Abbasi başşehri sâmerrâ ve abbasi tarihinde sâmerrâ Dönemi

Hatice Kübra TOPUZ (Nevşehir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Nevşehir, Türkiye)
İstem
27 0
Yıl: 2011 Cilt: 0 Sayı: 18 Sayfa Aralığı: 83 - 112 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Abbasi başşehri sâmerrâ ve abbasi tarihinde sâmerrâ Dönemi

Öz:
Sâmerrâ dönemi, Abbasi tarhinde pek öok önemli gelişmenin meydana geldiğidönemdir. Bilinenin aksine, Mutasım, Türkleri orduya alan ilk halife değildir. Aslında Türkler ilk defa Emeviler döneminde orduya dahil edilmiştir. Abbasilerin izledikleri siyaset sebebiyle Arap olmayanlar da yükselme fırsatı bulmuş ve Türklerle Araplar arasındaki ilişkiler normalleşmiştir. Abbasiler Devletinde meydanagelen belli başlı olaylar, Halifeleri Türklere yönlendirmiştir. Bu yeni unsurMutasım dönemine kadar halifelerin güvenini kazanmış ve Mutasım dönemiylebirlikte Türkler orduda üst makamlara sahip olma fırsatına sahip olmuştur.Bu gelişmelerin yanı sıra Türk menşeli askerlerin sayısının artması Bağdaddahalk arasında büyük bir reaksiyona yol açmış ve Mutasım ordu üzerindeki gücünü kaybetmiştir. Bu olayların yanında Bağdadın ordu için yeterli olmaması sebebiyle Mutasım başkenti Sâmerrâya nakletmiştir. Araştırmalardan anlaşıldığınagöre şehre ilk defa adını veren Mutasım değildir. Mevcut ismi aynı şekilde de- vam ettirmiştir.
Anahtar Kelime:

Konular: Tarih Müzik Edebiyat Sanat

Sâmerrâ the capital city of Abbasid Caliphate and the period of Samer- ra in the Abbasid history

Öz:
It was Sâmerrâ era of which many important developments were taken placein Abbasid history. On the contrary of the prevailing conviction, Mu tasım wasn tthe first Caliph who engaged Turks into the army. In fact Turks were first involvedin the army with the Umayyad period. Thanks to Abbasid policies, which gaveopportunities to promote the ones who were not Arab, the relationship betweenTurks and Arabs became moderate. Certain incidents which were taken place inthe Abbasid State steered the Caliphs to Turks. This new component which gained calips confidence until the period of Mu tasım, Turks had the highest chan- ces to advance upper ranks in the army with the period of Mu tasım.Along with these developments, the increasing number of Turkish origin soldiers revealed a great reaction among the population in Baghdad and this causedMu tasım to lose his superiority over the army. In addition to these events therewere great insufficiencies in the city of Baghdad so Mu tasım moved the capitalcity to Samerra. It wasn t Mu tasım who named this city as Samerra for the firsttime but it was clearly understood from the researches that he just kept the existing one in that way.
Anahtar Kelime:

Konular: Tarih Müzik Edebiyat Sanat
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • » AĞIRAKÇA, Ahmed, “Hz. Peygamberin Hadislerinde Türkle r”, XIII. Türk Tarih Kongresi, Ankara, 1999.
  • » el-BELÂZÜRÎ, Ahmed b. Yahya b. Cabir, Fütûhu’l-Büldân , Beyrut, 1407/1987.
  • » el-BUHÂRÎ, Ebû Abdullah Muhammed b. İsmail(256/870), Sahîh , Beyrut, trs .
  • » CAHEN, Claude, Doğuştan Osmanlı Devletinin Kuruluşuna Kadar İslâmiyet, çev. Esat Mermi Erendor, İstanbul 1990.
  • » el-CÂHIZ, Hilafet Ordusunun Menkıbeleri ve Türklerin Faziletleri, çev. Ramazan Şeşen, Ankara, 1967.
  • » BROCKELMAN, Carl, İslam Milletleri ve Devletleri Tarihi, çev: Neşet Çağatay, Ankara,1964.
  • » ed-DİNEVERÎ, Ebû Hanîfe Ahmed b. Dâvud(282/895), el-Ahbâru’t-Tıvâl, Bağdat, trs.
  • » ed-DİYARBEKRÎ, Hüseyin b. Muhammed b. Hasen (990/1582) , Târîhu’l-Hamîs fî Ahvâli Enfesi Nefîs, Beyrut, trs.
  • » DOĞUŞTAN GÜNÜMÜZE BÜYÜK İSLAM TARİHİ, İstanbul, 1986.
  • » ESİN, Emel, “The Türk el-Ağam of Sâmarrâ and the Gawsaq al-Hâqânî”, K.O,IX,1975, s. 80.
  • » EMİN, Ahmed, Zuhrul İslâm , Beyrut, 1364/1945.
  • » --------, Duhal İslâm , Kahire, 1351/1933, I/45.
  • » EYYÛB, İbrâhim, et-Târîhu’l-Abbâsî ve’l-Hadarî, Beyrut, 1989.
  • » FÂRUK ÖMER, Târîhu’l-Abbâsî ve Fikru’l-Karni’l-Işrîn “Nazratün Cedîdetün ile’l- Asri’l Abbâsî es-Sânî” , Beyrut, 1400/1980.
  • » GİBB, H.A.R. , Orta Asyada Arap Fütühatı, çev. M.Hakkı, İstanbul, 1930.
  • » HASAN İBRAHİM HASAN, Siyasi Dini Kültürel Sosyal İslâm Târîhi, İstanbul, 1985. HASAN EL-BÂŞÂ, Dirâsetün fil-Hadârati’l-İslâmiyyeti, Kahire, 1992.
  • » HÂZİN, William, el-Hadâratü’l-Abbâsiyye , Beyrut,1992.
  • » HÜSEYNÎ, Nâdiye, el-İtticâhati’s-Siyâsiyye ve’l-Hadariyye fî Hılâfeti’l-Mütevekkil, Cid- de,1403/1983.
  • » HİTTİ, Philip, K, Siyasi ve Kültürel İslâm Târîhi, çev. Sâlih Tuğ, İstanbul, 1980.
  • » HODGSON, M.G.S., İslâmın Serüveni, İstanbul, 1993.
  • » HUDARÎ BEK, Muhammed, Muhâdarât Târîhu’l-Ümemi’l-İslâmiyye ed-Devletül-Abbâsîyye , Mısır, 1970.
  • » el-IŞŞ, Yûsuf, Târîhu Asri’l-Hilâfeti’l-Abbâsîyye, nşr: Muhammed Ebu’l Ferec el-Işş, Dımeşk, 1990.
  • » İBN ABD RABBİH, Ebû Ömer Ahmed b. Muhammed el-Endelüsî,(328/939), el-Ikdu’l-Ferîd , Kahire,1385/1965.
  • » İBN HALDÛN, Abdurrahman b. Muhammed, el-Mağribî, Târîhu İbn Haldûn , Beyrut, 1391/1981.
  • » İBN KESÎR, Ebu’l-Fidâ İsmail(774/1372), el-Bidâye ve’n-Nihâye , Beyrut,1351/1932.
  • » İBN KUTEYBE, Ebu Muhammed Abdullah b. Müslim ed-Dineverî, el-Maarif, II. Baskı, Beyrut, 1390/1970.
  • » İBN TİKTAKA, Muhammed b. Ali b. Tabâtabâ, el-Fahrî fi’l-Adâbi’s-Sultâniyyye ve’d-Düveli’l- İslâmiyye, Beyrut, 1386/1966.
  • » İBNܒL-CEVZÎ, Ebu’l-Ferac Abdurrahman b. Ali(579/1200), el-Muntazam fî Târîhi’l- Ümemi ve’l-Mülûk, Beyrut,1412/1992.
  • » İBNܒL –ESÎR, İzzuddîn Ebu’l-Hasen (630/1232), el-Kâmil fi’t-Târîh , Mısır, 1301
  • » İBNܒL-İMÂD, Ebu’l-Felâh Abdülhayy el-Hanbelî,(1089/1678), Şezerâtü’z-Zeheb fî Ahbâri men Zeheb , Beyrut,1979.
  • » İBNܒL VERDÎ, Târîhu İbnu’l-Verdî, Beyrut, 1417/1996.
  • » el-KALKAŞENDÎ, Ahmed b. Ali, Subhu’l- A’şâ fî Sınâati’l-İnşâ , Beyrut, 1407/1987.
  • » KAFESOĞLU, İbrahim “ Abbâsîler Zamanında Türkler”, Türk Dünyası El Kitabı, II. Baskı, Ankara, 1992, I, 238.
  • » KENNEDY, Hugh, The Prophet and Age of the Caliphates: The Islamic Near East from the Sixth to the Eleventh Century, New York, 1986, s.176.
  • » KİTAPÇI, Zekeriya, Yeni İslâm Tarihi ve Türkler, Konya, 1999.
  • » -------------, İlk Müslüman Türk Hükümdar ve Hakanları, Konya, 1995.
  • » -------------, Orta Doğuda Türk Askerî Varlığının İlk Zuhuru , İstanbul,1987.
  • » LÜMEYLİM, Muhammed Abdülaziz, Nüfûzu’l-Etrak fi’l-Hilâfeti’l-Abbâsîyye ve Eseruhû fî Kıyâmi Medîneti’s-Sâmerrâ , Beyrut, 1411/1991.
  • » MAHMUD ŞÂKİR, et-Târîhu’l-İslâmi, Beyrut, 1411/1991.
  • » el-MAKRİZÎ, Takıyyuddîn Ahmed. b. Ali(845/1441), Kitâbu’n-Nizâ ve’t-Tehâsum fîmâ Beyne Benî Ümeyye Benî Hâşim , Kahire,1988.
  • » MANTRAN, Robert, İslâmın Yayılış Târîhi, çev. İsmet Kayaoğlu, Ankara, 1981.
  • » MESÛDÎ, Murûcu’z Zeheb ve Meâdinül- Cevher, Beyrut, 1987.
  • » ------------, et-Tenbih, ve’l İşrâf, Beyrut, trs.
  • » MUZAFFER, Tâhir, Imâra Sâmerrâ el-Abbâsîyye fi Ahdi’l-Mütevekkil, Summer, Bağdat, 1976.
  • » MUSTAFA, Şâkir, Devletü Beni’l-Abbâs, Dımeşk, 1974.
  • » NORTHEDGE, Alastair, The Byzantine and Early Islamic Near East, New Jersey, 1994.
  • » -------------------,“ Samarra ”, The Oxford Encyclopaedia of Archaelogy in the Near East, New York, 1997,IV, 476.
  • » ------------------,“Sâmerr┠Encyclopaedia of Islam, Leiden, 1995, VIII, 1039.
  • » NÜVEYRÎ, Şihâbbüddin Ahmed b. Abdülvehhâb, Nihâyetü’l-Erab fî Fünûni’l-Edeb, Kâhire, 1404/1984.
  • » RAGERS, JM, “ Samarra A Study in Medieval Town Planning”, The Islamic City A Colloquium, A.H. Hourani-S.M. Stern, University on Pennsylvania Press, Oxford, 1970, s., 146.
  • » STRAYER, Josef, “ Samerra ”, Dictionary of the Middle Ages, New York, 1989, X, 641.
  • » et-TABERÎ, Ebû Ca’fer, Muhammed b. Cerir, Târîhu’t-Taberî, Mısır, 1119.
  • » TAKKÛŞ, Muhammed Süheyl, Târîhu’d-Devleti’l-Abbâsiyye, Beyrut,1417/1996.
  • » TURAN, Osman, Türk Cihan Hâkimiyeti Mefkûresi, İstanbul, 1969.
  • » ÜÇOK, Bahriye, İslâm Tarihi Emevîler- Abbasîler, Ankara,1983.
  • » VIOLETT, H.-Aslanapa, Oktay, “ Samerra ”, İ.A.İstanbul, 1966, X, 144-147.
  • » WELLHAUSEN, Julius, Arap Devleti ve Sükûtu, çev: Fikret IŞILTAN, Ankara, 1963.
  • » el-Y’Fİ’Î, Abdullah b. Es’ad, Mir’âtül-Cinân ve Ibratül-Yakazân fî Ma’rifeti Havâdisi’z-Zemân , Beyrut, 1417/1997.
  • » el-YAKÛBÎ, Ahmed b. Ebî Yakûb b. Ca’fer b. Vehb(292/905), Târîhu’l-Yakûbî, Beyrut, trs.
  • » ---------------, Kitâbu’l-Buldân , Beyrut,1408/1988.
  • » YÂKÛT EL-HAMEVÎ, İbn Abdullah er-Rûmî el-Bağdâdî, Mu’cemul-Büldân , Beyrut, 1986.
  • » YAZICI, Nesimi, İlk Türk İslâm Devletleri Târîhi, Ankara, 1992.
  • » YILDIZ, Hakkı Dursun, İslâmiyet ve Türkler, İstanbul, 1980.
  • » ----------,“ Afşin ”, DİA, İstanbul,1989, I, 141
  • » ----------, “Abbasiler Devrinde Türk Kumandanları el-Afşin Haydar b. Kâvus”, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Enstitüsü Dergisi, İstanbul, 1974, Sayı: 4-5, s. 4
  • » ----------, “Ahmed b. Tolun ” , DİA, İstanbul, 1989, II, 14.
  • » ----------, “Vasık Billah ”, İA, İstanbul, XIII, 219
  • » YURDAYDIN, Hüseyin Gazi, İslâm Târîhi Dersleri, Ankara, 1971.
  • » ZEHEBİ, Şemsuddin Muhammed b. Ahmed . Osman (748/1348), Siyeru A’lâmi’n-Nübelâ , thk. Şuayb el-Arnavut, Beyrut1410/1990.
  • » ZETTERSTEEN, KV, “Mu’tasım ”, İ.A, İstanbul, 1971, VIII, 749.
  • » --------------------,“Mühtedî”, İ.A, İstanbul, 1971, VIII, 793.
  • » ZİRİKLÎ, Hayruddîn, el-A’lâm , Beyrut,1389/1969.
APA TOPUZ H (2011). Abbasi başşehri sâmerrâ ve abbasi tarihinde sâmerrâ Dönemi. , 83 - 112.
Chicago TOPUZ Hatice Kübra Abbasi başşehri sâmerrâ ve abbasi tarihinde sâmerrâ Dönemi. (2011): 83 - 112.
MLA TOPUZ Hatice Kübra Abbasi başşehri sâmerrâ ve abbasi tarihinde sâmerrâ Dönemi. , 2011, ss.83 - 112.
AMA TOPUZ H Abbasi başşehri sâmerrâ ve abbasi tarihinde sâmerrâ Dönemi. . 2011; 83 - 112.
Vancouver TOPUZ H Abbasi başşehri sâmerrâ ve abbasi tarihinde sâmerrâ Dönemi. . 2011; 83 - 112.
IEEE TOPUZ H "Abbasi başşehri sâmerrâ ve abbasi tarihinde sâmerrâ Dönemi." , ss.83 - 112, 2011.
ISNAD TOPUZ, Hatice Kübra. "Abbasi başşehri sâmerrâ ve abbasi tarihinde sâmerrâ Dönemi". (2011), 83-112.
APA TOPUZ H (2011). Abbasi başşehri sâmerrâ ve abbasi tarihinde sâmerrâ Dönemi. İstem, 0(18), 83 - 112.
Chicago TOPUZ Hatice Kübra Abbasi başşehri sâmerrâ ve abbasi tarihinde sâmerrâ Dönemi. İstem 0, no.18 (2011): 83 - 112.
MLA TOPUZ Hatice Kübra Abbasi başşehri sâmerrâ ve abbasi tarihinde sâmerrâ Dönemi. İstem, vol.0, no.18, 2011, ss.83 - 112.
AMA TOPUZ H Abbasi başşehri sâmerrâ ve abbasi tarihinde sâmerrâ Dönemi. İstem. 2011; 0(18): 83 - 112.
Vancouver TOPUZ H Abbasi başşehri sâmerrâ ve abbasi tarihinde sâmerrâ Dönemi. İstem. 2011; 0(18): 83 - 112.
IEEE TOPUZ H "Abbasi başşehri sâmerrâ ve abbasi tarihinde sâmerrâ Dönemi." İstem, 0, ss.83 - 112, 2011.
ISNAD TOPUZ, Hatice Kübra. "Abbasi başşehri sâmerrâ ve abbasi tarihinde sâmerrâ Dönemi". İstem 18 (2011), 83-112.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
22-04-2024 21:3

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları