Kur'ân kıssalarında konu ve kapsam merkezli bir analiz

Mustafa KARA (Ondokuz Mayıs Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi, İlköğretim Din Kültürü Ve Ahlak Bilgisi Öğretmenliği Bölümü, Samsun, Türkiye)
İslami İlimler Dergisi
35 7
Yıl: 2014 Cilt: 9 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 69 - 102 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Kur'ân kıssalarında konu ve kapsam merkezli bir analiz

Öz:
Bu makalede Kurân kıssaları araştırma konusu yapılmaktadır. Çalışma- da söz konusu kıssalara üç açıdan yaklaşılmaktadır. i. Kıssa kavramının etimolojik yapısı tahlil edilmekte; bu bağlamda ilgili kavramın lügat ve terim anlamları ve Kurândaki kullanımı verildikten sonra Kurânda kıs- sa anlatımıyla ilgili kavramlar üzerinde durulmaktadır. ii. Kurânda yer alan kıssalar hakkında özlü bilgiler verilmektedir. iii. Kurânın bütünlüğü içerisinde kıssalardan söz eden âyetlerin sayı ve dağılımları tablo halinde gösterilmekte ve elde edilen sayısal veriler değerlendirilmektedir. Buradan hareketle, Kurânda kıssaları konu edinen âyet sayısının tüm âyet sayı- sına oranının belirlenmesi amaçlanmakta ve kıssaların temel özelliklerini de içerecek biçimde konu ve kapsam analizi yapılmaktadır.
Anahtar Kelime:

Konular: Tarih

A topic and extent-based analysis of the parables of the Quran

Öz:
In this article research subject is the parables of the Quran. The men- tioned parables are being approached from three perspectives within the study. i. The etymological structure of the concept of parable is being analysed and within this context lexical and terminological meaning of the related concept and its use in the Quran is given and afterwards the concepts related parable telling in the Quran are emphasized. ii. Sum- mary information about the parables in the Quran is given. iii. Within the unity of the Quran the number and distribution of the verses referring the parables are shown in tabular form and the acquired numeric data is evaluated. Thus it is aimed to define the rate of the verses referring the parables to the total number of the verses and an analysis of topic and extent including the key features is made.
Anahtar Kelime:

Konular: Tarih
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Kur’ân-ı Kerîm. Kitâb-ı Mukaddes.
  • ‘Abdu’l-Bâkî, Muhammed Fuâd, el-Mu‘cemu’l-Müfehras li Elfâzı’l-Kur’âni’l-Kerîm, Dâru’l-Hadîs, Kahire 2001.
  • ‘Adevî, Muhammed Hayr Mahmûd, Me‘âlimu’l-Kıssa fi’l-Kur’âni’l-Kerîm, Dâru’l-‘Adevî, Ürdün 1988.
  • Abay, Muhammed, Kur’ân Kıssaları, Ensar Neşriyat, İstanbul 2007.
  • Akıncı, Adem, “Kur’ân’daki Kıssalar ve Din Öğretimindeki Yeri”, HÜİFD, c. X, sy. XIII, Ocak-Haziran 2004, ss. 41-63.
  • Akıncı, Adem, Din Eğitiminde Etkili Bir Yöntem: Hikâye, Feza Gazetecilik, İstanbul 2001.
  • Âlûsî, Ebu’l-Fadl Mahmûd, Rûhu’l-Ma‘ânî fi Tefsîri’l-Kur’âni’l-‘Azîm ve’s-Seb‘ı’l-Mesânî, Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-‘Arabî, Beyrut 1985.
  • Ateş, Süleyman, Kur’ân’da Peygamberler Tarihi, Yeni Ufuklar Neşriyat, İstanbul 2004.
  • Aydemir, Abdullah, “Ashâbü’l-Karye”, DİA, TDV Yay., İstanbul 1991, c. III.
  • Aydın, Mahmut, Anahatlarıyla Dinler Tarihi, Ensar Neşriyat, İstanbul 2010.
  • Bayraklı, Bayraktar, “Kur’ân-ı Kerîm’de Öğretim Kavramı ve Vahiy”, Diyanet İlmi Dergi, sy. IV, c. XXVII, ss. 145-165.
  • Bayraklı, Bayraktar, Yeni Bir Anlayışın Işığında Kur’ân Tefsîri, Bayraklı Yay., İstanbul 2006.
  • Bâzergan, Mehdi, Kur’ân’ın Nüzul Süreci, Fecr Yay., Ankara 1998.
  • Bolay, Süleyman Hayri, “Âdem”, DİA, TDV Yay., İstanbul 1988, c. I.
  • Buhârî, Ebû Abdillah Muhammed b. İsmâîl, el-Câmi‘u’s-Sahîh, ‘Ilm, Çağrı Yay., İstanbul 1992.
  • Buhl, Fr., “Sâlih”, İA, MEB Yay., İstanbul 1967, c. X.
  • Buhl, Fr, “Şu‘ayb”, İA, MEB Yay., İstanbul 1979, c. XI.
  • Bulut, Nadiye Işık, Kur’ân’daki Kıssaların Pedagojik Değeri, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, UÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa 2001.
  • Cevherî, Ebû Nasr İsmail b. Hammâd, es-Sıhâh fi’l-Lüğa ve’l-‘Ulûm, Dâru’l-Hadârati’l- ‘Arabiyye, Beyrut 1974.
  • Cirit, Hasan, “Kussâs”, Diyanet İslâm Ansiklopedisi, TDV Yay., Ankara 2002.
  • Çağrıcı, Mustafa, “Fîl Sûresi”, DİA, TDV Yay., İstanbul 1996, c. XIII.
  • Dağcı, Şamil, “Kısas”, DİA, TDV Yay., Ankara 2002, c. XXV.
  • Demir, Şehmus, Mitoloji, Kur’ân Kıssaları ve Tarihi Gerçeklik, Beyan Yay., İstanbul 2003.
  • Demirci, Muhsin, Nas-Olgu İlişkisi Bağlamında Kur’ân’da Sosyal Gerçeklik, Ensar Neşriyat, İstanbul 2008.
  • Demirci, Muhsin, Tefsir Terimleri Sözlüğü, MÜİF Yay., İstanbul 2009.
  • Demirci, Muhsin, Tefsir Usûlü ve Tarihi, İFAV, İstanbul 1988.
  • Demirkent, Işın, “Bizans”, DİA, TDV Yay., İstanbul 1992, c. VI.
  • Derveze, İzzet, et-Tefsîru’l-Hadîs, çev.: Ahmet Çelen ve diğ., Ekin Yay., İstanbul 1997.
  • Eisenberg, J., “İshak”, İA, MEB Yay., İstanbul 1968, c. V/II.
  • Eroğlu, Muhammed, “Ashâbü’l-Uhdûd”, DİA, TDV Yay., İstanbul 1991, c. III.
  • Ersöz, İsmet, “Ashâb-ı Kehf”, DİA, TDV Yay., İstanbul 1991, c. III.
  • Esed, Muhammed, Kur’ân Mesajı, çev.: Cahit Koytak ve diğ., İşaret Yay., İstanbul 1999.
  • Eyüpoğlu, Osman, “Günümüze Bakan Yönleriyle Peygamber Kıssaları”, XI. Kur’ân Sempozyumu -Kur’ân ve Risâlet-, Fecr Yay., Ankara 2009, ss. 103-120.
  • Ezherî, Ebû Mansûr Muhammed b. Ahmed, Tehzîbu’l-Lüğa, Kahire 1969.
  • Fayda, Mustafa, “Fil Vakası”, DİA, TDV Yay., İstanbul 1996, c. XIII.
  • Firuz Abâdî, Mecîduddîn b. Ya‘kûb, el-Kâmûsu’l-Muhît, Beyrut 1993.
  • Furat, Ahmet Suphi, “‘Uzeyr”, İA, MEB Yay., İstanbul 1986, c. XIII.
  • Furat, Ahmet Suphi, “Ya‘kûb”, İA, MEB Yay., İstanbul 1986, c. XIII.
  • Furat, Ahmet Suphi, “Yûnus”, İA, MEB Yay., İstanbul 1986, c. XIII.
  • Furat, Ahmet Suphi, “Yûsuf”, İA, MEB Yay., İstanbul 1986, c. XIII.
  • Furat, Ahmet Suphi, “Zekeriyyâ”, İA, MEB Yay., İstanbul 1986, c. XIII.
  • Furat, Ahmet Suphi, “Zülkarneyn”, İA, MEB Yay., İstanbul 1986, c. XIII.
  • Furat, Ahmet Suphi, “Zülkifl”, İA, MEB Yay., İstanbul 1986, c. XIII.
  • Görgün, Tahsin, “Kur’ân Kıssalarının Neliği (Mahiyeti) Üzerine”, IV. Kur’ân Sempozyumu, Fecr Yay., Ankara 1998.
  • Güç, Ahmet, “Sâlih”, DİA, TDV Yay., İstanbul 2009, c. XXXVI.
  • Hâlidî, Salah Abdülfettah, Ma‘a Kısası’s-Sâbikîn fi’l-Kur’ân, Dâru’l-Kalem, Dımaşk 1988.
  • Halîl b. Ahmed, Ebû ‘Abdirrahmân, Kitâbü’l-‘Ayn, Müessesetü’l-A‘lemî, Beyrut 1988.
  • Harman, Ömer Faruk, “Ashâbu’r-Res”, DİA, TDV Yay., İstanbul 1991, c. III.
  • Harman, Ömer Faruk, “Dâvûd”, DİA, TDV Yay., İstanbul 1994, c. IX.
  • Harman, Ömer Faruk, “Elyesa‘”, DİA, TDV Yay., İstanbul 1995, c. XI.
  • Harman, Ömer Faruk, “Eyyûb”, DİA, TDV Yay., İstanbul 1995, c. XII.
  • Harman, Ömer Faruk, “Hâbil ve Kâbil”, DİA, TDV Yay., İstanbul 1996, c. XIV.
  • Harman, Ömer Faruk, “Hârûn”, DİA, TDV Yay., İstanbul 1997, c. XVI.
  • Harman, Ömer Faruk, “İbrâhîm”, DİA, TDV Yay., İstanbul 2000, c. XXI.
  • Harman, Ömer Faruk, “İdrîs”, DİA, TDV Yay., İstanbul 2000, c. XXI.
  • Harman, Ömer Faruk, “İlyâs”, DİA, TDV Yay., İstanbul 2000, c. XXII.
  • Harman, Ömer Faruk, “Îsâ”, DİA, TDV Yay., İstanbul 2000, c. XXII.
  • Harman, Ömer Faruk, “İshak”, DİA, TDV Yay., İstanbul 2000, c. XXII.
  • Harman, Ömer Faruk, “Lokmân”, DİA, TDV Yay., Ankara 2003, c. XXVII.
  • Harman, Ömer Faruk, “Lût”, DİA, TDV Yay., Ankara 2003, c. XXVII.
  • Harman, Ömer Faruk, “Medyen”, DİA, TDV Yay., Ankara 2003, c. XXVIII.
  • Harman, Ömer Faruk, “Mûsâ”, DİA, TDV Yay., İstanbul 2006, c. XXXI.
  • Harman, Ömer Faruk, “Süleyman”, DİA, TDV Yay., İstanbul 2010, c. XXXVIII.
  • Heller, Bernhard, “Lût”, İA, MEB Yay., İstanbul ty, c. VII.
  • Heller, Bernhard, “Nûh”, İA, MEB Yay., İstanbul 1964, c. IX.
  • İbn Fâris, Ebu’l-Huseyn Ahmed b. Zekeriyye, Mücmelü’l-Lüğa, Müessesetü’r-Risâle, Beyrut 1986.
  • İbn Kesîr, Ebu’l-Fidâ İsmail b. Ömer, Tefsîru’l-Kur’âni’l-‘Azîm, Beyrut 1980.
  • İbn Manzûr, Ebu’l-Fadl Cemalüddîn Muhammed b. Mükerrem, Lisânü’l-‘Arab, Dar Sâder, Beyrut 2000.
  • İsfehânî, Ebu’l-Kâsım Huseyin b. Muhammed Râğıb, el-Müfredât fî Ğarîbi’l-Kur’ân, Mısır ty.
  • Kaya, Remzi, “Kur’ân Kıssalarının Tefsir ve Teşrî’deki Yeri”, İSAV, Kur’ân ve Tefsîr Araştırmaları III –Tartışmalı İlmi Toplantı-, İstanbul 2000.
  • Kırca, Celal, “‘Âd”, DİA, TDV Yay., İstanbul 1988, c. I.
  • Kırca, Celal, “Semûd”, DİA, TDV Yay., İstanbul 2009, c. XXXVI.
  • Köksal, Mustafa Asım, Peygamberler Tarihi, TDV Yay., Ankara 2004.
  • Kurtubî, Ebû ‘Abdillâh Muhammed b. Ahmed, el-Câmî‘ li Ahkâmi’l-Kur’ân, Dâru İhyâi’t-Türâs, Beyrut 1985.
  • Kutub, Seyyid, et-Tasvîru’l-Fenni fi’l-Kur’ân, Dârü’l-Maârif, Kahire 1992.
  • Kutub, Seyyid, Kur’ân’da Edebî Tasvir, terc.: Kamil M. Çetiner, Hikmet Neşriyat, İstanbul 1997.
  • Macdonald, D. B., “Îsâ”, İA, MEB Yay., İstanbul 1986, c. V/II.
  • Macdonald, D. B, “Kıssa”, İA, MEB Yay., İstanbul 1977, c. VI.
  • Mustafâ, İbrahîm ve diğ., el-Mu‘cemü’l-Vasît, Çağrı Yay., İstanbul 1996.
  • Neccâr, Abdulvehhâb, Kısasu’l-Enbiyâ, Dâru İhyâi’t-Türâsi’l’Arabî, Beyrut ty.
  • Okuyan, Mehmet, Kısa Sûrelerin Tefsiri III-IV, Düşün Yayıncılık, İstanbul 2010.
  • Okuyan, Mehmet, Kur’ân’da Vücûh ve Nezâir –Çok Anlamlı Kelimeler ve Edatlar-, Etüt Yay., Samsun 2007.
  • Özsoy, Ömer ve diğ., Konularına Göre Kur’ân (Sistemetik Kur’ân Fihristi), Fecr Yay., Ankara 2006.
  • Özsoy, Ömer, Sünnetullah, Bir Kur’ân İfadesinin Kavramlaşması, Fecr Yay., Ankara 1994.
  • Öztürk, Mustafa, “Kur’ân, Kitâb-ı Mukaddes ve Sümer Mitolojisinde Hâbil-Kâbil Kıssası”, ÇÜİFD, c. IV, sy. I, Ocak-Haziran 2004, ss. 147-164.
  • Paçacı, İbrahim, “Kısâs”, Dini Kavramlar Sözlüğü, DİB Yay., Ankara 2007.
  • Râzî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Ömer Fahreddîn, Mefâtîhu’l-Ğayb, Beyrut ty.
  • Sa‘lebî, Ebû İshâk Ahmed b. Muhammed b. İbrâhîm en-Nîsâbûrî, Kısasu’l-Enbiyâi’l- Müsemm⠑Arâisi’l-Mecâlis, Dâru İhyâi’l-Kütübi’l-‘Arabî, Kahire ty.
  • Sâbûni, Muhammed Ali, Safvetü’t-Tefâsîr, Dâru’l-Cîl, Beyrut 1976.
  • Sağlam, Bahaeddin, İlmî Edebî Yönleriyle Kur’ân Kıssaları, Tebliğ Yay., İstanbul 1985.
  • Sayı, Ali, Kur’ân Etrafında Makaleler, Abam Yay., İzmir 1994.
  • Şedid, Muhammed, Menhecü’l-Kıssa fi’l-Kur’ân, Suudi Arabistan 1984.
  • Şengül, İdris, “Kıssa”, DİA, TDV Yay., Ankara 2002, c. XXV.
  • Şengül, İdris, Kur’ân Kıssaları Üzerine, Işık Yay., İzmir 1995.
  • Şimşek, Mehmet Sait, Kur’ân Kıssalarına Giriş, Yöneliş Yay., İstanbul 1993.
  • Tabâtabâî, Allâme Muhammed Huseyn, el-Mîzân fî Tefsîri’l-Kur’ân, terc.: Vahdettin İnce, Kevser Yay., İstanbul 2001.
  • Taberî, Ebû Ca‘fer Muhammed b. Cerîr, Câmi‘u’l-Beyân ‘an Te’vîli Âyi’l-Kur’ân, Dâru’l- Mârife, Beyrut 1988.
  • Turgay, Nurettin, “Kur’an Kıssaları”, DÜİFD, c. II, sy. IV, Diyarbakır 2000, ss. 61-84.
  • Uğur, Mücteba, “Vaaz, Kıssacılık ve Hadiste Kussâs”, Ankara ÜİFD, c. XXVIII, 1986, ss. 291-326.
  • Walker, J., “Süleymân b. Dâvûd”, İA, MEB Yay., İstanbul 1979, c. XI.
  • Wensinck, A. J., “Eshâbü’l-Uhdûd”, İA, MEB Yay., İstanbul 1977, c. IV.
  • Wensinck, A. J., “Eshâbülkehf”, İA, MEB Yay., İstanbul 1977, c. IV.
  • Wensinck, A. J., “Eshâbürres”, İA, MEB Yay., İstanbul 1977, c. IV.
  • Wensinck, A. J., “İbrâhîm”, İA, MEB Yay., İstanbul 1964, c. V/II.
  • Wensinck, A. J., “İdrîs”, İA, MEB Yay., İstanbul 1964, c. V/II. Wensinck, A. J., “İlyâs”, İA, MEB Yay., İstanbul 1968, c. V/II.
  • Wensinck, A. J., “İsmâîl”, İA, İstanbul: MEB Yay., 1968, c. V/II.
  • Wensinck, A. J., “Meryem”, İA, MEB Yay., İstanbul 1977, c. VII.
  • Yazıcı, İshak, “Kur’ân’a Göre Hz. Îsâ’nın Ref‘i ve İlgili Âyetlerin Yorumlarının Tahlili”, OMÜİFD, sy. XX-XXI, 2005, ss. 69-101.
  • Yazır, Elmalılı Muhammed Hamdi, Hak Dini Kur’ân Dili, Eser Neşriyat, İstanbul 1979. Yıldırım, Suat, “Kur’ân-ı Kerîm’de Kıssalar”, Atatürk Üniversitesi İslâmî İlimler Fakülte- si Dergisi, sy. III, 1979, ss. 37-63.
  • Yiğit, İsmail, “Sebe”, DİA, TDV Yay., İstanbul 2009, c. XXXVI.
  • Zebîdî, Muhibbi’d-Dîn Ebu’l-Feyz es-Seyyid Muhammed Murtezâ el-Huseynî, Tâcu’l- ‘Arûs min Cevâhiri’l-Kâmûs, Matba‘atü’l-Hayriyye, Mısır 1306 (h).
  • Zuhaylî, Vehbe, el-Kıssatü’l-Kur’âniyye, Dâru’l-Hayr, Beyrut 1992. Vehbe Zuhaylî, el-Kıssatü’l-Kur’âniyye, Dâru’l-Hayr, Beyrut 1992, s. 16.
APA KARA M (2014). Kur'ân kıssalarında konu ve kapsam merkezli bir analiz. , 69 - 102.
Chicago KARA MUSTAFA Kur'ân kıssalarında konu ve kapsam merkezli bir analiz. (2014): 69 - 102.
MLA KARA MUSTAFA Kur'ân kıssalarında konu ve kapsam merkezli bir analiz. , 2014, ss.69 - 102.
AMA KARA M Kur'ân kıssalarında konu ve kapsam merkezli bir analiz. . 2014; 69 - 102.
Vancouver KARA M Kur'ân kıssalarında konu ve kapsam merkezli bir analiz. . 2014; 69 - 102.
IEEE KARA M "Kur'ân kıssalarında konu ve kapsam merkezli bir analiz." , ss.69 - 102, 2014.
ISNAD KARA, MUSTAFA. "Kur'ân kıssalarında konu ve kapsam merkezli bir analiz". (2014), 69-102.
APA KARA M (2014). Kur'ân kıssalarında konu ve kapsam merkezli bir analiz. İslami İlimler Dergisi, 9(1), 69 - 102.
Chicago KARA MUSTAFA Kur'ân kıssalarında konu ve kapsam merkezli bir analiz. İslami İlimler Dergisi 9, no.1 (2014): 69 - 102.
MLA KARA MUSTAFA Kur'ân kıssalarında konu ve kapsam merkezli bir analiz. İslami İlimler Dergisi, vol.9, no.1, 2014, ss.69 - 102.
AMA KARA M Kur'ân kıssalarında konu ve kapsam merkezli bir analiz. İslami İlimler Dergisi. 2014; 9(1): 69 - 102.
Vancouver KARA M Kur'ân kıssalarında konu ve kapsam merkezli bir analiz. İslami İlimler Dergisi. 2014; 9(1): 69 - 102.
IEEE KARA M "Kur'ân kıssalarında konu ve kapsam merkezli bir analiz." İslami İlimler Dergisi, 9, ss.69 - 102, 2014.
ISNAD KARA, MUSTAFA. "Kur'ân kıssalarında konu ve kapsam merkezli bir analiz". İslami İlimler Dergisi 9/1 (2014), 69-102.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
26-04-2024 9:16

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları