Evde yaşayan yaşlılarda sosyal katılımı etkileyen faktörlerin incelenmesi

Sebahat yaprak ÇETİN, (Empati Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi, Antalya, Türkiye)
İnci KARA GÖKALAN, (Pamukkale Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Plastik Rekonstrüktif ve Estetik Cerrahi Anabilim Dalı, Denizli, Türkiye)
Ali KİTİŞ (Pamukkale Üniversitesi, Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Yüksekokulu, Denizli, Türkiye)
Ergoterapi ve Rehabilitasyon Dergisi
24 9
Yıl: 2014 Cilt: 2 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 11 - 20 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Evde yaşayan yaşlılarda sosyal katılımı etkileyen faktörlerin incelenmesi

Öz:
Giriş: Çalışma evde yaşayan sağlıklı yaşlılarda sosyal katılım ile sosyodemografik özellikler, kognitif düzey,depresyon durumu, fonksiyonel düzey ve yaşam kalitesi arasındaki ilişkinin incelenmesi amacıyla yapılmıştır.Gereç ve yöntem: Bu çalışmaya evde yaşayan 113 gönüllü yaşlı katılmıştır. Yaşlıların demografik verileri katılımcılarla birebir görüşülerek kaydedilmiştir. Kognitif düzeyin değerlendirilmesi için Hodkinson Mental Test,depresyon durumunun değerlendirilmesi için ise Yesavagein Geriatrik Depresyon Skalasının Kısa Formu (GDS)kullanılmıştır. Yaşlıların fonksiyonel düzeyleri Lawton ve Brodynin Enstrümental Günlük Yaşam AktiviteleriSkalası (EGYA) ve Katzın Günlük Yaşam Aktiviteleri Ölçeği (GYA) ile değerlendirilmiştir. Sosyal katılım düzeyinin belirlenmesi amacıyla Serbest zaman Aktiviteleri Değerlendirme Ölçeği, yaşam kalitesinin değerlendiril-mesinde ise Dünya Sağlık Örgütü tarafından hazırlanmış olan Yaşlılar için Yaşam Kalitesi Ölçeği (WHOQL-OLD.TR) kullanılmıştır. Sonuçlar: Yaşlıların sosyal katılım düzeyleri ile sosyodemografik verileri incelendiğinde; erkeklerde entelektüel aktivitelere katılım (p<0.05), kadınlarda rekreasyonel aktivitelere katılım düzeyinin dahayüksek olduğu bulunmuştur (p<0.05). Yalnız yaşayanların rekreasyonel aktivitelere (p<0.05), eşi ile birlikte yaşayanların entelektüel aktivitelere katılımları daha yüksek düzeyde bulunurken (p<0.05), sosyal, dini ve fizikselaktivitelere katılım düzeyinin yaşam şekline göre farklılık göstermediği saptanmıştır (p>0.05). Yaşlılarda GYA,EGYA, kognitif düzey, depresyon durumu ve yaşam kalitesi ile toplam sosyal katılım düzeyi arasında istatistikselolarak anlamlı bir ilişkiye rastlanmıştır (p<0.05). Ayrıca EGYA, depresyon düzeyi, komşusu ile görüşme sıklığı,eğitim durumu ve yaşadığı yerin sosyal katılıma bağımsız etkisinin olduğu sonucuna da ulaşılmıştır (p<0.05).Tartışma: Bu çalışma; sosyodemografik özellikler, mental sağlık, GYAnde bağımsızlık, yaşam kalitesi ile sosyalkatılımı arasında ilişki olduğunu ortaya koymuştur. Geriatrik rehabilitasyon uygulamalarına sosyal katılıma yönelik aktivitelerin de katılması yaşlı sağlığına olumlu katkı sağlayacaktır.
Anahtar Kelime:

Konular: Sosyal Çalışma Rehabilitasyon Temel Sağlık Hizmetleri Geriatri ve Gerontoloji Sağlık Bilimleri ve Hizmetleri Sosyoloji Kadın Araştırmaları Aile Çalışmaları

Investigation of factors affecting social participation in elderly people living at home

Öz:
Introduction: This study was planned to investigate the relationships between social participation and demo-graphics, cognitive status, depression level, functional status, quality of life in elderly people living at home.Material and Method: One hundred thirteen voluntary elderly people living at home were participated to thisstudy. The data were obtained by face-to-face interviews. The questionnaire covered socio-demographic charac-teristics, administration of the Hodkinson Mental Test, Geriatric Depression Scale-Short Form (GDS-SF), LawtonInstrumental Activities of Daily Living (IADL) Scale, Katz Index of Independence in Activities of Daily Living (ADL),Leisure Time Activities Rating Scale and World Health Organization Quality of Life Instrument-Older Adults Mod-ule (WHOQOL-OLD). Results: The mean age of the participants was 71,4 ± 5,9 years. It was found a higher par-ticipating rate to recreational activities in women (p<0.05) and a higher participating rate to intellectual activitiesin men (p<0.05). Participating to recreational activities was higher in living alone (p<0.05) and participating tointellectual activities was higher in living with his/her partner (p<0.05). It was no significant difference betweenparticipating to social, religion and physical activities regarding life style (p<0.05). Also, it was a significant rela-tion between social participation, ADL, IADL, cognitive status, depression status and quality of life (p<0.05). Oth-erwise, it was found independent effects of IADL, depression status, neighbourhood relations, education level onsocial participation (p<0.05). conclusion: Results obtained from this study were presents relationships betweensocial participation, sociodemographics, mental health, independent life in ADL and quality of life. Activities thatintended for social participation in geriatric rehabilitation will positive contribution to health care for the elderly.Keywords: Aged; Leisure activities; Social participation
Anahtar Kelime:

Konular: Sosyal Çalışma Rehabilitasyon Temel Sağlık Hizmetleri Geriatri ve Gerontoloji Sağlık Bilimleri ve Hizmetleri Sosyoloji Kadın Araştırmaları Aile Çalışmaları
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Chiao, C., Weng, L-J., &Botticello, A.L. (2011). Social participation reduces depressive symptoms among older adults: An 18-year longitudinal analysis in Taiwan. BMC Public Health, 11: 292 (PMID: 21569285).
  • Dodge, H.H., Kita, Y., Takechi, H., Hayakawa, T., Ganguli, M., & Ueshima, H. (2008). Healthy cognitive aging and leisure activities among the oldest old in Japan: Takashima study. J Geron A Biol Sci Med Sci, 63(11), 1193–1200 (PMID: 19038834).
  • Droomers, M., Schrijvers, C.T., & Mackenbach, J.P. (2001). Educational level and decreases in leisure time physical activity: Predictors from the longitudinal GLOBE study. J Epidemiol Community Health, 55(8), 562-8 (PMID: 11449013).
  • Ertan, T., & Eker, E. (1997). Geriatrik depresyon ölçeğinin Türk yaşlı popülasyonunda geçerlilik ve güvenilirliği. Nöropsikiyatri Arşivi, 34(2), 62–71.
  • Eser, E., Eser, S., Özyurt, C., & Fidaner, C. (2005). Türk yaşlıları örneğinde yaşam kalitesi algısı: WHOQOL- OLD projesi Türkiye odak grup çalışması. Turkish Journal of Geriatrics, 8(4), 169-83.
  • Fujiwara, Y., Chaves, P.H., Yoshida, H., Amano, H., Fukaya, T., Watanabe, N., Nishi, M., Lee, S., Uchida, H., & Shinkai, S. (2009). Intellectual activity and likelihood of subsequently improving or maintaining instrumental activities of daily living functioning in community-dwelling older Japanese: A longitudinal study. Int J Geriatr Psychiatry, Jun;24(6), 547–55 (PMID: 19132642).
  • Güler, N., & Akal, Ç. (2009). Quality of life of elderly people aged 65 years and over living at home in Sivas, Turkey. Turkish Journal of Geriatrics, 12(4), 181–9.
  • Haak, M., Fange, A., Horstmann, V., & Iwarsson, S. (2008). Two dimensions of participation in very old age and their relations to home and neighborhood environments. Am J Occup Ther, 62(1), 77–86 (PMID: 18254434).
  • Hodkinson, H.M. (1972). Evaluation of a mental test scores for assessment of mental impairment in the elderly. Age Ageing, Nov;1(4), 233-8 (PMID: 4669880).
  • Hwang, J.E. (2010). Promoting healthy lifestyles with aging: Development and validation of the Health Enhancement Lifestyle Profile (HELP) using the Rasch measurement model. Am J Occup Ther, Sep- Oct;64(5), 786–95 (PMID: 21073109).
  • Katz, S., Down, T.D., Cash, H.R., & Grotz, R.C. (1970). Progress in development of the index of ADL. Gerontologist, 10(1), 20–30 (PMID: 5420677).
  • Lawton, M.P., & Brody, E.M. (1969). Assesment of older people: Self maintaining and instrumental activities of daily living. Gerontologist, 9(3), 179-86 (PMID: 5349366).
  • Leung, G., Fung, A., Tam, C., Lui, V., Chiu, H., Chan, W., & Lam, L. (2011). Examining the association between late-life leisure activity participation and global cognitive decline in community dwelling elderly Chinese in Hong Kong. Int J Geriatr Psychiatry, Jan, 26(1), 39-47 (PMID: 21157849).
  • Lewis, S.C. (2003). Conceptual models, demographics, life development, and occupational activities. In S.C. Lewis (Ed.), Elder care in occupational therapy. 2th ed. (pp. 7–16). Slack, USA.
  • Oswald, F., Wahl, H.W., Schilling, O., Nygren, C., Fange, A., Sixsmith, A., Sixsmith, J., Szeman, z., Tomsone, S., & Iwarsson, S. (2007). Relationships between housing and healthy ageing aspects in very old age. Gerontologist, Feb,47(1), 97–107 (PMID: 17327545).
  • Reichert, F.F., Barros, A.J., Domingues, M.R., & Hallal, P.C. (2007). The role of perceived personal barriers to engagement in leisure-time physical activity. Am J Public Health, Mar, 97(3), 515–9 (PMID: 17267731).
  • Satariano, W.A., Haight, T.J., Tager, I.B. (2002). Living arrangements and participation in leisure- time physical activities in an older population. J Aging Health, 14(4), 427-51 (PMID: 12391994).
  • Subaşı, F., & Hayran, O. (2005). Evaluations of Life Satisfaction Index of the elderly people living in nursing homes. Arc of Geron and Geratrics, 41(1),23–9 (PMID: 15911035).
  • Triado, C., Villar, F., Sole, C., Celdran, M., & Osuna, M.J. (2009). Daily activity and life satisfaction in older people living in rural contexts. Span J Psychol, May, 12(1), 236–245 (PMID: 19476236).
  • Verghese, J., LeValley, A., Derby, C., Kuslansky, G., Katz, M., Hall, C, Buschke, H, & Lipton, R.B. (2006). Leisure activities and the risk of amnestic mild cognitive impairment in the elderly. Neurology, Mar, 66(6), 821– 7 (PMID: 16467493).
  • Verghese, J., Lipton, R.B., Katz, M.J., Hall, C.B., Derby, C.A., Kuslansky, G., Ambrose, A.B., Sliwinski, M., & Buschke, H. (2003). Leisure activities and the risk of dementia in the elderly. N Engl J Med, Jun 19, 348(25), 2508–16 (PMID: 12815136).
  • Wang, J.Y.J., zhou, D.H., Li, J., zhang, M., Deng, J., Tang, M., Gao, C., Li, J., Lian, Y., &Chen, M. (2006). Leisure activity and risk of cognitive impairment: the Chongqing aging study. Neurology Mar;66(6), 911–3 (PMID: 16291928).
  • Watson, R. (2007). Normal physiological ageing. In R. Neno, B. Aveyard, H. Heath (Eds), Older people and mental health nursing: A handbook of care. 2th ed, (p, 31-39). USA; Blackwell publishing.
  • Wu, T., & Chan, A. (2012). Families, friends and neighborhood of older adults: Evidence from public housing in Singapore. J Aging Res, doi:10.1155/2012/659806 (PMID: 22162809).
  • Yücel, H., & Kayıhan, H. (2008). Huzurevinde ve evde çok amaçlı aktivite eğitiminin geriatrik depresyona etkisi. Fizyoterapi Rehabilitasyon, 19(2), 74–78.
APA ÇETİN S, KARA GÖKALAN İ, KİTİŞ A (2014). Evde yaşayan yaşlılarda sosyal katılımı etkileyen faktörlerin incelenmesi. , 11 - 20.
Chicago ÇETİN SEBAHAT YAPRAK,KARA GÖKALAN İnci,KİTİŞ Ali Evde yaşayan yaşlılarda sosyal katılımı etkileyen faktörlerin incelenmesi. (2014): 11 - 20.
MLA ÇETİN SEBAHAT YAPRAK,KARA GÖKALAN İnci,KİTİŞ Ali Evde yaşayan yaşlılarda sosyal katılımı etkileyen faktörlerin incelenmesi. , 2014, ss.11 - 20.
AMA ÇETİN S,KARA GÖKALAN İ,KİTİŞ A Evde yaşayan yaşlılarda sosyal katılımı etkileyen faktörlerin incelenmesi. . 2014; 11 - 20.
Vancouver ÇETİN S,KARA GÖKALAN İ,KİTİŞ A Evde yaşayan yaşlılarda sosyal katılımı etkileyen faktörlerin incelenmesi. . 2014; 11 - 20.
IEEE ÇETİN S,KARA GÖKALAN İ,KİTİŞ A "Evde yaşayan yaşlılarda sosyal katılımı etkileyen faktörlerin incelenmesi." , ss.11 - 20, 2014.
ISNAD ÇETİN, SEBAHAT YAPRAK vd. "Evde yaşayan yaşlılarda sosyal katılımı etkileyen faktörlerin incelenmesi". (2014), 11-20.
APA ÇETİN S, KARA GÖKALAN İ, KİTİŞ A (2014). Evde yaşayan yaşlılarda sosyal katılımı etkileyen faktörlerin incelenmesi. Ergoterapi ve Rehabilitasyon Dergisi, 2(1), 11 - 20.
Chicago ÇETİN SEBAHAT YAPRAK,KARA GÖKALAN İnci,KİTİŞ Ali Evde yaşayan yaşlılarda sosyal katılımı etkileyen faktörlerin incelenmesi. Ergoterapi ve Rehabilitasyon Dergisi 2, no.1 (2014): 11 - 20.
MLA ÇETİN SEBAHAT YAPRAK,KARA GÖKALAN İnci,KİTİŞ Ali Evde yaşayan yaşlılarda sosyal katılımı etkileyen faktörlerin incelenmesi. Ergoterapi ve Rehabilitasyon Dergisi, vol.2, no.1, 2014, ss.11 - 20.
AMA ÇETİN S,KARA GÖKALAN İ,KİTİŞ A Evde yaşayan yaşlılarda sosyal katılımı etkileyen faktörlerin incelenmesi. Ergoterapi ve Rehabilitasyon Dergisi. 2014; 2(1): 11 - 20.
Vancouver ÇETİN S,KARA GÖKALAN İ,KİTİŞ A Evde yaşayan yaşlılarda sosyal katılımı etkileyen faktörlerin incelenmesi. Ergoterapi ve Rehabilitasyon Dergisi. 2014; 2(1): 11 - 20.
IEEE ÇETİN S,KARA GÖKALAN İ,KİTİŞ A "Evde yaşayan yaşlılarda sosyal katılımı etkileyen faktörlerin incelenmesi." Ergoterapi ve Rehabilitasyon Dergisi, 2, ss.11 - 20, 2014.
ISNAD ÇETİN, SEBAHAT YAPRAK vd. "Evde yaşayan yaşlılarda sosyal katılımı etkileyen faktörlerin incelenmesi". Ergoterapi ve Rehabilitasyon Dergisi 2/1 (2014), 11-20.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
22-04-2024 21:0

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları