Gökçeada’da optimal arazi kullanımının belirlenmesi

BAYTEKİN, HARUN; CENGİZ TAŞLI, TÜLAY; AKBULAK, Cengiz; Özcan, Hasan

Gökçeada’da optimal arazi kullanımının belirlenmesi

TÜLAY CENGİZ TAŞLI, (Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Mimarlık ve Tasarım Fakültesi, Peyzaj Mimarlığı Bölümü, Çanakkale, Türkiye)

Cengiz AKBULAK, (Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Coğrafya Bölümü, Çanakkale, Türkiye)

Hasan ÖZCAN, (Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Toprak Bölümü, Çanakkale, Türkiye)

Harun BAYTEKİN (Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarla Bitkileri Bölümü, Çanakkale, Türkiye)

Tarım Bilimleri Dergisi

7 2

Yıl: 2013 Cilt: 19 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 148 - 162 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Gökçeada’da optimal arazi kullanımının belirlenmesi

Öz:

Arazi uygunluk analizi, arazi kullanımındaki sürdürülebilirliğin bileşenlerinden biridir. Sürdürülebilir arazi kullanımı, ancak doğal ve kültürel potansiyelin saptanması ve ekolojik yapıya uygun bir arazi kullanımının tercih edilmesi ile başarılabilir. Bu araştırmada, Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) ve McHarg yöntemine dayanarak, Gökçeada’nın arazi kullanımı uygunluk analizi yapılmıştır. Çalışmada tarım, çayır-mera ve orman olmak üzere üç ana arazi kullanım tipi değerlendirmeye alındıktan sonra, optimal arazi kullanım haritaları üretilmiş ve sonuçlar günümüzdeki arazi kullanım durumu ile karşılaştırılmıştır. Analiz sonuçlarına göre, orman, çayır-mera ve tarımsal faaliyetler için önerilen alanların oranı sırasıyla % 35.06, % 21.21 ve % 17.07 olmuştur. Önerilen optimal arazi kullanımı ile mevcut arazi kullanım durumu karşılaştırıldığında, mevcut arazi kullanımında çayır-mera alanlarının önerilen çayır-mera arazilerinden fazla olduğu, orman ve tarım alanlarının ise daha düşük olduğu tespit edilmiştir. Buna göre inceleme alanında arazilerin bir bölümünün potansiyeline uygun şekilde kullanılmadığı, orman veya tarım alanı olarak değerlendirilmesi gereken arazilerin bir bölümünün çayır-mera olarak kullanıldığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelime:

Konular: Coğrafya Çevre Bilimleri Ekoloji Bilgisayar Bilimleri, Bilgi Sistemleri Ziraat Mühendisliği Bitki Bilimleri Çevre Mühendisliği Orman Mühendisliği Ziraat, Toprak Bilimi

Determination of optimal land use in Gökçeada

Öz:

Land suitability analysis is a component of sustainability evaluation of a land use. Suitability of land use can only be achieved by determining natural and cultural potential and choice of an appropriate land use with the ecological structure. In this research, land suitablity analysis of Gökçeada was carried out, on the basis of Geographical Information Systems (GIS) and McHarg methods. After the determination of suitability in terms of the main three land use types, i.e. agriculture, meadow-pasture and forest, an optimal land use map was produced and results were compared with the present-day land use situation. Based on the results of analysis, the area proposed for forest, meadow-pasture and agricultural activities were 35.06% , 21.21% and 17.07% , respectively. When data from optimal land use is compared with that in the present-day conditions, it is noticed that the proportion of meadow-pastures areas excess the suggested value of optimal land use, as opposed to the proportions of forest and agricultural areas having smaller distributions. This implies that some meadow-pastures areas, which are recommended to be evaluated as forest and agricultural areas herein, are presently used as meadow-pasture lands.

Anahtar Kelime:

Konular: Coğrafya Çevre Bilimleri Ekoloji Bilgisayar Bilimleri, Bilgi Sistemleri Ziraat Mühendisliği Bitki Bilimleri Çevre Mühendisliği Orman Mühendisliği Ziraat, Toprak Bilimi

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Anonymous (1992). Agenda 21. United Nations Conference on Environment & Development, June 3-14, Rio de Janerio, Brazil
Akbulak C (2010). Analitik hiyerarşi süreci ve CBS ile Yukarı Menderes Havzası’nın arazi kullanımı uygunluk analizi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi 7(2): 557-576
Ağaryılmaz İ (2002). Gökçeada’da Yerleşim Yerleri ve Mimarisi. Gökçeada Belediye Kitabı Akten M (2008). Isparta ovasının optimal alan kullanım planlaması üzerine bir araştırma. Doktora tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Mühendisliği Anabilim Dalı (Basılmamış), Isparta
Ayaşlıgil T (2011). Sarıyer örneğinde ekolojik mekan ayrımı. İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi 10(20): 55-79
Bunruamkaew K & Murayama Y (2011). Site suitability evaluation for ecotourism using GIS & AHP: A case study of Surat Thani Province, Thailand. Procedia Social and Behavioral Sciences, International Conference of the Spatial Thinking and Geographic Information Sciences, 21: 269–278
Bagheri M, Sulaiman WNA & Vaghefi N (2012). Land use suitability analysis using multi criteria decision analysis method for coastal management and planning: a case study of Malaysia. Journal of Environmental Science and Technology 5(5): 364-372
Banai R (2005). Land resource sustainability for urban development: spatial decision support system prototype. Environmental Management 36(2): 282– 296
Baytekin H, Savaş T & Daş G (2005). Gökçeada organik tarıma örnek olacak. Cumhuriyet Tarım-Hayvancılık Eki 7: 15
Beek KJ (1978). Land Evaluation for Agricultural Development. International Institute for Land Reclamation and Improvement / ILRI, Publication 23, Wageningen, The Netherlands, pp.333
Brail RK & Klosterman RE (2001). Planning Support Systems. ESRI Press, Redlands, CA
Bektaş F (2003). Uzaktan algılama ve coğrafi bilgi sistemi entegrasyonu ‘Gökçeada ve Bozcaada örneği’. Yüksek lisans tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü (Basılmamış), İstanbul
Cengiz T (2003). Peyzaj değerlerinin korunmasına yönelik kırsal kalkınma modeli üzerine bir araştırma: Seben İlçesi (Bolu) Alpağut Köyü örneği. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara
Cengiz T & Çelem H (2003). Kırsal kalkınmada analitik hiyerarşi süreci (AHS) yönteminin kullanımı. Kafkas Üniversitesi Artvin Orman Fakültesi Dergisi 4(1- 2):144-153
Cengiz T & Çelem H (2005). Hızlı Kırsal Değerlendirme yöntemi: Alpağut Köyü örneği. Artvin Orman Fakültesi Dergisi 6(1-2): 161-170
Cengiz T & Çelem H (2006a). Transferring the eigenvector obtained by the method of analytic hierarchy process to maps. Journal of Applied Sciences 6(6): 1265-1274
Cengiz T & Çelem H (2006b). Land use potential and suitability for areas of arable and garden farming, meadow-pasture and recreation-tourism in Alpağut Village, Bolu, Turkey. Journal of Applied Sciences 6(8):1641-1651
Cengiz T & Akbulak C (2009). Application of analytical hierarchy process and geographic information systems in land-use suitability evaluation: a case study of Dümrek village (Çanakkale, Turkey). International Journal of Sustainable Development & World Ecology 16(4): 286–294
Collins MG, Steiner FR & Rushman MJ (2001). Land use suitability analysis in the United States: historical development and promising technological achievements. Environmental Management 28(5): 611–621
Çanakkale Orman Bölge Müdürlüğü (2007). Gökçeada Orman İşletme Şefliği Fonksiyonel Orman Amenajman Planı
De la Rosa D, Moreno JA, Mayol F & Bonson T (2000). Assessment of soil erosion vulnerability in Western Europe and potential impact on crop productivity due to loss of soil depth using the ImpelERO model. Agriculture Ecosystems and Environment 81: 179 - 190
Dent D & Young A (1981). Soil Survey and Land Evaluation. George Allen and Unwin: Boston DMİGM (2007). Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü 1975-2006 dönemi ortalama ve ekstremler klimatoloji bülteni, Ankara
Ekanayake GK & Dayawansa NDK (2003). Land suitability identification for a production forest through GIS techniques. Map India Conference, India. http://www.gisdevelopment.net/ application/ environment/overview/pdf/148.pdf
Emecan F (2002). İmbroz’dan İmroz ve Gökçeada’ya Bir Adanın Tarihi Geçmişi. Gökçeada Belediye Kitabı
FAO (1977). A framework for Land Evaluation. International Institute for Land Reclamation and Improvement. ILRI Publication 22, Wageningen, The Netherlands, pp. 87
Feizizadeh B & Blaschke T (2012). Land suitability analysis for Tabriz County, Iran: a multi-criteria evaluation approach using GIS. Journal of Environmental Planning and Management 56(1): 1–23
Genç K & Can S (2004). Gökçeada’nın beşeri ve ekonomik coğrafyası. Lisans tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü (Basılmamış), Çanakkale
Ghaffari A, Cook HF & Lee HC (2000). Integrating climate, soil and crop information: a land suitability study using GIS. Fourth International Conference on Integrating GIS and Environmental Modeling, September 2-8, Canada. http:// www.colorado.edu/ research/cires/banff/pub papers / 129
Groot R (2006). Function-analysis and valuation as a tool to assess land use conflicts in planning for sustainable, multi-functional landscapes. Landscape and Urban Planning 75(3-4): 175–186
Herrington S (2010). The nature of Ian McHarg’s science. Landscape Journal 29:1-10
Herrmann S & Osinski E (1999). Planning sustainable land use in rural areas at different spatial levels using GIS and modelling tools. Landscape and Urban Planning 46 (43): 93-101
Hill MJ, Braaten R, Veitch SM, Lees BG & Sharma S (2005). Multi-criteria decision analysis in spatial decision support: the asses analytic hierarchy process and the role of quantitative methods and spatially explicit analysis. Environmental Modeling and Software 20(7):955-976
Hopkins LD (1977). Methods of generating land suitability maps: A comparative evaluation. Journal of American Institute of Planners 43(4): 386-400
Hüryılmaz H (2006). Kuzeydoğu Ege Denizi’nin Rüzgarlı Bahçesi: Gökçeada. Gökçeada Belediyesi Yayınları, Çanakkale.
Hüryılmaz H (2007). Gökçeada-Yenibademli Höyük: 5000 yıllık bir yerleşmede sosyal yaşam. Sosyal Bilimler Dergisi 17: 85-100
Kalogirou S (2002). Expert systems and GIS: An application of land suitability evaluation. Computers Environment and Urban Systems 26(2-3):89-112
Konyalı A, Daş G, Savaş T & Yurtman İY (2004). Gökçeada’da imroz koyunu yetiştiriciliği: organik hayvancılık için potansiyel. 1.Uluslararası Organik Hayvansal Üretim ve Gıda Güvenliği Kongresi, 28 Nisan-1 Mayıs, Kuşadası-Türkiye
Ksinos G (1998). İmroz Yerleşmeleri-Dereköy İmroz Adasının Tarihi. Gökçeada Belediye Kitabı Lier HNV (1998). The role of land use planning in sustainable rural systems. Landscape and Urban Planning 41(2): 83–91
Malczewski J (1996). A GIS-based approach to multiple criteria group decision-making. Geographical Information Systems 10(8): 955-971
Malczewski J (2004). GIS-based land-use suitability analysis: a critical overview. Progress in Planning 62(1): 3–65
Malczewski J (2006). GIS-based multicriteria decision analysis: a survey of the literature. International Journal of Geographical Information Science 20(7): 703–726
Matthews KB, Sibbald AR & Craw S (1999). Implementation of a spatial decision support system for rural land use planning: integrating GIS and environmental models with search and optimisation algorithms. Computer and Electronics in Agriculture 23(1): 9-26
McHarg IL (1969). Design with Nature. Natural History Press, Garden City, New York
Meyer V, Scheuer S & Haase D (2009). A multi-criteria approach for flood risk mapping exemplified at the Mulde river, Germany. Natural Hazards 48 (1):17–39
Miryaghoobzadeh M & Shahedi K (2012). Land use planning using geographical information system (GIS) techniques (Case study: Kalaleh & Darana watershed, North of Iran). Dissertation, Watershed Management Engineering, University of Mazandaran, Iran.
Özbek AK & Öztaş T (2004). Tarım arazilerinin amaç dışı kullanımı; Erzurum örneği. Ekoloji 52(13): 1-6.
Özcan H (1991). Çukurova Bölgesi narenciye üretim potansiyelinin belirlenmesi üzerine bir araştırma. Yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Toprak Anabilim Dalı (Basılmamış), Adana.
Özözen KS (2005). Geçmişten günümüze Gökçeada’da yerleşmelerin dağılışında etkili olan faktörler. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Coğrafya Dergisi 14: 25-42
Prakash TN (2003). Land suitability analysis for agricultural crops: a fuzzy multicriteria decision making approach. Master Thesis, International Institute for Geo-Information Science and Earth Observation Enschede, The Netherlands.
Singh S (2012). Land suitability evaluation and landuse planning using remote sensing data and geographic information system techniques. International Journal of Geology Earth and Environmental Sciences 2(1): 1-6
Thirumalaivasan D, Karmegam M & Venugopal K (2003). AHP-DRASTIC: Software for spesific aquifer vulnerability assessment using DRASTIC model and GIS. Journal of Modelling and Software 18: 645-656
TÜİK (2013). Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi 2012 yılı Gökçeada nüfus verileri. http://www.tuik.gov.tr/ VeriTabanlari.do? (Erişim tarihi: 09.05.2013)
Weerakoon KGPK (2002). Integration of GIS based suitability analysis and multicriteria evaluation for urban land use planning; contribution from the Analytic Hierarchy Process. In: Proceedings of the Third Asian Conference on Remote Sensing, Asian Association on Remote Sensing, Nepal. URL: http:// www.gisdevelopment.net/aars/acrs/2002/urb
Yılmaz E (2009). Analitik Hiyerarşi Süreci Kullanarak Katılımcı Doğal Kaynak Planlaması. Çevre ve Orman Bakanlığı Yayın No: 238 ISSN:1300-7912, DOA Yayın No: 31, Teknik Bülten No: 22. http://www.doa. gov.tr/Teknik/Teknik22.pdf.
Ying X, Guang-Ming Z, Gui-Qia C, Lin T, Ke-Lin W & Dao-You H (2007). Combining AHP with GIS in synthetic evaluation of eco-environment quality- A case study of Hunan Province, China. Ecological Modelling 209: 97-109
Yücel T (1966). İmroz’da coğrafya gözlemleri. Coğrafya Araştırmaları Dergisi 1:65-108
Zengin M & Oğuz H (2012). Afşin-Elbistan ilçeleri potansiyel orman alanlarının belirlenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Doğa Bilimleri Dergisi Özel Sayı: 62-69
Zengin M (2007). Ardahan Kura Nehri ve yakın çevresi alan kullanımlarının belirlenmesi ve optimal alan kullanım önerileri. Doktora tezi, Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı (Basılmamış), Erzurum.
Zander P & Kachele H (1999). Modelling multiple objectives of land use for sustainable development. Agricultural Systems 59: 311-325.

APA	CENGİZ TAŞLI T, AKBULAK C, Özcan H, BAYTEKİN H (2013). Gökçeada’da optimal arazi kullanımının belirlenmesi. , 148 - 162.
Chicago	CENGİZ TAŞLI TÜLAY,AKBULAK Cengiz,Özcan Hasan,BAYTEKİN HARUN Gökçeada’da optimal arazi kullanımının belirlenmesi. (2013): 148 - 162.
MLA	CENGİZ TAŞLI TÜLAY,AKBULAK Cengiz,Özcan Hasan,BAYTEKİN HARUN Gökçeada’da optimal arazi kullanımının belirlenmesi. , 2013, ss.148 - 162.
AMA	CENGİZ TAŞLI T,AKBULAK C,Özcan H,BAYTEKİN H Gökçeada’da optimal arazi kullanımının belirlenmesi. . 2013; 148 - 162.
Vancouver	CENGİZ TAŞLI T,AKBULAK C,Özcan H,BAYTEKİN H Gökçeada’da optimal arazi kullanımının belirlenmesi. . 2013; 148 - 162.
IEEE	CENGİZ TAŞLI T,AKBULAK C,Özcan H,BAYTEKİN H "Gökçeada’da optimal arazi kullanımının belirlenmesi." , ss.148 - 162, 2013.
ISNAD	CENGİZ TAŞLI, TÜLAY vd. "Gökçeada’da optimal arazi kullanımının belirlenmesi". (2013), 148-162.

APA	CENGİZ TAŞLI T, AKBULAK C, Özcan H, BAYTEKİN H (2013). Gökçeada’da optimal arazi kullanımının belirlenmesi. Tarım Bilimleri Dergisi, 19(2), 148 - 162.
Chicago	CENGİZ TAŞLI TÜLAY,AKBULAK Cengiz,Özcan Hasan,BAYTEKİN HARUN Gökçeada’da optimal arazi kullanımının belirlenmesi. Tarım Bilimleri Dergisi 19, no.2 (2013): 148 - 162.
MLA	CENGİZ TAŞLI TÜLAY,AKBULAK Cengiz,Özcan Hasan,BAYTEKİN HARUN Gökçeada’da optimal arazi kullanımının belirlenmesi. Tarım Bilimleri Dergisi, vol.19, no.2, 2013, ss.148 - 162.
AMA	CENGİZ TAŞLI T,AKBULAK C,Özcan H,BAYTEKİN H Gökçeada’da optimal arazi kullanımının belirlenmesi. Tarım Bilimleri Dergisi. 2013; 19(2): 148 - 162.
Vancouver	CENGİZ TAŞLI T,AKBULAK C,Özcan H,BAYTEKİN H Gökçeada’da optimal arazi kullanımının belirlenmesi. Tarım Bilimleri Dergisi. 2013; 19(2): 148 - 162.
IEEE	CENGİZ TAŞLI T,AKBULAK C,Özcan H,BAYTEKİN H "Gökçeada’da optimal arazi kullanımının belirlenmesi." Tarım Bilimleri Dergisi, 19, ss.148 - 162, 2013.
ISNAD	CENGİZ TAŞLI, TÜLAY vd. "Gökçeada’da optimal arazi kullanımının belirlenmesi". Tarım Bilimleri Dergisi 19/2 (2013), 148-162.