Ailesinde engelli birey bulunan okul öncesi dönem çocuklarının sosyal becerileri ve problem davranışlarının incelenmesi

DOĞRU YILDIRIM, S. Sunay; Alabay, Erhan; KUŞÇU, Özden; KAYILI, Gökhan; Sarıkaya, Ayşegül

Ailesinde engelli birey bulunan okul öncesi dönem çocuklarının sosyal becerileri ve problem davranışlarının incelenmesi

S. Sunay DOĞRU YILDIRIM, (Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir, Türkiye)

Gökhan KAYILI, (Selçuk Üniversitesi Konya, Türkiye)

Erhan ALABAY, (Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya, Türkiye)

Özden KUŞÇU, (Selçuk Üniversitesi Konya, Türkiye)

Ayşegül SARIKAYA (Selçuk Üniversitesi Konya, Türkiye)

Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi

1 1

Yıl: 2013 Cilt: 14 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 219 - 236 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Ailesinde engelli birey bulunan okul öncesi dönem çocuklarının sosyal becerileri ve problem davranışlarının incelenmesi

Öz:

Bu araştırmada ailesinde engelli birey bulunan ve bir okul öncesi eğitim kurumuna devameden beş -altı yaş çocuklarının sosyal beceri ve problem davranışlarının farklı değişkenleraçısından incelenmesi amaçlanmaktadır. Araştırmanın çalışma grubunu, ailesinde engellibirey bulunan ve okul öncesi eğ itim kurumuna devam eden 5 -6 yaş arası 17 kız ve 26erkek, toplam 43 çocuk oluşturmaktadır. Araştırma ilişkisel tarama modelinde olup,araştırma verileri Merrel (1994) tarafından geliştirilen PKBS Okul Öncesi ve AnaokuluDavranış Ölçeği ve demografik bilgi formu kullanılarak toplanmıştır. Verilerinçözümlenmesinde SPSS 16.0 sosyal bilimler için veri analizi paket programı kullanılarak,T-testi, ANOVA ve Kruskal Wallis Testi işlemleri yapılmıştır. Araştırma bulgularındanulaşılan genel sonuç; ailesinde engelli birey bulunan beş -altı yaş çocuklarının sosyalbecerileri ve problem davranışları, engelli bireyin engel türüne göre farklılaşmagöstermiştir; cinsiyet, kardeş sayısı ve engelli bireyin doğum sırası değişkenlerine göre birfarklılık göstermemiştir.

Anahtar Kelime:

Konular: Sosyal Çalışma Eğitim, Eğitim Araştırmaları Aile Çalışmaları Davranış Bilimleri

Examining the social abilities and problem behaviors of the child of preschool age with a handicapped individual in family

Öz:

In this study, the aim is to examine through different variables the social abilities andproblem behaviors of the five-six aged children who have handicapped individuals in theirfamilies and is attending a preschool education institution. The sample of the research is5 -6 years old 43 children in Konya, attending a preschool education institution connectedto the Board of Education, 17 of whom are female, and 26 male. The research data hasbeen collected using the PKPS Preschool and Kindergarten Behavior Scales developed byMerrell (1994) a nd demographic information form. To analyze the data, T-test, ANOVAand Kruskal Wallis analysis were applied using SPSS 16.0 data analysis for socialsciences package program. At the end of the research it was found that there is nosignificant difference among the variables like gender, birth order, number of siblings,number of individuals in family and the identity of the handicapped person and the socialability and problem behaviors of the preschool children who have a handicappedindividual in their families. When the social ability and problem behaviors are examinedaccording to the type of disability in the families of the preschool children, while there aresignificant difference regarding the type of disability.

Anahtar Kelime:

Konular: Sosyal Çalışma Eğitim, Eğitim Araştırmaları Aile Çalışmaları Davranış Bilimleri

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Akkök, F., Aşkar, P. ve Karancı, N. (1992). Özürlü bir çocuğa sahip anne babalardaki stresin yordanması. Özel Eğitim Dergisi, 2, 3 -7.
Avcıoğlu, H. (2005). Etkinliklerle sosyal bec eri öğretimi. Ankara: Kök Yayıncılık.
Aykır, T. ve Çiftci Tekinarslan, İ. (2012). Okul öncesi dönemdeki zihinsel yetersizliği olan ve olmayan çocukların sosyal becerilerinin ve problem davranışlarının karşılaştırılması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 20 (2), 627 -648.
Batu, S. ve Kırcaali İftar, G. (2005). Kaynaştırma. Ankara: Kök Yayıncılık.
Bernfeld, G. A. & Peters, R. D. (1986). Social reasoning and social behaviour in reflective and impulsive children. Journal of Clinical Child Psychology, 15 (3), 221 -227.
Birkan, B. (2002). Erken özel eğitim hizmetleri. Özel Eğitim Dergisi, 3(2),99 -109.
Bulut, I. (1993). Ruh hastalığının aile işlevlerine etkisi. Ankara: Başbakanlık Kadın ve Sosyal Hizmetler Müsteşarlığı.
Bülbül, N. E. (2008). 4 yaş çocuklarının sosyal becerilerinin bazı değişkenler açısından değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Calderalla, P. K & Merrell, W. (1997). Common dimensions of social skills of children and adolescents: A taxonom y of positive behaviors. Schools Psychology Review, 26(2), 264 -278.
Çiftçi, İ. ve Sucuoğlu, B. (2005). Bilişsel süreç yaklaşımıyla sosyal beceri öğretimi. Ankara: Kök Yayıncılık.
Davis, T. & McAuley, C. (2008). An evaluation of the impact of the Webster-Stratton Incredible Years Parenting Programme. Southampton: Child Well Being Research Center.
Elibol-Gültekin, S. (2008). 5 yaş çocuklarının sosyal becerilerinin bazı değişkenler açısın dan değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Epperson, M. (1977). Families in sudden crisis. Social Work in Health Care, 2, 265 -273.
Friedrich, W. N. (1979), Predictors of the coping behavior of mothers of handicapped children. Journal of Consulting and Clin ical Psychology, 47(6), 1140 -1141.
Gaddis, L. R. & Martin, R. P. (1989). Relationship among measures of impulsivity for preschoolers. Journal of Psychoeducational Assessment, 7(4), 284 -295.
Gresham, F. M. (1997). Social competence and students with behav ior disorders: Where weve been, where we are, and where we should go. Education and Treatment of Children , 20(3), 233 -250.
Gresham, F. M. ve Elliott, S. N. (1990). Social skills rating system manual. Circle Pines MN: American Guidance Service.
Gülay, H. (2004). Korunmaya muhtaç çocuklarla ailesi ile yaşayan 6 yaş çocuklarının sosyal becerilerinin karşılaştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Günindi, Y. (2011). Bağımsız anaokullarına ve anasınıflarına devam eden çocukların sosyal becerilerinin değerlendirilmesi. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12 (1), 133 -144.
Kapıkıran, A. N., İvrendi, B. A. & Adak, A. (2006). Okul öncesi çocuklarında sosyal beceri: durum saptaması. Pamukk ale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, 19 -28.
Koçak, N.ve Tepeli, K. (2004). 4 -5 yaş çocuklarında sosyal ilişkiler ve işbirliği davranış- larının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Marmara Üniversitesi. I. Uluslar Arası Okul Öncesi Eğitim Ko ngresi. Bildiri Kitabı Cilt II (9 -21). İstanbul: Ya-Pa Yayıncılık.
Koçyiğit, S. ve Kayılı, G. (2008). Montessori eğitimi alan ve almayan anaokulu çocuklarının sosyal becerilerinin karşılaştırılması. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20 , 511 -516.
Laurie, M., Fortier L. W. & Richard L. W. (1984), Family crisis following the diagnosis of a handicapped child. Family Relations, 33 (1), 13 -24.
Leffert, J. S., Siperstein, G. N. & Millikan, E. (2000). Understanding social adaptation in children with mental retardation: a social-cognitive perspective. Exceptional Children, 66(4), 530 -545.
Lyon, M. A., Albertus, C., Birkinbine, J. & Naibi, J. (1996). A validity study of the social skills rating system teacher version with disabled and nondisabled p reschool children. Perceptual and Motor Skills, 83 (1), 307 -316.
Mattsson, A. (1972), Long -term physical illness in childhood: A chal- lenge to psychosocial adaptation. Pediatrics, 50, 801 -811.
Merrel, K. W. (1994). Preschool and kindergarten behavior scale s test manuel. Brandon: Clinical Psyhcholgy Publishing Company.
Orhan, M. (2010). Okulöncesi kaynaştırma öğrencileriyle normal gelişim gösteren öğ- rencilerin sosyal becerileri ve problem davranışlarının düzeyi ile öğretmenlerin kaynaştırmaya ilişkin görü şlerinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
Poyraz Tüy, S. (1999). 3 -6 yaş arasındaki işitme engelli ve işiten çocukların sosyal beceri ve problem davranışları yönünden karşılaştırılm aları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Reid, M. J., Webster -Stratton, C., & Hammond, M. (2007) Enhancing a classroom social competence and problem -solving curriculum by offering parent training to fa milies of moderate -to -high -risk elementary school children. Journal of Clinical Child and Adolescent Psychology, 26(4), 605 -620.
Sabornie, E. J. & Beard, G. H. (1990). Teaching social skills to students with mild handicaps. Teaching Exceptional Children, 2 3 (1), 35 -38.
Sandalcı, F. S. (2002). Özürlü çocuğu olan aileler ve sosyal hizmet mesleği. Ufkun Ötesi Bilim Dergisi, 2 (1), 95 -102.
Seçer, Z., Çeliköz, N., Koçyiğit, S., Seçer, F. ve Kayılı, G. (2010). Social skills and problem behaviours of children with different cognitive styles who attend preschool education. Australian Journal of Guidance & Counselling, 20(1), 91 - 98.
Spink, D. (1976), Crisis intervention for parents of the deaf child. Health and Social Work, 1, 140 -160.
Stinnett, T. A., Oehler- Stin nett, J. & Stout, L. J. (1989). Ability of the social skills rating system teacher version to discriminate behavior disordered, emotionally disturbed, and nonhandicapped students. School Psychology Review, 18, 526 -535.
Sucuoğlu, B. ve Kargın, T. (2006). İlköğretimde kaynaştırma uygulamaları . İstanbul: Morpa Yayınları.
Şenel, H. G. (1995). Yetersizliğe sahip kardeşi olanlarla, olmayanların yetersizliğe yönelik tutumları ve kaygı düzeyleri yönünden karşılaştırılması. Özel Eğitim Dergisi,2, 33 -39.
Webster-Stratton, C. & Reid, M. J. (2003). The Incredible Years Parents, Teachers and Child Training Series: A multifaceted treatment approach for young children with conduct problems. In A. Kazdin & J. Weisz, (Ed.), Evidence -based psychotherapies for children and adolescents. (pp. 224 -240). Washington D.C.: Guilford Press.

APA	DOĞRU YILDIRIM S, KAYILI G, Alabay E, KUŞÇU Ö, Sarıkaya A (2013). Ailesinde engelli birey bulunan okul öncesi dönem çocuklarının sosyal becerileri ve problem davranışlarının incelenmesi. , 219 - 236.
Chicago	DOĞRU YILDIRIM S. Sunay,KAYILI Gökhan,Alabay Erhan,KUŞÇU Özden,Sarıkaya Ayşegül Ailesinde engelli birey bulunan okul öncesi dönem çocuklarının sosyal becerileri ve problem davranışlarının incelenmesi. (2013): 219 - 236.
MLA	DOĞRU YILDIRIM S. Sunay,KAYILI Gökhan,Alabay Erhan,KUŞÇU Özden,Sarıkaya Ayşegül Ailesinde engelli birey bulunan okul öncesi dönem çocuklarının sosyal becerileri ve problem davranışlarının incelenmesi. , 2013, ss.219 - 236.
AMA	DOĞRU YILDIRIM S,KAYILI G,Alabay E,KUŞÇU Ö,Sarıkaya A Ailesinde engelli birey bulunan okul öncesi dönem çocuklarının sosyal becerileri ve problem davranışlarının incelenmesi. . 2013; 219 - 236.
Vancouver	DOĞRU YILDIRIM S,KAYILI G,Alabay E,KUŞÇU Ö,Sarıkaya A Ailesinde engelli birey bulunan okul öncesi dönem çocuklarının sosyal becerileri ve problem davranışlarının incelenmesi. . 2013; 219 - 236.
IEEE	DOĞRU YILDIRIM S,KAYILI G,Alabay E,KUŞÇU Ö,Sarıkaya A "Ailesinde engelli birey bulunan okul öncesi dönem çocuklarının sosyal becerileri ve problem davranışlarının incelenmesi." , ss.219 - 236, 2013.
ISNAD	DOĞRU YILDIRIM, S. Sunay vd. "Ailesinde engelli birey bulunan okul öncesi dönem çocuklarının sosyal becerileri ve problem davranışlarının incelenmesi". (2013), 219-236.

APA	DOĞRU YILDIRIM S, KAYILI G, Alabay E, KUŞÇU Ö, Sarıkaya A (2013). Ailesinde engelli birey bulunan okul öncesi dönem çocuklarının sosyal becerileri ve problem davranışlarının incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 219 - 236.
Chicago	DOĞRU YILDIRIM S. Sunay,KAYILI Gökhan,Alabay Erhan,KUŞÇU Özden,Sarıkaya Ayşegül Ailesinde engelli birey bulunan okul öncesi dönem çocuklarının sosyal becerileri ve problem davranışlarının incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi 14, no.2 (2013): 219 - 236.
MLA	DOĞRU YILDIRIM S. Sunay,KAYILI Gökhan,Alabay Erhan,KUŞÇU Özden,Sarıkaya Ayşegül Ailesinde engelli birey bulunan okul öncesi dönem çocuklarının sosyal becerileri ve problem davranışlarının incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, vol.14, no.2, 2013, ss.219 - 236.
AMA	DOĞRU YILDIRIM S,KAYILI G,Alabay E,KUŞÇU Ö,Sarıkaya A Ailesinde engelli birey bulunan okul öncesi dönem çocuklarının sosyal becerileri ve problem davranışlarının incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi. 2013; 14(2): 219 - 236.
Vancouver	DOĞRU YILDIRIM S,KAYILI G,Alabay E,KUŞÇU Ö,Sarıkaya A Ailesinde engelli birey bulunan okul öncesi dönem çocuklarının sosyal becerileri ve problem davranışlarının incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi. 2013; 14(2): 219 - 236.
IEEE	DOĞRU YILDIRIM S,KAYILI G,Alabay E,KUŞÇU Ö,Sarıkaya A "Ailesinde engelli birey bulunan okul öncesi dönem çocuklarının sosyal becerileri ve problem davranışlarının incelenmesi." Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14, ss.219 - 236, 2013.
ISNAD	DOĞRU YILDIRIM, S. Sunay vd. "Ailesinde engelli birey bulunan okul öncesi dönem çocuklarının sosyal becerileri ve problem davranışlarının incelenmesi". Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi 14/2 (2013), 219-236.