İdari işlem ve eylemlerden doğan zararların giderilmesinde ilâmsız icra yolu

HANAĞASI, Emel; Öztürk, Kaya Burak

İdari işlem ve eylemlerden doğan zararların giderilmesinde ilâmsız icra yolu

Emel HANAĞASI, (Ankara Üniversitesi, Hukuk Fakültesi, Medeni Usul ve İcra-İflas Hukuku Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye)

KAYA BURAK ÖZTÜRK (Ankara Üniversitesi, Hukuk Fakültesi, İdare Hukuku Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye)

Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi

104 0

Yıl: 2013 Cilt: 29 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 79 - 114 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

İdari işlem ve eylemlerden doğan zararların giderilmesinde ilâmsız icra yolu

Öz:

İtirazın iptali davasının aslî amacı, borçlunun ödeme emrine itirazının hükümden düşürülerek itiraz üzerine duran ilâmsız icra takibine devam edilmesinin sağlanmasıdır. Bu çerçevede, itirazın iptali davası, aslî konusu bakımından takip hukukuna özgü inşai dava niteliğindedir. Bu nedenle, idari bir işlem veya eylemden kaynaklanan zararların tazmini için başlatılan ilâmsız icra takiplerinde açılacak itirazın iptali davası, İYUK’nun 2. maddesinde öngörülen dava tiplerinden herhangi birine uymadığından adli yargının görev alanına girer. Bununla birlikte, bu davanın esası, kural olarak idari yargının görev alanında bulunan tam yargı davasının esası ile aynıdır. Bu ise, tam yargı davaları bakımından idari yargının görevinin, herhangi bir açık yasal düzenleme bulunmadığı hâlde, adli yargıya kaydırılması anlamına gelmektedir. Söz konusu durum, yargı yolu ve görevin kamu düzenine ilişkin olması kuralı ile çelişir ve idari yargının görev alanını, Anayasa Mahkemesi kararları ile belirlenen ilkelere aykırı bir biçimde geniş ve kapsamı belirsiz biçimde daraltır. Bu nedenle, ilâmsız icra takibinin kapsamının, bir uyuşmazlığa vücut verdiği takdirde adli yargının görevine girecek olan alacak talepleri ile sınırlı tutulması, sistemin bütünlüğü içinde tutarlı ve sonuçları itibariyle Anayasa’ya uygun olacaktır.

Anahtar Kelime:

Konular: Hukuk

Executive proceeding not depending an a judgement for the compensation of damages caused by administrative acts and actions

Öz:

The essential purpose of an action for annulment of an objection is to invalidate the objection of the debtor against the order of payment and thereby to resume the executive proceeding, not depending on a judgment that has been suspended upon the objection. From this point of view, the action for annulment of an objection is an action to modify a legal relationship. Therefore, such an action, filed in the course of an executive proceeding brought for the compensation of damages caused by administrative acts and actions, is in the jurisdiction of ordinary courts but is not compatible with any of the types of administrative suit provided in Article 2 of the Procedure of Administrative Justice Act. Nevertheless, the fact that the subject matter of that action is the same as in the full remedy actions brought before the administrative courts indicates that, in this case, the jurisdiction of the administrative courts would be transferred to the ordinary courts without an explicit legal disposition. This result would contradict the rule according to which the jurisdiction of the courts is related to public order and it would restrict the jurisdiction of administrative courts in a vague manner not conforming to the principles established by the decisions of the Constitutional Court. For that reason, the scope of the executive proceedings not depending on a judgment should be limited to the demands of compensation which would be within the jurisdiction of the ordinary courts in case of litigation. This solution would be coherent with regard to the integrity of the legal system and respect the principles set by the Constitution.

Anahtar Kelime:

Konular: Hukuk

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Bibliyografik

Akkan, M.: İcra Hukukunda Menfi Tespit ve İtirazın İptali Davası Arasındaki Derdestlik ve Kesin Hüküm İlişkisi, DEÜHFD 2010, C. 12, S. 2, s. 1 vd.
Alangoya, Y.: Yargılama Sırasında Tarafta (Yanda) İradi Olarak Meydana Gelen Değişme Hakkındaki Düşünceler, MHAD 1969, S. 5, s. 5, 125 vd.
Aliefendioğlu, Y.: Anayasa Yargısı ve Anayasa Mahkemesi, Ankara 1996.
Arslan, R.: Kesin Hüküm İhtiyacı ve Yanılma Gerçeği, ABD 1988, C. 45, S. 5- 6, s. 722 vd.
Berkin, N.: Medeni Usul Hukuku Esasları, İstanbul 1969.
Berkin, N.: Tatbikatçılara İcra Hukuku Rehberi, İstanbul 1980.
Bilge, N./Önen, B.: Medeni Yargılama Hukuku Dersleri, Ankara 1978.
Bilge, N.: Medeni Yargılama Hukuku Dersleri, Ankara 1967.
Buz, V.: Medeni Hukukta Yenilik Doğuran Haklar, Ankara 2005.
Chevallier, J.: L’Élaboration historique du principe de séparation de la juridiction administrative et de l’administration active, Paris 1970.
Çağa, T.: Ödeme Emrine İtirazın İptali Davasına Dair, BATİDER 1976, C. VII, S. 3, s. 21 vd.
Çağa, T.: Yine Ödeme Emrine İtirazın İptali Davasına Dair, BATİDER 1979, C. X, S. 2, s. 369 vd.
Darendeli, A. V.: Adli Yargı Yerlerinde Görülen İdarî Uyuşmazlıklar ve Davalar, Ankara 2004.
Deynekli, A./Kısa, S.: İtirazın İptali Davaları, İcra İnkâr ve Kötüniyet Tazminatı, Ankara 2005.
Eriş, G.: Ödeme Emrine İtirazın İptali Davası ve Bazı Sorunlar, ABD 1977, S. 5, s. 822 vd.
Gözübüyük, A. Ş./Tan, T.: İdare Hukuku, C. 2 (İdari Yargılama Hukuku), Ankara 2012.
Günday, M.: İdari Yargının Görev Alanının Anayasal Dayanakları, Anayasa Yargısı 14, Ankara 1997, s. 347 vd.
Gürdoğan, B.: İcra Hukuku Dersleri, Ankara 1970.
Gürdoğan, B.: Medeni Usul Hukukunda Kesin Hüküm İtirazı, Ankara 1960.
Karafakih, İ. H.: Hukuk Muhakemeleri Usulü Esasları, Ankara 1952.
Karahanoğulları, O.: Türkiye’de İdari Yargı Tarihi, Ankara 2005.
Karslı, A.: İcra Hukuku Ders Kitabı, İstanbul 2010.
Kiraz, T. Ö.: Genel Haciz Yolu İle Takipte Ödeme Emrine İtirazın Kesin Kaldırılması, Ankara 1997.
Kuru, B.: Hukuk Muhakemeleri Usulü, C. IV, İstanbul 2001.
Kuru, B.: İcra ve İflâs Hukuku El Kitabı, İstanbul 2004 (Anılış: İcra Hukuku).
Kuru, B.: İcra ve İflâs Kanunu Değişikliği Hakkında Düşünceler, Ankara 1962.
Muşul, T.: İcra ve İflâs Hukuku, Ankara 2008.
Muşul, T.: Medeni Yargılama Hukukunda Terdit İlişkileri, İstanbul 1984.
Okçuoğlu, Y.: İcra Hukukunda İtirazın İptali ve İnkâr Tazminatı, BuBD 1980, S. 11, s. 10 vd.
Okçuoğlu, Y.: Yargıtay Kararları ve Karşı Oylarım, Ankara 1991.
Önel, Y.: Son Değişikliklerle İcra İflâs Hukukunda İtirazın İptali Davası, Ankara 2004.
Önen, E.: İnşai Dava, Ankara 1981.
Özkol, A.: İdari Yargının Görev Alanı, Ankara 1970.
Pekcanıtez, H./Atalay, O./Sungurtekin Özkan, M./Özekes, M.: İ c r a ve İflâs Hukuku, Ankara 2012.
Plessix, B.: La conception française de la séparation des pouvoirs, in La Constitution administrative de la France, Dalloz 2012, s. 15-25.
Postacıoğlu, İ. E.: İcra Hukuku Esasları, İstanbul 1982.
Postacıoğlu, İ. E.: İcra ve İflâs Kanununun Tadili Hakkında Çalışmalar, İBD 1962, C. 36, S. 7, s. 169 vd.
Postacıoğlu, İ. E.: İcrada İnkâr Tazminatı Üzerine Düşünceler ve Bazı İhtilâflı Noktalar, Makaleler ve Karar İncelemeleri, İstanbul 2011, s. 471 vd.
Postacıoğlu, İ. E.: Medeni Usul Hukuku Dersleri, İstanbul 1975.
Postacıoğlu, İ. E.: Ödeme Emrine İtirazın İptali Mevzuunda Bazı Zarurî Açıklamalar, Makaleler ve Karar İncelemeleri, İstanbul 2011, s. 455 vd. (Anılış: Ödeme Emrine İtiraz).
Schwab, K. H.: (çev. Alangoya, Y.), İhtilâf Konusu (Müddeabih) Hakkındaki Doktrinin Durumu, İÜHFM 1967, C. 33, S. 3-4, s. 288 vd.
Tanrıver, S.: Medeni Usûl Hukukunda Derdestlik İtirazı, Ankara 2007.
Umar, B.: İcra ve İflâs Hukukunun Tarihî Gelişmesi ve Genel Teorisi, İzmir 1973.
Uyar, T.: Takip Hukukunda İtirazın İptali Davası, YD 1985, S. 3, s. 265 vd.
Uzar, G. N.: İcra ve İflâs Kanunu’nun Tarihsel Gelişimi, (yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Ankara 2001.
Üstündağ, S.: İcra Hukukunun Esasları, İstanbul 2004.
Üstündağ, S.: İddia ve Müdafaanın Değiştirilmesi Yasağı, İstanbul 1967.
Üstündağ, S.: Medeni Yargılama Hukuku (Yerel Mahkemelerde Yargılama-Kanun Yolları ve Tahkim), C. I-II, İstanbul 2000.
Yıldırım, K.: Medenî Usul Hukukunda Dava Konusu Teorileri, HAD 1991, S. 1- 3, s. 23 vd.
Yılmaz, E.: İcra İnkâr Tazminatı Açısından Likid Alacak Kavramı, Bankacılar Dergisi 2008, S. 67, s. 85 vd.
Yılmaz, E.: İcra Tazminatı, Halûk Konuralp Anısına Armağan, C. 2, Ankara 2009, s. 675 vd.
Yılmaz, E.: İtirazın İptali Davasının Hukuki Niteliği, Prof. Dr. Saim Üstündağ’a Armağan, Ankara 2009, s. 597 vd.
Yılmaz, Y.: Medeni Yargılama Hukukunda Islah, Ankara 2010.
İcra ve İflâs Kanunu Değişiklik Tasarısı Hakkında Seminer, (13 Aralık 1962-17 Ocak 1963), Banka ve Ticaret Hukuku Enstitüsü, Ankara 1963.

APA	HANAĞASI E, Öztürk K (2013). İdari işlem ve eylemlerden doğan zararların giderilmesinde ilâmsız icra yolu. , 79 - 114.
Chicago	HANAĞASI Emel,Öztürk Kaya Burak İdari işlem ve eylemlerden doğan zararların giderilmesinde ilâmsız icra yolu. (2013): 79 - 114.
MLA	HANAĞASI Emel,Öztürk Kaya Burak İdari işlem ve eylemlerden doğan zararların giderilmesinde ilâmsız icra yolu. , 2013, ss.79 - 114.
AMA	HANAĞASI E,Öztürk K İdari işlem ve eylemlerden doğan zararların giderilmesinde ilâmsız icra yolu. . 2013; 79 - 114.
Vancouver	HANAĞASI E,Öztürk K İdari işlem ve eylemlerden doğan zararların giderilmesinde ilâmsız icra yolu. . 2013; 79 - 114.
IEEE	HANAĞASI E,Öztürk K "İdari işlem ve eylemlerden doğan zararların giderilmesinde ilâmsız icra yolu." , ss.79 - 114, 2013.
ISNAD	HANAĞASI, Emel - Öztürk, Kaya Burak. "İdari işlem ve eylemlerden doğan zararların giderilmesinde ilâmsız icra yolu". (2013), 79-114.

APA	HANAĞASI E, Öztürk K (2013). İdari işlem ve eylemlerden doğan zararların giderilmesinde ilâmsız icra yolu. Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, 29(1), 79 - 114.
Chicago	HANAĞASI Emel,Öztürk Kaya Burak İdari işlem ve eylemlerden doğan zararların giderilmesinde ilâmsız icra yolu. Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi 29, no.1 (2013): 79 - 114.
MLA	HANAĞASI Emel,Öztürk Kaya Burak İdari işlem ve eylemlerden doğan zararların giderilmesinde ilâmsız icra yolu. Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, vol.29, no.1, 2013, ss.79 - 114.
AMA	HANAĞASI E,Öztürk K İdari işlem ve eylemlerden doğan zararların giderilmesinde ilâmsız icra yolu. Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi. 2013; 29(1): 79 - 114.
Vancouver	HANAĞASI E,Öztürk K İdari işlem ve eylemlerden doğan zararların giderilmesinde ilâmsız icra yolu. Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi. 2013; 29(1): 79 - 114.
IEEE	HANAĞASI E,Öztürk K "İdari işlem ve eylemlerden doğan zararların giderilmesinde ilâmsız icra yolu." Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, 29, ss.79 - 114, 2013.
ISNAD	HANAĞASI, Emel - Öztürk, Kaya Burak. "İdari işlem ve eylemlerden doğan zararların giderilmesinde ilâmsız icra yolu". Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi 29/1 (2013), 79-114.