Moğol tarihine ilişkin latince kaynaklarda uygurlar
Yıl: 2013 Cilt: 0 Sayı: 34 Sayfa Aralığı: 147 - 163 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
Moğol tarihine ilişkin latince kaynaklarda uygurlar
Öz: Moğolların Naymanları mağlup etmeleri ve Altay dağları civarına egemen olmalarından sonra Uygurlar Moğol hâkimiyetini kabul ettiler. Bu tarihten sonra Uygurlar, Moğol Hanlığı siyasi tarihinde önemli bir yere sahip oldular. Moğol yayılmasına verdikleri askerî destek bir yana bırakılacak olunursa Uygurlar kendilerini özellikle bürokrasi alanındaki becerileriyle gösterdiler. Moğol tarihi ile alakalı Arapça, Farsça ve Çince olarak kaleme alınan eserlerde Uygurlardan sıklıkla bahsedilmesinin nedeni Uygurların Moğol Hanlığı üzerindeki derin tesirinden ileri gelmektedir. Moğol hâkimiyeti altında Uygurlardan bahseden bir diğer kaynak dilini Ltince oluşturur. Plano Carpinili Johannes, Rubruklu Willem gibi seyyahların yanında Parisli Matthew ve Korykoslu Hetumun kroniklerinde de onlardan bahsedilir. Bu çalışmamızda Latince eserlerde Uygurlara dair verilen bilgileri inceleyeceğiz.
Anahtar Kelime: Konular:
Uighurs in the latin sources relating to mongol history
Öz: After the Mongols defeated Naymans and established their sovereignty on the vicinity of the Altay mountains, Uighurs accepted Mongol hegomony. From that time onward, Uighurs had played an important role in the Mongol Khanate s political history. In addition to their military support for the expanse of Mongols, Uighurs showed themselves, especially, by their skills in the field of bureaucracy. Their profound impact on the Mongol Khanate became one of the reasons for mentioning about Uighurs in the literature handled in Persian, Arabic and Chinese related to Mongol History. Latin is another main language used in writing of historical works regarding Uighurs under the sovereignty of the Mongol Khanate. Both the globetrotters such as Johannes of Plano Carpini, Willem of Rubruk and Matthew of Paris, Hetum of Korykhos mentioned about Uighurs in their choronicles. In this study, tle Latin Works related to the Uighurs will be examined.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- ABUDUKELİMI, B. (2006), Uygur Türklerinin Dini İnanışları, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
- ATA MELİK CUVEYNİ (1998), Tarih-i Cihangüşa, çev. M. Öztürk, Ankara, Kültür Bakanlığı Yay.
- BARTHOLD, V.V. (2006), Orta Asya Türk Tarihi Hakkında Dersler, çev. K.Y. Kopraman, İ. Aka, Ankara, TTK Yay.
- BOYLE, J.A., Kayalık, Encyclopedia of Islam 2, Vol. IV, s. 808-809.
- BRETSCHNEİDER, E. (1910), Medieval Researches, Vol. I, London.
- BUELL, P.D. (2003), Historical Dictionary of the Mongol World Empire, Oxford, The Scarecrow Press.
- CHİ TANG (1970), Moğol Sülalesi Devrinde Türk ve İslam Dünyası ile Temasta Bulunan Şahsiyetler, İstanbul.
- ÇANDARLIOĞLU, G. (2004), Sarı Uygurlar ve Kansu Bölgesi Kabileleri (9-11. Asırlar), İstanbul, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı.
- DOWSON, C. (1955), Mongol Mission, New York.
- GROUSET, R. (2011), Stepler İmparatorluğu, çev. H. İnalcık, Ankara, TTK Yay.
- İZGİ, Ö. (2000), Çin Elçisi Wang Yen-Tenin Uygur Seyahatnamesi, Ankara, TTK Yay.
- KLİMKEİT, H.J. (2009), Türk Orta Asyasında Budizm, çev. M.T. Berbercan, Türkiyat Araştırmaları Dergisi, S. 26, s. 93-108.
- KUTLUKOV, M. (1977), Mongolskoye Gospodstvo v Vostoçnom Turkestane, Tataro Mongolı v Azii i Evrope, red. C.L. Tihvinskiy, Moskva, s. 86-106.
- LAVRENTİİ MOHEMİİ (1791), Historia Tartarorum Ecclesiastica, Helmstadi.
- MATTHAEİ PARİSİENSİS (1882), Chronica Majora, Vol. VI, ed. H.R. Luard, London.
- KAYA, M.L. (çev.) (2011), Moğolların Gizli Tarihçesi, İstanbul, Kabalcı Yay.
- ÖGEL, B. (2002), Sino Turcica: Çingiz Hanın Türk Müşavirleri, IQ Yay., İstanbul.
- ÖZCAN, A.T. (2012), Chronica Maiorada Moğol İmajı, Tarih İncelemeleri Dergisi, C. XXVII, S. 2, s. 427-458.
- ÖZCAN, A.T. (2010), Macar Papaz Julianın 1237 Tarihli Moğol Raporu, Tarih Araştırmaları Dergisi, C. XXIX/S. 48, s. 89-99.
- POZDNEYEV, D. (1899), Istoriçeskiy Oçerk Uygurov, Sanktpeterburg. Recueil des Historiens des Chroisades, Document Ermeniens, Tom. II, Paris 1906.
- Reşidüddin (1952), Sbornik Letopisey, Tom. I/I, per. L.A. Hetagurova, Moskva-Leningrad.
- Reşidüddin (1952), Sbornik Letopisey, Tom. I/II, per. O.İ. Smirnova, Moskva- Leningrad.
- Reşidüddin (1960), Sbornik Letopisey, Tom. II, per. Yu.P. Verhovskiy, Mosk- va-Leningrad.
- RİCHARD, J. (1999), La Limite Occidentale de lexpansion de lalphabet Ouigour, Les Relations entre lorient et loccident au Moyen Age, Ashgate Variorum, s. 71-75.
- ROCKHİLL, W.W. (1900), The Journey of William of Rubruck to Eastern Parts of the World 12531255, London.
- ROUX, J.P. (2001), Moğol İmparatorluğu Tarihi, çev. A. Kazancıgil, İstanbul, Kabalcı Yay.
- RUYSBROECKLİ Willem (2010), Mengü Hanın Sarayına Yolculuk 12531255, ed. P. Jackson, D. Morgan, çev. Z. Kılıç, İstanbul, Kitap Yay.
- SAUNDERS, J.J. (2001), The History of the Mongol Conquest, Philadelphia.
- SCHMEİDER, F. (2006), Christians, Jews, Muslims-and Mongols: Fitting a Foreign People into the Western Christian Apocalyptic Scenario, Medieval Encounters, Vol. 12/2, s. 274-295.
- SERTKAYA, O.F. (2010), II. Dünya Savaşı Esnasında Berlin Koleksiyonundan Kaybolan Eski Uygur Belgelerindeki Hıristiyan Uygur Türklerinin İsimleri Üzerine, Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, C. 43/43, s. 97-113.
- SHİMİN, G. (1998), The Uighur Kingdom of Kocho, History of Civilizations of Central Asia, Vol. IV/I, ed. M.S. Asimov, Unesco Publishing, s. 200- 206.
- SİNOR, D. (1998), The Kitan and Kara Khitay, History of Civilizations of Central Asia, Vol. IV/Part I, ed. M.S. Asimov, Unesco Publishing, s. 227- 242.
- TEKİN, Ş. (1962), Mani Dininin Uygurlar Tarafından Devlet Dini Olarak Kabul Edilişinin 1200. Yıldönümü Dolayısıyla Birkaç Not, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten, S. 217, s. 1-11.
- TİHONOV, D.İ. (1966), Hozyaiystvo i Obşçestvennıy Stroy Uygurskogo Gosudarstva X- XIV vv., Moskva-Leningrad.
- TOKYÜREK, H. (2012), Eski Uygurca Metinlere Göre Budizmin Maniheizme Etkisi, Turkish Studies, Vol. 7/4, s. 2889-2906.
- Wilhelm von Rubruk (2001), Moğolların Büyük Hanına Seyahat, çev. E. Ayan, İstanbul, Ayışığı Kitapları.
- WYNGAERT, A. (1929), Sinica Franciscana, Vol. I, Quaracchi-Firenze.
- YULE, H. (1914), Cathay and the Way Thither, Vol. III, London.
| APA | ÖZCAN A (2013). Moğol tarihine ilişkin latince kaynaklarda uygurlar. , 147 - 163. |
| Chicago | ÖZCAN ALTAY TAYFUN Moğol tarihine ilişkin latince kaynaklarda uygurlar. (2013): 147 - 163. |
| MLA | ÖZCAN ALTAY TAYFUN Moğol tarihine ilişkin latince kaynaklarda uygurlar. , 2013, ss.147 - 163. |
| AMA | ÖZCAN A Moğol tarihine ilişkin latince kaynaklarda uygurlar. . 2013; 147 - 163. |
| Vancouver | ÖZCAN A Moğol tarihine ilişkin latince kaynaklarda uygurlar. . 2013; 147 - 163. |
| IEEE | ÖZCAN A "Moğol tarihine ilişkin latince kaynaklarda uygurlar." , ss.147 - 163, 2013. |
| ISNAD | ÖZCAN, ALTAY TAYFUN. "Moğol tarihine ilişkin latince kaynaklarda uygurlar". (2013), 147-163. |
| APA | ÖZCAN A (2013). Moğol tarihine ilişkin latince kaynaklarda uygurlar. Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 0(34), 147 - 163. |
| Chicago | ÖZCAN ALTAY TAYFUN Moğol tarihine ilişkin latince kaynaklarda uygurlar. Türkiyat Araştırmaları Dergisi 0, no.34 (2013): 147 - 163. |
| MLA | ÖZCAN ALTAY TAYFUN Moğol tarihine ilişkin latince kaynaklarda uygurlar. Türkiyat Araştırmaları Dergisi, vol.0, no.34, 2013, ss.147 - 163. |
| AMA | ÖZCAN A Moğol tarihine ilişkin latince kaynaklarda uygurlar. Türkiyat Araştırmaları Dergisi. 2013; 0(34): 147 - 163. |
| Vancouver | ÖZCAN A Moğol tarihine ilişkin latince kaynaklarda uygurlar. Türkiyat Araştırmaları Dergisi. 2013; 0(34): 147 - 163. |
| IEEE | ÖZCAN A "Moğol tarihine ilişkin latince kaynaklarda uygurlar." Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 0, ss.147 - 163, 2013. |
| ISNAD | ÖZCAN, ALTAY TAYFUN. "Moğol tarihine ilişkin latince kaynaklarda uygurlar". Türkiyat Araştırmaları Dergisi 34 (2013), 147-163. |
