Küresel ısınma ve iklim değişikliği nedeniyle oluşan doğal felaketlerin insan sağlığı üzerindeki etkileri

AKALIN, MEHMET

Küresel ısınma ve iklim değişikliği nedeniyle oluşan doğal felaketlerin insan sağlığı üzerindeki etkileri

Mehmet AKALIN (Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sosyal Çevre Bilimleri Anabilim Dalı, Ankara, türkiye)

Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi

19 4

Yıl: 2013 Cilt: 6 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 29 - 43 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Küresel ısınma ve iklim değişikliği nedeniyle oluşan doğal felaketlerin insan sağlığı üzerindeki etkileri

Öz:

Bilim çevrelerince 1970lerden bu yana iklim değişikliğinin artan insan faaliyetleri sonucu oluşup oluşmadığı konusunda ortak uzlaşma oluşturulmaya çalışılmıştır. Bu çabalar, iklim ve insan faaliyetleri arasındaki ilişkinin karmaşık ve çok boyutlu oluşu nedeniyle çıkmaza girse de, iklim bilimciler insanların sebep olduğu sera gazı emisyonlarının uzun dönemde dünyanın iklimini hızlı bir şekilde değiştireceği konusunda büyük ölçüde fikir birliğine varmışlardır. Antropojenik sebeplerle meydana gelen küresel ısınma ve iklim değişikliğinin insanlar üzerindeki en yıkıcı etkileri ise, şıkça ve şiddetli şekillerde yaşanmaya başlayan doğal felaketler sonucunda oluşmaktadır. Kuraklık, Sel, Fırtına, Siklon ve Tayfunlar gibi doğal felaketler nedeniyle dünyanın dört bir yanında çok sayıda kişi ölmekte, yaralanmakta veya sağlıklarını kaybetmektedirler. Diğer taraftan, küresel ısınma ve iklim değişikliği nedeniyle yaşanan doğal felaketler yeni birtakım hastalıkların yaşanmasına sebep olurken, veba gibi eski dönemlerde kökü kazınan hastalıklarında yeniden ortaya çıkmasına yol açabilmektedir. Bu çalışma kapsamında, küresel ısınma ve iklim değişikliğinin sebep olduğu doğal felaketlerden fırtına, siklon, tayfun ve kuraklıkların insan sağlığını ne şekilde etkileyebileceği araştırılmış olup, bu etkileri en eza indirmek için yapılması gereken hususlara değinilmiştir.

Anahtar Kelime:

Konular: Çevre Çalışmaları Çevre Bilimleri

Natural disasters ımpacts on human health which caused by global warming and climate change

Öz:

Scientific circles attempt to establish a consensus on climate change being a result of, increasing human activities since the 1970s. These efforts deadlock because of the complex and multi-dimensional relationship between climate and human activities. However climatologists reached a consensus that greenhouse gas emissions, caused by human activities, change world's climate will expeditiously in the long term. Global warming and climate change caused by drought, floods, storms cyclone and typhoons. Moreover, natural disasters duo to global warming and climate change cause not only a number of new desease but also re-emergence of old fasion diseases like the plague. This study examines how natural disasters caused by global warming and climate change effect human health and what precautions should be taken in order to minimize the negative effects. Anthropogenic effects have devastating effects on people by sever natural disasters. Over the world large number of people are killed and injured or lose their health due to, natural disasters such as

Anahtar Kelime:

Konular: Çevre Çalışmaları Çevre Bilimleri

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

ALEXANDER, D. (1993), Natural Disasters, University College London
Press, London, United Kingdom.
AZİZ, K.M.A., HOQUE, B.A., HUTTLY, S., MİNNATULLAH, K.M.,
HASAN, Z., PATWARY, M.K.,RAHAMAN, M.M. ve CAİRNCROSS, S.(1990), Water Supply, Sanitation and Hygiene Education: Report of a Health İmpact Study in Mirzapur, Bangladesh, Water And Sanitation Report Series, No:1,World Bank,Washington, District of Columbia, ss: 99.
BENNET, G. (1970), Bristol floods 1968: Controlled Survey of Effects on
Health of Local Community Disaster, British Medical Journal, 1970, Sayı: 3, ss: 454458.
BOUMA, M.J, KOVATS, S.R., GOUBET, SA., COX, J., HAİNES, A.
(1997) Global Assessment of El Ninos Disaster Burden, Lancet, Sayı: 350, ss:1435-1458.
BOUMA, M. ve DYE, C. (1997) Cycles of Malaria Associated With El
Nino in Venezuela Journal of American Medical Association, Sayı: 278, ss:1772-1774.
BOUMA, M.J., DYE C., ve VAN DER KAAY, H.J.(1996) Falciparum
Malaria and Climate Change in the North Frontier Province of Pakistan, American Journal of Tropical Medicine and Hygiene, Sayı: 55, ss:131137.
Canadian Instıtute Of Child Health. (2001) Changing Habits, Changing
Climate, A Fondation Analysis, Prepared by: Wendy Enright, March, ss:71.
CHASE, J.M. ve T.M. KNİGHT.(2003) Drought-İnduced Mosquito
Outbreaks in Wetlands, Ecology Lettters, Sayı:6, ss:1017-1024.
CHAUDHURY, S.K., GORE, J.M. ve RAY, K.C.S.(2000) Impact of Heat
Waves in India, Current Science, Sayı:79, ss:153-155.
CHOUDHURY, A.Y. ve BHUİYA, A. (1993), Effects of Biosocial Variable
on Changes in Nutritional Status of Rural Bangladeshi Children, Pre- and Post-Monsoon Flooding, Journal of Biosocial Science, Sayı: 25, ss:351357.
COMBS, D.L., QUENENMOEN, L.E. ve PARRİSH R.G., (1998),
Assessing Disaster Attributablemortalit Development And Application Of Definition and Classificationmatrix Internaional Journal of Epidemiologie, Sayı:28, ss:1124-1129.
GREENOUGH, G. (2001), The Potential Impacts of Climate Variability and
Change On Health Impacts of Extreme Weather Events in The United States, Environmental Health Perspectives, Sayı: 109 (Supplement 2), ss:191198.
GUHA-SAPİR D, Vos F, Below R, with Ponserre S. Annual Disaster
Statistical Review 2011: The Numbers and Trends. Brussels, CRED; 2012, s:16.
GUHA-SAPİR D, Vos F, Below R, with Ponserre S. Annual Disaster
Statistical Review 2010: The Numbers and Trends. Brussels, CRED; 2011, s:15.
GUHA-SAPİR, D., HARGİTT, D. ve HOYOİS, H. (2004), Thirty Years of
Natural Disasters 19742003: The Numbers, UCL, Presses Universitaires de Louvrain, Louvrainla Neuve.
HEGERL, G.C., F.W. ZWİERS, P. BRACONNOT, N.P. GİLLETT, Y.
LUO, J.A. MARENGO ORSİNİ, N.NİCHOLLS, J.E. PENNER, and P.A. STOTT, (2007), Understanding and Attributing Climate Change. In: Climate Change 2007, Cambridge University Press, Cambridge, UK, ss. 663-745.
HERTSGAARD, M. (2001), Yeryüzü Gezgini, Çevresel Geleceğimizin
Peşinde Dünya Turu, TEMA, Yayın No. 34. İstanbul.
IFRC (International Federation of Red Cross and Red Rescent Societies).
(1999), World Disasters Report, Geneva, Switzerland.
IFRC/RCS(International Federation of Red Cross ve Red Crescent Societies).
(1998), World Disaster Report 1997, New York, Oxford University Press.
HARİ KUMAR, R., VENKAİAH, K., ARLAPPA, N., KUMAR, S.,
BRAHMAM, G.ve VİJAYARAGHAVAN, K., Diet and Nutritional Status of the Population in the Severely Drought Affected Areas of Gujarat, Journal of Human Ecology, 2005, Sayı: 18, ss:319-326.
MASON, J.B., BAİLES A., MASON K.E., YAMBİ O., JONSSON U.,
HUDSPETH C., HAİLEY, P., KENDLE A., BRUNET D. ve MARTEL P. (2005), AIDS, Drought, and Child Malnutrition in Southern Africa, Public Health Nutrition, Sayı: 8, ss:551-563.
McMİCMAEL, A., ve GİTHEKO, A. (2007), Human Health, Executive
Summary, Working Group II: Impacts, Adaptation and Vulnerability, IPCC.
NİCHOLLS, N., BUTLER, C. ve HANİGAN, I. (2005) Inter-Annual
Rainfall Variations and Suicide in New South Wales, Australia, 1964 to 2001 International Journal of Biometeorology, Sayı:50, ss:139- 143.
NİCHOLLS, R.J.(2003), An Expert Assessment Of Storm Surge Hotspots.
Interim Report to Center for Hazards and Risk Research, Lamont-Doherty Observatory, Columbia University. Flood Hazard Research Centre, University of Middlesex, London.
NOAA (National Oceanic and Atmospheric Administration Boulder). (1999),
An Experiment in the Application of Climate Forecasts: NOAA-OGP Activities Related to the 199798 El Niño Event, US, Office of Global Programs, US Dept of Commerce 1999.
OFDA(Office of U.S. Foreign Disaster Assistance)/ CRED (Centre for
Research on the Epidemiology of Disasters).(2001), The International Disaster Database, Brussels, Belgium, Université Catholique de Louvain.
PAHO. (1999) Conclusions and Recommendations: Meeting on Evaluation
of Preparedness and Response to Hurricanes George and Mitch. Report of a meeting organized to evaluate the preparedness for response to Hurricanes George and Mitch, Pan American Health Organization, Washington, DC, ss:39.
PAHO (Pan American Health Organization) (1998), El Niño And its Impact
On Health.
PALL, P., T. AİNA, D.A. STONE, P.A. STOTT, T. NOZAWA, A.G.
HİLBERTS, D. LOHMANN, ve M.R. ALLEN, (2011), Anthropogenic greenhouse gas contribution to flood risk in England and Wales in autumn 2000 Nature, 470, 382-386.
PATZ, J. A ve OLSON, S. H., Climate Change And Health: Global To
Local İnfulunces On Disease Risk, Annals Of Tropical Medicine And Parasitology, Sayı:100, ss: 535-549.
TÜRKEŞ, M. (2008), İklim Değişikliği ve Küresel Isınma Olgusu: Bilimsel
Değerlendirme, Bağlam Yayınları, İstanbul.
SİDDİQUE, A.K., (1991) 1988 Floods in Bangladesh: Pattern of İllness and
Causes of Death, Journal of Diarrhoeal Disease Research, Sayı: 9(4), ss:310314.
WHİTE, R. (2003),Commentary: What can we Make of An Association
Between Human İmmunodeficiency Virus Prevalence ve Population Mobility?, International Journal of Epidemiology, Sayı: 32, ss:753-754.
WHO(2003), Climate Change and Human Health: Risk and Responses,
Editörler: McMichael, A.J., Campbell-Lendrum, D.H., Corvalán, C.F., Ebi, K.L., Githeko, A.K., Scheraga, J.D., Woodward, A., World Health Organization, Geneva, 2003
VOS, F., J. RODRİGUEZ, R. BELOW ve D. GUHA-SAPİR, (2010) Annual
Disaster Statistical Review 2009: The Numbers and Trends, Centre for Research on theEpidemiology of Disasters, Université Catholique de Louvain, Brussels, Belgium.

APA	AKALIN M (2013). Küresel ısınma ve iklim değişikliği nedeniyle oluşan doğal felaketlerin insan sağlığı üzerindeki etkileri. , 29 - 43.
Chicago	AKALIN MEHMET Küresel ısınma ve iklim değişikliği nedeniyle oluşan doğal felaketlerin insan sağlığı üzerindeki etkileri. (2013): 29 - 43.
MLA	AKALIN MEHMET Küresel ısınma ve iklim değişikliği nedeniyle oluşan doğal felaketlerin insan sağlığı üzerindeki etkileri. , 2013, ss.29 - 43.
AMA	AKALIN M Küresel ısınma ve iklim değişikliği nedeniyle oluşan doğal felaketlerin insan sağlığı üzerindeki etkileri. . 2013; 29 - 43.
Vancouver	AKALIN M Küresel ısınma ve iklim değişikliği nedeniyle oluşan doğal felaketlerin insan sağlığı üzerindeki etkileri. . 2013; 29 - 43.
IEEE	AKALIN M "Küresel ısınma ve iklim değişikliği nedeniyle oluşan doğal felaketlerin insan sağlığı üzerindeki etkileri." , ss.29 - 43, 2013.
ISNAD	AKALIN, MEHMET. "Küresel ısınma ve iklim değişikliği nedeniyle oluşan doğal felaketlerin insan sağlığı üzerindeki etkileri". (2013), 29-43.

APA	AKALIN M (2013). Küresel ısınma ve iklim değişikliği nedeniyle oluşan doğal felaketlerin insan sağlığı üzerindeki etkileri. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(2), 29 - 43.
Chicago	AKALIN MEHMET Küresel ısınma ve iklim değişikliği nedeniyle oluşan doğal felaketlerin insan sağlığı üzerindeki etkileri. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 6, no.2 (2013): 29 - 43.
MLA	AKALIN MEHMET Küresel ısınma ve iklim değişikliği nedeniyle oluşan doğal felaketlerin insan sağlığı üzerindeki etkileri. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, vol.6, no.2, 2013, ss.29 - 43.
AMA	AKALIN M Küresel ısınma ve iklim değişikliği nedeniyle oluşan doğal felaketlerin insan sağlığı üzerindeki etkileri. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2013; 6(2): 29 - 43.
Vancouver	AKALIN M Küresel ısınma ve iklim değişikliği nedeniyle oluşan doğal felaketlerin insan sağlığı üzerindeki etkileri. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2013; 6(2): 29 - 43.
IEEE	AKALIN M "Küresel ısınma ve iklim değişikliği nedeniyle oluşan doğal felaketlerin insan sağlığı üzerindeki etkileri." Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6, ss.29 - 43, 2013.
ISNAD	AKALIN, MEHMET. "Küresel ısınma ve iklim değişikliği nedeniyle oluşan doğal felaketlerin insan sağlığı üzerindeki etkileri". Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 6/2 (2013), 29-43.