Klâsik ve modern arap literatürü açısından islam düşüncesinde hakikat ve mecaz tartışmaları

Soner GÜNDÜZÖZ (Ondokuz Mayıs Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi, Samsun, Türkiye)
İslami İlimler Dergisi
8 1
Yıl: 2013 Cilt: 8 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 31 - 46 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Klâsik ve modern arap literatürü açısından islam düşüncesinde hakikat ve mecaz tartışmaları

Öz:
Geleneksel olarak Arapçada mecazın varlığı tartışma konusu yapılmıştır. Bazılarına göre Arapçada mecaz olamaz. Çünkü mecaz hakikatin karşıtı olarak yalan anlamına gelmektedir. Bu görüş sahiplerine göre mecazın varlığı bir ölçüde Arapça dilinde kabul edilebilirse de Kuranda mecazın varlığı kabul edilemez. Buna mukabil dil geleneğinde mecazın varlığını kabul eden dilbilimciler de yabana atılamayacak kadar çoktur. Mecazın mahiyeti konusunda ise farklı değerlendirmeler vardır. Mecaz, mecaz-ı mürsel, istiare ve kinaye gibi kavramlarla iç içe bir şekilde ele alınmak- tadır. Mecaz tartışmaları dil dışı kuram ve görüşlerden de etkilenmiştir.
Anahtar Kelime:

Konular: Tarih

According to classical and modern arabic literature truth and metaphor discussions in islamic thought

Öz:
Traditionally existence of metaphor has been debate in Arabic language. Some metaphor hasn t accepted by scholars in Arabic language. According to them Metaphor is contrary to the truth because it means lying. Though this view is acceptable in Arabic language, the existence of metaphor in the Holy Quran can not be accepted. On the other hand, in the tradi- tional language studies many linguistics accept that Arabic language has metaphor. There are different assessments about the nature of metaphor. Metaphor is dealt with concepts such as synecdoche, metonymy, allegory and trope. Discussions is influenced by para-linguistic approaches and theories.
Anahtar Kelime:

Konular: Tarih
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Abdulkâdir Huseyn, el-Kur’ân ve’s-sûretu’l-beyâniyye, Nahdatu Mısra, Kahire, 1975.
  • Ahmed Muhtar Ömer, el-Bahsü’l-lügavî ‘inde’l-’arab ma’a dirâsetin li-kadiyyeti’t-te’sîr ve’t-teessür, Kahire, 1997.
  • Ahmed Cevdet, Belâgat-ı Osmaniye, Nişan Berbeyan Matbaası, İstanbul, 1311.
  • Alevî, Yahyâ b. Hamza b. ‘Alî b. İbrâhîm, et-Tırâzu’l-mutedammin li-esrâri’l-belâga ve ‘ulûmu hakâ’iki’l-i’câz, nşr. Seyyid b. ‘Alî el-Marsıfî, Matba’atu’l-Muktataf, Mısır, 1332/1914.
  • Askerî, Ebû Hilâl, Kitâbu’s-sınâ’ateyn el-kitâbe ve’ş-şi’r, nşr. Muhammed ‘Alî el-Becâvî Muhammed Ebu’l-Fadl İbrâhîm, Kahire, 1971.
  • Bâkıllânî Ebû Bekr Muhammed b. el-Hatîb, İ’câzu’l-Kur’ân, thk. es-Seyyid Ahmed Sakr, Dâru’l-Ma’ârif, Kahire, ts.
  • Câhız, Ebû Osman Amr b. Bahr, el-Beyân ve’t-tebyîn, Dârü’l-Fikr, Beyrut, 1968.
  • Cürcânî, Abdulkâhir, Delâilu’l-i’câz fî ‘ilmi’l-me’ânî, nşr. Muhammed Reşîd Rızâ, Dâru’l-Ma’rife, Beyrut, 1415/1994.
  • Desûkî, Muhammed b. Ahmed, Hâşiye ‘alâ şerhi muhtasari’s-sâdî ‘ala’t-telhîs, Matba’atu’l-Hâc Muharrem Efendî, İstanbul, 1290.
  • Ebû Hilâl el-Askerî, Kitâbu’s-sınâ’ateyn, nşr. Muhammed ‘Alî el-Becâvî Muhammed Ebû’l-Fadl İbrâhîm, Kahire, 1971.
  • Ebu’t-Tayyib el-Lugavî, Kitâbu’l-ibdâl, nşr. ‘İzzüddîn et-Tenûhî, Dimeşk, 1379/1960.
  • Gorkha, Elzbieta, “Arabic Dictionaries in Anagrammatical Arrangement”, Folia Orientalia, Wroclaw-Krakow, 1985-1986, XIII, (ss. 163-168).
  • Huseyn Vâlî, “Sebîlu’l-iştikâk beyne’s-sem⒠ve’l-kıyâs”, Mecelletu Mecma’i’l-Lugati’l- ’Arabiyye el-Melekî, Kahire, Mayıs-1935, c.II, (ss. 190-195).
  • Ivanyi, Tamas, “Kad Yecûz F-Şi’r: On the Linguistic Background of the So Called Poetic Licences in Sîbawayhi’s Kitâb”, The Arabist Budapest Studies in Arabic, sayı: 3-4, Budapeşte, 1991, (ss. 201-216).
  • İbn Cinnî Ebu’l-Feth ‘Osmân, el-Hasâis, nşr. Muhammed Ali en-Neccâr, Kahire, 1952-56.
  • İbn Fâris, es-Sâhibî fî fıkhi’l-luga ve süneni’l-’arab fî kelâmihâ, thk. Mustafâ eş-Şuveymî, Müessesetü A. Bedrân, Beyrut, 1382/1963.
  • İbn Fâris, Mu’cemu mekâyisi’l-luga, nşr. ‘Abdusselâm Hârûn, Kahire, 1969.
  • İbn Hazm, el-İhkâm fî usûli’l-ahkâm, Dâru’l-Kutubi’l-’İlmiyye, Beyrut, 1405/1985.
  • İbn Kayyım el-Cevziyye, Muhtasaru’s-savâ’iki’l-mürsele, Matba’atu’l-İmâm, Kahire, ts.
  • İbn Kuteybe, Te’vîlu muşkili’l-Kur’ân, nşr. Seyyid Ahmed Sekar, Dâru’t-Turâs, Kahire, 1973.
  • İbn Raşîk, Ebû ‘Alî el-Hasen, el-’Umde fî mehâsini’ş-şi’r ve âdâbihi ve nakdihi, nşr. M. Muhyiddîn ‘Abdulhamîd, Dâru’l-Cîl, Beyrut, 1982.
  • İbn Teymiyye, Takiyyuddîn Ahmed b. ‘Abdilhalîm, Kitâbu’l-îmân, el-Mektebu’l-İslâmî, Dimeşk, ts.
  • İbnü’l-Esîr, Ziyâuddîn, el-Meselü’s-sâir fî edebi’l-kâtib ve’ş-şâ’ir, nşr. Ahmed el-Hûfî vdğ., Kahire, ts.
  • Jeffery, Arthur, The Foreign Vocabulary of The Qur’ân, ed. B. Bhattacharyya, Kahire, 1957.
  • Kâdî Abdülcabbâr, el-Mugni fî ebvabi’t-tevhid ve’l-adl, thk. Ebü’l-’la el-Afifi, Kahire, 1963.
  • Kudâme b. Ca’fer, Nakdu’ş-şi’r, Cevâib Matbaası, İstanbul, 1302.
  • Mehmed Fehmi, Târîh-i Edebiyât-ı ‘Arabiyye, Matbaa-i Âmire, İstanbul, 1335/1917.
  • Muhammed el-Hadır Huseyn, “el-Mecâz ve’n-nakl ve eseruhâ fî hayâti’l-lugati’l- ’arabiyye”, MMLAM, sayı: 1, Kahire, 1353/1934, (ss.291-302).
  • Mustafâ Nâsıf, es-Sûretu’l-edebiyye, Mektebetu Mısra, Kahire, ts.
  • Müberred, Ebu’l-Abbâs Muhammed b. Yezîd, el-Kâmil şerhu’ş-şeyh İbrâhîm ed- Delcemûnî, Mısır, 1347.
  • Nasr Hâmid Ebû Zeyd, el-İtticâhu’l-’aklî fi’t-tefsîr, ed-Dâru’l-Beydâ, Kahire, 1996.
  • Ricoeur, Paul, The Rule of Metaphor: Multi-Disciplinary Studies of The Creation of Meaning in Language, University of Toronto Pres, Toronto, 1991.
  • Sa’îd Hasen Buhayrî, ‘Anâsıru nazariye fi’n-nahvi fî kitâbi Sîbeveyhi, Mektebetu’l- Angelo el-Mısriyye, Kahire, 1410/1989..
  • Sâvî, Ahmed ‘Abdusseyyid, Mefhûmu’l-isti’âre fî buhûsi’l-lugaviyyîn ve’n-nukkâd ve’l- belâgiyyîn dirâse târîhiye fenniyye, el-Me’ârif, İskenderiye, 1988.
  • Sekkâkî, Ebû Ya’kûb Yûsuf b. Muhammed b. ‘Alî, Miftâhu’l-’ulûm, thk. ‘Abdulhamîd Hindâvî, Dâru’l-Kutubi’l-’İlmiyye, Beyrut, 1420/2000.
  • Sîbeveyhi, Ebû Bişr ‘Amr b. ‘Osman b. Kanber, el-Kitâb, Bulak, 1316/1898.
  • Suyûtî, el-İtkân fî ‘ulûmi’l-Kur’ân, Beyrut, 1987.
  • Suyûtî, Celâluddîn el-Muhezzeb fî mâ vaka’a fil-Kur’ân mine’l-mu’arreb, thk. et-Tihâmî er-Râcî el-Hâşimî, Sundûku İhyâi’t-Turâsi’l-İslâmî, Magrib, ts.
  • Suyûtî, el-Muzhir fî ‘ulûmi’l-luga ve envâ’ihâ, nşr. M. A. Câdu’l-Mevlâ vd., Kahire, ts.
  • Süleymân el-Hammâş, “Esmâ’u’l-hayavâni’l-musta’mele fî hukûli’l-cemâd”, http:// www. angelfire.com/tx4/lisan/hayawan.htm.
  • Şehristanî, el-Milel ve’n-nihal, Mektebetü’l-İslâmi’l-âlemiyye, Kahire, ts.
  • Şeyhûn, Muhammed es-Seyyid, el-Uslûbu’l-kinâî neş’etuhu, tatavvuruhu belâgatuhu, Mektebetu’l-Kulliyyâti’l-Ezheriyye, Kahire, 1398/1978.
  • Şimşek, M. Ali, “Delâlet Kavramı Çerçevesinde Lafız ve Anlam İlişkileri, Nüsha Şarkiyat Araştırmaları Dergisi, sayı: 2, Ankara, Yaz-2001, (ss. 96-102).
  • Tuveynî, Hâmid Âdem, “Ma’a müeyyidi’l-mecâz ve münkirîhi”, Mecelletu Mecma’i’l- Lugati’l-Ürdünî, sayı: 27-28, Şevvâl Ürdün, 1405/1985, (ss. 63-93).
  • Vardar, Berke, Dilbilimin Temel Kavram ve İlkeleri, Multilingual Yayınları, İstanbul 1998.
  • Yıldız, Musa, “Ali Kuşçu’nun Risâle fi’l-İstiâresi”, İslâm Araştırmaları Dergisi, sayı: 3, İstanbul, 1999, (ss.215-234). Bir Dilci Olarak Ali Kuşçu ve Risâle fi’l-İstiâresi, Kültür Bakanlığı Yay., Ankara, 2002.
  • Yûsuf Ebu’l-’Addûs, el-Mecâzu’l-mürsel ve’l-kinâye: el-eb’âdu’l-ma’rifiyye ve’l- cemâliyye, el-Ehliyye li’n-Neşr, Lübnan, 1998.
  • Zebîdî, Muhibbuddîn Muhammed Murtazâ, Tâcu’l-’arûs min cevâhiri’l-kâmûs, el- Matba’atu’l-Hayriyye, Mısır,1306.
  • Zennâd, el-Ezher, Durûs fi’l-belâgati’l-’arabiyye nahve ru’yetin cedîde, el-Merkezu’s- Sekâfî el-’Arabî, Kazablanka, 1992.
  • Zerkeşî, Bedruddîn ‘Abdullah Muhammed b.’Abdillâh, el-Burhân fî ‘ulûmi’l-Kur’ân, thk.Muhammed Ebû’l-Fazl İbrâhîm, Dâru İhyâi’l-Kutubi’l-Ârabiyye, 1376/1957.
APA GÜNDÜZÖZ S (2013). Klâsik ve modern arap literatürü açısından islam düşüncesinde hakikat ve mecaz tartışmaları. , 31 - 46.
Chicago GÜNDÜZÖZ Soner Klâsik ve modern arap literatürü açısından islam düşüncesinde hakikat ve mecaz tartışmaları. (2013): 31 - 46.
MLA GÜNDÜZÖZ Soner Klâsik ve modern arap literatürü açısından islam düşüncesinde hakikat ve mecaz tartışmaları. , 2013, ss.31 - 46.
AMA GÜNDÜZÖZ S Klâsik ve modern arap literatürü açısından islam düşüncesinde hakikat ve mecaz tartışmaları. . 2013; 31 - 46.
Vancouver GÜNDÜZÖZ S Klâsik ve modern arap literatürü açısından islam düşüncesinde hakikat ve mecaz tartışmaları. . 2013; 31 - 46.
IEEE GÜNDÜZÖZ S "Klâsik ve modern arap literatürü açısından islam düşüncesinde hakikat ve mecaz tartışmaları." , ss.31 - 46, 2013.
ISNAD GÜNDÜZÖZ, Soner. "Klâsik ve modern arap literatürü açısından islam düşüncesinde hakikat ve mecaz tartışmaları". (2013), 31-46.
APA GÜNDÜZÖZ S (2013). Klâsik ve modern arap literatürü açısından islam düşüncesinde hakikat ve mecaz tartışmaları. İslami İlimler Dergisi, 8(1), 31 - 46.
Chicago GÜNDÜZÖZ Soner Klâsik ve modern arap literatürü açısından islam düşüncesinde hakikat ve mecaz tartışmaları. İslami İlimler Dergisi 8, no.1 (2013): 31 - 46.
MLA GÜNDÜZÖZ Soner Klâsik ve modern arap literatürü açısından islam düşüncesinde hakikat ve mecaz tartışmaları. İslami İlimler Dergisi, vol.8, no.1, 2013, ss.31 - 46.
AMA GÜNDÜZÖZ S Klâsik ve modern arap literatürü açısından islam düşüncesinde hakikat ve mecaz tartışmaları. İslami İlimler Dergisi. 2013; 8(1): 31 - 46.
Vancouver GÜNDÜZÖZ S Klâsik ve modern arap literatürü açısından islam düşüncesinde hakikat ve mecaz tartışmaları. İslami İlimler Dergisi. 2013; 8(1): 31 - 46.
IEEE GÜNDÜZÖZ S "Klâsik ve modern arap literatürü açısından islam düşüncesinde hakikat ve mecaz tartışmaları." İslami İlimler Dergisi, 8, ss.31 - 46, 2013.
ISNAD GÜNDÜZÖZ, Soner. "Klâsik ve modern arap literatürü açısından islam düşüncesinde hakikat ve mecaz tartışmaları". İslami İlimler Dergisi 8/1 (2013), 31-46.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
06-05-2024 13:39

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları