Modernleşme sürecinde ataerkil rollerin yeniden yapılandırılması: Erkek feminizmi ve Türk edebiyatından örnekler
Yıl: 2014 Cilt: 15 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 1 - 24 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
Modernleşme sürecinde ataerkil rollerin yeniden yapılandırılması: Erkek feminizmi ve Türk edebiyatından örnekler
Öz: Bu çalışma Türkiyenin modernleşme sürecinde erkek feminizmi kavramınıanaliz etmektedir. Kadının toplumsal cinsiyet rolleri ve modernleşme arasındayakın bir ilişki bulunmaktadır. Türkiyede modernleşme sürecinde aydın,siyasetçi ve bürokratların kadına ilişkin rolleri yeniden tanımladığı ve kadınıntoplumsal yaşama katılımı gibi konularda çeşitli iyileştirmeleri savundukları görülmektedir. Bu iyileştirmeler aynı zamanda modernlik retoriğine dedönüşmektedir. Erkek feminizmi kavramının anlamının ve modernleşmesürecinde kadın üzerinden geliştirilen retoriğin anlaşılması bakımından 20.yüzyılın ilk yarısındaki dönemde Türkiyenin modernleşme sürecinde etkili olan aydınların edebi eserleri önemli örnekler sunmaktadır. Bu çalışmada, ÖmerSeyfettin, Peyami Safa ve Vâlâ Nureddinin eserleri incelenmektedir.Çalışmanın temel iddialarını şu şekilde sıralamak mümkündür; erkek feminizmi kavramı toplumsal cinsiyet eşitsizliğini giderme amacıyla örtüşmemektedir;toplumda yeni ataerkil roller tanımlanmasına yol açmaktadır; erkek feminizmi yaklaşımında modernleşme retoriği kullanılmıştır; çalışmada ele alınan aydınların eserlerinde erkek feminizminin etkileri belirgnidir. Edebiyat eserleritoplumsal değerlerin oluşumunda ve kabul edilmesinde medya aracı olma rolünedeniyle de önemlidir. Çalışmada iddia edilen savlar modernleşme veuluslaşma sürecinde kadına atfedilen rollere ilişkin teorik yaklaşımdanyararlanılarak, Türkiyede modernleşme sürecinde kadına atfedilen yenirollerin tespiti ve tespit edilen bu rollerin edebiyat eserlerinde tasvir edilenkarakterlerin rolleri ve özellikleri ile karşılaştırılması yoluyla analiz edilmektedir.
Anahtar Kelime: Konular:
The re-construction of patriarchal roles in the process of modernization: Pro-feminism examples in Turkish literature
Öz: This study analyzes pro-feminism in the modernization process of Turkey.The concept of pro-feminism is used to define men who support the changeof patriarchal roles, and partially support feminist movements. However,this concept limits the genuine understanding of feminism and it does notmean more than a call for the re-construction of patriarchal roles. There isa strong relationship between woman and modernization attempts. Duringthe modernization process in Turkey, it seems that intellectuals, politiciansand bureaucrats have redefined the roles of woman in society andencouraged woman s participation in social life more than before. Thechanges in the role of woman also started to be used as the rhetoric ofmodernity. The literature developed by the writers who contributed to themodernization process in Turkey in the first half of the 20th centuryprovides important references to understand this rhetoric and the conceptof pro-feminism. For this reason, this study focuses on the works of theimportant writers in the modernization process in Turkey such as ÖmerSeyfettin, Peyami Safa, and Vâlâ Nureddin. This study unravels that pro eminism does not overlap with the aim of feminism to eliminate the genderinequalities in society; that profeminism leads to the emergence of newpatriarchal gender roles; modernization rhetoric has been used inprofeminist approaches and finally the influence of profeminism is evidentin the works of the writers of that period. Novels are important mediatexts, which have impact on generating the values and the opinions ofpeople. This study analyzes the approaches towards modernization andwoman, which determines the new gender roles attributed to woman in theprocess of modernization of Turkey. These gender roles ascribed towoman are compared with the characteristics and roles of man andwoman characters created in the works of the aforementioned writers.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Alper E. (2009). Ömer Seyfettin. İçinde Bora T. & Gültekingil M. (Ed.), Modern Türkiyede Siyasal Düşünce-Cumhuriyete Devreden Düşünce Mirası: Tanzimat ve Meşrutiyet Birikimi, Cilt 1. İstanbul: İletişim Yayınları: 186-191.
- Arai M. (2009). Jön Türk Dönemi Türk Milliyetçiliği. İçinde Bora T. & Gültekingil M. (Eds.) Modern Türkiyede Siyasal Düşünce-Cumhuriyete Devreden Düşünce Mirası: Tanzimat ve Meşrutiyet Birikimi, Cilt 1. İstanbul: İletişim Yayınları:180-195.
- Ayvazoğlu B. (2006). Peyami Safa. İçinde Bora T. & Gültekingil M. (Ed.): Modern Türkiyede Siyasal Düşünce Muhafazakârlık. İstanbul: İletişim Yayınları: 220- 229.
- Berktay F. (2002). Doğu ile Batının Birleştiği Yer: Kadın İmgesinin Kurgulanışı. İçinde Kocabaşoğlu U. (Ed.), Modern Türkiyede Siyasal Düşünce-Modernleşme ve Batıcılık. İstanbul: İletişim Yayınları: 275-285.
- Bora T. (1997). Muhafazakârlığın Değişimi ve Türk Muhafazakârlığında Bazı Yol İzleri. Toplum ve Bilim74: 6-30.
- Bora T. (2005). Analar, Bacılar, Orospular: Türk-Milliyetçi Muhafazakâr Söyleminde Kadın: Ahmet Öncü ve Orhan Tekelioğlu - Şerif Mardine Armağan. İstanbul: İletişim.
- Connell R. W. (1998). Toplumsal Cinsiyet ve İktidar. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Coşar S. (2007). Women in Turkish Political Thought. Feminist Review, 86: 113- 131.
- Çakır S. (2009). Fenimizm: Ataerkil İktidarın Eleştirisi. İçinde Örs B. (Ed.), Modern Siyasal İdeolojiler. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi: 413-465.
- Felski R. (1995). The Gender of Modernity. USA: Harvard University.
- Jayawardena K. (1986). Feminism and Nationalism in the Third World. UK: Zed Books.
- Kandiyotti D. (2007). Cariyeler, Bacılar, Yurttaşlar. İstanbul: Metis Yayınları.
- Nureddin V. (1939). Hayatımın Erkeği. Ankara: İnkılap Yayınları.
- Nureddin V. (1942). Mazinin Yükü Altında. İstanbul: İnkılap Yayınları.
- Nureddin V. (1943). Onu Elimden Aldın. İstanbul: İnkılap Yayınları.
- Okin S. M. (1979). Woman in Western Political Thought. Princeton: Princeton University.
- Özman A. (2007). Domesticated Souls: Vâlâ Nureddin (Vâ-Nû) on Womanhood, Turkish Studies, 8 (1): 137-150.
- Özman A. (2006). İsmail Hakkı Baltacıoğlunu Yeniden Okumak: Cinsi Latifin Ölümü ya da Erkekliğe Methiye. Toplum ve Bilim 107: 190-216.Erkek Feminizmi ve Türk Edebiyatından Örnekler
- Özman A. (2010). The Image of Woman in Turkish Political and Social Thought: On the Implications of Social Constructionism and Biological Essentialism. Turkish Studies, 11(3): 445 - 464.
- Parla J. (1993). Babalar ve Oğullar. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Safa P. (1995). Sözde Kızlar. İstanbul: Ötüken Yayınları.
- Safa P. (1989). Yalnızız. İstanbul: Ötüken Yayınları.
- Safa P. (1995). Fatih Harbiye, İstanbul: Ötüken Yayınları.
- Saktanber A. (2002). Kemalist Kadın Hakları Söylemi. İçinde: Modern Türkiyede Siyasal Düşünce - Kemalizm, İstanbul: İletişim Yayınları: 323-333.
- Scott J. (1993). Woman History. İçinde Burke P. (Ed.), New Perspectives on Historical Writing. Cambrigde: Polity Press: 42-66.
- Seyfettin Ö. (1990). Yüksek Ökçeler. İstanbul: Bilgi Yayınları.
- Seyfettin Ö. (2002). Bütün Hikâyeleri. İstanbul: Kızılelma Yayınları.
- Tekeli Ş. (1981). Woman in Turkish Politics. İçinde Unat N. A. (Ed.), Women in Turkish Society. Leiden: E. J. Brill: 293-310.
- Toska Z. (1998). Cumhuriyetin Kadın İdeali: Eşiği Aşanlar ve Aşamayanlar. İçinde Hacımirzaoğlu A. B. (Ed.), 75 Yılda Kadınlar ve Erkekler. İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları: 71-88.
- Walby S. (2004). Kadın ve Ulus. İçinde Altınay A. G. (Ed.), Vatan, Millet, Kadınlar, İstanbul: İletişim Yayınları: 35-64.
- Yılmaz M. (2006). Türk Düşüncesi Dergisi. İçinde Bora T. & Gültekingil M. (Ed.), Modern Türkiyede Siyasal Düşünce Muhafazakârlık. İstanbul: İletişim Yayınları: 216-233.
| APA | Demirhan K (2014). Modernleşme sürecinde ataerkil rollerin yeniden yapılandırılması: Erkek feminizmi ve Türk edebiyatından örnekler. , 1 - 24. |
| Chicago | Demirhan Kamil Modernleşme sürecinde ataerkil rollerin yeniden yapılandırılması: Erkek feminizmi ve Türk edebiyatından örnekler. (2014): 1 - 24. |
| MLA | Demirhan Kamil Modernleşme sürecinde ataerkil rollerin yeniden yapılandırılması: Erkek feminizmi ve Türk edebiyatından örnekler. , 2014, ss.1 - 24. |
| AMA | Demirhan K Modernleşme sürecinde ataerkil rollerin yeniden yapılandırılması: Erkek feminizmi ve Türk edebiyatından örnekler. . 2014; 1 - 24. |
| Vancouver | Demirhan K Modernleşme sürecinde ataerkil rollerin yeniden yapılandırılması: Erkek feminizmi ve Türk edebiyatından örnekler. . 2014; 1 - 24. |
| IEEE | Demirhan K "Modernleşme sürecinde ataerkil rollerin yeniden yapılandırılması: Erkek feminizmi ve Türk edebiyatından örnekler." , ss.1 - 24, 2014. |
| ISNAD | Demirhan, Kamil. "Modernleşme sürecinde ataerkil rollerin yeniden yapılandırılması: Erkek feminizmi ve Türk edebiyatından örnekler". (2014), 1-24. |
| APA | Demirhan K (2014). Modernleşme sürecinde ataerkil rollerin yeniden yapılandırılması: Erkek feminizmi ve Türk edebiyatından örnekler. Kadın/Woman 2000 - Kadın Araştırmaları Dergisi, 15(1), 1 - 24. |
| Chicago | Demirhan Kamil Modernleşme sürecinde ataerkil rollerin yeniden yapılandırılması: Erkek feminizmi ve Türk edebiyatından örnekler. Kadın/Woman 2000 - Kadın Araştırmaları Dergisi 15, no.1 (2014): 1 - 24. |
| MLA | Demirhan Kamil Modernleşme sürecinde ataerkil rollerin yeniden yapılandırılması: Erkek feminizmi ve Türk edebiyatından örnekler. Kadın/Woman 2000 - Kadın Araştırmaları Dergisi, vol.15, no.1, 2014, ss.1 - 24. |
| AMA | Demirhan K Modernleşme sürecinde ataerkil rollerin yeniden yapılandırılması: Erkek feminizmi ve Türk edebiyatından örnekler. Kadın/Woman 2000 - Kadın Araştırmaları Dergisi. 2014; 15(1): 1 - 24. |
| Vancouver | Demirhan K Modernleşme sürecinde ataerkil rollerin yeniden yapılandırılması: Erkek feminizmi ve Türk edebiyatından örnekler. Kadın/Woman 2000 - Kadın Araştırmaları Dergisi. 2014; 15(1): 1 - 24. |
| IEEE | Demirhan K "Modernleşme sürecinde ataerkil rollerin yeniden yapılandırılması: Erkek feminizmi ve Türk edebiyatından örnekler." Kadın/Woman 2000 - Kadın Araştırmaları Dergisi, 15, ss.1 - 24, 2014. |
| ISNAD | Demirhan, Kamil. "Modernleşme sürecinde ataerkil rollerin yeniden yapılandırılması: Erkek feminizmi ve Türk edebiyatından örnekler". Kadın/Woman 2000 - Kadın Araştırmaları Dergisi 15/1 (2014), 1-24. |
