Türkiye'nin devlet bankalarını geri kazanmak

Thomas MAROİS, (Boş)
Ali Rıza GüNGEN (Ondokuz Mayıs Üniversitesi, İktisadi İdari Bilimler Fakültesi, Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü, Samsun, Türkiye)
İktisat Dergisi
1 0
Yıl: 2014 Cilt: 0 Sayı: 527 Sayfa Aralığı: 54 - 70 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Türkiye'nin devlet bankalarını geri kazanmak

Öz:
İlerici devlet bankacılığı sürdürülebilir kalkınma için elzemdir. Kişilerin tasarrufarını toplayıp bunları hükümet projelerini fnanse etmek üzere yurtiçi kredileri olarak dağıtan devlet bankalarının 20. yüzyılın başlarından beri ulusal kalkınma stratejilerinin ve kamusal altyapı inşasının merkezinde olduğu Türkiye deneyimibuna bir örnektir. Bu çalışma, sektördeki elliden fazla kilit aktörle yapılan kapsamlı mülakatlardan yararlanarak devlet bankalarının geçirdiği dönüşümlerin ardındaki etkenleri araştırıp devlet bankacılığı ile ilgilifarklı algıları inceleyerek Türkiyenin devlet bankacılığı deneyimi üzerine tarihsel ve niteliksel bir perspektifgeliştirmektedir. Vardığımız sonuca göre kamu bankacılığı modeli devlet bankalarına özel sektöre özgü kârıazamileştirme zorunluluğundan belirgin avantajlarla uzaklaşma olanağı sunabilir.
Anahtar Kelime:

Konular: Tarih Siyasi Bilimler Kamu Yönetimi Sosyoloji İktisat Uluslararası İlişkiler

-

Öz:
Progressive public banking is essential for sustainable development. Turkey s experience illustrates thispoint, where state-owned banks have been at the centre of national developmental strategies and publicinfrastructure building since the early 20th century, collecting people s savings and using them for domesticloans to fund government projects. This study builds an historical and qualitative perspective on the statebanking experience of Turkey, exploring motivations behind changes in state-owned banks and examiningdiffering perceptions of state banking, drawing on extensive interviews with more than ffty key actors inthis sector. We conclude that the public banking model can allow these institutions to diverge from private,proft-maximizing imperatives with clear advantages.
Anahtar Kelime:

Konular: Tarih Siyasi Bilimler Kamu Yönetimi Sosyoloji İktisat Uluslararası İlişkiler
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Bibliyografik
  • Akyüz, Y. ve Boratav, K. (2003) “The making of the Turkish fnancial crisis”, World Development, 1 (9): 1549-1566.
  • Aydın, Z. (2005) The political economy of Turkey, London: Pluto.
  • Aysan, A. F. ve Ceyhan, S. P. (2010) “Effciency of banking in Turkey before and after the crises”, Banks and Bank Systems, 5 (2): 179-198.
  • Banking Regulation and Supervision Agency (BRSA) (2010) Structural developments in ban - king (issue 5), Ankara: BRSA, http://www.bddk. org.tr/WebSitesi/english/Reports/Structural_ Developments/10132byg5_eng_fnal_230911. pdf, (indirilme tarihi: 29 Kasım 2013).
  • Banking Regulation and Supervision Agency (BRSA) (2003) Banking sector restructuring program progress report – (VII) October, Ankara: BRSA, http://www.bddk.org.tr/websitesi/eng - lish/reports/other_reports/2653bsrp_102003. pdf (indirilme tarihi: 16 Temmuz 2013).
  • Banking Regulation and Supervision Agency (BRSA) (2002) Banking sector restructuring program progress report – (V), November, Ankara, BRSA, http://www.bddk.org.tr/WebSitesi/ english/Reports/Other_Reports/2651BSRP_ Progress_112002.pdf (indirilme tarihi: 16 Tem - muz 2013).
  • Banks Association of Turkey (BAT) (2012) The banking sector in Turkey, 1960-2011 , Istanbul, BAT. http://www.tbb.org.tr/en/Content/Upload/ Dokuman/20/The_Banking_Sector_in_Tur- key__1960_-_2011.pdf (indirilme tarihi: 29 Ka - sım 2013).
  • Banks Association of Turkey (BAT) (2009) Banks in Turkey, Istanbul: BAT.
  • Banks Association of Turkey (BAT) (2008) Banks in Turkey, Istanbul: BAT.
  • Banks Association of Turkey (BAT) (2001) Banks in Turkey, Istanbul: BAT.
  • Banks Association of Turkey (BAT) (1999) In its 40th year: The Banks Association of Turkey and the Turkish banking system, 1958–97, Istanbul: BAT.
  • Banks Association of Turkey (BAT) (1971) Banks in Turkey, Istanbul: BAT.
  • Bateman, M. (2010) Why doesn’t microfnance work? The destructive rise of local neolibera - lism, London: Zed.
  • Bekaert, G., Harvey, C. R. ve Lundblad, C. (2005) “Does fnancial liberalization spur growth?”, Journal of Financial Economics, 77: 3-55.
  • Bağımsız Sosyal Bilimciler (BSB) (2001) “Güçlü Ekonomiye Geçiş Programı Üzerine Değerlendirmeler”, BSB Metinleri, http://www.bagimsiz - sosyalbilimciler.org/Yazilar_BSB/BSBgegp.pdf (indirilme tarihi: 17 Mart 2013).
  • Boehmer, E., Nash, R. C. ve Netter, J. (2005) “Bank privatization in developing and developed coun - tries: Cross-sectional evidence and the impact of economic and political factors”, The Journal of Banking and Finance, 29: 1981-2013.
  • Boubakri, N., Cosset J. C. ve Guedhami, O. (2008) “Privatisation in developing countries: Perfor- mance and ownership effects”, Development Policy Review, 26 (3): 275-308.
  • Brenner, N. (1998) “Between fxity and motion: Accumulation, territorial organization and historical geography of spatial scales”, Environment and Planning D: Society and Space , 16 (5): 459-481.
  • Brown, E. (2013) The public banking solution: From austerity to prosperity, Baton Rouge, Louisiana: Third Millennium.
  • Butzbach, O. (2012) “European savings banks and the future of public banking in advanced eco - nomies: The Cases of France, Germany, Italy and Spain”, Public Banking Institute Journal, 1 (1): 34-78.
  • Caprio, G., Fiechter, J. L., Litan, R. E. ve Pomerlea - no, M. (der.) (2004) The future of state-owned f- nancial institutions, Washington, DC: Brookings Institution.
  • Chakrabarti, R. (2012) “State Bank of India: The opportunities and challenges of being a state- owned bank in India”, X. Yi-chong (der.), The political economy of state-owned enterprises in China and India içinde, Houndsmills, Basings - toke, UK: Routledge MacMillan, 247-272.
  • Culpeper, R. (2012) “Financial sector policy and development in the wake of the global crisis: The role of national development banks”, Third World Quarterly, 33 (3): 383-403.
  • Cypher, J. M. (1989) “The debt crisis as ‘opportu - nity’: Strategies to revive U.S. hegemony”, Latin American Perspectives, 16 (1): 52-78.
  • Dinç, I. S. (2005) “Politicians and banks: Political infuences on government-owned banks in emerging markets”, Journal of Financial Econo - mics, 77: 453-479.
  • Economic Research Forum (ERF) (2005) Turkey country profle: The road ahead for Turkey, Cairo, Egypt, ERF.
  • Eldem, E. (2005) “Ottoman fnancial integration with Europe: Foreign loans, the Ottoman Bank and the Ottoman public debt”, European Review, 13 (3): 431-445.
  • Ergüneş, N. (2008) Bankalar, Birikim, Yolsuzluk: 1980 Sonrası Türkiye’de Bankacılık Sektörü, Istanbul: Sosyal Araştırmalar Vakfı.
  • Fine, B. (2008) “Privatization’s shaky theoretical foun - dations”, K. Bayliss ve B. Fine (der.), Privatization and alternative public sector reform in Sub-Saharan Africa: Delivering on electricity and water içinde, New York: Palgrave Macmillan, 13-30.
  • Gerschenkeron, A. (1962) Economic backwar- dness in historical perspective: A book of es- says, Cambridge: Belknap Press of Harvard University.
  • Gunn, C. (2011) “Workers’ participation in mana - gement, workers’ control of production: Worlds apart”, Review of Radical Political Economics, 43 (3): 317-327.
  • Guttmann, R. (1994) “How credit-money shapes the economy: The United States in a global system”, New York: M. E. Sharpe.
  • Halkbank (2010) 2009 Annual report, Ankara, Halkbank.
  • Harvey, D. (2010), The enigma of capital and the crises of capitalism, London: Profle.
  • Harvey, D. (2005) A brief history of neoliberalism, New York: Oxford University.
  • Hilferding, R. (2006) [1981] Finance capital: A study of the latest phase of capitalist development, London: Routledge.
  • International Monetary Fund (IMF) (2012) Turkey: 2011 Article IV Consultation. Country Report, No. 12/16, Washington, DC: IMF.
  • Keser, İ. (1993) Türkiye’de Siyaset ve Devletçilik, Ankara: Gündoğan.
  • Keyder, Ç. (2000) Türkiye’de Devlet ve Sınıfar, İs - tanbul: İletişim.
  • Kibritçi Artar, O. ve Atılgan Sarıdoğan, A. (2012) “Küresel Finansal Krizin Türkiye’de Bankacılık Sektörü Mali Yapısına Etkileri”. Marmara Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2: 1-17.
  • Kök, D. ve Ay, O. E. (2013) “2008 Küresel Finan - sal Krizinin Türk Bankacılık Sektörü Etkinlik Düzeylerine Yansıması Üzerine bir Araştırma”. Uluslararası İktisadi İdari İncelemeler Dergisi, 10: 155-170.
  • Kuruç, B. (1987) Mustafa Kemal Döneminde Eko - nomi, Ankara: Bilgi.
  • Lapavitsas, C. (2009) “Systemic failure of private banking: A case for public banks”, London: Re - search on Money and Finance, RMF Discussi- on Paper no. 13.
  • La Porta, R., Lopez-de-Silanes, F. ve Shleifer, A. (2002) “Government ownership of banks”, Jour- nal of Finance , 57 (1): 265-301.
  • Marois, T. (2013) “State-owned banks and deve - lopment: Dispelling mainstream myths”, Cape Town, Municipal Services Project, MSP Occa - sional Paper No. 21 .
  • Marois, T. (2012) States, banks, and crisis: Emer- ging fnance capitalism in Mexico and Turkey, Cheltenham, UK: Edward Elgar
  • Marois, T. (2011) “Emerging market bank rescues in an era of fnance-led neoliberalism: A com - parison of Mexico and Turkey”, Review of Inter- national Political Economy, 18 (2): 168-196.
  • Marshall, W. C. (2010) “Banco del Sur and the need for downstream linkages: The role of national publicly owned banks”, International Journal of Political Economy, 39 (3): 81-99.
  • Martinez-Diaz, L. (2009) Globalizing in hard times: The politics of banking-sector opening in the emerging world, Ithaca, NY: Cornell University.
  • McDonald, D. A. ve Ruiters, G. (der.) (2012) Al- ternatives to privatization: Public options for essential services in the global South , Cape Town: HSRC.
  • McNally, D. (2011) Global slump: The economics and politics of crisis and resistance, Pontypool, Wales, UK: The Merlin.
  • O’Connor, J. (2009) [1973] The fscal crisis of the State, New Brunswick, NJ: Transaction. OECD (2010) Bank proftability: Financial statements of banks 2000-2009, Paris: OECD.
  • OECD (1999) OECD economic surveys: Turkey 1998-1999 , Paris: OECD.
  • Önal, N. E. (2013) “Tarımın Borçlanma Kaynakları Özelleşiyor”, Sol (Sol Bakış – Tarım ve Çiftçilik), 6 Nisan, 2013.
  • Öniş, Z. (2011) “Power, interests and coalitions: The political economy of mass privatisation in Turkey”, Third World Quarterly, 32 (4): 707-724.
  • Orhangazi, Ö. (2008) “Financialisation and capital accumulation in the non-fnancial corporate sector: A theoretical and empirical investigation on the US economy: 1973-2003”, Cambridge Journal of Economics, 32: 863-886.
  • Öztürk, H., Gultekin-Karakas, D. ve Hısarcıklılar, M. (2010) “The role of development banking in promoting industrialization in Turkey”, Région et Développement, 32: 153-178.
  • Pamuk, Ş. (2004) “The evolution of fnancial institutions in the Ottoman Empire, 1600-1914”, Financial History Review, 11 (1): 7-32.
  • PER (2012) Public enterprises report 2012, Ankara, Turkey: Undersecretariat of Treasury, Directorate General of State Owned Enterprises.
  • PER (2008) Public enterprises report 2007, Ankara, Turkey, Undersecretariat of Treasury, Directorate General of State Owned Enterprises.
  • Soederberg, S. (2004) The politics of the new international fnancial infrastructure: Reimposing neoliberal domination in the global South, New York: Zed.
  • Spronk, S. (2010) “Water and sanitation utilities in the global South: Re-centering the debate on ‘effciency’”, Review of Radical Political Economics, 42 (2): 156-74.
  • Tiryaki, G. (2012) Finansal İstikrar ve Bankacılık Düzenlemeleri (1990-2010 Türkiye Tecrübesi Işığında), TBB Yayın No. 289, Istanbul: Türkiye Bankalar Birliği.
  • VakıfBank (2010) 2009 Annual report, Ankara: VakıfBank.
  • Veltmeyer, H. (2010) “The global crisis and Latin America”, Globalizations, 7 (1-2): 217-233.
  • von Mettenheim, K. (2012) “Public banks: Competitive advantages and policy alternatives”, Public Banking Institute Journal, 1 (1): 2-34.
  • von Mettenheim, K. ve Butzbach, O. (2012) “Alternative banking: Theory and evidence from Europe”, Brazilian Journal of Political Economy, 32 (4): 580-596.
  • World Bank. (2000) Turkey country economic me - morandum, structural reforms for sustainable growth, Report No. 20657-TU, Washington, DC: World Bank.
  • Yalman, G. L. (2009) Transition to neoliberalism: The case of Turkey in the 1980s, Istanbul: Bilgi University.
  • Ziraat Bank. (2010) 2009 Annual report, Ankara: Ziraat Bank.
  • Dipnotlar
  • 1 Metnin çevirisini üstlenen Fırat Duruşan’a teşekkür ederiz. Çalışmaya destek sunan Municipal Services Project (MSP) Afrika, Asya ve Latin Amerika’da elektrik, sağlık, su ve sağlığa uygunluk alanında hizmet temininin ticarileştirilmesi ve özelleştirilmesine karşı alternatiferi inceleyen bir araştırma projesidir. Bu çalışmanın İngilizce versiyonuna ve benzer alanlardaki ülke incelemelerine http://municipalservicesp - roject.org/ adresinden ulaşılabilir.
  • 2 Daha detaylı tartışma için bkz. Marois, 2013.
  • 3 Yani bankalar siyasi bir hak olan tasarrufarını gerçek miktarlarının çok üstünde büyütebilme hakkını geliştirdiler; rezervde tutulan her birim nakit için bankacı on birim daha kredi verebiliyordu.
  • 4 Önal (2013) tarımsal kredi piyasasında fon kaynaklarının özelleştirilmesiyle gerçekleşen son dönüşümleri özetlemektedir.
  • 5 Bkz. http://www.akparti.org.tr/site/akparti/parti- programi#bolum (erişim 2 Mayıs 2013).
  • 6 CHP, Çağdaş Türkiye İçin Değişim Cumhuriyet Halk Partisi Programı, http://www.chp.org.tr/ wp-content/uploads/chpprogram.pdf (erişim 2 Mayıs 2013). CHP’nin kıdemli bir ekonomi danışmanıyla yapılan bir görüşmede de ayrıca teyit edilmiştir.
  • 7 Bu kısım denetlenmiş bilançolar ve başkanın yönergeleri dahil Banco Popular’ın internet sitesinden alınmıştır (https://www.popularenlinea. f.cr/bpop/ (Ayrıca bkz. Marois 2013).
APA MAROİS T, GÜNGEN A (2014). Türkiye'nin devlet bankalarını geri kazanmak. , 54 - 70.
Chicago MAROİS Thomas,GÜNGEN Ali Rıza Türkiye'nin devlet bankalarını geri kazanmak. (2014): 54 - 70.
MLA MAROİS Thomas,GÜNGEN Ali Rıza Türkiye'nin devlet bankalarını geri kazanmak. , 2014, ss.54 - 70.
AMA MAROİS T,GÜNGEN A Türkiye'nin devlet bankalarını geri kazanmak. . 2014; 54 - 70.
Vancouver MAROİS T,GÜNGEN A Türkiye'nin devlet bankalarını geri kazanmak. . 2014; 54 - 70.
IEEE MAROİS T,GÜNGEN A "Türkiye'nin devlet bankalarını geri kazanmak." , ss.54 - 70, 2014.
ISNAD MAROİS, Thomas - GÜNGEN, Ali Rıza. "Türkiye'nin devlet bankalarını geri kazanmak". (2014), 54-70.
APA MAROİS T, GÜNGEN A (2014). Türkiye'nin devlet bankalarını geri kazanmak. İktisat Dergisi, 0(527), 54 - 70.
Chicago MAROİS Thomas,GÜNGEN Ali Rıza Türkiye'nin devlet bankalarını geri kazanmak. İktisat Dergisi 0, no.527 (2014): 54 - 70.
MLA MAROİS Thomas,GÜNGEN Ali Rıza Türkiye'nin devlet bankalarını geri kazanmak. İktisat Dergisi, vol.0, no.527, 2014, ss.54 - 70.
AMA MAROİS T,GÜNGEN A Türkiye'nin devlet bankalarını geri kazanmak. İktisat Dergisi. 2014; 0(527): 54 - 70.
Vancouver MAROİS T,GÜNGEN A Türkiye'nin devlet bankalarını geri kazanmak. İktisat Dergisi. 2014; 0(527): 54 - 70.
IEEE MAROİS T,GÜNGEN A "Türkiye'nin devlet bankalarını geri kazanmak." İktisat Dergisi, 0, ss.54 - 70, 2014.
ISNAD MAROİS, Thomas - GÜNGEN, Ali Rıza. "Türkiye'nin devlet bankalarını geri kazanmak". İktisat Dergisi 527 (2014), 54-70.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
22-04-2024 20:40

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları