyhan A, Sezenler T, Özder M, Köycü E. Farklı kondüsyon puanına sahip kıvırcık koyunlarında aşım dönemi ek yemlemenin (flushing) kuzu verimi üzerine etkileri. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 2004; 19: 89-96.
11. Sezenler T, Köycü E, Özder M. Karacabey Merinosu koyunlarda doğum kondüsyon puanının kuzuların gelişimi üzerine etkileri. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi 2008; 5: 45-53.
12. Khan K, Meyer HH, Thompson JM. Effect of pre-lambing supplementation and ewe BCS on lamb survival and total weight of lamb weaned. ProcW Sect ASAS 1992; 43: 175.
13. Russel AJF, Doney JM, Gunn RG. Subjective assessment of body fat in live sheep. J Agric Sci Camb 1969; 72: 451- 454.
14. Biçer O. Koyunlarda vücut kondüsyon puanlaması ve koyun yetiştiriciliğinde önemi. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 1991; 6: 81-89.
15. Akçapınar H. Çevre Faktörlerinin Eliminasyonu. Ders Notları, Ankara, 1999.
16. Düzgüneş O, Kesici T, Gürbüz F. İstatistik Metotlar I. Ankara: Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, 1983.
17. Molina A, Gallego L, Perez JI, Bernabeu R. Growth of Manchega lambs in relation to body condition of dam, season of birth, type of birth and sex. Advances in Food and Animal Breeding 1991; 31: 198-205.
18. Malik RC, Al-Khozam NM, Razzaque MA, Al-Mutawa TA. The influence of genotype and ewe body condition on reproductive performance. Indian J Anim Sci 2000; 70: 146-148.
19. Vatankhah M, Talebi MA, Zamani F. Relationship between ewe body condition score (BCS) at mating and reproductive and productive traits in Lori-Bakhtiari sheep. Small Ruminant Res 2012; 106: 105-109.
20. Jaime C, Purroy A. Effect of body condition at parturition on the productivity of lactating ewes with two lambs. Proceedings of the ACTAS XVI. Jornadas Cientificas Sociedad, Espanola, 1992; 144–147.
21. Özder M, Arık İZ, Yurtman İY, Özdüven ML. Türkgeldi koyunlarında kondüsyon puanı, yaş ve canlı ağırlığın bazı performans özellikleri üzerine etkisi. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 1997; 10: 119-128.
22. Aliyari D, Moeini MM, Shahir MH, Sirjani MA. Effect of body condition score, live weight and age reproductive performance of Afshari ewes. Asian J Anim Vet Adv 2012; 7: 904-909.
23. Molina A, Gallego L, Torres A. Effect of energy reserves at different times of year on same production traits in Manchega ewes. Agricultural Research Animal Production and Health 1993; 8: 127-137.
24. Aksoy AR, Saatcı M, Özbet M, Dalcı MT. Tuj ırkı koyunların verim özellikleri. I. Döl verimi ve büyüme. Vet Bil Derg 2001; 17: 73-77.
25. Sarı M, Işık M, Önk K, Aksoy AR, Tilki M. Tuj kuzularında büyüme özellikleri ve bazı vücut ölçülerine ana yaşı, cinsiyet, doğum tipi ve doğum yılının etkisi. IV. Ulusal Veteriner Zootekni Kongresi, Aydın, Türkiye, 2012: 12-13.
26. Zaheer A, Muhammad Y, Muhammad Y. The Lohi Sheep; a meat breed of Pakistan. Pak J Agri Sci 2001; 38: 69-72.
27. Karaoğlu M, Macit M, Emsen H. Tuj kuzularının büyüme ve gelişme özellikleri ile yaşama gücü üzerine bir araştırma. Turk J Vet Anim Sci 2001; 25: 261-266.
28. Thompson J, Meyer H. "Body condition scoring of sheep". http://ir.library.oregonstate.edu/xmlui/bitstream/handle/195 7/14303/ec1433pdf/ 27.12.2012.

APA	SARI M, ÖNK K, AKSOY A, TİLKİ M (2013). Tuj koyunlarında doğum kondisyon puanının kuzuların büyüme özellikleri ve yaşama gücüne etkisi. , 149 - 154.
Chicago	SARI Mehmet,ÖNK KADİR,AKSOY Ali Rıza,TİLKİ Muammer Tuj koyunlarında doğum kondisyon puanının kuzuların büyüme özellikleri ve yaşama gücüne etkisi. (2013): 149 - 154.
MLA	SARI Mehmet,ÖNK KADİR,AKSOY Ali Rıza,TİLKİ Muammer Tuj koyunlarında doğum kondisyon puanının kuzuların büyüme özellikleri ve yaşama gücüne etkisi. , 2013, ss.149 - 154.
AMA	SARI M,ÖNK K,AKSOY A,TİLKİ M Tuj koyunlarında doğum kondisyon puanının kuzuların büyüme özellikleri ve yaşama gücüne etkisi. . 2013; 149 - 154.
Vancouver	SARI M,ÖNK K,AKSOY A,TİLKİ M Tuj koyunlarında doğum kondisyon puanının kuzuların büyüme özellikleri ve yaşama gücüne etkisi. . 2013; 149 - 154.
IEEE	SARI M,ÖNK K,AKSOY A,TİLKİ M "Tuj koyunlarında doğum kondisyon puanının kuzuların büyüme özellikleri ve yaşama gücüne etkisi." , ss.149 - 154, 2013.
ISNAD	SARI, Mehmet vd. "Tuj koyunlarında doğum kondisyon puanının kuzuların büyüme özellikleri ve yaşama gücüne etkisi". (2013), 149-154.

APA	SARI M, ÖNK K, AKSOY A, TİLKİ M (2013). Tuj koyunlarında doğum kondisyon puanının kuzuların büyüme özellikleri ve yaşama gücüne etkisi. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Veteriner Dergisi, 27(3), 149 - 154.
Chicago	SARI Mehmet,ÖNK KADİR,AKSOY Ali Rıza,TİLKİ Muammer Tuj koyunlarında doğum kondisyon puanının kuzuların büyüme özellikleri ve yaşama gücüne etkisi. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Veteriner Dergisi 27, no.3 (2013): 149 - 154.
MLA	SARI Mehmet,ÖNK KADİR,AKSOY Ali Rıza,TİLKİ Muammer Tuj koyunlarında doğum kondisyon puanının kuzuların büyüme özellikleri ve yaşama gücüne etkisi. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Veteriner Dergisi, vol.27, no.3, 2013, ss.149 - 154.
AMA	SARI M,ÖNK K,AKSOY A,TİLKİ M Tuj koyunlarında doğum kondisyon puanının kuzuların büyüme özellikleri ve yaşama gücüne etkisi. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Veteriner Dergisi. 2013; 27(3): 149 - 154.
Vancouver	SARI M,ÖNK K,AKSOY A,TİLKİ M Tuj koyunlarında doğum kondisyon puanının kuzuların büyüme özellikleri ve yaşama gücüne etkisi. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Veteriner Dergisi. 2013; 27(3): 149 - 154.
IEEE	SARI M,ÖNK K,AKSOY A,TİLKİ M "Tuj koyunlarında doğum kondisyon puanının kuzuların büyüme özellikleri ve yaşama gücüne etkisi." Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Veteriner Dergisi, 27, ss.149 - 154, 2013.
ISNAD	SARI, Mehmet vd. "Tuj koyunlarında doğum kondisyon puanının kuzuların büyüme özellikleri ve yaşama gücüne etkisi". Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Veteriner Dergisi 27/3 (2013), 149-154.