Çocuk gelin olmaya giden yol

İLKNUR YÜKSEL KAPTANOĞLU, (Hacettepe Üniversitesi, Nüfus Etütleri Enstitüsü, Ankara, Türkiye)
AYŞE BANU ERGÖÇMEN (Hacettepe Üniversitesi, Nüfus Etütleri Enstitüsü, Ankara, Türkiye)
Sosyoloji Araştırmaları Dergisi
19 0
Yıl: 2012 Cilt: 15 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 128 - 161 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Çocuk gelin olmaya giden yol

Öz:
Bu çalışma, Türkiyede çocuk yaşlarda yapılan evliliklerin önlenmesine yönelik mücadeleye, çocuk gelin olmaya giden yolda etkili olan faktörleri ortaya koyarak katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. Çalışmada, resmi nikahın yanı sıra dini nikahla yapılan evliliklerin de dikkate alınmasıyla çocuk gelinlere ilişkin özelliklerin gerçeğe yakın biçimde yansıtılması hedeflenmiştir. Kız çocuklarının erken evliliklerinde hangi risk faktörlerinin, ne ölçüde etkili olduğu 2008 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması verisi kullanılarak lojistik regresyon analizi yöntemiyle incelenmiştir. Sonuçlar, her 10 kadından 3ünün çocuk gelin olduğunu, erken evliliklerin kentsel/kırsal alanlara, bölgelere ve kız çocuklarının demografik özelliklerine ve evliliklerinin nasıl kurulduğuna göre farklılaştığını göstermektedir. Sadece dini nikâhla, ailelerinin isteğiyle, kendilerinden yaşça daha büyük olan birinci derece akrabaları ile evlenen kadınlar arasında erken evliliğin daha yaygın olduğu görülmektedir. Çocuk yaştaki evliliklerin önlenmesinde, kız çocuklarının en az lise düzeyinde eğitime sahip olmaları, alınması gereken önlemler arasında ilk sıradadır. Ancak, sadece yasal düzenlemelerle çözülemeyen sorunla mücadelede, toplumun çocuk gelinleri meşru gören zihniyetini değiştirecek çalışmalara gerek duyulmaktadır.
Anahtar Kelime:

Konular: Sosyal Çalışma Sosyoloji Aile Çalışmaları

Factors that pave the way for becoming a child bride

Öz:
This study aims to contribute to eliminate child marriages through revealing the factors that pave the way for becoming a child bride in Turkey. In order to reflect the actual characteristics of child brides, religious marriages are considered besides the civil marriages. The risk factors for child marriages are analyzed using logistic regression based on the 2008 Turkey Demographic and Health Survey . The results indicate that 3 out of 10 women are child brides and those child marriages vary by urban/rural residence and regions as well as by demographic characteristics of women and marriage formation. The findings also show that family-arranged-marriages, religious-only-marriages and other traditional family formation practices are significant factors. Increasing women s educational level to at least high school degree is the foremost action to prevent women from being a child bride. However, since legal-only-arrangements have been insufficient, mental transformation that tolerates child marriages in the society must be changed.
Anahtar Kelime:

Konular: Sosyal Çalışma Sosyoloji Aile Çalışmaları
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • AİLE VE SOSYAL ARAŞTIRMALAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (ASAGEM) 2010 Türkiye’de Aile Değerleri Araştırması, Ankara: ASAGEM Yayınları, Yayın No: 145.
  • AİLE VE SOSYAL POLİTİKALAR BAKANLIĞI, AİLE VE TOPLUM HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (ATHGM) 2012 Türkiye’de Aile Yapısı Araştırması 2011, Ankara: Aile ve Toplum Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yayınları.
  • ALTUNTEK, Serpil 1993 “Van Yöresinde Akraba Evliliği”, Gelenek Görenek ve İnançlar Dizisi, Ankara: Kültür Bakanlığı Halk Kültürlerini Araştırma ve Geliştirme Genel Müdürlüğü Yayınları, Yayın No:14.
  • BATES, Lisa M., Maselko JOANNA ve Ruth Schuler SIDNEY 2007 “ Women’s Education and the Timing of Marriage in the Next Generation: Evidence from Rural Bangladesh”, Studies in Family Planning, Cilt: 38, No:2, s.101-112.
  • BEDER-ŞEN, Rahime 1996 “Evliliğin Kuruluşuna İlişkin Özelliklerin Doğurganlık ile İlişkisi”, (yayınlanmamış bilim uzmanlığı tezi) Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, Ankara.
  • BITTLES, Alan H. 1994 “ The Role and Significance of Consanguinity as a Demographic Variable”, Population and Development Review, Cilt:20, No: 3, s. 561-584.
  • CALDWELL, Bruce K. 2005 “Factors Affecting Female Age at Marriage in South Asia”, paper presented in at the XXV International Conference of the International Union for the Scientific Study of Population, Tours, France.
  • CLARK, Jo Cari, Jay SILVERMAN, Manal SHAHROURI, Susan EVERSON-ROSE ve Nora GROCE 2010 “The Role of the Extended Family in Women’s Risk of Intimate Partner Violence in Jordan, Social Science and Medicine, Cilt:70, s.144-151.
  • CHOE, Minja Kim, Shyam THAPA ve Vinod MISHRA 2005 “Early Marriage and Early Motherhood in Nepal”, Journal of Biosocial Science, Cilt:37, No:2, s.143-162.
  • ÇOCUK KORUMA KANUNU 2005 Çocuk Koruma Kanunu, http://www.mevzuat.adalet.gov.tr/html/1527.html
  • DAS GUPTA, Monica 1996 “Life Course Perspectives in Women’s Autonomy and Health Outcomes”, He- alth Transition Review, Cilt:6 (supplement), s.213-231.
  • FUSSELL, Elizabeth ve Alberto PALLONI 2004 “Persistent Marriage Regimes in Changing Times, Journal of Marriage and Family, Special Issue International Perspectives on Families and Social Change, Cilt:66, No: 5, s.1201-1213.
  • GÖKŞEN, Fatma, Zeynep CEMALCILAR ve Can Fuat GÜRLESEL 2006 Türkiye’de İlköğretim Okullarında Okulu Terk ve İzlenmesi ile Önlen- mesine Yönelik Politikalar, Eğitimde ve Toplumsal Katılımda Cinsiyet Eşitliği Sağlanması Projesi, AÇEV, ERG ve KA-DER. http://erg.sabanciuniv.edu/sites/erg.sabanciuniv.edu/files/ A%C3%87EV_Okulu%20Terk%20Raporu.pdf
  • GÜLER, Özkan ve Hüdaverdi KÜÇÜKER 2010 “Early Marriages Among Adolesencent Girls in Afyonkarahisar, Turkey”, European Journal of General Medicine, Cilt: 7, No:4, s.365-371.
  • HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ NÜFUS ETÜTLERİ ENSTİTÜSÜ (HÜNEE) ve Macro International Inc. 1994 1993 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması, Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü.
  • HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ NÜFUS ETÜTLERİ ENSTİTÜSÜ (HÜNEE) ve Mac- ro International Inc. 1999 1998 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması, HÜNEE, Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü, Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu, Amerika Birleşik Devletleri Uluslararası Kalkınma Teşkilatı.
  • HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ NÜFUS ETÜTLERİ ENSTİTÜSÜ (HÜNEE) 2004 2003 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması, HÜNEE, Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü, Devlet Planlama Teşkilatı ve Avrupa Birliği, Ankara.
  • HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ NÜFUS ETÜTLERİ ENSTİTÜSÜ (HÜNEE) 2009 2008 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması, HÜNEE, Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü, Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı ve TÜBİTAK, Ankara.
  • HERVISH, Alexandra ve Charlotte FELDMAN-JACOBS 2011 “Who Speaks For Me”, Population Reference Bureau Policy Brief.
  • INTERNATIONAL PLANNED PARENTHOOD FEDERATION (IPPF), THE FORUM ON MARRIAGE AND THE RIGHTS OF WOMEN AND GIRLS ve UNITED NATIONS FOR POPULATION ASSOCIATION 2007 Ending Child Marriage: A Guide for Global Policy Action, London., Ankara: Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü Yayınları, s.49-71.
  • KANDİYOTİ, Deniz 1988 “Bargaining with Patriarchy”, Gender and Society Cilt:2, No:3, s.274-290.
  • KOÇ, İsmet, Attila HANCIOĞLU ve Alanur ÇAVLİN 2008 Demographic Differentials and Demographic Integration of Turkish And Kurdish Populations in Turkey, Popul Res Policy Rev, Cilt:27, s.447-457.
  • KOÇ, İsmet 2008 Prevalence of Sociodemographic Correlates of Consanguineous Marriages in Turkey, Journal of Biosocial Science, Cilt: 40, No:1, s.137-148.
  • MALHOTRA, Anju 1997 “Gender and Timing of Marriage: Rural-Urban Differences in Java”, Journal of Marriage and Family, Cilt:59, No:2, s.434-450.
  • MATHUR, Sanyukta, Margaret Grene ve Anju MALHOTRA 2003 Too Young to Wed: The Lives, Rights, and Health of Young Married Girls, International Center for Research on Women.
  • MIKHAIL, Susanne Louis B 2002 “Child Marriage and Child Prostitution: Two Forms of Sexual Exploitation”, Gender and Development, Cilt:10, No: 1,s. 43-49.
  • OTOO-OYORTEY, Naana ve Sonita POBI 2003 “Early Marriage and Poverty: Exploring Links and Key Policy Issues”, Gender and Development, Cilt:11, No: 2, s.42-51.
  • SANTHYA, K.G., Usha RAM, Rajib ACHARYA, Shireen J. JEJEEBHOY, Faujdar RAM, ve Abhishek SINGH 2010 “Associations between Early Marriage and Young Women’s Marital and Rep- roductive Health Outcomes: Evidence from India”,International Perspectives on Sexual and Reproductive Health, Cilt:36, No: 3, s.132-139.
  • SINGH, Susheela ve Renee SAMARA 1996 “Early Marriage among Women in Developing Countries”, International Family Planning Perspectives, Cilt: 22, s.148-157.
  • SIR Aytekin, İlhan KAYA, Mehmet Cemal KAYA ve Yasin BEZ 2012 “Erken Yaş Evlilikleri: Diyarbakır Örneği”, iç. Uluslararası Katılımlı Kadına ve Çocuğa Karşı Şiddet Sempozyumu Bildiri Kitabı (der. Dolunay ŞENOL, Sıtkı YILDIZ, Talat KIYMAZ, Hasan KALA), Ankara: Mutlu Çocuklar Derneği Yayınları,
  • SMITS, Jeroen ve Ayşe GÜNDÜZ-HOŞGÖR 2006 “Effects of Family Background Characteristics on Educational Participation in Turkey”, International Journal of Educational Development, Cilt: 26, s.545-560.
  • TÜRK MEDENİ KANUNU (TMK) 2001 Türk Medeni Kanunu, http://www.tbmm.gov.tr/kanunlar/k4721.html (son erişim tarihi Temmuz 2012).
  • TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ KADIN ERKEK FIRSAT EŞİTLİĞİ KOMİSYONU 2010 Erken Yaşta Evlilikler Hakkında Komisyon Raporu, Ankara: TBMM Basımevi.
  • TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU (TÜİK) 2011 İstatistiklerle Kadın, Ankara: Türkiye İstatistik Kurumu Yayınları, Yayın No:3660.
  • Türkiye Sanayi ve İş Adamları Derneği (TÜSİAD) 2000 Kadın Erkek Eşitliğine Doğru Yürüyüş: Eğitim, Çalışma Yaşamı ve Siya- set, İstanbul: TÜSİAD Yayın No: T.SÜAD-T/2000-12/290..
  • Türkiye Sanayi ve İş Adamları Derneği (TÜSİAD)
  • Türkiye’de Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği: Sorunlar, Öncelikler ve Çözüm Önerileri: Kadın Erkek Eşitliğine Doğru Yürüyüş: Çalışma Yaşamı ve Siyaset Raporunun Güncellenmesi, İstanbul: TÜSİAD Yayın No: TÜSİAD_T/2008-07/468, KAGİDER Yayın No:001.
  • UÇAN SÜPÜRGE 2011 Küçük Yaşta Evlilik Büyük Geliyor: Çocuk Gelinler, Ankara: Uçan Süpürge Yayınları.
  • UNITED NATIONS CHILDREN’S FUND (UNICEF) 2001 Early Marriage: Child Spouses, UNICEF Innocenti Research Center, Florence Italy, No:7.
  • UNITED NATIONS CHILDREN’S FUND (UNICEF) 2004 Çocuk Haklarına Dair Sözleşme, http://www.asayis.pol.tr/belge/cocuk_haklari_soz- lesmesi.pdf (son erişim tarihi 24.07.2012)
  • UNITED NATIONS CHILDREN’S FUND (UNICEF) 2005 Early Marriage: A Harmful Traditional Practice, A Statistical Exploration.
  • UNITED NATIONS CHILDREN’S FUND (UNICEF) 2007 Progress for Children: A World Fit for Children Statistical Review. Protecting against Abuse, Exploitation and Violence: Child Marriage, http://www.unicef.org/ progressforchildren/2007n6/index_41401.htm> (son erişim tarihi 8 Ağustos 2012)
APA YÜKSEL KAPTANOĞLU İ, ERGÖÇMEN A (2012). Çocuk gelin olmaya giden yol. , 128 - 161.
Chicago YÜKSEL KAPTANOĞLU İLKNUR,ERGÖÇMEN AYŞE BANU Çocuk gelin olmaya giden yol. (2012): 128 - 161.
MLA YÜKSEL KAPTANOĞLU İLKNUR,ERGÖÇMEN AYŞE BANU Çocuk gelin olmaya giden yol. , 2012, ss.128 - 161.
AMA YÜKSEL KAPTANOĞLU İ,ERGÖÇMEN A Çocuk gelin olmaya giden yol. . 2012; 128 - 161.
Vancouver YÜKSEL KAPTANOĞLU İ,ERGÖÇMEN A Çocuk gelin olmaya giden yol. . 2012; 128 - 161.
IEEE YÜKSEL KAPTANOĞLU İ,ERGÖÇMEN A "Çocuk gelin olmaya giden yol." , ss.128 - 161, 2012.
ISNAD YÜKSEL KAPTANOĞLU, İLKNUR - ERGÖÇMEN, AYŞE BANU. "Çocuk gelin olmaya giden yol". (2012), 128-161.
APA YÜKSEL KAPTANOĞLU İ, ERGÖÇMEN A (2012). Çocuk gelin olmaya giden yol. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 15(2), 128 - 161.
Chicago YÜKSEL KAPTANOĞLU İLKNUR,ERGÖÇMEN AYŞE BANU Çocuk gelin olmaya giden yol. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi 15, no.2 (2012): 128 - 161.
MLA YÜKSEL KAPTANOĞLU İLKNUR,ERGÖÇMEN AYŞE BANU Çocuk gelin olmaya giden yol. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, vol.15, no.2, 2012, ss.128 - 161.
AMA YÜKSEL KAPTANOĞLU İ,ERGÖÇMEN A Çocuk gelin olmaya giden yol. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi. 2012; 15(2): 128 - 161.
Vancouver YÜKSEL KAPTANOĞLU İ,ERGÖÇMEN A Çocuk gelin olmaya giden yol. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi. 2012; 15(2): 128 - 161.
IEEE YÜKSEL KAPTANOĞLU İ,ERGÖÇMEN A "Çocuk gelin olmaya giden yol." Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 15, ss.128 - 161, 2012.
ISNAD YÜKSEL KAPTANOĞLU, İLKNUR - ERGÖÇMEN, AYŞE BANU. "Çocuk gelin olmaya giden yol". Sosyoloji Araştırmaları Dergisi 15/2 (2012), 128-161.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
09-05-2024 16:13

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları