Afet riski altında temel hak ve özgürlükler: 6306 sayılı afet yasası kapsamında temel hak ve özgürlüklere getirilen sınırlamalar

YURTCANLI, Seda

Afet riski altında temel hak ve özgürlükler: 6306 sayılı afet yasası kapsamında temel hak ve özgürlüklere getirilen sınırlamalar

Seda YURTCANLI (İstanbul Üniversitesi, Siyasal Bilgiler Fakültesi, Kentleşme ve Çevre Sorunları Anabilim Dalı, İstanbul, Türkiye)

Anayasa Hukuku Dergisi

38 6

Yıl: 2013 Cilt: 2 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 316 - 358 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Afet riski altında temel hak ve özgürlükler: 6306 sayılı afet yasası kapsamında temel hak ve özgürlüklere getirilen sınırlamalar

Öz:

Yüksek deprem riski altında bulunan Türkiye’de yönetimler, gü- vensiz ve sağlıksız konutların inşa edilmesine izin vererek kişilerin ya- şama hakkını tehlikeye sokmuşlardır. Bu tehlikenin giderilmesi için ha- zırlanan 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun mülkiyet hakkını, aileye, özel yaşama ve konuta saygı hakkını ve hak arama hürriyetini sınırlandıran düzenlemeler içermekte- dir. Ancak öngörülen sınırlamaların anayasaya uygunluğu konusunda ciddi şüpheler bulunmaktadır. Nitekim Yasa olağan hukuk kuralları içinde adeta “olağanüstü bir rejim” öngörmektedir.

Anahtar Kelime:

Konular: Coğrafya Hukuk

Fundamental rights and freedoms under catastrophe risk: limitations of fundamental rights and fredoms within the scope of disaster law no 6306

Öz:

Located in a high seismic risk area, Turkey endangers human life by allowing unhealthy and unsafe buildings to be built. To deal with this danger, the law on the transformation of areas at risk of disaster contains various provisions that restrict the right to property, the right to respect for private and family life and home and the right to enforce human rights. However, there are serious uncertainties about the constitutionality of these restrictions, because the law provides a “state of emergency” in the rules of ordinary law.

Anahtar Kelime:

Konular: Coğrafya Hukuk

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

ADANALI Yaşar Adnan, “Kentsel Dönüşüm ve Afet Yasası: Afet Bahane Yatırım Şahane”, Perspectives, S.3, ss. 37-39.
AKILLIOĞLU Tekin, “Kamu Yararı Kavramı Üzerine Düşünce- ler”, Amme İdaresi. Dergisi, Cilt:24, S:2, 1991, ss. 3-15.
AKINCI Müslüm, “İdare, İnsan Hakları ve Planlama Hukuku”, Maltepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2007/2, ss. 35-45.
AKGÜNER Tayfun, “Kentsel Dönüşüm ve Hukuk”, Güncel Hu- kuk, 2012/8, ss. 18-23.
ALICA Süheyla Suzan, Kent Çevre Hukuk Avrupa Birliği Çevre Mevzuatı Çerçevesinde Türk Çevre Mevzuatı, Seçkin, Ankara, 2012.
ARSLAN ÖNCÜ Gülay, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinde Özel Yaşamın Korunması Hakkı, Beta, İstanbul 2011.
ARSLAN ÖNCÜ Gülay, “Özel Yaşama ve Aile Yaşamına Saygı Hakkı”, in İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi ve Anayasa, Editör Prof. Dr. Sibel İNCEOĞLU, Beta, İstanbul, 2013, ss. 301-332.
ASLAN Zehreddin, İdari Yargıda Yürütmenin Durdurulması, Alfa Basım Yayım, İstanbul, 1994.
ATALAY Can, “Kentsel Dönüşüm ve Sorunlar”, Güncel Hukuk, 2013/1, ss. 36-39.
ATALAY Can, “Tarlabaşı Penceresinden Bir Kentsel Dönüşüm Manzarası”, Güncel Hukuk, 2012/8, ss. 28-29.
ATEŞ Turan, 2B’lerin Satışı ve Kentsel Dönüşüm, Bilge Yayınları, Ankara, 2013.
BAHÇECİ Barış, “Özel Hayata Saygı Hakkı Alanında Devletin Pozitif Edim Yükümlülüğü: Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ile Ana- yasa Mahkemesi İçtihatları” in Erdoğan Teziç’e Armağan, Galatasaray Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2007, ss. 515-536.
BALKIR Zehra Gönül, “Konut Hakkı ve İhlalleri: Kentli Hakları- nın Doğuşu”, in II. Sosyal Haklar Ulusal Sempozyumu Bildiri Kitabı, II. Sosyal Haklar Ulusal Sempozyumu, Denizli, 4-6 Kasım 2010, ss. 339- 358.
BOYAR Oya, “Çevre Hakkı Karşısında Mülkiyet Hakkı”, in Yasal Değişim Sürecinde İnsan, Toplum, Çevre, Kent ve Mimarlık, TMMOB Mimarlar Odası, İstanbul 2006, ss. 134-148.
BULUT Nihat, Mülkiyet Konusundaki Temel Yaklaşımlar ve Türk Anayasasında Mülkiyet Hakkı, Atatürk Üniversitesi Erzincan Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt:10 Sayı: 3-4 Yıl:2006, ss. 15-26.
ÇAĞLAR Selda, “Avrupalı Romanların Hak Arayışları: Ayrımcı- lığa Karşı Hukuksal Mücadele” in Disiplinlerarası Yaklaşımla İnsan Hakları, Beta, İstanbul, 2010, ss. 33-112.
ÇAĞLAYAN Ramazan, İdari Yargı Kararlarının Sonuçları ve Uy- gulanması, Seçkin, Ankara, 2001.
ÇAVUŞOĞLU Naz, “Avrupa Konseyi: İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi’nin Denetim Sistemi” in İnsan Hakları, YKY, İstanbul, 2000.
ÇELİK Sıtkı, “Mülkiyet Hakkı ve Kamulaştırma, Türk İdari Yargı Uygulamasının Mülkiyet Hakkı ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Bağlamında İrdelenmesi” Erişim için bkz: http://www.yargitay.gov.tr/abproje/belge/sunum/conf5/MSCelik_k amulastirma_idari.pdf
ÇETİNER Ayten, “Kentbilimci Gözüyle Çevre” in İnsan Çevre Toplum, İmge Kitabevi, 2. Baskı, Ankara, 1997, ss. 142-148.
ÇOBAN Ali Rıza, “Strasbourg’da Herküllere İhtiyacımız Var mı? Ulusal Takdir Yetkisi ve Evrensel Standartlar Arasında Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2008, C:57, Sayı:3, ss. 187-223.
ÇOLAK Nusret İlker, “Kentsel Dönüşüm Mevzuatının Hukuksal Değerlendirmesi”, Danıştay Kentsel Dönüşüm ve Çevre Hukuku Sem- pozyumu, 7 Mart 2013, Ankara. Metin için bkz. http://www.yargitay.gov.tr/abproje/belge/conf8/kentselDonusumM evzHukuksalDegerlendirmeN.Colak.pdf
DELHOSTE Marie-France, “Vols De Nuit et Vie Privée: L'Article 8 De La Convention Sacrifié” Environnement n° 5, Mai 2006, étude 8.
DİNÇ Güney, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne Göre Çevre ve İnsan, Türkiye Barolar Birliği, Ankara, 2008.
DOĞRU Osman, Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Reh- beri, Legal, İstanbul, 2012.
DUYMAZ Erkan, L’Éffet Horizontal De La Convention Européenne Des Droits De L’Homme, Yayımlanmamış Doktora tezi, L’Université Jean Moulin Lyon III, Lyon, 2011.
DUYMAZ Erkan, “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin Çevre- nin Korunmasına Katkısı”, İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakül- tesi Dergisi, Ekim 2012, S.47, ss. 121-160.
EREN Fikret, “Mülkiyet Kavramı”, Dr. A. Recai Seçkin’e Arma- ğan, AÜHF Yayınları, No.351, Ankara 1974, ss. 765-795.
EREN Fikret, “Anayasa ve Yeni Gelişmeler Karşısında Medeni Kanunun Mülkiyet Kavramına Verilecek Anlam”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, No. 408, Ankara, 1977, ss. 173-200.
ERGUN Cem & GÜL Hüseyin, “Barınma Hakkının İhlal Edilme Sürecinde Kentsel Dönüşüm Projeleri”, Sosyal Haklar Ulusal Sempoz- yumu, 23.12.2012, ss. 359-378.
ES Muharrem, “Kentsel Dönüşüm”, Büyüteç, Temmuz/Ağustos 2012, ss. 55-67.
ETGÜ Mehmet Akif, Kamu Hukukunda Mülkiyet Hakkı ve Av- rupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin Mülkiyet Hakkına Bakışı, XII Levha Yayınları, İstanbul, 2009.
GEDİK Deniz, KESKİN Oğuzhan, TÜZÜNER Özlem, “Afet Riski Altındaki Alanların Hakkında Kanun Tasarısı”, Güncel Hukuk, 2012/4, ss. 46-48.
GEMALMAZ Burak, Mülkiyet Hakkı, Beta, İstanbul, 2009.
GÖZÜBÜYÜK Şeref, Yönetsel Yargı, Turhan Kitabevi, Ankara, 2012.
GÜNTÜRK Mümin Serdar, Türk Yüksek Mahkemeleri ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları Işığında Özel Hayatın Gizliliğinin Korunması, Seçkin, Ankara, 2012.
GÜRAN Sait, “Hak Arama Özgürlüğünün İki Boyutu”, Anayasa Yargısı, 1992, sayı 1-3, ss. 23-41.
GÜRSELER Güneş, “İnsan Hakları, Çevre, Anayasa” Türkiye Ba- rolar Birliği Dergisi, sayı 75, 2008, ss. 199-208.
İNCEOĞLU Sibel, “Etkili Başvuru Hakkı” in İnsan Hakları Av- rupa Sözleşmesi ve Anayasa, Editör Prof. Dr. Sibel İNCEOĞLU, Beta, İstanbul, 2013, ss. 439-457.
KABOĞLU İbrahim Ö., Özgürlükler Hukuku, İmge Kitabevi, 6. Baskı, İstanbul 2002.
KABOĞLU İbrahim Ö., “Yerleşme Özgürlüğü ve Konut Hakkı”, in Muzaffer Sencer’e Armağan, İnsan Hakları Yıllığı, cilt 17-18, 1995- 1996, ss. 150-169.
KABOĞLU İbrahim Ö., “Kentsel Dönüşüm Sınavındaki Mah- keme: AYM”, Birgün Gazetesi, 25 Ekim 2012 tarihli yazı. Erişim için bkz: http://www.birgun.net/writer_index.php?category_code=11870918 98&news_code=1351152547&year=2012&month=10&day=25#.UUyTe zf9VtA
KAYA Cemil, Kararlarından Hareketle Kamu Yararı Kavramına Danıştay’ın Bakışı, XII Levha, İstanbul, 2011.
KELEŞ Ruşen, “Kent ve Çevre Değerleri Bağlamında Kamu Ya- rarı Kavramı” in Mekân Planlama ve Yargı Denetimi, Yargı Yayınevi, Ankara, 2000, s. 1-14.
KIRATLI Metin, “Yürütmenin Durdurulması”, Siyasal Bilgiler Dergisi, Cilt 21, Sayı:4, ss. 173-196.
KOCALAR Aziz Cumhur, “Afet Riski Altındaki Alanların Dö- nüştürülmesinde İmar Planı Uygulamalarıyla Sınırlandırılan Mülkiyet ve İmar Haklarının Aktarımı”, Tasarım+Kuram Dergisi, Sayı 14, 2012, ss. 61-75.
MENGİ Ayşegül, KELEŞ Ruşen, İmar Hukuku, İmge Kitabevi, Ankara, 2003.
MERİÇ Kutay, “Kentsel Dönüşüm Yağması ve Kent Yoksulları- nın Barınma Hakkı Mücadelesi” in Toprak Mülkiyeti Sempozyum Bildi- rileri, Memleket Yayınları, Ankara, 2010, ss. 632-640.
ODER Bertil Emrah, “Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuruda (Anayasa Şikayeti) Etkin ve Etkili Kullanım Sorunları” in Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru “Anayasa Şikayeti, HUKAB Sempoz- yum Serisi 1, HUKAB Yayınları, Ankara, 2011, ss. 89-106.
ÖKTEM Binnur, “Neoliberal Küreselleşmenin Kentlerde İnşası: AKP’nin Küresel Kent Söylemi ve İstanbul’un Kentsel Dönüşüm Proje- leri” Planlama, 2006/2, ss. 53-63.
ÖNGÖREN Gürsel, “Eskiyen, Ekonomik Ömrünü Doldurmuş Apartman ve Sitelerde Yeniden İnşaat (Yenileme) Süreci ve İlgili Yasal Düzenlemeler”, Legal Hukuk Dergisi, Cilt 11, Sayı:123, Mart 2013, ss. 35-47.
ÖZAY İlhan, Günışığında Yönetim, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2004.
ÖZDEN Pelin Pınar, “Türkiye’deki Kentsel Dönüşüm Politikaları ve Uygulamalarına Eleştirel Bir Bakış” in Kentsel Dönüşümde Politika, Mevzuat, Uygulama: Avrupa Deneyimi, İstanbul Uygulamaları, Nobel Yayınları, İstanbul, 2010, ss. 194-224.
ÖZDEN Pelin Pınar, “Kentsel Yenilemenin Unutulan Öğesi: Toplumsal Yenilenme” in Türkiye Perspektifinden Kent Sosyolojisi Ça- lışmaları, Örgün Yayınevi, İstanbul, 2010, ss. 267-308.
ÖZUĞURLU Aynur, “Afetler ve Kentleşmenin Neoliberal Dönü- şümü”, Mülkiye Dergisi, Cilt 36, Sayı 1-274, 2012, ss. 149-158.
PAKEL Nafi, “6306 Sayılı Kentsel Dönüşüm Yasası”, İstanbul Barosu Dergisi, C.87, Sayı: 2013/1, ss. 275-279.
PICHERAL Caroline, “Inconventionnalité De L'Expulsion D'Une Communauté Rom Occupant Illégalement Des Terrains Municipaux”, La Semaine Juridique Edition Générale, n° 19, 7 Mai 2012, 582.
SARI H. Gürbüz, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesine Ek 1 No:lu Protokole Göre Malvarlığı Haklarının Korunması, XII Levha Yayınları, İstanbul, 2010.
SOYBAY Selçuk, “Afet Riski Altındaki Yapı ve Alanların Dö- nüştürülmesi”, Güncel Hukuk, 2012/8, ss. 24-26.
SUDRE Frédéric, Droit européen et international des droits de l’homme, 9e éd., PUF, Paris, 2008.
ŞİMŞEK Suat, “Mülkiyet Hakkının Kapsamı, Sınırlandırma Ne- denleri Ve Şartları Açısından 1982 Anayasası ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi: Karşılaştırmalı Bir Analiz-II”, TBB Dergisi, 2010 (91), ss. 181-228.
ŞİMŞEK Suat, “Mülkiyet Hakkının Kapsamı, Sınırlandırma Ne- denleri Ve Şartları Açısından 1982 Anayasası ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi: Karşılaştırmalı Bir Analiz-I”, TBB Dergisi, 2011 (92), ss. 312-349.
ŞİMŞEK Suat, Türkiye’de Kentsel Dönüşüm Uygulamaları, Seç- kin Yayınevi, Ankara, 2013.
TEKELİ İlhan “Mülkiyet Kurumu, Kamu Yararı Kavramı ve İmar Planları Üzerine”, Planlama, 1988/2, ss. 6-16.
TEZİÇ Erdoğan, Anayasa Hukuku, Beta, İstanbul, 2009.
TUNCER GÜRKAŞ Ezgi, “Kentte Barınma Hakkı: Kim İçin? Samatya’da “Zorunlu” Göçmenlerin “Yer-Kurma” Pratikleri” in Kentsel Dönüşüm ve İnsan Hakları, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstan- bul, 2013, ss. 165-189.
UZUNÇARŞILI BAYSAL Cihan, İstanbul’u Küresel Kent Yapma Aracı Olarak Kentsel Dönüşüm ve Ardındaki Konut İhlalleri: Ayazma(n)’dan Bezirgânbahçe’ye Tutunamayanlar, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Bilgi Üniversitesi Sosyal Bilimler Ensti- tüsü, İstanbul, 2010.
UZUNÇARŞILI BAYSAL Cihan, “Kentsel Dönüşüm Söyleminin Gizlediği Gerçekler”, Güncel Hukuk, 2012/8, ss. 12-15.
UZUNÇARŞILI BAYSAL Cihan, “Barınma Bir Haktır”, 10 Ma- yıs 2009 tarihli yazı, Radikal İki. Erişim için bkz: http://www.radikal.com.tr/Radikal.aspx?aType=RadikalDetayV3& ArticleID=935067&CategoryID=42
YANGIN Yılmaz, MAT Hidayet, ÜNAL Nurdoğan, Yeni Bele- diye Kanunu Çerçevesinde Kentsel Dönüşüm İmar Uygulamaları ve 2B Arazi Satışları, Yaklaşım Yayınları, Ankara, 2013.
YASİN Melikşah, “Kentsel Dönüşüm Uygulamalarının Hukuki Boyutu”, TBB Dergisi, Sayı 60, 2005, ss. 105-136.
YILDIRIM Turan, “Kamu Yararı ve Disiplin Cezalarının Affı”, Anayasa Yargısı Dergisi, Cilt 18, 2001, ss. 438-449.
YURTCANLI Seda, “Temel Haklar Penceresinden Kentsel Dönü- şüm”, Güncel Hukuk, 2013/1, ss. 40-42.
ZEYBEKOĞLU SADRİ Senem, “Kentsel Dönüşüm ve Kentte İn- san Hakları” in Kentsel Dönüşüm ve İnsan Hakları, İstanbul Bilgi Üni- versitesi Yayınları, İstanbul, 2013, ss. 1-16.

APA	YURTCANLI S (2013). Afet riski altında temel hak ve özgürlükler: 6306 sayılı afet yasası kapsamında temel hak ve özgürlüklere getirilen sınırlamalar. , 316 - 358.
Chicago	YURTCANLI Seda Afet riski altında temel hak ve özgürlükler: 6306 sayılı afet yasası kapsamında temel hak ve özgürlüklere getirilen sınırlamalar. (2013): 316 - 358.
MLA	YURTCANLI Seda Afet riski altında temel hak ve özgürlükler: 6306 sayılı afet yasası kapsamında temel hak ve özgürlüklere getirilen sınırlamalar. , 2013, ss.316 - 358.
AMA	YURTCANLI S Afet riski altında temel hak ve özgürlükler: 6306 sayılı afet yasası kapsamında temel hak ve özgürlüklere getirilen sınırlamalar. . 2013; 316 - 358.
Vancouver	YURTCANLI S Afet riski altında temel hak ve özgürlükler: 6306 sayılı afet yasası kapsamında temel hak ve özgürlüklere getirilen sınırlamalar. . 2013; 316 - 358.
IEEE	YURTCANLI S "Afet riski altında temel hak ve özgürlükler: 6306 sayılı afet yasası kapsamında temel hak ve özgürlüklere getirilen sınırlamalar." , ss.316 - 358, 2013.
ISNAD	YURTCANLI, Seda. "Afet riski altında temel hak ve özgürlükler: 6306 sayılı afet yasası kapsamında temel hak ve özgürlüklere getirilen sınırlamalar". (2013), 316-358.

APA	YURTCANLI S (2013). Afet riski altında temel hak ve özgürlükler: 6306 sayılı afet yasası kapsamında temel hak ve özgürlüklere getirilen sınırlamalar. Anayasa Hukuku Dergisi, 2(4), 316 - 358.
Chicago	YURTCANLI Seda Afet riski altında temel hak ve özgürlükler: 6306 sayılı afet yasası kapsamında temel hak ve özgürlüklere getirilen sınırlamalar. Anayasa Hukuku Dergisi 2, no.4 (2013): 316 - 358.
MLA	YURTCANLI Seda Afet riski altında temel hak ve özgürlükler: 6306 sayılı afet yasası kapsamında temel hak ve özgürlüklere getirilen sınırlamalar. Anayasa Hukuku Dergisi, vol.2, no.4, 2013, ss.316 - 358.
AMA	YURTCANLI S Afet riski altında temel hak ve özgürlükler: 6306 sayılı afet yasası kapsamında temel hak ve özgürlüklere getirilen sınırlamalar. Anayasa Hukuku Dergisi. 2013; 2(4): 316 - 358.
Vancouver	YURTCANLI S Afet riski altında temel hak ve özgürlükler: 6306 sayılı afet yasası kapsamında temel hak ve özgürlüklere getirilen sınırlamalar. Anayasa Hukuku Dergisi. 2013; 2(4): 316 - 358.
IEEE	YURTCANLI S "Afet riski altında temel hak ve özgürlükler: 6306 sayılı afet yasası kapsamında temel hak ve özgürlüklere getirilen sınırlamalar." Anayasa Hukuku Dergisi, 2, ss.316 - 358, 2013.
ISNAD	YURTCANLI, Seda. "Afet riski altında temel hak ve özgürlükler: 6306 sayılı afet yasası kapsamında temel hak ve özgürlüklere getirilen sınırlamalar". Anayasa Hukuku Dergisi 2/4 (2013), 316-358.