Memeli çiftlik hayvanlarında stres, fizyoloji ve üretim ilişkileri

Erkan PEHLİVAN, (Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Zootekni Bölümü, Ankara, Türkiye)
Gürsel DELLAL (Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Zootekni Bölümü, Ankara, Türkiye)
Hayvansal Üretim
17 2
Yıl: 2014 Cilt: 55 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 25 - 34 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Memeli çiftlik hayvanlarında stres, fizyoloji ve üretim ilişkileri

Öz:
Farklı üretim sistemlerinde yetiştirilen hayvan türleri farklı çevresel stres faktörlerine maruz kalmakta ve bunlarla fizyolojik ve davranışsal tepkiler yoluyla mücadele etmektedirler. Bu mücadelelerin başarısız olması, hayvanların refah durumlarını açık olarak tehdit etmekle birlikte üretim etkinlik ve kalitelerini de olumsuz yönde etkilemektedir. Stres esnasında stres hormonlarının (HPA ve SA aksı hormonları) ve sitokinlerin üretiminde artışlar gerçekleşirken, anabolik hormonların (IGF-I, GH, tiroit hormonları ve cinsiyet steroitleri) üretiminde azalışlar ortaya çıkmaktadır. Bu durum ise anabolik süreçlerin yavaşlatılmasına, katabolik süreçlerin ise artmasına neden olmaktadır. Sonuçta; stresin şiddetine bağlı olarak immun fonksiyon, üreme, büyüme, laktasyon ve diğer fizyolojik süreçler olumsuz olarak etkilenmekte ve önemli düzeyde ekonomik kayıplar meydana gelmektedir. Bu nedenle çevresel stres faktörlerinin etkilerinin kontrol edilmesi, toplam ekonomik etkinliğin artırılması için önem taşımaktadır. Bu noktadan hareketle, bu derlemede, stresin memeli çiftlik hayvanları üzerinde gösterdiği fizyolojik değişimler ve bu değişimlerin verimlerle olan ilişkileri analiz edilmeye çalışılmıştır.
Anahtar Kelime:

Konular: Ziraat Mühendisliği

The relations stress, physiology and production in mammal farm animals

Öz:
Animal species reared in different production systems are exposed to many environmental stress factors and cope with these by the physiological and behavioral responses. In case of failure of these struggles clearly threatened the welfare of animals while their production efficiency and quality are also adversely affected. During the stress of stress hormones (HPA and SA axis hormones), and cytokines realized in the production increases, anabolic hormones (IGF-I, GH, thyroid hormones and sex steroids) arises in the production decreases. This situation cause slow down the anabolic processes while accelerate the catabolic processes. As a result, depending on the severity of the stress immune function, reproduction, growth, lactation and other physiological processes adversely affected and economic losses occur at a significant level. Therefore the controlling of the effects of environmental stress factors is important for the overall economic efficiency. From this point forth, in this review, physiological changes that stress showed on mammal farm animals and the relationships with the yields of these changes have been studied to analyze.
Anahtar Kelime:

Konular: Ziraat Mühendisliği
Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık
  • Blecha, F. 2000. Immun system response to stress. Ed. Moberg G.P., Mench, J.A. The Biology of Animal Stress: Basic Principles and Implications for Animal Welfare. CABI Publishing, pp. 111-121, ISBN: 0 85199 359 1.
  • Blokhuis, H. J., Hopster, H., Geverink, N.A., Korte, S. M., van Reenen, C.G. 1998. Studies of stress in farm animals. Comp. Haematol. Int. 8: 94-101.
  • Bobic, T., Mijic, P., Knezevic, M., Speranda, B., Antunovic, B., Baban, M., Sakac, M., Frizon, E., Koturic, T. 2011. The impact of environmental factors on the milk ejections and stress of dairy cows. Biotech. Anim. Husb. 27(3): 919-927.
  • Broom, D. M., Johnson, K. G. 1993. Stress and animal welfare. London: Chapman & Hall.
  • Bruckmaier, R.M. 2005. Normal and disturbed milk ejection in dairy cows. Domest. Anim. Endocrinol. 29: 268-273.
  • Cannon, W. B. 1935. Stresses and strains of homeostasis. Amer. J. Med. Sci. 189(1): 13-14.
  • Chrousos, G.P. 1998. Stressors, stress, and neuroendocrine integration of the adaptive response. Ann. N. Y. Acad. Sci. 30(851): 311-335.
  • Clark, J. D., Rager, D. L., Calpin, J. P. 1997. Animal well-being II. stress and distress. Lab. Anim. Sci. 47: 571-579.
  • Cook, C.J., Mellor, D.J., Harris, P.J., Ingram, J.R., Matthews, L.R. 2000. Hands-on and hands-off measurement of stress. Ed. Moberg G.P., Mench, J.A. The Biology of Animal Stress: Basic Principles and Implications for Animal Welfare. CABI Publishing, pp. 123-146, ISBN: 0 85199 359 1.
  • Dahl, G.E. 2008. The eighth international workshop on the biology of lactation in farm animals: Introduction. J. Anim. Sci. 86(Suppl. 1): 1–2.
  • Dantzer, R., Mormede, P. 1983. Stress in farm animals: A need for reevaluation. J. Anim. Sci. 57: 6-18.
  • Deak, T., Nguyen, K. T., Ehrlich, A. L., Watkins, L. R., Spencer, R. L., Maier, S. F., Licinio, J., Wong, M. L., Chrousos, G. P., Webster, E., Gold, P. W. 1999. The impact of the nonpeptide corticotrophin- releasing hormone antagonist antalarmin on behavioral and endocrine responses to stress. Endocrinology 140: 79-86.
  • Dobson, H., Smith, R. F. 2000. What is stress, and how does it affect reproduction. Anim. Reprod. Sci. 60- 61: 743-752.
  • Elsasser, T.H., Klasing, K.C., Filipov, N., Thompson, F. 2000. The metabolic consequences of stress: targets for stress and priorities of nutrient use. Ed. Moberg G.P., Mench, J.A. The Biology of Animal Stress: Basic Principles and Implications for Animal Welfare. CABI Publishing, pp. 77-110, ISBN: 0 85199 359 1.
  • Hart, I.C. 1983. Endocrine control of nutrient partition in lactating ruminants. Proc. Nutr. Soc. 42: 181-194. Hossner, K.L. 2005. Hormonal regulation of farm animal growth. CABI Publishing, ISBN: 0 85199 080 0.
  • Kelley, K. W. 1980. Stress and immune functions: A bibliographic review. Ann. Rech. Vet. 11: 445.
  • Liptrap, R. M. 1993. Stress and reproduction in domestic animals. Ann. N.Y. Acad. Sci. 697: 275- 284.
  • Maeda, K.,Tsukamura, H. 2006. The impact of stress on reproduction: Are glucocorticoids inhibitory or protective to gonadotropin secretion? Endocrinology 147(3):1085–1086.
  • Manteuffel, G. 2002. Central nervous regulation of the hypothalamic-pituitary-adrenal axis and its impact on fertility, immunity, metabolism and animal welfare-a review. Arch. Tierz. 45(6): 575-595.
  • Matteri, R. L., Carroll, J. A., Dyer, C. J. 2000. Neuroendocrine responses to stress. Ed. Moberg G.P., Mench, J.A. The Biology of Animal Stress: Basic Principles and Implications for Animal Welfare. CABI Publishing, pp. 43-76, ISBN: 0 85199 359 1.
  • McLien, M., Smith, R. 2001. Corticotrophin releasing hormone and human parturation. Reproduction 121: 493-501.
  • Minton, J.E. 1994. Function of the hypothalamic- pituitary-adrenal axis and the sympathetic nervous system in models of acute stress in domestic farm animals. J. Anim. Sci. 72: 1891-1898.
  • Moberg, G.P. 2000. Biological response to stress: implications for animal welfare. Ed. Moberg G.P., Mench, J.A. The Biology of Animal Stress: Basic Principles and Implications for Animal Welfare. CABI Publishing, pp. 1-21, ISBN: 0 85199 359 1.
  • Möstl, E., Choi, H. S., Bamberg, E. 1985. Stimulation of androgen and oestrogen concentrations in plasma cows after administration of a synthetic glucocorticoid (flumethasone) at the end of gestation. J. Endocrinol. 105: 121-126.
  • Möstl, E., Palme, R. 2002. Hormones as indicators of stress. Domest. Anim. Endocrinol. 23: 67-74.
  • Munck, A., Guyre, P. M., Holbrook, N. I. 1984. Physiological functions of glucocorticoids in stress and their relationship to pharmacological actions. Endocr. Rev. 5: 25-44.
  • Munsterhjelm, C. 2009. Housing, stress and productivity: studies in growing and reproducing pigs. University of Helsinki, Academic Dissertation, ISBN: 978-952-10-5903-2, Helsinki.
  • Onaka, T. 2004. Neural pathways controlling central and peripheral oxytocin release during stress. J. Neuroendocrinol. 16: 308-312.
  • Palme, R., Rettenbacher, S., Touma, C., El-Bahr, S.M., Möstl, E. 2005. Stress hormones in mammals and birds: comparative aspects regarding metabolism, secretion, and noninvasive measurement in fecal samples. Ann. N. Y. Acad. Sci. 1040: 162-171.
  • Rae, A., Nayga, R. 2010. Trends in consumption, production, and trade in livestock and livestock products. Ed. Steinfeld, H., Mooney, H.A., Schneider F., Neville, L.E. Livestock in a changing landscape: Drivers, Consequences, and Responses. pp. 11-33, ISBN: 978-1-59276-671-0.
  • Raynaert, R., De Paepe, M., Peeters, G. 1976. Influence of stress, age and sex on serum growth hormone and free fatty acids in cattle. Horm. Metab. Res. 8: 109- 114.
  • Rushen, J. 2000. Some issues in the interpretation of behavioural responses to stress. Ed. Moberg G.P., Mench, J.A. The Biology of Animal Stress: Basic Principles and Implications for Animal Welfare. CABI Publishing, pp. 23-42, ISBN: 0 85199 359 1.
  • Selye, H. 1956. The stress of life. MvGraw Hill Book Co., New York.
  • Squires, E. J. 2003. Applied animal endocrinology. CABI Publushing, ISBN: 0-85199-594-2, USA. pp. 234.
  • Tilbrook, A.J., Turner, A.I., Clarke, I.J. 2000. Effects of stress on reproduction in non-rodent mammals: the role of glucocorticoids and sex differences. Rev. Reprod. 5: 105–113.
  • Trevisi, E., Bertoni, G. 1998. Some physiological and biochemical methods for acute and chronic stress evaluation in dairy cows. Ital. J. Anim. Sci. 8(Suppl.1): 265-286.
  • Tsigos, C., Chrousos, G.P. 2002. Hypothalamic- pituitary-adrenal axis, neuroendocrine factors and stress. J. Psychosom. Res. 53: 865-871.
  • von Borel, E.H. 2001. The biology of stress and its application to livestock housing and transportation assessment. J. Anim Sci. 79(E. Suppl.): E260-E267.
  • Yadav, S., Anand, M. 2013. Stress and lactation: an overview. Ed. Yadav, S., Kumar, J., Madan, A.K., Yadav, B., Anand, M. Physiology and Nutri- Genomics, Underpinning Animal Production. ISBN: 978-81-928693-1-5.
  • Yuwiler, A. 1976. Stress, anxiety and endocrine function. Ed. Grenell, R.G., Galay, S. Biological Foundations of Psychiatry 2: 889-943. Raven Press, New York.
APA Pehlivan E, Dellal G (2014). Memeli çiftlik hayvanlarında stres, fizyoloji ve üretim ilişkileri. , 25 - 34.
Chicago Pehlivan Erkan,Dellal Gürsel Memeli çiftlik hayvanlarında stres, fizyoloji ve üretim ilişkileri. (2014): 25 - 34.
MLA Pehlivan Erkan,Dellal Gürsel Memeli çiftlik hayvanlarında stres, fizyoloji ve üretim ilişkileri. , 2014, ss.25 - 34.
AMA Pehlivan E,Dellal G Memeli çiftlik hayvanlarında stres, fizyoloji ve üretim ilişkileri. . 2014; 25 - 34.
Vancouver Pehlivan E,Dellal G Memeli çiftlik hayvanlarında stres, fizyoloji ve üretim ilişkileri. . 2014; 25 - 34.
IEEE Pehlivan E,Dellal G "Memeli çiftlik hayvanlarında stres, fizyoloji ve üretim ilişkileri." , ss.25 - 34, 2014.
ISNAD Pehlivan, Erkan - Dellal, Gürsel. "Memeli çiftlik hayvanlarında stres, fizyoloji ve üretim ilişkileri". (2014), 25-34.
APA Pehlivan E, Dellal G (2014). Memeli çiftlik hayvanlarında stres, fizyoloji ve üretim ilişkileri. Hayvansal Üretim, 55(1), 25 - 34.
Chicago Pehlivan Erkan,Dellal Gürsel Memeli çiftlik hayvanlarında stres, fizyoloji ve üretim ilişkileri. Hayvansal Üretim 55, no.1 (2014): 25 - 34.
MLA Pehlivan Erkan,Dellal Gürsel Memeli çiftlik hayvanlarında stres, fizyoloji ve üretim ilişkileri. Hayvansal Üretim, vol.55, no.1, 2014, ss.25 - 34.
AMA Pehlivan E,Dellal G Memeli çiftlik hayvanlarında stres, fizyoloji ve üretim ilişkileri. Hayvansal Üretim. 2014; 55(1): 25 - 34.
Vancouver Pehlivan E,Dellal G Memeli çiftlik hayvanlarında stres, fizyoloji ve üretim ilişkileri. Hayvansal Üretim. 2014; 55(1): 25 - 34.
IEEE Pehlivan E,Dellal G "Memeli çiftlik hayvanlarında stres, fizyoloji ve üretim ilişkileri." Hayvansal Üretim, 55, ss.25 - 34, 2014.
ISNAD Pehlivan, Erkan - Dellal, Gürsel. "Memeli çiftlik hayvanlarında stres, fizyoloji ve üretim ilişkileri". Hayvansal Üretim 55/1 (2014), 25-34.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
24-04-2024 15:1

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları