TY  - JOUR
TI  - Siirt halk kültüründe kutsal ağaç ve türbeler
AB  - Bu makalede Siirt halk kültüründeki kutsal ağaç figürünün türbe ritüellerindeki tezahürü irdelenecektir. Yörede mitik bir simge olan ağacın İslamî bir çehreye bürünerek evliya kültü ile kaynaşması dikkat çeker. Bir kısım türbelerde yer alan ağaçların çeşitli ritüellerde başrolü üstlenmesi ve bu ağaçların büyüsel halk hekimliği noktasında bir uğrak yeri olması, folklor açısından ele alınması gereken bir olgu olarak düşünülmüştür. Siirt halk kültüründe yer alan türbe ağaçları bilhassa hamile kalamayan kadınların uğrak yeridir. Şeyhül Hazin ve Seyit Şeyh Muhammet El Tomanitürbelerindeki ağaçlardan dökülen sularla gebe kalamayan kadına doğurganlık yetisi kazandırılmaya çalışılır. Şeyh Muhammet-i Ali türbesindeki kutsal ağaca üç kez ufak dallar atan kadın, bunlardan birinin ağaç üzerinde kalması durumunda hamile kalabileceğine inanır. Şeyh Arap ziyareti, meyve vermeyen dut ağacının mitik macerasını konu alırken Şeyh Tayyar türbesi, kesik baş motifi ile ağaç kültünü aynı kutsal daire içinde buluşturur. Mir Yusuf ve Şeyh Gırdi ziyaretleri, ağaç altında uyu- ma ritüeline sahne olur. Bapira Sufi ziyaretindeki ağaçların ince dalları, ev ve iş yerlerine kötülüğü önlemek; akrep, yılan ve haşerelerden korunmak amacıyla asılır. Şeyh Veli türbesine giden insan- lar, günahlardan arınmak için türbedeki ağaçlarda kurdukları salıncaklarda sallanırlar. Hasta kişi, Yukarıbalcılar köyündeki ziyaret ağacının yapraklarını ağrıyan yerlerine sürerek şifa arar. Kısacası, Siirt halk kültüründe ağaca dair ritüellerde dileğin Allaha ulaştırılması evliya aracılığıyla; evliyaya duyurulması ise türbedeki ağaç sayesinde gerçekleştirilir.
AU  - KARAKAŞ, Rezan
PY  - 2014
JO  - Milli Folklor Dergisi
VL  - 13
IS  - 102
SN  - 1300-3984
SP  - 168
EP  - 179
DB  - TRDizin
UR  - http://search/yayin/detay/164590
ER  -