Efendilik ve kölelik

Muttalip ÖZCAN (Maltepe Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Felsefe Bölümü, İstanbul, Türkiye)
Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi
5 1
Yıl: 2013 Cilt: 30 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 129 - 160 Metin Dili: Diğer İndeks Tarihi: 29-07-2022

Efendilik ve kölelik

Öz:
Günümüzde, köleliğin ve onunla birlikte efendiliğin ortadan kalktıgi, artık kimsenin kimsenin sahibi olmadıgi, insanların mülkün bir par9ası gibi ahmp satılamayacagi, her insanın diğerine e§it ve özgtir bir birey olduğu yaygın bir önkabuldtir. Buna kar§ihk, bir9ok antik dönem Yunan filozofu ve Nietzsche, insanlar arasında yapısal farkhhk oldugunu ve efendilerin ve kölelerin her çağda var olduğunu ve bundan sonra da var olacagim, 9tinkti bunun yapısal bir sorun oldugunu ileri stirmektedir. Hatta birçok antik dönem flozofu gibi Nietzsche de yüksek bir külturün yaratılabilmesi igin bir çah§anlar kastimn gerekli olduğuna da inanmaktadır. Bu iki karşit savdan her biri kendine özgti bir insan ve değer ve dolayısıyla farkh bir efendilik-kölelik anlayigina dayanmaktadır. Her insan ve değer anlayigi ise insanların yagamını doğrudan etkileyen farkh ekonomik, toplumsal ve siyasal sonu9lar doğurmaktadır. Bu nedenle ve özellikle de bu ttir konularda yeni yol arayiginda olanlar i9in sahip olduğu önemden dolayı, kimin haklı oldugu sorusunun öncelikle yanıtlanması gerekmektedir. Bu nedenle, bu 9ah§mada, çağdaş yaklaşimlar bir kenara bırakılacak ve öncelikle antik dönem flozofarı ve Nietzsche’nin "doğal kölelik”le ilgili argtimanlarındaki ortak noktalar belirlenecek ve bunlann dayanaklan sorgulanacak ve aym zamanda “dogal kölelik” ile 9ah§ma etkinliği arasındaki ili§ki özgtir ki§i ve köle ruhlu birey kargithgi bağlaminda a9imlanacaktir Hem antik dönem flozofarına hem de Nietzsche’ye göre insan bireyleri, özgtirler ve köleler diye ikiya aynhr ve özgürlük gibi kölelik te uzlagiya dayalı köleliğin ötesinde bazı insanların yapısal bir özelliği olarak kabul edilir. Yapısı geregi köle olan insan tekinin özgtir kigilerin egemenliğinde yagamasimn doğal ve her iki taraf igin de yararh olduğu savunulur. Ikinci olarak, yine hem antik dönem flozofarı hem de Nietzsche, yapısı gereği köle olan insanların yüksek bir kültürün oluşturulabilmesi igin özgür ruhlu insanların hizmetinde çalışmalrı gerektiğini vedolayısıyla 9ah§mamn kölece bir etkinlik olduğunu vurgularlar. Oysa, gtintimüzde bir taraftan gahgkanhk herkes i9in bir erdem olarak sunulurken, diger taraftan özgtir olduğu ileri stirtilen gah§an kesimin Uretici etkinliği ytiksek bir kUltürün degil, tek amacı daha fazla sermaye sahibi olmak olan burjuvazinin (akarlanna hizmet etmektedir. Dolayısıyla, gUnümüzde her bireyin özgürlugti söylemi ve 9ah§kanhgin bir değer olarak kabul edilmesi olgusu sanayi toplumu ger9eğiyle birlikte du§unuldugunde bu durumun insanhgin ilerlemesine mi yoksa gerilemesine mi hizmet ettiğinin tartigilmasi gerekmektedir. Buradan hareketle, aym zamanda özgürlugun ne olduğu, özgtir kiginin kim olduğu, özgtir ruhlu ki§i ile köle ruhlu birey arasında nasil bir ili§ki olduğu gibi sorulara yanıt bulunacak ve böylece bizlere ogretildiği gibi 9agirmzda ger9ekten herbir bireyin özgür bir kişi olup olmadıgi, özgür kişi olmaın koşullanın ne oldugu ve özgür kişilerin şahşan kesimin insanca yaşama olanagina kavuşmasındaki rolleri açiklıga kavuşturulacaktır
Anahtar Kelime:

Mastership and slavery

Öz:
Nowadays, it is a public presupposition that the slavery and in this case the mastership have been abolished and, no longer nobody is the onwner of someone else, anybody couldn’t be bought and sold as a part of someone’s property, and also everyone is a free and equal person as someone else is. As opposed to this opinion, many ancient Greek philosophers and Nietzsche assert that there are natural distinctions between human beings, and the slaves and the masters have existed all over the ages, and also will be in the future so that this is a matter of nature. Even more, many ancient Greek philosophers and similarly Nietzsche believe that we need the slavery or a caste of workers in order to be able to build a high culture. Each one of these two contrary claims is grounded on a peculiar human and value understanding. However, each human and value understanding entails different economical, social and political conclusions that directly affect human-beings’ style of life. For this reason, and especially for those who search for a new way concerning these issues, we must frst of all give an answer to the question “who is right?”. Therefore, in this article, by setting aside the contemporary approaches, we shall primarily identify the similar points that we can trace within the arguments of ancient philosophers and of Nietzsche about the issue of “natural slavery”, and then examine the grounds of these views; and also the relationship between “natural slavery” and working activity shall be expounded in the contex of contrariety among the free spirited person and servile people. According to both ancient Greek philosophers and Nietzsche, human beings are divided into to two casts, free ones and slave ones and also beyond the conventional slavery, freedom and likewise slavery is accepted as a natural quality of some human-beings. It is asserted that slavery people by nature should live under the hegemony of free persons by nature, and this condition is natural and useful for both sides. Secondly, both ancient Greek philosophers and Nietzsche emphasize that for the creation of a high culture it is necessary that servile people must work in the service of free spirited persons and so they claim that working activity is peculiar to slaves. Yet, nowadays, on the one hand, diligence is presented as a virtue for everybody, on the other hand productive activity of working class admitted as free serves the interests of bourgeoisie whose aim is just to get more capital, not to cultivation of a high culture. Therefore, when we consider together the two facts, one of the rhetoric of accepting every individual as a free person and diligence as a value, and second the industrial society,it must be discussed that whether this new condition serves for improving or decadence of humanity. Starting from these points, at the same time, the guestions like what freedom is, who is free spirited person, what relationship between the free spirited person and servile people will be answered, and so we could clarify whether, as taught us that realy every individual is a free person, what the conditions of being a free spirited person are, and what the role of free spirited person in the having opportunity to live as a human being of working class is.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Arendt, H. (2003). İnsanhk durumu (B. S. §ener, Qev.). İstanbul: İleti§im Yayrnları.
  • Arendt, H. (2004). Gegmigle gelecek arasında (B.S. §ener, Qev.).istanbul: İleti§im Yayrnları.
  • Aristoteles. (1993). Politika. (M. Tun9ay, Qev.) İstanbul: Remzi Kitabevi.
  • Aristotle. (l995).The complete works of Aristotle. Revised Oxford Translation, vol.1-2.J. Barnes (Ed). Princeton.NJ: Princeton University Press.
  • Aristoteles. (1996). Metafzik (A. Arslan, Qev.). İstanbul: Sosyal Yayrnları.
  • Aristoteles. (1998). Nikomakhos’a etik (S. Babiir, Qev.). Ankara: Ayra9 Yaymevi. Dobbs, D. (1994). Natural right and the problem of Aristotle’s defense of slavery. The Journal of Politics, Vol. 56, No.l ,pp.69-94.
  • Finley, M.I. (1964). Between slavery and freedom. Comparative Studies in Society and History. Vol. 6, No.3 pp.145-164.
  • Hare, R.M. (1979). What is wrong with slavery? Philosophy and Public Affairs, Vol.8, No.2,pp.103-121.
  • Hegel,G.W.F. (1991). Tarihte akıl (Ö.S6zer,Qev.). İstanbul: Ara Yaymcılık. Kirkland, P. E. (2004). Nietzsche’s honest Masks: from truth to nobility ‘Beyond Good and Evil’. The Review of Politics, Vol. 66, No. 4,pp.575-604,
  • Kranz, W. (1994). Antik felsefe (SY. Baydur, Çev.). İstanbul: Sosyal Yayrnları.
  • Kuçuradi, I. (1996). Etik. Ankara: TFK Yayrnları.
  • Kuçuradi, I. (1997). Nietzsche ve insan. Ankara: TFK Yayınları.
  • Kuçuradi, I. (1998). insan ve değerleri. Ankara: TFK Yayınları.
  • Love, N.S. (1987). Class or mass: Marx, Nietzsche, and liberal democracy. Studies in Soviet Thought, Vol.33, No. l,pp.43-64,
  • Marx, K. (1986). 1844 Felsefe yazılan (M. Beige, Çev.). Ankara: V Yayınları
  • Marx, K. (1998). Economic and philosophical manuscripts of 1844 and Communist manifesto (M. Milligan, Trans.). New York: Prometheus Books.
  • Meirs, S. (2000). Contemporary forms of slavery. Canadian Journal of African Studies, Vol.34, No.3, pp.714-747.
  • Nietzsche, F. (1968). The will to power (W.Kaufman, Trans.). London:Weidenfeld and Nicolson.
  • Nietzsche, F (1985). Yunanhlann trajik çaginda felsefe (N. Hızrr, Çev.). İstanbul: BFS Yayınları.
  • Nietzsche, F (1990). Ahlakın soykiitugu tisttine (A. İnam, Çev.). İstanbul: Yaymcılık. Ara
  • Nietzsche, F (1997). Beyond good and evil (H. ZimmernTrans.). New York: Dover Publications.
  • Nietzsche, F (2002). Güç istenci (S. Umran,Çev.). İstanbul: Birey Yaymcılık.
  • Nietzsche, F (2003). İnsanca, pek insanca 1 (M.Tüzel,Çev.). İstanbul: İthaki Yayınları.
  • Nietzsche, F (2004a). lyinin ve kötiinün ötesinde. (AJnam,Çev.). İstanbul: Say Yayınları.
  • Nietzsche, F (2004b). İnsanca, pek insanca 2 Yayınları.(MTiizel, Çev.). İstanbul: İthaki
  • Nietzsche, F (2004c). Zerdust böyle diyordu (O. Derinsu, Çev.). İstanbuhVarlık Yayınları.
  • Nietzsche, F (2004d). Şen bilim (Ana Metin 1) (A.İnam,Çev.).istanbul: Say Yayınları.
  • Nietzsche, F (2005). Putlann batisi (MTüzekQev.). İstanbul: İthaki Yayınları.
  • Nietzsche, F (2007). Tan kızılligi (H.Salihoğlu, Ü.Özdağ,Çev.). Ankara: İmge Kitabevi.
  • Özcan, M. (2006). İnsan felsefesiiinsanın neliği tistüne bir soruşturma. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
  • Platon.(1988). Devlet. (S.Eyüpoğlu ve MA.Cimcoz,Çev.). İstanbul: Remzi Kitabevi.
  • Platon. (1996). Gorgias (M.CAnday,Çev.). Diyaloglar 1 içinde, ss.44-134. İstanbul: Remzi Kitabevi.
  • Simpson, P.L.P. (1997). A Philosophical commentary on the POLITICS on Aristotle. London: The Üniversity of North Carolina Press.
  • Zeldin, T. (2003).İnsanhgin mahrem tarihi (E. Özsayar, Çev.). İstanbul: Ayrmtı Yayınları.
APA ÖZCAN M (2013). Efendilik ve kölelik. , 129 - 160.
Chicago ÖZCAN MUTTALİP Efendilik ve kölelik. (2013): 129 - 160.
MLA ÖZCAN MUTTALİP Efendilik ve kölelik. , 2013, ss.129 - 160.
AMA ÖZCAN M Efendilik ve kölelik. . 2013; 129 - 160.
Vancouver ÖZCAN M Efendilik ve kölelik. . 2013; 129 - 160.
IEEE ÖZCAN M "Efendilik ve kölelik." , ss.129 - 160, 2013.
ISNAD ÖZCAN, MUTTALİP. "Efendilik ve kölelik". (2013), 129-160.
APA ÖZCAN M (2013). Efendilik ve kölelik. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 30(2), 129 - 160.
Chicago ÖZCAN MUTTALİP Efendilik ve kölelik. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 30, no.2 (2013): 129 - 160.
MLA ÖZCAN MUTTALİP Efendilik ve kölelik. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, vol.30, no.2, 2013, ss.129 - 160.
AMA ÖZCAN M Efendilik ve kölelik. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi. 2013; 30(2): 129 - 160.
Vancouver ÖZCAN M Efendilik ve kölelik. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi. 2013; 30(2): 129 - 160.
IEEE ÖZCAN M "Efendilik ve kölelik." Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 30, ss.129 - 160, 2013.
ISNAD ÖZCAN, MUTTALİP. "Efendilik ve kölelik". Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 30/2 (2013), 129-160.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
22-04-2024 19:39

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları