Yıl: 2013 Cilt: 13 Sayı: 53 Sayfa Aralığı: 155 - 200 Metin Dili: Diğer İndeks Tarihi: 29-07-2022

Lozan'da başarıyı ölçmek: Konular bazında bir değerlendirme

Öz:
Lozan Barış Antlaşması, Türkiye Cumhuriyetinin varlığını ve toprakbütünlüğüne temel oluşturan en önemli uluslar arası hukuk belgesidir. Hem BirinciDün ya Savaşının, hem de sonrasında devam eden Türk Kurtuluş Savaşınınsonuçlarını karara bağlamak üzere toplanan Lozan Konferansı, karşılıklı taleplerindile getirildiği bir ortam olması bakımından aslında bir pazarlık sürecidir.Lozan Konferansında yeni Türkiye Devletinin taleplerine karşılık, müttefikdevletlerin ve Yunanistan başta olmak üzere diğer devletlerin karşı taleplerigörüşme ve pazarlık konusu olmuştur. Bu görüşmeler Türkiyeyi temsil eden İsmetPaşanın en başından beri sürdürdüğü dikkat ve özen sonucu eşitler arasında birgörüşme ya da pazarlık olsa da Türkiyenin taleplerini elde etme bakımından enbüyük zorluğu, çoğunlukla hali hazırda elde etmemiş olduğu noktalarda talepler dilegetirmesi olmuştur. Buna karşılık müttefikler açısından kendi talepleri, daha çokhali hazırda elde tuttukları çıkarların ne kadarından vazgeçecekleri bağlamındaileri sürülmüştür. Yeniden bir savaş çıkmasını her iki tarafın da istemediği birortamda yürütülen görüşmelerde toprak, ayrıcalıklar, Osmanlı borçları, boğazlarınaskerden arındırılması gibi konular, başlıca tartışma alanlarını oluşturmaklabirlikte yılların biriktirdiği birçok irili ufaklı sorun da Lozanda görüşülmüştür.Lozanda birkaç ay süren bir aranın da verildiği uzun görüşmeler sonucundaortaya çıkan uzlaşma bütünü, (antlaşma ve protokoller) günümüze kadar birçokaçıdan ele alınmış ve değerlendirilmiştir. Elde edilen sonucun taraflar açısındanbaşarı mı başarısızlık mı olduğu konusu da daha çok politik bir değerlendirmeninparçası olarak gündeme gelmiştir. Elde edilen sonucun Türkiye açısından başarı mı,başarısızlık mı olduğunu ölçme ve bunu belli bir zemine kavuşturma çabasının birsonucu olarak, bu makalede, konular bazında oluşturulan tablolar üzerinden, talepedilenler/elde edilenler çerçevesi içinde bir değerlendirme yapılmaya çalışılmıştır.Konular bazında hazırlanan tabloların yorumlanmasında her konunun eşitağırlık taşımadığı göz önünde bulundurularak Lozan Antlaşması ile Türkiyeninkazandıkları, talep edip de elde edemediği konular da düşünüldüğünde, bizi başarılı olunduğu değerlendirmesine götüreceği sonucu elde edilmiştir.
Anahtar Kelime:

Konular: Tarih

-

Öz:
Lausanne Peace Treaty is the most important international law document thatis foundational to the very existence and territorial integrity of Republic of Turkey.Lausanne Conference, which is convened to decide on the outcomes of World War Iand the ensuing Turkish Independence War, is indeed a series of negotiationswhereby competing demands are raised.It was demands of young Turkish Republic versus those of Central Powers andother states, Greece being the primary one, which were discussed and negotiated inthe Conference. Although the talks were from the very beginning among the equalsthanks to meticulous care showed by İsmet Pasha representing Turkey in theConference, the most difficulty faced by Turkey was due mainly to the demandsconcerning not readily available interests and rights to the Turkish Side whereasCentral Powers were only concerned what to give up. Not only the main agenda items like land, concessions, Ottoman debts, andremoval of armed forces from the Bosporus, but also other small or big issuesaccumulated over the years were taken up in the Conference that was held in anatmosphere in which neither party dared to start a new war. Consensuses reached in the form of treaties and protocol during the long talksthat were intermitted several months in Lausanne have been dealt with and assessedfrom different perspectives. Whether the outcome was a success or not for theparties to the treaty was part of a political evaluation. As a result of an attempt togauge and base it on a sound ground this article then aims, by utilizing specificallyprepared tables based on relevant issues, to assess in the framework of what isdemanded and attained whether the Lausanne Peace Treaty was a success forTurkey Acknowledging the fact that not every issue covered in the tables has the sameweight in subsequent appraisal this article reaches to the conclusion that LausannePeace Treaty should be considered a success in terms of what is gained by Turkeyeven the unattained demands were also taken into account.
Anahtar Kelime:

Konular: Tarih
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Akyol, Taha ; Bilinmeyen Lozan, Doğan Yayıncılık, Birinci Baskı, Ocak 2014.
  • Akyol, Taha – Kaplan, Sefa; Açık ve Gizli Oturumlarda Lozan Tartışmaları, TMBB’de Lozan Müzakereleri Tutanakları, Doğan Yayıncılık, Birinci Baskı, Ekim 2013.
  • Atatürk, Mustafa Kemal; Atatürk’ün Bütün Eserleri C.14, (1922-1923), Kaynak Yayınları, İkinci Baskı, Mayıs 2007.
  • Baytok, Taner; İngiliz Belgeleriyle Sevr’den Lozan’a, Doğan Yayıncılık, Birinci Baskı, Haziran 2007.
  • Clark, Bruce; İki Kere Yabancı, Kitlesel İnsan İhracı Modern Türkiye’yi ve Yunanistan’ı Nasıl Biçilendirdi?, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, Birinci Baskı, İstanbul, Kasım 2008.
  • Demirci, Sevtap; Belgelerle Lozan, Taktik - Satratejik- Diplomatik Mücadele 1922-1923, Alfa Yayınları, 2. Baskı, Ocak 2013.
  • Erhan, Çağrı (Editör); Yaşayan Lozan , T.C. Kültür ve Türizm Bakanlığı Yayınları, 2003.
  • Grew, Joseph C.; Lozan Günlüğü , Mıltılıngual Yayınları, İstanbul, 2001.
  • Karacan, Ali Naci; Lozan, Türkiye İş Bankası Yayınları, Birinci Baskı, Ağustos 2009.
  • Meray; Seha L. (Çev); Lozan Barış Konferansı Tutanaklar -Belgeleler, C.1 , C.2, C.3, C.4, C.5, C.6, C.8, Yapı Kredi Yayınları, Birinci Baskı, İstanbul, Ekim 1993.
  • Nur, Rıza ; Lozan Hatıraları, Boğaziçi Yayınları, 5.Baskı, İstanbul Ekim 2008.
  • Öztürk, Sadi; Sevr Antlaşması, Fark Yayınları, 2. Baskı, Mayıs 2007.
  • Şimşir, Bilal; Lozan Günlüğü , Bilgi Yayınevi, Birinci Baskı, Kasım 2002.
  • __________; Lozan Telgrafları – I, II (1922-1923), Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 1990.
  • Makaleler
  • Akşin, Sina ;“ Siyasal Tarih (1908 -1923)”, (Editör) Sina Akşin, Türkiye Tarihi C.4., Çağdaş Türkiye 1908-1980, Cem Yayınevi, 10. Baskı, Ekim 2008, s.27- 123.
  • Erhan, Çağrı; “Lozan’ın Genel Çerçevesi”, 80. Yılında 2003 Penceresinden Lozan Sempozyumu, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 2005, s.11 -16.
  • Özersay, Kudret ; “Lozan Barış Antlaşması’nın Siyasal Hükümleri”, (Editör). Çağrı Erhan, Yaşayan Lozan, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 2003, s. 146-168.
APA ÖZDEMİR A (2013). Lozan'da başarıyı ölçmek: Konular bazında bir değerlendirme. , 155 - 200.
Chicago ÖZDEMİR ALİ ÜLVİ Lozan'da başarıyı ölçmek: Konular bazında bir değerlendirme. (2013): 155 - 200.
MLA ÖZDEMİR ALİ ÜLVİ Lozan'da başarıyı ölçmek: Konular bazında bir değerlendirme. , 2013, ss.155 - 200.
AMA ÖZDEMİR A Lozan'da başarıyı ölçmek: Konular bazında bir değerlendirme. . 2013; 155 - 200.
Vancouver ÖZDEMİR A Lozan'da başarıyı ölçmek: Konular bazında bir değerlendirme. . 2013; 155 - 200.
IEEE ÖZDEMİR A "Lozan'da başarıyı ölçmek: Konular bazında bir değerlendirme." , ss.155 - 200, 2013.
ISNAD ÖZDEMİR, ALİ ÜLVİ. "Lozan'da başarıyı ölçmek: Konular bazında bir değerlendirme". (2013), 155-200.
APA ÖZDEMİR A (2013). Lozan'da başarıyı ölçmek: Konular bazında bir değerlendirme. ATATÜRK YOLU DERGİSİ, 13(53), 155 - 200.
Chicago ÖZDEMİR ALİ ÜLVİ Lozan'da başarıyı ölçmek: Konular bazında bir değerlendirme. ATATÜRK YOLU DERGİSİ 13, no.53 (2013): 155 - 200.
MLA ÖZDEMİR ALİ ÜLVİ Lozan'da başarıyı ölçmek: Konular bazında bir değerlendirme. ATATÜRK YOLU DERGİSİ, vol.13, no.53, 2013, ss.155 - 200.
AMA ÖZDEMİR A Lozan'da başarıyı ölçmek: Konular bazında bir değerlendirme. ATATÜRK YOLU DERGİSİ. 2013; 13(53): 155 - 200.
Vancouver ÖZDEMİR A Lozan'da başarıyı ölçmek: Konular bazında bir değerlendirme. ATATÜRK YOLU DERGİSİ. 2013; 13(53): 155 - 200.
IEEE ÖZDEMİR A "Lozan'da başarıyı ölçmek: Konular bazında bir değerlendirme." ATATÜRK YOLU DERGİSİ, 13, ss.155 - 200, 2013.
ISNAD ÖZDEMİR, ALİ ÜLVİ. "Lozan'da başarıyı ölçmek: Konular bazında bir değerlendirme". ATATÜRK YOLU DERGİSİ 13/53 (2013), 155-200.