TY - JOUR TI - Ölüm, kayıp, yas ve patolojik yas AB - Sevilen birinin ölümünün tüm bireyler için acı bir deneyim olduğu yaygın olarak kabul edilmektedir. Her insan kendine özgüdür, bu nedenle yas tutmada birçok bireysel farklılıklar vardır. Bu deneyimin doğası ve yas süreci kişinin yaşı, kaybedilen bireyle olan ilişkisi ve ölümün özelliklerine bağlı olarak bireyler arasında farklılaşır. Ölüm deneyimine ilişkin iki önemli kategori vardır: komplike olmayan ve komplike yas. Komplike olmayan yas anlamlı bir ilişkinin yitimi sonrasında yaşanan normal yas süreci olarak tanımlanır. Komplike yas, kişinin kendisini bunalmış ya da uyumsuz davranışlara başvuracak düzeyde keder duygusunun yoğunlaşmasıdır. Bu durumda kişi yas sürecinin tamam- lanmasına yönelik bir ilerleme olmaksızın yasın bir evresinde bitmez tükenmez biçimde takılı kalır. Yas tutan bireyler önemli fiziksel, duygusal ve bilişsel değişiklikler yaşar. Buna karşın yas sürecini yeterince tamamlayan bireyler ilerideki ruhsal hastalıklar için risk altında değildir. Komplike yasta özellikle travmatik kayıplarda önemli psikopatoloji gelişimi için yüksek risk vardır. Komplike yas için risk faktörleri kronik hastalık, çoklu kayıplar, önceki kayıplarla ilgili çözümlenmemiş yas ve ıstıraplı bir ölüm sürecinde olmaktır. Yas tedavisi yas sürecinin normalleştirilmesi, kaybın gerçekliğini anlama, kaybedilen kişi olmaksızın yaşamını sürdürebilme ve duygularını tanıma ve bunları ifade etmeyi AU - BİLDİK, T PY - 2013 JO - Ege Tıp Dergisi VL - 52 IS - 4 SN - 1016-9113 SP - 223 EP - 229 DB - TRDizin UR - http://search/yayin/detay/164261 ER -