İhtirasın gölgesinde bir sultan: Yıldırım Bayezid
Yıl: 2014 Cilt: 0 Sayı: 43 Sayfa Aralığı: 67 - 92 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
İhtirasın gölgesinde bir sultan: Yıldırım Bayezid
Öz: Osmanlıların 1402 Ankara savaşında uğradıkları mağlubiyet, Osmanlı tarihinin kırılma noktalarından birini teşkil eder. Bu mağlubiyet Anadolu ve Rumeli kesiminde giderek genişleyen ve müesseseleriyle imparatorluk sürecine doğru gelişmekte olan Osmanlı Devlet’ini kaos içine sürükleyerek yeniden toparlanmasını yarım asır kadar geciktirmiştir. Devleti dağılmanın eşiğine getiren bu durum ilk Osmanlı tarihlerinde büyük bir travma olarak yerini alırken, savaşta mağlubiyete uğrayan Yıldırım Baye- zid şahsiyeti öne çıkarılarak yanlış stratejileri yüzünden ağır şekilde tenkit edilen ilk Osmanlı hükümdarı olmuştur. Reformist bir anlayışla hareket eden ve bu yolda hızlı faaliyetleriyle birçok gayri memnun zümrenin ortaya çıkışına da zemin hazırlamış görünen Yıldırım Bayezid’in çağdaşı veya ona yakın devrelerde eserlerini kaleme alan tarihçilerce oluşturulan olumsuz imajı, yaşanan travmanın etkisi altında kalmış gözükmektedir. Sadece Osmanlı tarihçileri değil Osmanlı dışı kaynaklar da Yıldırım Bayezid için farklı bir şahsi portre çizmişlerdir. Onun ihtirasının kurbanı bir hüküm- dar olmaktan çok, ileride II. Mehmed tarafından da benimsenecek olan bir iktidar düşüncesiyle hareket ettiği, bu yüzden hayli tepki topladığı anlaşılmaktadır.
Anahtar Kelime: Konular:
A prisoner of his ambitions: bayezid “the underbolt”
Öz: e Ottoman defeat at the Battle of Ankara (1402) constitutes one of the breaking points in Ottoman history. is defeat stopped the Ottoman expansion in Anatolia and the Balkans and drove the empire into chaos in such a way that it would take half a century for the empire to recover. is situation that put the state on the verge of collapse traumatized early Ottoman histories and the vanquished of the battle, Bayezid I, the “underbolt,” became the first Sultan to have been critici- zed on account of his wrong strategy. e Sultan’s swift implementation of reforms created a large number of discontented people and the negative light in which he was depicted by contemporary historians seems to have been affected by the post-1402 trauma. It was not only the Ottoman historians, but also their non-Ottoman colle- agues that depicted a different Bayezid I. It appears that his actions that provoked resentment were not driven by personal ambition; but rather he followed an imperial strategy that would later be implemented by his successor, Mehmed II. Keywords: Bayezid, “the underbolt,” Battle of Ankara, Tamerlane, Ottoman chro- nicles, the image of Bayezid I
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Ahmedî, İskendernâme, haz. İsmail Ünver Ankara 1983.
- Anonim Tevârih-i Âl-i Osman (F. Giese neşri), haz. N. Azamat, İstanbul 1992.
- Âşıkpaşazâde, Tarih, nşr. N. Atsız, Osmanlı Tarihleri I içinde, İstanbul 1949.
- Atiya, Aziz Suryal, Niğbolu Haçlı Seferi, trc. E. Uras, Ankara 1956.
- Aziz Esterâbâdî, Bezm ü Rezm, nşr. M. Öztürk, Ankara 1990.
- Caferî b. Muhammed el-Hüseynî, Tarih-i Kebir, trc. İsmail Aka, Ankara 2011.
- Çetin, H., Timur’un Anadolu Seferi ve Ankara Savaşı, İstanbul 2012.
- Daş, Mustafa, “Bizans Kaynaklarında Timur İmajı”, Tarih İncelemeleri Dergisi, XX/2 (2005), s. 43-58.
- Daş, Mustafa, “Saint Denis Ruhbanının Kroniği Adlı Fransız Kaynağına Göre Niğbolu Savaşı”, Tarih İncelemeleri Dergisi, XXVII/1 (2012), s. 69-77.
- Doukas, M., Tarih: Anadolu ve Rumeli 1326-1462, trc. Bilge Umar, İstanbul 2008.
- Emecen, Feridun Mustafa, Fetih ve Kıyamet: İstanbul’un Fethi ve Kıyamet Senaryoları, İstanbul 2012.
- Emecen, Feridun Mustafa, İlk Osmanlılar ve Batı Anadolu Beylikler Dünyası, İstanbul 2012 (gözden geçirilmiş ve genişletilmiş yeni baskı).
- Enverî, Düsturnâme-i Enveri, Osmanlı Tarihi kısmı, haz. Necdet Öztürk, İstanbul 2003.
- Fleischer, Cornell, Tarihçi Mustafa Âlî Bir Osmanlı Aydını ve Bürokratı, İstanbul 1996.
- Fodor, Pal, “Ahmedi’s Dâsitan as a Sources of Early Ottoman History”, Orientalia Hungaricae, XXXVIII (1984), s. 41-54.
- Hafız Ebru, Zeyl-i Zafername, nşr. B. Kerimi, Tahran hş. 1328.
- Hayrullah Efendi, Devlet-i Aliyye-i Osmaniye Tarihi, C. V. İstanbul ts.
- İbn Arabşah, Acâibü’l-makdûr, trc. A. Batur, İstanbul 2012.
- İbn Cezerî, Câmi’ü’l-Esânid, Süleymaniye Ktp., Darülmesnevi kısmı, nr. 11.
- İbnTagriberdi, en-Nücûmü’z-Zâhire, trc. Ahsen Batur, İstanbul 2013.
- İnalcık, Halil, “Mehmed II”, İA, VII, s. 506-535.
- İnalcık, Halil, “The Rise of Ottoman Historiography”, Historians of the Middle East, ed. B. Lewis- P.M. Holt, Oxford 1962, s. 152-167.
- İnalcık, Halil, Kuruluş Dönemi Osmanlı Sultanları, İstanbul 2010.
- Jorga, Nicolae, Osmanlı İmparatorluğu Tarihi, trc. Nilüfer Epçeli, ed. Kemal Beydilli, C. I, İstanbul 2005.
- Kadıoğlu Abdülvasi, Halilnâme, nşr. A. Güldaş, Ankara 1996.
- Kanat, Cüneyt, “Memlük Kaynaklarındaki Osmanlı İmajının Değişim Süreci”, Tarih İncelemeleri Dergisi, XXI/1 (2006), s. 123-134.
- Kastritsis, Dimitris, Bayezid’in Oğulları, trc. Ayda Arel, İstanbul 2010.
- Kayapınar, Levent, II. Manuel Palaeologos’un Mektuplarının Tarihi Kaynak Olarak Değerlendirilmesi (1389-1402), Ankara Üniversitesi, basılmamış Yüksek lisans tezi, Ankara 1993.
- Khalkokondylis, L.,Türklerin Genel Tarihi, trc. T. Tunçdoğan- M. Daş, TTK basılmak üzere, Fatih kısmı-İkinci kitap kısmı.
- Kosteneçki, Konstantin, Stefan Lazareviç: Yıldırım Bayezid’in Emrinde Bir Sırp Despotu, trc. H. Mevsim, İstanbul 2008.
- Le Livre des fais du bon mesire Jehan le Maingre, dit Bouciquaunt, Mareschal de France et Gouverneur de Jennes, ed. D. Lalande, Cenevre 1985, s. 88-93.
- Lowry, Heat, Erken Dönem Osmanlı Devleti’nin Yapısı, trc. Kıvanç Tanrıyar, İstanbul 2009.
- Mayer, Hans Georg, “Timur, Bayezid, die Dame und der Köfig im Bild”, Deutch-türkische Begegnungen/Alman Türk Tesadüfleri. Festcschrift für Kemal Beydilli, eds. H.ReindKiel, S. Kenan, Berlin 2013, s. 33-61.
- Mollaoğlu, Ferhan Kırlıdökme, “Sultan I. Bayezid Dönemine Ait Grekçe Bir Anlatı”, OTAM, XXIV (2008), s. 129-146.
- Neşrî, Kitab-ı Cihannüma, nşr. Necdet Öztürk, İstanbul 2008.
- Nicol, Donald, Bizans’ın Son Yüzyılları, 1261-1453, trc. Bilge Umar, İstanbul 1999.
- Nizamüddin Şâmi, Zafernâme, trc. Necati Lügal, Ankara 1949.
- Oruç Beg Tarihi, haz. Necdet Öztürk, İstanbul 2007.
- Osmanlı Sultanları Tarihi, trc. İbrahim Hakkı Konyalı, Osmanlı Tarihleri I içinde.
- Reinert, Stephen, “A Byzantine Source on the Battles of Bileca (?) and Kosovo Polje: Kydones’ Letters 396 and 398 Reconsidered”, Studies in Honour of V. Menage, (eds. C. Heywood and C. Imber), İstanbul 1994, s. 249-272.
- Schiltberger, Johannes, Türkler ve Tatarlar Arasında 1394-1427, trc. Turgut Akpınar, İstanbul 1995.
- Silay, Kemal, “Ahmedi’s History of the Ottoman Dynasty”, Journal of Turkish Studies: Türklük Bilgisi Araştırmaları, XVI (1992), s. 129-200.
- Şerefeddin Ali Yezdi, Zafernâme, nşr. M. Abbas, I-II, Tahran hş. 1336. (Emir Timur, Zafername, Türkçe trc. A. Batur, İstanbul 2013).
- Şükrüllah, Behçetü’t-Tevârih, haz. Hasan Almaz, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, basılmamış doktora tezi, Ankara 2004.
- Şükrüllah, Behçetü’t-Tevârih, trc. Atsız, Osmanlı Tarihleri I içinde.
- Tâcü’s-Selmânî, Tarihnâme, trc. İsmail Aka, Ankara 1988.
- Tauer, Felix, “Timurlular Devrinde Tarihçilik”, trc. Ahmet Ateş, Belleten, XXIX/113, 1965, s. 49-69.
- Tekindağ, Şehabeddin, Berkuk Devrinde Memlük Sultanlığı, İstanbul 1961.
- Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, Osmanlı Tarihi, C. I, Ankara 1947.
- Weithmann, Michael, “Ein Baier unter Türcken und tataren. Hans Schiltbergers unfreiwillige Reise in den Orient”, Deutsch-türkische Begegnungen.Festschrift für Kemal Beydilli, s. 63-87.
- Wittek, Paul, “Ankara Bozgunundan İstanbul’un Zaptına”, Belleten, VII/27 (1943), s. 557- 589.
- Yazıcızade Ali, Tevârih-i Âl-i Selçuk, haz. A. Bakır, İstanbul 2009.
- Yinanç, Mükrimin Halil, “Bayezid I”, İA, C. II, s. 369-392.
- Yorgios Sfrançis’in Anıları, Chronicon Minus, trc. Levent Kayapınar, İstanbul 2009.
- Yücel, Yaşar, Kadı Burhaneddin Ahmed ve Devleti, 1344-1398, Ankara 1970.
- Yücel, Yaşar, Timur’un Dış Politikasında Türkiye ve Yakın-Doğu, 1393-1402, Ankara 1980.
- Yüksel, Ali Osman, İbn Cezerî ve Tayyibetü’n-neşr, İstanbul 1996.
- Yüksel, Musa Şamil, “Dönemin Arap Kaynaklarına Göre Ankara Savaşı”, Tarih İncelemeleri Dergisi, XXV/1 (2010), s. 351-369.
- Zinkeisen, J. W., Osmanlı İmparatorluğu Tarihi, trc. Nilüfer Epçeli, ed. Kemal Beydilli, C. I, İstanbul 2011.
| APA | Emecen F (2014). İhtirasın gölgesinde bir sultan: Yıldırım Bayezid. , 67 - 92. |
| Chicago | Emecen Feridun M. İhtirasın gölgesinde bir sultan: Yıldırım Bayezid. (2014): 67 - 92. |
| MLA | Emecen Feridun M. İhtirasın gölgesinde bir sultan: Yıldırım Bayezid. , 2014, ss.67 - 92. |
| AMA | Emecen F İhtirasın gölgesinde bir sultan: Yıldırım Bayezid. . 2014; 67 - 92. |
| Vancouver | Emecen F İhtirasın gölgesinde bir sultan: Yıldırım Bayezid. . 2014; 67 - 92. |
| IEEE | Emecen F "İhtirasın gölgesinde bir sultan: Yıldırım Bayezid." , ss.67 - 92, 2014. |
| ISNAD | Emecen, Feridun M.. "İhtirasın gölgesinde bir sultan: Yıldırım Bayezid". (2014), 67-92. |
| APA | Emecen F (2014). İhtirasın gölgesinde bir sultan: Yıldırım Bayezid. Osmanlı Araştırmaları, 0(43), 67 - 92. |
| Chicago | Emecen Feridun M. İhtirasın gölgesinde bir sultan: Yıldırım Bayezid. Osmanlı Araştırmaları 0, no.43 (2014): 67 - 92. |
| MLA | Emecen Feridun M. İhtirasın gölgesinde bir sultan: Yıldırım Bayezid. Osmanlı Araştırmaları, vol.0, no.43, 2014, ss.67 - 92. |
| AMA | Emecen F İhtirasın gölgesinde bir sultan: Yıldırım Bayezid. Osmanlı Araştırmaları. 2014; 0(43): 67 - 92. |
| Vancouver | Emecen F İhtirasın gölgesinde bir sultan: Yıldırım Bayezid. Osmanlı Araştırmaları. 2014; 0(43): 67 - 92. |
| IEEE | Emecen F "İhtirasın gölgesinde bir sultan: Yıldırım Bayezid." Osmanlı Araştırmaları, 0, ss.67 - 92, 2014. |
| ISNAD | Emecen, Feridun M.. "İhtirasın gölgesinde bir sultan: Yıldırım Bayezid". Osmanlı Araştırmaları 43 (2014), 67-92. |
