Kişilerarası ilişki tarzlarının saldırganlık ile ilişkisi

KOÇ, Bozkurt

Kişilerarası ilişki tarzlarının saldırganlık ile ilişkisi

Bozkurt KOÇ (Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Psikoloji Bölümü, Samsun, Türkiye)

Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi

42 10

Yıl: 2014 Cilt: 3 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 160 - 182 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Kişilerarası ilişki tarzlarının saldırganlık ile ilişkisi

Öz:

Amaç: Kişilerarası ilişki tarzları ile saldırganlık düzeyleri arasındakiilişkileri belirlemek araştırmanın temel amacını oluşturmaktadır. Aynızamanda kişilerarası ilişki tarzları ve saldırganlık, cinsiyet ve ailede şiddeteuğrayıp uğramama açısından değerlendirilmektedir. Yöntem: Araştırmanın örneklemini 2013-2014 öğretim yılında OndokuzMayıs Üniversitesinin çeşitli fakültelerinde öğrenim gören toplam 430katılımcıdan oluşturmaktadır. Araştırmada katılımcılara Kişisel BilgiToplama Formu, Kişilerarası İlişkiler Ölçeği ve Saldırganlık Ölçeğiuygulanmıştır. Araştırmanın amaçları doğrultusunda verilerin analizindebağımsız gruplar t testi, Ki-kare testi, Pearson Momentler ÇarpımıKorelasyon Testi ve hiyerarşik regresyon analizi kullanılmıştır. Bulgular: Araştırma bulguları, genel olarak besleyici ilişki tarzlarınınsaldırganlıkla negatif yönde; ketleyici/zehirleyici ilişki tarzlarının isesaldırganlıkla pozitif yönde ilişkili olduğunu ve bu ilişki tarzlarınınsaldırganlığı anlamlı bir şekilde yordadığını göstermektedir. Aynı zamandakadınların besleyici ilişki tarzları puan ortalamalarının erkeklere oranla dahayüksek; ketleyici ilişki tarzları puan ortalamalarının ise erkeklerden dahadüşük olduğu söylenebilir. Diğer taraftan erkeklerin saldırganlık düzeylerikadınlara göre daha yüksektir. Ailede şiddete uğrayan katılımcıların ketleyicikişilerarası ilişki tarzı puan ortalamaları ailede şiddete uğramayanlardan dahayüksek; besleyici kişilerarası ilişki tarzı puan ortalamaları ise ailede şiddeteuğramayanlardan daha düşüktür. Aynı şekilde ailede şiddete uğrayankatılımcıların saldırganlık puan ortalamaları ailede şiddete uğramayankatılımcılardan daha yüksektir. Sonuç: Sosyal çevrede kazanılan kişilerarası ilişki tarzları, bireyin sosyalilişkilerini olumlu ya da olumsuz bir şekilde etkilemektedir. Besleyici ilişkitarzları sosyal ilişkilerde yapıcı, empatik ve anlamaya dayalı ilişkilere hizmetederken; ketleyici ilişki tarzları yıkıcı ya da saldırgan davranışlara nedenolabilmektedir. Bulgular bireylerin küçük yaşlardan itibaren olumlukişilerarası ilişki tarzlarını benimsemelerinin ve olumsuz kişilerarası ilişkitarzlarından kaçınmaları gerektiğinin önemini ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelime:

Konular: Sosyal Çalışma Psikoloji Aile Çalışmaları Davranış Bilimleri

The relationship between interpersonal relationship styles and aggression

Öz:

Aim: The main aim of the study was to determine the relationshipsbetween interpersonal relationship styles and aggression levels. In addition, the study intended to evaluate interpersonal relationship styles and aggressionin terms of gender and status of exposure to domestic violence. Method: The research sample consisted of 430 participants attendingvarious faculties of Ondokuz Mayıs University in the 2013-2014 academicyear. The Personal Information Collection Form, The InterpersonalRelationship Scale, and The Aggression Scale were administered to theparticipants. The independent groups t-test, the chi-square test, the Pearsonproduct-moment correlation test, and the hierarchical regression analysis wereemployed for analyzing the research data. Findings: The research findings generally indicated that there was anegative relationship between nutritive relationship style and aggression;there was a positive relationship between inhibiting/poisonous relationshipstyle and aggression; and such relationship styles predicted aggressionsignificantly. In addition, the women s score averages in nutritiverelationship style were higher than those of the men; and their score averagesin inhibiting relationship style were lower than those of the men. On the otherhand, the men had higher aggression levels in comparison to the women. Thescore averages of the participants exposed to domestic violence in inhibitingrelationship style were higher than those of the participants not exposed todomestic violence; and their score averages in nutritive relationship stylewere lower than those of the participants not exposed to domestic violence.Likewise, the participants experiencing domestic violence had higheraggression score averages in comparison to those who did not undergodomestic violence. Result: Interpersonal relationship styles, which are acquired in the socialenvironment, affect individuals social relations positive or negatively. Whilenutritive relationship style contributes to constructive, empathetic, andunderstanding-based social relations, inhibiting relationship style may lead todestructive or aggressive behaviors. The research findings reveal theimportance of adoption of positive relationship styles by individuals as ofearly ages and their avoidance of negative interpersonal relationship styles.

Anahtar Kelime:

Konular: Sosyal Çalışma Psikoloji Aile Çalışmaları Davranış Bilimleri

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

AINSWORTH, P. B. (2002). Psychology and Policing. Les Johnston. Frank Leishman, Tim Newburn (Eds.). Cullompton, Devon: Willan Publishing.
AKMAN, B., KARGI, E., ÖZDEN, Z. ve OKYAY, Ö. (2006). Ailelerin ve Çocukların Kullandıkları Ceza Yöntemleri. I. Şiddet ve Okul: Okul ve Çevresinde Çocuğa Yönelik Şiddet ve Alınabilecek Tedbirler. Uluslararası Katılımlı Sempozyum. İstanbul, 28-31 Mart 2006.
ANDERSON, C. A. and BUSHMAN, B. J. (2002). Human Aggression. Annual Review of Psychology. 53, 27-51.
ANDERSON, C. A.; BERKOWITZ, L. et al., (2003). The Influence of Media Violence on Youth. Psychological Science in the Public Interest, 4 (3).
BANDURA, A. (1978). Social Learning Theory of Aggression. Journal of Communications. 28 (3), 12-29.
BAŞARAN, C. (2008). Çeşitli Tür Liselerde Öğrenim Gören Öğrencilerin Saldırganlık Düzeylerinin İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya: Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
BATIGÜN, A. D. (2004). İntihar İle İlişkili Bazı Değişkenler: Öfke/Saldırganlık, Dürtüsel Davranışlar, Problem Çözme Becerileri, Yaşamı Sürdürme Nedenleri. Kriz Dergisi, 12 (2), 49-61.
BAYRAMKAYA, E. (2009). Sosyal Fobi Belirtileri, Yetişkin Bağlanma Boyutları ve Kişilerarası İlişki Biçimleri Arasındaki İlişkiler. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
BOLTON, R. (1979). People Skills: How to Assert Yourself, Listen to Others, and Resolve Conflicts. New York: Simon & Schuster.
BOSTAN, G. ve KILCIGİL, E. (2008). Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu Öğrencisi Olan ve Olmayan Ankara Üniversitesi Öğrencilerinin Saldırganlık Boyutları. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, VI, (3), 133-140.
BROEMER, P. and BLUMLE, M. (2003). Self-Views in Close Relationships: The Influence of Attachment Styles. British Journal of Social Psychology, 42, 445-460.
BUDAK, S. (2003). Psikoloji Sözlüğü. İkinci Basım. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
CAN, S. (2002). Aggression Questionnaire Adlı Ölçeğin Türk Popülasyonunda Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması. T.C. Genel Kurmay Başkanlığı Gülhane Askeri Tıp Akademisi Haydarpaşa Eğitim Hastanesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Servis Şefliği Uzmanlık Tezi, İstanbul.
CEVHER, M. (2007). Suça Sürüklenen Çocuklar, Çocuk Suçluluğuna Genel Bir Bakış. Okullarda Şiddet ve Çocuk Suçluluğu. Adem Solak (ed./yazar). Ankara: Hegem Yayınları.
CLARK, M. S. and FINKEL, E. J. (2005). Willingness to Express Emotion: The Impact of Relationship Type, Communal Orientation, and Their Interaction. Personal Relationships, 12, 169180.
EKİNCİ, E., GÜNGÖRMÜŞ, K., TOPÇU, G. ve KEREK, E. (2012). Hemşirelik Öğrencilerinin Kişilerarası İlişki Düzeylerinin Belirlenmesi. Bozok Tıp Dergisi, (3), 33-38.
ERDEN, N. K. (2007). Abant İzzet Baysal Üniversitesi Öğretmenlik Bölümleri Birinci Öğretim Son Sınıf Öğrencilerinin Saldırganlık Türleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bolu: Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
ERON, L. D. (1994). Theories of Aggression: From Drives to Cognitions. Aggressive Behavior: Current Perspectives. L. Rowell Huesmann (ed.), New York: Plenum Press.
ERÖZKAN, A. (2009). Üniversite Öğrencilerinin Kişiler Arası İlişki Tarzları ve Mizah Tarzları. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 26.
ERSOY, E. (2009). Cinsiyet Kültürü İçerisinde Kadın ve Erkek Kimliği (Malatya Örneği). Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 19 (2), 209-230.
ERŞAN, E., DOĞAN, E. ve DOĞAN, S. (2009). Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu Öğrencilerinin Saldırganlık Düzeylerinin Sosyodemografik Açıdan Değerlendirilmesi. Cumhuriyet Tıp Dergisi, 31: 231-238.
FROMM, E. (1993). İnsandaki Yıkıcılığın Kökenleri. Şükrü Alpagut (çev.). 2. Basım. İstanbul: Payel.
FROMM, E. (1994). Sevginin ve Şiddetin Kaynağı. Y. Salman-N. İçten (çev.). 6. Basım, İstanbul: Payel.
GREENWALD, J. (1999). Bağımlılık mı? Bağlılık mı? Zehirleyici İlişkilerden Besleyici İlişkilere, Zeynep Yıldırımoğlu (çev.). İstanbul: Kuraldışı.
GÜLTEKİN, Z. (2003). Akran Zorbalığını Belirleme Ölçeği Geliştirme Çalışması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
HASTA, D. ve GÜLER, M. E. (2013). Saldırganlık: Kişilerarası İlişki Tarzları ve Empati Açısından Bir İnceleme. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4 (1).
HATUNOĞLU, A. (1994). Ana-Baba Tutumları İle Saldırganlık Arasındaki İlişkiler. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
HEIDER, F. (1958). The Psychology of Interpersonal Relations. New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates.
KAPLAN, B. (2012). Ergenlerde Bağlanma ve Saldırganlık Davranışları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir: Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
KARACA, S., ÜNSAL, G., ONAN, N. ve ÖZ, Y. C. (2011). To Study University Students Own Family Perception, Family Functions and Interpersonal Relationship Style. Psychomed, Periodico Quadrimestrale, Rivista Telematica Di Psicoterapia, Medicina Psicosociale, Psicologia Della Salute e Preventiva, Numero 3 Anno VI Luglio, Direttore Responsabile: Stefania Borgo Selected Posters from The 7th International Conference of Cognitive Psychotherapy Clinical Science, Istanbul 2-5 June, 2011.
KARAGÜLMEZ, Ç., DİNÇYÜREK, S., KIRALP, Y. ve ŞAHİN, S. (2006). İlkokul 5. Sınıf Öğrencilerinin Saldırganlık Düzeylerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. I. Şiddet ve Okul: Okul ve Çevresinde Çocuğa Yönelik Şiddet ve Alınabilecek Tedbirler. Uluslararası Katılımlı Sempozyum, İstanbul, 28-31 Mart 2006.
KARSLI, E. (2008). Kişilerarası Tarz, Kendilik Algısı, Öfke ve Psikosomatik Bozukluklar. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
KAYA, F. (2010). Çocukluk Döneminde Yaşanan İstismarın Kişilerarası İlişki Tarzları Üzerindeki Etkisi: Erken Dönem Uyum Bozucu Şemaların Aracı Rolü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
KIZMAZ, Z. (2006). Okullardaki Şiddet Davranışının Kaynakları Üzerine Kuramsal Bir Yaklaşım. C. Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, 30 (1).
KİPER, İ. İ. (1984). Saldırganlık Türlerinin Çeşitli Ekonomik, Sosyal ve Akademik Değişkenlerle İlişkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi.
KIRSH, S. J. (2006). Children, Adolescents, and Media Violence: A Critical Look at the Research. London: Sage Publications.
KOÇ, B. (2011). Okullarda Şiddet: Lise Öğrencilerinde Şiddet, Saldırganlık ve Dindarlık İlişkisi. 2. Baskı, İstanbul: E-Yazı Yayınları.
KOÇ, V. (2008). Kişilerarası Tarz, Kendilik Algısı, Öfke ve Depresyon. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
KRAHÉ, B. (2001). The Social Psychology of Aggression. Hove, Psychology Press.
KURTYILMAZ, Y. (2005). Öğretmen Adaylarının Saldırganlık Düzeyleri İle Akademik Başarıları, İletişim ve Problem Çözme Becerileri Arasındaki İlişkiler (Anadolu Üniversitesi ve Osmangazi Üniversitesi Öğrencileri Üzerinde Bir Araştırma). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
MATTHEWS, D. W. (1993). Relationship Basics. North Carolina: North Carolina Cooperative Extension Service.
MEADOWS, S. (1986). Understanding Child Development. New York: Routledge, Taylor & Francis Group.
MORGAN, C. T. (1998). Psikolojiye Giriş. Hüsnü Arıcı ve diğerleri (çev.). 12. Baskı. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Psikoloji Bölümü Yayınları.
ORAL, N. (2006). Yeme Tutumu Bozukluğu İle Kişilerarası Şemalar, Bağlanma Stilleri, Kişilerarası İlişki Tarzları ve Öfke Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
ÖZTAN, N. (1996). Kişilerarası İlişkiler Tarz Ölçeği ve Güvenirliği: Bir Ön Çalışma. VIII. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları, 21-23 Eylül 1994 İzmir. Yurdal Topsever ve Melek Göregenli (Ed.). Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
RENFREW, J. W. (1997). Aggression and Its Causes: A Biopsychosocial Approach. New York: Oxford University Press.
SANKIR, H. (2010). Toplumsal Cinsiyet Rollerinin Anlamlandırılış Biçiminin Kadın Sanatçı Kimliğinin Oluşum Sürecine Etkileri. Hacettepe Üniversitesi Sosyolojik Araştırmalar e-dergisi.
SEVİM, S. ve CEVİZCİ, S. (2014). Çanakkalede Aile Sağlığı Merkezlerinin Hizmet Kalitesinin Değerlendirilmesi. Çanakkale Troya Kültür Merkezi Bildiri Kitabı. 5. Aile Hekimliği Araştırma Günleri, 20-23 Mart.
ŞAHİN, N. H., DURAK, A. ve YASAK, Y. (1994). Kişilerarası İlişkiler Ölçeği. VIII. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları, İzmir 21-23 Eylül.
ŞAHİN, N. H., BATIGÜN, A. D. ve KOÇ, V. (2011). Kişilerarası Tarz, Kendilik Algısı, Öfke ve Depresyon. Türk Psikiyatri Dergisi, 22 (1), 17-25.
ŞAHİN, N. H., BATIGÜN, A. D. ve UZUN, C. (2011). Anksiyete Bozukluğu: Kişilerarası Tarz, Kendilik Algısı ve Öfke Açısından Bir Değerlendirme. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 12, 107-113.
ŞEKERTEKİN, M. A. (2003). Spor Eğitimi Alan ve Almayan Üniversite Bayan Öğrencilerinin Uyum Düzeyleri, Saldırganlık ve Kişilerarası İlişki Tarzlarının Karşılaştırılması. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 5 (2), 9-14.
TAYLOR, E. (1993). The Roots and Role of Violence in Development. Violence in Society. Pamela J. Taylor (ed.:). London: Royal College of Physicians of London,.
TUTKUN, E., GÜNER, B. Ç., AĞAOĞLU, S. A. ve SOSLU, R. (2010). Takım Sporları ve Bireysel Sporlar Yapan Sporcuların Saldırganlık Düzeylerinin Değerlendirilmesi. Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi, 1 (1), 23-29.
TUZGÖL, M. (1998). Ana-Baba Tutumları Farklı Lise Öğrencilerinin Saldırganlık Düzeylerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
TÜMKAYA, S., ÇELİK, M. ve AYBEK, B. (2010). Ergenlerin Kişilerarası İlişkilerini Etkileyen Sosyal Yaşantı Değişkenlerinin İncelenmesi. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (İlke), Sayı 24.
UĞUR, E. (2013). Lise Öğrencilerinin Kişilerarası İlişkilerle İlgili Bilişsel Çarpıtmaları ve Saldırganlık Tepkileri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep: Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
UYSAL, A. (2003). Şiddet Karşıtı Programlı Eğitimin Öğrencilerin Çatışma Çözümleri. Şiddet Eğilimleri ve Davranışlarına Yansıması. Yayımlanmamış Doktora Tezi, İzmir: Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
UZUN, C. (2008). Kişilerarası İlişkiler, Öfke, Benlik Algısı ve Anksiyete. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
VATANDAŞ, C. (2003). Aile ve Şiddet (Türkiyede Eşler Arası Şiddet). Afyon: Kocatepe Üniversitesi Yayınları.
WIEHE, V. R. (1998). Understanding Family Violence: Treating and Preventing Partner, Child, Sibling, and Elder Abuse. London: Sage Publications, Inc.
YALÇIN, İ. (2004). Ailelerinde Algıladıkları Destek Düzeyleri Farklı Lise Öğrencilerinin Saldırganlık Düzeyleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

APA	KOÇ B (2014). Kişilerarası ilişki tarzlarının saldırganlık ile ilişkisi. , 160 - 182.
Chicago	KOÇ Bozkurt Kişilerarası ilişki tarzlarının saldırganlık ile ilişkisi. (2014): 160 - 182.
MLA	KOÇ Bozkurt Kişilerarası ilişki tarzlarının saldırganlık ile ilişkisi. , 2014, ss.160 - 182.
AMA	KOÇ B Kişilerarası ilişki tarzlarının saldırganlık ile ilişkisi. . 2014; 160 - 182.
Vancouver	KOÇ B Kişilerarası ilişki tarzlarının saldırganlık ile ilişkisi. . 2014; 160 - 182.
IEEE	KOÇ B "Kişilerarası ilişki tarzlarının saldırganlık ile ilişkisi." , ss.160 - 182, 2014.
ISNAD	KOÇ, Bozkurt. "Kişilerarası ilişki tarzlarının saldırganlık ile ilişkisi". (2014), 160-182.

APA	KOÇ B (2014). Kişilerarası ilişki tarzlarının saldırganlık ile ilişkisi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 3(4), 160 - 182.
Chicago	KOÇ Bozkurt Kişilerarası ilişki tarzlarının saldırganlık ile ilişkisi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi 3, no.4 (2014): 160 - 182.
MLA	KOÇ Bozkurt Kişilerarası ilişki tarzlarının saldırganlık ile ilişkisi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, vol.3, no.4, 2014, ss.160 - 182.
AMA	KOÇ B Kişilerarası ilişki tarzlarının saldırganlık ile ilişkisi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi. 2014; 3(4): 160 - 182.
Vancouver	KOÇ B Kişilerarası ilişki tarzlarının saldırganlık ile ilişkisi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi. 2014; 3(4): 160 - 182.
IEEE	KOÇ B "Kişilerarası ilişki tarzlarının saldırganlık ile ilişkisi." Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 3, ss.160 - 182, 2014.
ISNAD	KOÇ, Bozkurt. "Kişilerarası ilişki tarzlarının saldırganlık ile ilişkisi". Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi 3/4 (2014), 160-182.