Aleksitimi: Bağlanma, benlik algısı, kişilerarası ilişki tarzları ve öfke
Yıl: 2014 Cilt: 17 Sayı: 33 Sayfa Aralığı: 31 - 40 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
Aleksitimi: Bağlanma, benlik algısı, kişilerarası ilişki tarzları ve öfke
Öz: Bu araştırmanın temel amacı, bireylerdeki aleksitimi ile bağlanma, kendilik algısı, kişilerarası ilişki tarzları ve öfke arasındaki ilişkileri incelemektir. Bu amaç doğrultusunda 18-60 yaş aralığında 591 kişiye Toronto Aleksitimi Ölçeği (TAÖ), Yakın İlişkilerde Yaşantılar Ölçeği, Sosyal Karşılaştırma Ölçeği, Kişilerarası İlişki Tarzları Ölçeği ile Öf- keyle İlgili Davranışlar ve Kişilerarası Öfke Tepkileri Ölçekleri uygulanmıştır. Yapılan istatistik analizler sonucunda eğitim düzeyi düştükçe aleksitimi puanlarının yükseldiği gözlenmiştir. TAÖden yüksek puan alan bireyler, düşük puan alan bireylere göre daha yüksek kaygılı ve kaçınmacı bağlanma puanı alırlarken daha düşük güvenli bağlanma puanı almışlardır. Bu bireylerin kendilik algılarının daha düşük olduğu, kişilerarası ilişkilerinde besleyici tarzı daha az, ketleyici tarzı ise daha çok kullandıkları gözlenmektedir. Öfkeyle ilişkili olarak daha saldırgan davranmakta, in- tikama yönelik, içe dönük ve umursamaz tepkileri daha sık sergilemektedirler. Regresyon analizi sonucuna göre, eği- tim düzeyi, güvenli bağlanma, kaygılı bağlanma, kaçınmacı bağlanma, kendilik algısı, besleyici ilişki tarzı, öfkeyle ilgili olarak içe dönük tepki, saldırgan davranışlar ve sakin davranışlar değişkenlerinin birlikte toplam varyansın %38ini açıkladığı görülmektedir. Bu sonuçlar, aleksitimi ile bağlanma, kendilik algısı, kişilerarası ilişki tarzları ve öfkenin yakından ilişkili olduklarını göstermektedir. Klinik psikoloji alanında aleksitimik özellikleri olduğu belir- lenen bireylerle çalışılırken uygulanacak terapi ve eğitim programlarının seçiminde, bu değişkenlerin etkisinin göz önünde bulundurulmasının yararlı olabileceği düşünülmektedir.
Anahtar Kelime: Konular:
Alexithymia: Attachment, Self Perception, Interpersonal Relationship Style and Anger
Öz: The aim of this research is to examine the relationship between attachment, self perception, interpersonal relation styles and anger with alexithymia in normal people. In order to reach this aim, 591 people between the ages of 18-60 were asked to answer Toronto Alexithymia Scale (TAS), Experience in Close Relationship Inventory, Social Comparison Scale, Interpersonal Relationship Scale together with the behaviours concerning anger and interper- sonal anger reaction subscales. After the analysis of the data, there were negative correlations between education with alexithmia. Those who scored higher on TAS received higher anxious and avoidant attachment points, while scoring lower on secure attachment points. Also, their self-perception seemed to be lower with less nourishing style and more inhibiting style used in interpersonal relationships. Besides, concerning anger; they are found to behave more aggressively and show revengeful, introverted and neglectful reactions more often. According to the regression analysis made, the level of education, secure attachment, anxious attachment, avoidant attachment, self- perception, nourishing relation style, and concerning anger, introverted reaction, aggressive behavior and relaxed behaviour altogether seemed to explain 38% of the variance. The variables of level of education, secure attachment, nourishing relation style, aggressive behavior, and relaxed behaviour are also found to be significant predictors of alexythmia on their own. These results show that there is a close relation between alexythmia and attachment, self- perception, interpersonal relation styles and anger. Taking the effects of these variables, while using therapy and training programmes to work with alexithymia, is thought to prove useful into consideration in the field of clinical psychology.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Balkaya, F. ve Şahin, N. H. (2003). Çok Boyutlu Öfke Ölçeği. Türk Psikiyatri Dergisi, 14, 192-202.
- Batıgün, A. D. ve Büyükşahin, A. (2008). Aleksitimi: Psikolojik belirtiler ve bağlanma stilleri. Klinik Psikiyatri, 11,105- 114.
- Batıgün, A. D., Şahin, N. ve Karslı, E. (2011). Psikosomatik has- talıkları olan bireylerde stres, kendilik algısı, kişilerarası tarz ve öfke ilişkisi. Türk Psikiyatri Dergisi, 22, 245-254.
- Batıgün, A. D. ve Şahin, N. H. (2003). Öfke, dürtüsellik ve prob- lem çözme becerilerindeki yetersizlik gençlik intihar- larının habercisi olabilir mi? Türk Psikoloji Dergisi, 18, 37-52.
- Batıgün, A. D. ve Utku, Ç. (2006). Bir grup gençte yeme tutumu ve öfke arasındaki ilişkinin incelenmesi. Türk Psikiyatri Dergisi, 21, 65-78.
- Berenbaum, H. ve Irvin, S. (1996). Alexithymia, anger and interpersonal behaviour. Psychotheraphy and Psychoso- matics, 65, 203-208.
- Besharat, M. A. (2010). Relationships of alexithymia with cop- ing styles and interpersonal problems. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 5, 614-618.
- Bowlby, J. (1969). Attachment and Loss: Vol.1. Attachment. New York, Basic Books.
- Brennan, K. A., Clark, C. L. ve Shaver, P. R. (1998). Self-report measurement of adult attachment: An integrative over- view. J. A. Simpson ve W. S. Rholes, (Ed.), Attachment theory and close relationships içinde (46-76). New York, Guilford Press.
- Cairns, R. B., Cairns, B. D., Neckerman, H. J., Ferguson, L. L. ve Gariepy, J. L. (1989). Growth and aggression: Child- hood to early adolescence. Developmental Psychology, 25, 320-330.
- Cassidy, J. (1994). Emotion regulation: Influences of attach- ment relationships. Monography Social Research Child Devolepment, 59, 228-249.
- De Rick, A. ve Vanheule, S. (2006). The relationship between perceived parenting, adult attachment style and alexi- thymia in alcoholic inpatients. Addictive Behaviors, 31, 1265-1270.
- DeChouly, D., DeLenclave, M. B., Florequin, C. ve Bailly, D. (2001). Obesity, alexithymia, psychopathology and binge eating: A comparative study of 40 obese patients and 32 controls. Encephale, 27, 343-350.
- Demet, M. M., Deveci, A., Özmen, E., Şen, F. S. ve İçelli, İ. (2002). Major depresif bozukluk tanısı alan hastalarda aleksitiminin belirti örüntüsü üzerine etkisi. Nöropsiki- yatri Arşivi, 39, 67-74.
- Dereboy, İ. F. (1990a). Aleksitimi özbildirim ölçeklerinin psiko- metrik özellikleri üzerine bir çalışma. Yayınlanmamış Uzmanlık Tezi, Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi.
- Dereboy, İ. F. (1990b). Aleksitimi: Bir gözden geçirme. Türk Psikiyatri Dergisi, 1, 157-165.
- Fossati, A., Acquarini, E., Feeney, J. A., Borroni, S., Grazioli, F., Giarolli, L.E., Franciosi, G. ve Maffei, C. (2009). Alexi- thymia and attachment insecurities in impulsive aggres- sion. Attachment & Human Development, 11, 165-182.
- Gilbert, P. S., Allan, S. ve Trent, D. (1991). A social comparison scale: psychometric properties and relationship to psy- chopathology. Personality and Individual Differences, 19, 293-299.
- Griffin, K. ve Patton, B. R. (1997). Basic readings in interper- sonal communication. New York, Harper-Row.
- Güleç, H., Sayar, K., Topbaş, M., Karakucak, M. ve Ak, İ. (2004). Fibromiyalji sendromu olan kadınlarda aleksitimi ve öfke. Türk Psikiyatri Dergisi, 15, 191-198.
- Hesse, C. ve Floyd, K. (2008). Affectionate experience medi- ates the effects of alexithymia on mental health and in- terpersonal relationships. Journal of Social and Personal Relationships, 25, 793-810.
- Kauhanen, J., Kaplan, G. A., Juikunan, J., Wilson, T. W. ve Sa- lonen, J. T. (1993). Social factors in alexithymia. Com- prehensive Psychiatry, 34, 330-335.
- Krystal, H. (1979). Alexithymia and psychotherapy. American Journal of Psychotheraphy, 33,17-31.
- Laible, D. (2007). Attachment with parents and peers in late adolescence: Links with emotional competence and so- cial behavior. Personality and Individual Differences, 43, 1185-1197.
- Lane, R. D, Sechrest, L. ve Riedel, R. (1998). Sociodemograph- ic correlates of alexithymia. Comprehensive Psychiatry, 39, 377-385.
- Mattila, A. K, Kronholm, E., Jula, A., Salminen, J. K., Koivisto, A. M., Mielonen, R. L. ve Joukamaa, M. (2008). Alexi- thymia and somatization in general population. Psycho- somatic Medicine, 70, 716-722.
- Mattila, A. K., Salminen, J. K., Nummi, T. ve Joukamaa, M. (2006). Age is strongly associated with alexithymia in the general population. Journal of Psychosomatic Research, 61, 629-635.
- Mikulincer, M. ve Shaver, P. R. (2008). Adult attachment affect regulation. J. Cassidy ve P. R. Shaver, (Ed.), Handbook of attachment: Theory, research, and clinical applications içinde (503-531). New York, The Guilford Press.
- Montebarocci, O., Codispoti, M., Baldora, B. ve Rossi, N. (2004). Adult attachment and alexithymia. Personality and Individual Differences, 36, 499-507.
- Motan, İ. ve Gençöz, T. (2007). Aleksitimi boyutlarının depres- yon ve anksiyete belirtileri ile ilişkisi. Türk Psikiyatri Der- gisi, 18, 333-343.
- Onur, B. (2000). Gelişim psikolojisi: Yetişkinlik, yaşlılık, ölüm (5. baskı). Ankara, İmge Kitabevi.
- Sayar, K., Köse, S., Grabe, H. ve Topbaş, M. (2005). Alexi- thymia and dissociative tendencies in an adolescent sam- ple from eastern Turkey. Psychiatry and Clinical Neuro- science, 59, 127-134.
- Schore, A. N. (1996). The experience-dependent maturation of a regulatory system in the orbital prefrontal cortex and the origin of developmental psychopathology. Develop- mental Psychopathology, 8, 59-87.
- Spitzer, C., Siebel-Jurges, U., Barnow, S., Grabe, H.J. ve Frey- berger, H.J. (2005). Alexithymia and interpersonal prob- lems. Psychotheraphy and Psychosomatics, 74, 240-246.
- Sterling, S. (2008). The role of alexithymia and anger in rheu- matoid arthritis. Yayınlanmamış doktora tezi, California Institute of Integral Studies.
- Sümer, N. (2006). Yetişkin bağlanma ölçeklerinin kategoriler ve boyutlar düzeyinde karşılaştırılması. Türk Psikoloji Dergisi, 21, 1-22.
- Sümer, N. ve Şendağ, M. A. (2009). Orta çocukluk dönemin- de ebeveynlere bağlanma, benlik algısı ve kaygı. Türk Psikoloji Dergisi, 24, 86-101.
- Şahin, N,, Durak, A. ve Yasak, Y. (1994). Interpersonal style, loneliness and depression. 23rd International Congress of Applied Psychology, July l7-22, Madrid.
- Şahin, N. H, Batıgün, A .D. ve Uğurtaş, S. (2002). Kısa Semp- tom Envanteri: Ergenler için kullanımının geçerlik, güve- nirlik ve faktör yapısı. Türk Psikiyatri Dergisi, 13, 125- 135.
- Şahin, N. H., Batıgün, A. D. ve Koç, V. (2011). Kişilerarası tarz, kendilik algısı, öfke ve depresyon. Türk Psikiyatri Der- gisi, 22, 17-25.
- Şahin, N. H., Batıgün, A. D. ve Pazvantoğlu, E. A. (2012). Cin- sel işlevlerdeki sorunlarda kişilerarası tarz, kendilik algısı ve öfkenin rolü. Türk Psikiyatri Dergisi, 23,18-25.
- Şahin, N. H., Durak, A. ve Şahin, N. (1993). Bir grup banka personelinde iş doyumu ve stres. Basılmamış Araştırma Raporu.
- Şahin, N. H., Durak, A. ve Yasak, Y. (1994). Kişilerarası İlişkiler Ölçeği: Psikometrik özellikleri. 8. Ulusal Psikoloji Kong- resi, 21-23 Eylül, İzmir.
- Şahin, N. H. ve Yaka, A. İ. (2010). Yakın İlişkilerde Yaşantılar Envanterinin (YİYE-I), kendilik algısı, olumsuz otoma- tik düşünceler ve psikopatolojik belirtiler bağlamında in- celenmesi. Türk Psikoloji Yazıları, 11, 64-76.
- Şahin, R. A. (1991). Peptik ülser ve aleksitimi. Türk Psikiyatri Dergisi, 2, 25-30.
- Taylor, G. J., Bagby, R. M. ve Parker, J. D. (1991). Alexithymia construct. A potential paradigm for psychosomatic medi- cine. Psychosomatics, 32,153-164.
- Taylor, G. J., Ryan, D. ve Bagby, M. (1985). Toward the devel- opment of a new self report alexthymia scale. Psychoth- eraphy and Psychosomatics, 43, 202-208.
- Troisi, A., DArgenio, A., Peracchio, F. ve Petti, P. (2001). In- secure attachment and alexithymia in young men with mood symptoms. Journal of Nerveous and Mental Dis- orders, 189, 311-316.
- Ünal, G. (2004). Bir grup üniversiteli gençte çekingenlik, alek- sitimi ve benlik saygısının değerlendirilmesi. Klinik Psi- kiyatri, 7, 215-222.
- Wearden, A. J., Lamberton, N., Crook, N. ve Walsh, V. (2005). Adult attachment, alexithymia, and symptom reporting an extension to the four category model of attachment. Journal of Psychosomatic Research, 58, 279-288.
- Wolff, H. (1977). The contribution of the ınterview situation to the restriction of fantasy life and emotional experience in psychosomatics patients. Psychotheraphy and Psychoso- matics, 28,58-67.
- Zimmermann, G., Rossier, J., Stadelhofen, F. M. ve Gaillard, F. (2005). Alexithymia assessment and relations with dimensions of personality. Europian Journal of Psycho- logical Assessment, 21, 23-33.
APA | OKTAY B, Durak Batıgün A (2014). Aleksitimi: Bağlanma, benlik algısı, kişilerarası ilişki tarzları ve öfke. , 31 - 40. |
Chicago | OKTAY Burcu,Durak Batıgün Ayşegül Aleksitimi: Bağlanma, benlik algısı, kişilerarası ilişki tarzları ve öfke. (2014): 31 - 40. |
MLA | OKTAY Burcu,Durak Batıgün Ayşegül Aleksitimi: Bağlanma, benlik algısı, kişilerarası ilişki tarzları ve öfke. , 2014, ss.31 - 40. |
AMA | OKTAY B,Durak Batıgün A Aleksitimi: Bağlanma, benlik algısı, kişilerarası ilişki tarzları ve öfke. . 2014; 31 - 40. |
Vancouver | OKTAY B,Durak Batıgün A Aleksitimi: Bağlanma, benlik algısı, kişilerarası ilişki tarzları ve öfke. . 2014; 31 - 40. |
IEEE | OKTAY B,Durak Batıgün A "Aleksitimi: Bağlanma, benlik algısı, kişilerarası ilişki tarzları ve öfke." , ss.31 - 40, 2014. |
ISNAD | OKTAY, Burcu - Durak Batıgün, Ayşegül. "Aleksitimi: Bağlanma, benlik algısı, kişilerarası ilişki tarzları ve öfke". (2014), 31-40. |
APA | OKTAY B, Durak Batıgün A (2014). Aleksitimi: Bağlanma, benlik algısı, kişilerarası ilişki tarzları ve öfke. Türk Psikoloji Yazıları, 17(33), 31 - 40. |
Chicago | OKTAY Burcu,Durak Batıgün Ayşegül Aleksitimi: Bağlanma, benlik algısı, kişilerarası ilişki tarzları ve öfke. Türk Psikoloji Yazıları 17, no.33 (2014): 31 - 40. |
MLA | OKTAY Burcu,Durak Batıgün Ayşegül Aleksitimi: Bağlanma, benlik algısı, kişilerarası ilişki tarzları ve öfke. Türk Psikoloji Yazıları, vol.17, no.33, 2014, ss.31 - 40. |
AMA | OKTAY B,Durak Batıgün A Aleksitimi: Bağlanma, benlik algısı, kişilerarası ilişki tarzları ve öfke. Türk Psikoloji Yazıları. 2014; 17(33): 31 - 40. |
Vancouver | OKTAY B,Durak Batıgün A Aleksitimi: Bağlanma, benlik algısı, kişilerarası ilişki tarzları ve öfke. Türk Psikoloji Yazıları. 2014; 17(33): 31 - 40. |
IEEE | OKTAY B,Durak Batıgün A "Aleksitimi: Bağlanma, benlik algısı, kişilerarası ilişki tarzları ve öfke." Türk Psikoloji Yazıları, 17, ss.31 - 40, 2014. |
ISNAD | OKTAY, Burcu - Durak Batıgün, Ayşegül. "Aleksitimi: Bağlanma, benlik algısı, kişilerarası ilişki tarzları ve öfke". Türk Psikoloji Yazıları 17/33 (2014), 31-40. |