Bipolar bozukluk tanısı olan ve bipolar bozukluk için yüksek riskli ergenlerin nöropsikolojik özellikleri

Melih Nuri KARAKURT, (Diyarbakır Çocuk Hastanesi, Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı Anabilim Dalı, Diyarbakır, Türkiye)
M. Z. Koray KARABEKİROĞLU, (Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı Bilim Dalı, Samsun, Türkiye)
Murat YÜCE, (Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı Bilim Dalı, Samsun, Türkiye)
Saliha BAYKAL, (Dumlupınar Üniversitesi, Kütahya Evliya Çelebi Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Çocuk Cerrahisi Bölümü, Kütahya, Türkiye)
Ahmet ŞENSES (Isparta Kadın Doğum ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi, Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı Kliniği, Isparta, Türkiye)
Türk Psikiyatri Dergisi
36 6
Yıl: 2013 Cilt: 24 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 221 - 230 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Bipolar bozukluk tanısı olan ve bipolar bozukluk için yüksek riskli ergenlerin nöropsikolojik özellikleri

Öz:
Amaç: Bipolar bozukluk (BB) ile ilgili olarak ailesel geçiş ve bozuklukla ilişki- li özgül nöropsikolojik sorunlara yönelik kanıtlar son yıllarda artmaktadır. Bu çalışmanın amacı ergenlik dönemi BBdeki klinik ve nöropsikolojik özellikleri belirlemek ve ailesel açıdan BB için yüksek riskli ergenlerin klinik ve nöropsiko- lojik özelliklerini inceleyerek bu bozukluk için geçerli erken dönem belirteçleri ortaya koymaktır. Yöntem: Çalışmaya yaşları 12-18 arası olan 25 BB olgusu (olgu grubu), ebeveyn ya da kardeşlerinde BB tanısı olan ancak kendisinde herhangi bir duygudurum bozukluğu olmayan 25 ergen (riskli grup) ve sağlıklı 25 ergen (kontrol grubu) alınmıştır. Her bir katılımcıya; yürütücü işlevler ve dikkat profillerini belirlemek amacı ile Wisconsin Kart Eşleme Testi (WKET), Stroop Testi ve Sürekli Perfor- mans Testi (SPT) uygulanmış, klinik ve davranışsal profillerini değerlendirmek için Çocuklar için Depresyon Ölçeği (ÇDÖ), Young Mani Değerlendime Ölçeği - Ana-Baba Formu (YMDÖ-ABF), 11-18 Yaş Gençler için Kendini Değerlendir- me Formu (GKDF) ve Conners Ana/Baba Derecelendirme Ölçeği (CADÖ-48) verilmiştir. Bulgular: Çalışmamızdaki WKET, Stroop Testi ve SPT sonuçları ışığında BB olan ergenlerin sağlıklı kontrollere göre yürütücü ve dikkat işlevlerinde istatis- tiksel olarak anlamlı daha kötü performans gösterdiği saptanırken, BB için aile- sel risk taşıyan ergenlerde herhangi bir fark saptanmamıştır. Bunun yanında hem BB olan ergenler hem de BB için riskli ergenler sağlıklı kontrollere göre daha faz- la klinik ve davranışsal sorun bildirmişlerdir. Sonuç: Bu çalışmanın sonucunda BB için risk taşıyan ergenlerde davranışsal ve klinik sorun alanlarının aksine dikkat ve yürütücü işlevlerde bozulma gösterilme- miştir. Bulgularımız özellikle hastalığın kendisinin bu işlevleri bozduğu, ailesel olarak BB için riskli olma ile bazı davranışsal sorunların ilişkili olduğu görülme- sine karşın dikkat ve yürütücü işlevlerle ilişki olmadığını göstermiştir. Geniş katı- lımcı sayısı ve nöropsikolojik test profilleri ile yapılacak takip ve görüntüleme ça- lışmaları, BB için genetik risk taşıyan bireylerin nöropsikolojik profillerini daha iyi ortaya koyarken biyolojik ve psikometrik bozulmanın nerede ve nasıl başladı- ğı ile ilgili daha açıklayıcı bilgiler sunacaktır.
Anahtar Kelime:

Konular: Psikoloji Psikiyatri

Neuropsychological profiles of adolescents with bipolar disorder and adolescents with a high risk of bipolar disorder

Öz:
Purpose: In recent years evidence of an association between bipolar disorder (BD), and specific neuropsychological impairment and familial transmission of BD has been mounting. The aim of this study was to identify the clinical and neuropsychological features of BD in adolescents, to assess the clinical and neuropsychological parameters in adolescents with a high risk of familial transmission of BD, and to identify probable early markers of the disorder. Materials and Methods: The study included 25 patients aged 12-18 years that were diagnosed as BD (case group), 25 adolescents without a mood disorder that had a parent and/or sibling diagnosed as BD, (risk group), and 25 typically developing adolescents (control group). To determine neuropsychological profiles the participants were administered the Wisconsin Card Sorting Test (WCST), Stroop Color Word Test (SCWT), and Continuous Performance Test (CPT), and to evaluate clinical and behavioral profiles the Children s Depression Inventory (CDI), Parent-Young Mania Rating Scale (P-YMRS), Youth Self- Report (YSR), and Conners Parent Rating Scale (CPRS-48) were administered. Results: The case group performed significantly lower on the WCST, SCWT, and CPT in terms of executive and attention functions, whereas there wasn t a difference between the risk group and control group. In addition, significantly more of the adolescents in the case and risk groups had clinical and behavioral problems than those in the control group. Conclusion: The findings show that behavioral and clinical problems were more common in the risk group than in the control group, and that the frequency of attention and executive function impairment was similar in both of those groups. The findings suggest that BD itself may be associated with attention and executive function impairments, whereas a familial risk of BD may be associated with some behavioral problems. Follow-up and neuroimaging studies conducted with a larger number of participants, and neuropsychological test profiles may provide more detailed information about the neuropsychological profiles of individuals with a genetic risk for BD and may provide descriptive data about where and how the biological and psychometric deterioration initiate.
Anahtar Kelime:

Konular: Psikoloji Psikiyatri
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Achenbach TM(1991) Manual for the Youth Self-Report and Profile. Department of Psychiatry. University of Vermont Burlington VT.
  • Adler CM, DelBello MP, Jarvis K ve ark. (2007) Voxel-based study of structural changes in first–episode patients with bipolar disorder. Biol Psychiatry 61:776–81.
  • Arts B, Jabben N, Krabennadm L, van Os J (2008) Meta-analyses of cognitive functioning in eutimymic bipolar patient and their first degree relatives, Psychol Med 38:771-85.
  • Bearden CE, Glahn DC, Monkul ES ve ark. (2006) Patterns of memory impairment in bipolar disorder and unipolar major depression. Psychiatry Res 142:139–50.
  • Bora E, Yucel M, Pantelis C (2009) Cognitive endophenotypes of bipolar disorder: a meta-analysis of neuropsychological deficits in euthymic patients and their first-degree relatives. J Affect Disorders 113:1-20.
  • Brotman M, Rooney MH, Martha Skup BA ve ark. (2009) Increased intrasubject variability in response time in youths with bipolar disorder and at-risk family members. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry 48:628–35.
  • Burdick KE, Goldberg JF, Harrow M ve ark. (2006) Neurocognition as an endophenotype in bipolar disorder and schizoprenia. J Nerv Ment Dis 194:255-60.
  • Castillo M, Kwock L, Courvoisie H ve ark. (2000) Proton MR spectroscopy in children with bipolar affective disorder: preliminary observations. Am J Neuroradiol 21:832-8.
  • Cecil KM, DelBello MP, Morey R ve ark.(2002) Frontal lobe differences in bipolar disorder as determined by proton MR spectroscopy. Bipolar Disord 4:357–65.
  • Chang K, Adleman NE, Dienes K ve ark. (2004) Anomalous prefrontal- subcortical activation in familial pediatric bipolar disorder: A functional magnetic resonance imaging investigation. Arch Gen Psychiatry 61:781-92.
  • Chiristiensen MV, Kyvik KO, Kessing LV ve ark. (2006) Cognitive function in unaffected discordant for affective disorder. Psychol Med 36:1119-29.
  • DelBello MP, Adler CM, Amicone J ve ark. (2004) Parametricneurocognitive task design: A pilot study of sustained attention in adolescents with bipolar disorder. J Affect Disord 82:79–88.
  • Delongis D (1991) Continuous Performance Test. Santa Anita, CA, Wang Laboratories.
  • Dereboy Ç, Şenol S, Şener Ş (1998) Conner’s Anababa Derecelendirme Ölçeği uyarlama çalışması. X. Ulusal Psikoloji Kongresi, Ankara.
  • Dickstein DP, Treland JE, Snow J ve ark. (2004) Neuropsychological performance in pediatric bipolar disorder. Biol Psychiatry 55:32–9.
  • Diler RS, Uguz S, Seydaoglu G ve ark. (2008) Mania profile in a community sample of prepubertal children in Turkey. Bipolar Disord 10:546-53.
  • Doyle AE, Wilens TE, Kwon A ve ark. (2005) Neuropsychological functioning in youth with bipolar disorder. Biol Psychiatry 58:540–8.
  • Doyle AE, Wozniak J, Wilens TE ve ark. (2009) Neurocognitive impairment in unaffected siblings of youth with bipolar disorder. Psychol Med 39:1253– 63.
  • Epir S, İskit Ü(1972) Wechsler Yetişkinler Zekâ Ölçeği Türkçe çevirisinin ön analizi ve üniversite danışmanlık merkezlerindeki uygulama potansiyeli. Hacettepe Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi 4:198-205.
  • Erol N, Kılıç C, Ulusoy M (1998) Türkiye Ruh Sağlığı Profili Raporu. Eksen Yayınları, Ankara.
  • Frey BN, Stanley JA, Nery FG ve ark. (2007) Abnormal cellular energy and phospholipid metabolism in the left dorsolateral prefrontal cortex of medication-free individuals with bipolar disorder: an in vivo 1H MRS study. Bipolar Disord 9(Suppl.1):119–27.
  • Glahn DC, Beardn CE, Niendam TA ve ark. (2004) The feasibility of neuropsychologgical endophenotypes in search for genes associated with bipolar affective disorder. Bipolar Disord 6:171-82.
  • Gottesman II, Gould TD (2003) The endophenotype concept in psychiatry: Etymology and strategic intentions. Am J Psychiat 160:636-45.
  • Gökler B, Ünal F, Pehlivantürk B ve ark. (2004) Okul Çağı Çocukları için Duygulanım Bozuklukları ve Şizofreni Görüşme Çizelgesi-şimdi ve yaşamboyu şekli-Türkçe uyarlamasının geçerlik ve güvenirliği. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi 11:109-15.
  • Gracious BL, Youngstrom EA, Findling RL ve ark. (2002) Discriminative validity of a parent version of the Young Mania Rating Scale. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry 41:1350–9.
  • Hasler G, Drevets WC, Gould TD ve ark. (2006) Toward constructing ana endophenotype strategy for bipolar disoerdr. Biological Psychiatry 60:93- 105.
  • Heaton RK, Chelune GJ, Talley JL ve ark. (1993) Wisconsin Card Sorting Test Manual: Revised and Expanded. Florida, Psycological Assesment Resources.
  • Henin A, Mick E, Biederman J ve ark. (2007) Can bipolar disorder-specific neuropsychological impairments in children be identified? J Consult Clin Psychol 75:210–20.
  • Jones A, Bentall RP (2008) A review of potential cognitive and environmental risk markers in children of bipolar parents. Clinical Psychology Review 28:1083–95.
  • Joseph MF, Frazier TW, Youngstrom EA ve ark. (2008) A quantitative and qualitative review of neurocognitive performance in pediatric bipolar disorder. J Child Adolesc Psychopharmacol 18:595–605.
  • Karakaş S, Eski R, Başer E (1996) Türk kültürü için standardizasyonu yapılmış bir nöropsikolojik testler topluluğu. BİLNOT Bataryası. 32. Ulusal Nöroloji Kongresi Kitabı, İstanbul, Ufuk Matbaası.
  • Karakaş S, Erdoğan E, Sak L ve ark. (1999) Stroop Testi TBAG Formu: Türk kültürüne standardizasyon çalışmaları, güvenirlik ve geçerlik. Klinik Psikiyatri 2:75-88.
  • Karakaş S (2002) Bilişsel fonksiyonların değerlendirilmesinde nöropsikolojik testler. Türk Nöroloji Dergisi 8:61-9.
  • Kaufman J, Birmaher B, Brent D ve ark. (1997) Schedule for Affective Disorders and Schizophrenia for School-Age Children-Present and Lifetime Version (K-SADS-PL): initial reliability and validity data. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry 36:980-8.
  • Lewinsohn P, Klein D, Seeley J ve ark. (1995) Bipolar disorders in a community sample of older adolescents: Prevalence, phenomenology, comorbidity, and course. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry 34:454-63.
  • Loranger AW, Levine PM (1999) Age at onset of bipolar affective illness. Arch Gen Psychiatry 35:1345–8.
  • Meyer SE, Carlson GA, Wiggs EA ve ark. (2004) A prospective study of the association among impaired executive functioning, childhood attentional problems, and the development of bipolar disorder. DevPsychopathol 16:461-76.
  • Olvera RL, Semrud-Clikeman M, Pliszka SR ve ark. (2005) Neuropsychological deficits in adolescents with conduct disorder and comorbid bipolar disorder: a pilot study. Bipolar Disord 7:57-67.
  • Öy B (1991) Çocuklar için Depresyon Ölçeği geçerlik güvenlik çalışması. Turk Psikiyatri Derg 2:132-7.
  • Pavuluri MN, Schenkel LS, Aryal S ve ark. (2006) Neurocognitivefunction in unmedicated manic and medicated euthymic pediatric bipolar patients. American Journal of Psychiatry 163:286–93.
  • Rajkowska G, Halaris A, Selemon LD ve ark. (2001) Reductions in neuronal and glial density characterize the dorsolateral prefrontal cortex in bipolar disorder. Biol Psychiatry 49:741-52.
  • Rezai K, Andersen NC, Aliger R ve ark. (1993) The neuropsychology of the prefrontal korteks, Archives of Neurology 60:636-42.
  • Robertson HA, Kutcher SP, Lagace DC ve ark. (2003) No evidence of attentional deficits in stabilized bipolar youth relative to unipolar and control comparators. Bipolar Disord 5:330–9.
  • Rucklidge RR (2006) Impact of ADHD on the neurocognitive functioning of adolescents with bipolar disorder. Biol Psychiatry 60:921–8.
  • Savaşır I, Şahin N (1995) Wechsler Çocuklar için Zekâ Ölçeği (WISC-R) El Kitabı. Ankara; Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
  • Savitz JB, Solms M, Ramesar RS ve ark. (2005) Neurocognitive function as an endofenotype for genetic studies of bipolar affective disorder. Neuromoleculer Medicine 7:275-86.
  • Singh MK, DelBello MP, Kowatch RA ve ark. (2006) Co-occurrence of bipolar and attention-deficit hyperactivity disorders in children. Bipolar Disord 8:710–20.
  • Weschler D (1955) WAIS-R, Manual for the Wechsler Adult Intelligence Scale- Revised. New York (US), Psychological Corporation. Wechsler D (1974) WISC-R, manual for the Wechsler Intelligence Scale for Children-Revised. New York (US), Psychological Corporation.
  • Weinberger DR, Egan MF, Bertolino A ve ark. (2001) Prefrontal neurons and the genetics of schizophrenia. Biological Psychiatry 50:825-44.
  • Wilke M, Kowatch RA, DelBello MP ve ark. (2004) Voxel-based morphometry in adolescents with bipolar diosrder: first results. Psychiatry research: Neuroimaging 131:57-69.
  • Youngstrom EA, Findling RL, Calabrese JR ve ark. (2004) Effects of adolescent manic symptoms on agreement between youth, parent and teacher ratings of behavior problems. J Affect Disord 82:59–69.
  • Youngstrom EA, Birmaher B, Findling RL ve ark. (2008) Pediatric bipolar disorder: Validity, phenomenology, and recommendations for diagnosis. Bipolar Disord 10:194–214.
  • Yurgelun-Todd DA, Gruber SA, Kanayama G ve ark. (2000) FMRI during affect discrimination in bipolar affective disorder. Bipolar Disord 2:237–48.
APA KARAKURT M, KARABEKİROĞLU M, YÜCE M, BAYKAL S, ŞENSES A (2013). Bipolar bozukluk tanısı olan ve bipolar bozukluk için yüksek riskli ergenlerin nöropsikolojik özellikleri. , 221 - 230.
Chicago KARAKURT Melih Nuri,KARABEKİROĞLU M. Z. Koray,YÜCE Murat,BAYKAL Saliha,ŞENSES Ahmet Bipolar bozukluk tanısı olan ve bipolar bozukluk için yüksek riskli ergenlerin nöropsikolojik özellikleri. (2013): 221 - 230.
MLA KARAKURT Melih Nuri,KARABEKİROĞLU M. Z. Koray,YÜCE Murat,BAYKAL Saliha,ŞENSES Ahmet Bipolar bozukluk tanısı olan ve bipolar bozukluk için yüksek riskli ergenlerin nöropsikolojik özellikleri. , 2013, ss.221 - 230.
AMA KARAKURT M,KARABEKİROĞLU M,YÜCE M,BAYKAL S,ŞENSES A Bipolar bozukluk tanısı olan ve bipolar bozukluk için yüksek riskli ergenlerin nöropsikolojik özellikleri. . 2013; 221 - 230.
Vancouver KARAKURT M,KARABEKİROĞLU M,YÜCE M,BAYKAL S,ŞENSES A Bipolar bozukluk tanısı olan ve bipolar bozukluk için yüksek riskli ergenlerin nöropsikolojik özellikleri. . 2013; 221 - 230.
IEEE KARAKURT M,KARABEKİROĞLU M,YÜCE M,BAYKAL S,ŞENSES A "Bipolar bozukluk tanısı olan ve bipolar bozukluk için yüksek riskli ergenlerin nöropsikolojik özellikleri." , ss.221 - 230, 2013.
ISNAD KARAKURT, Melih Nuri vd. "Bipolar bozukluk tanısı olan ve bipolar bozukluk için yüksek riskli ergenlerin nöropsikolojik özellikleri". (2013), 221-230.
APA KARAKURT M, KARABEKİROĞLU M, YÜCE M, BAYKAL S, ŞENSES A (2013). Bipolar bozukluk tanısı olan ve bipolar bozukluk için yüksek riskli ergenlerin nöropsikolojik özellikleri. Türk Psikiyatri Dergisi, 24(4), 221 - 230.
Chicago KARAKURT Melih Nuri,KARABEKİROĞLU M. Z. Koray,YÜCE Murat,BAYKAL Saliha,ŞENSES Ahmet Bipolar bozukluk tanısı olan ve bipolar bozukluk için yüksek riskli ergenlerin nöropsikolojik özellikleri. Türk Psikiyatri Dergisi 24, no.4 (2013): 221 - 230.
MLA KARAKURT Melih Nuri,KARABEKİROĞLU M. Z. Koray,YÜCE Murat,BAYKAL Saliha,ŞENSES Ahmet Bipolar bozukluk tanısı olan ve bipolar bozukluk için yüksek riskli ergenlerin nöropsikolojik özellikleri. Türk Psikiyatri Dergisi, vol.24, no.4, 2013, ss.221 - 230.
AMA KARAKURT M,KARABEKİROĞLU M,YÜCE M,BAYKAL S,ŞENSES A Bipolar bozukluk tanısı olan ve bipolar bozukluk için yüksek riskli ergenlerin nöropsikolojik özellikleri. Türk Psikiyatri Dergisi. 2013; 24(4): 221 - 230.
Vancouver KARAKURT M,KARABEKİROĞLU M,YÜCE M,BAYKAL S,ŞENSES A Bipolar bozukluk tanısı olan ve bipolar bozukluk için yüksek riskli ergenlerin nöropsikolojik özellikleri. Türk Psikiyatri Dergisi. 2013; 24(4): 221 - 230.
IEEE KARAKURT M,KARABEKİROĞLU M,YÜCE M,BAYKAL S,ŞENSES A "Bipolar bozukluk tanısı olan ve bipolar bozukluk için yüksek riskli ergenlerin nöropsikolojik özellikleri." Türk Psikiyatri Dergisi, 24, ss.221 - 230, 2013.
ISNAD KARAKURT, Melih Nuri vd. "Bipolar bozukluk tanısı olan ve bipolar bozukluk için yüksek riskli ergenlerin nöropsikolojik özellikleri". Türk Psikiyatri Dergisi 24/4 (2013), 221-230.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
22-04-2024 20:35

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları