Yıl: 2014 Cilt: 14 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 162 - 169 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

D Vitamini, kalsiyum & mineral metabolizması, D vitaminin iskelet dışı etkileri ve kronik böbrek yetmezliğinde nutrisyonel D vitamini kullanımı

Öz:
Vitamin D, güneş ışığı ile temas sonucu deride üretilen, yağda çözünen, secosteroid yapıda bir prohormondur. Vücuttaçeşitli metabolik değişikliklerle kalsitriol olarak bilinen, kalsiyum ve fosfor metabolizmasında önemli rol oynayan birhormona dönüşür. Böbrek dokusu haricinde D vitaminine ait reseptörler; T lenfositler, beyin, prostat, pankreas, gonadlar, meme dokusu,kas ve kolon gibi birçok organ ve dokuda bulunmaktadır. D vitamininin etkinliği sadece kalsiyum homeostazisinidüzenleyerek kemik sağlığını idame ettirmekle sınırlı olmayıp, aynı zamanda pro-apopitotik, antienfamatuar veimmün-modülatuar özelliklere sahip olduğu bildirilmektedir. Son yıllarda yapılan epidemiyolojik çalışmalarda,düşük D vitamini düzeyinin kanser insidansını ve kardiyovasiküler mortaliteyi arttırdığı, diyabet ve multipl sklerozgibi otoimmün hastalıklar ile birlikte olduğu bildirilmiştir. Kronik böbrek yetmezliğinin (KBY) gelişmesi, 1,25 dihidroksi D vitamini üretiminde progresif azalma ile ilişkilidir.Düşük 25-hidroksi vitamin D seviyeleri kronik böbrek yetmezliğinin tüm evrelerinde gözlenmekte ve sekonderhiperparatiroidizme neden olmaktadır. KBY hastalarında bilinen D vitamini önemli biyolojik etkileri, 25 hidroksivitamin Dnin 1-25 dihidroksi D vitaminine extrarenal dönüşümü sayesinde gerçekleşmektedir. Bu derleme D vitamini,kalsiyum-mineral metabolizması, D vitaminin iskelet dışı etkileri ve kronik böbrek yetmezliğinde nutrisyonel Dvitamini kullanımı gözden geçirilmiştir.
Anahtar Kelime:

Konular: Beslenme ve Diyetetik Genel ve Dahili Tıp

Vitamin D, calcium & mineral metabolism, extraskeletal effects of vitamin D and the use of nutritional vitamin D in chronic kidney disease

Öz:
Vitamin D is a liposoluble prohormon and and a secosteroid that is produced in the skin after exposure to sunlight.It is turned to calcitriol that has an important role in the calcium and phosphate metabolism by different metabolicpathways. Vitamin D receptors excluding kidney tissues are available in the following organs and tissues; T lenfosit, brain,prostate, pancreas, gonad, breast tissues, muscles and colon. It is known that function of Vitamin D is not only tomaintain healthy bones through arranging calcium homeostasis but also has pro-apopitotic, anti-infammatory andimmune modulator characteristics. In recent epidemiologic studies, low level vitamin D increases cancer incidenceand cardiovascular mortality and comes along with auto-immune low levels of vitamin D and diabetes mellitus. The development of chronic kidney disease (CKD) is accompained by a progressive reduce in ability to produce1,25-dihydroxyvitamin D. Low 25-hydroxyvitamin D levels are common in patients with all the stages of CKDand this stuation has triggered the secondary hyperparathyroidism in CKD patients. Extrarenal conversion of25-hydroxyvitamin D to 1,5-dihydroxyvitamin D may have signifcant biological role beyond those traditionallyascribed to vitamin D. In this review, we checked out vitamin D, calcium-mineral metabolism, the extraskeletal effectof vitamin D, and nutritional vitamin D replacement in CKD.
Anahtar Kelime:

Konular: Beslenme ve Diyetetik Genel ve Dahili Tıp
Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık
  • 1- Dunn PM. Francis Glisson (1597-1677) and the "discovery" of rickets. Arch Dis Child Fetal Neonatal Ed 1998;78:F154–F155.
  • 2- Holick MF, Krane SM, Potts JT. Calcium, phosphorus, and bone metabolism: Calcium-regulation hormones. In: , Fauci AS, Braunwald E, Isselbacher KJ, et al (Eds). Harrison's principles of internal medicine. 14th ed. New York: McGraw-Hill; 1995:2214.
  • 3- Behzat Özkan, Hakan Döneray. D vitamininin iskelet sistemi dışı etkileri. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi 2011; 54(2): 99-119.
  • 4- Kennel KA, Drake MT, Hurley DL. Vitamin D defciency in adults: when to test and how to treat. Mayo Clin Proc 2010;85(8):752.
  • 5- Thacher TD, Clarke BL. Vitamin D insuffciency. Mayo Clin Proc 2011; 86(1):50-60.
  • 6- Thacher TD, Fischer PR, Strand MA, Pettifor JM. Nutritional rickets around the world: causes and future directions. Ann Trop Paediatr 2006; 26(1): 1-16.
  • 7- Bingham CT, Fitzpatrick LA. Noninvasive testing in the diagnosis of osteomacia. Ann J Med 1993;95(5):519-523.
  • 8- Bouillon R. Vitamin D: from photosynthesis, metabolism and action to clinical applications. In: , Jameson JL, De Groot LJ (Eds). Endocrinology. Philadelphia;: Saunders Elsevier 2010(1):1089.
  • 9- Muir SW, Montero-Odasso M. Effect of vitamin D supplementation on muscle strength, gait and balance in older adults: a systematic review and meta-analysis. J Am Geriatr Soc 2011;59(12):2291-300.
  • 10- Bouillon R, Eelen G, Verlinden L, Mathieu C, Carmeliet G, Verstuyf A. Vitamin D and cancer. J Steroid Biochem Mol Biol 2006;102(1-5):156.
  • 11- Chung M, Lee J, Terasawa T, Lau J, Trikalinos TA. Vitamin D with or without calcium supplementation for prevention of cancer and fractures: an updated meta-analysis for the U.S. Preventive Services Task Force. Ann Intern Med 2011;155(12):827.
  • 12- Stolzenberg-Solomon RZ, Vieth R, Azad A, Pietinen P, Taylor PR, Virtamo J, Albanes D. A prospective nested case-control study of vitamin D status and pancreatic cancer risk in male smokers. Cancer Res 2006;66(20):10213.
  • 13- Bauer SR, Hankinson SE, Bertone-Johnson ER, Ding EL Plasma vitamin D levels, menopause, and risk of breast cancer: dose- response meta-analysis of prospe.tive studies. Medicine (Baltimore) 2013;92(3):123.
  • 14- Gilbert R, Martin RM, Beynon R, Harris R, Savovic J, Zuccolo L, Bekkering GE, Fraser WD, Sterne JA, Metcalfe C. Associations of circulating and dietary vitamin D with prostate cancer risk: a systematic review and dose-response meta-analysis. Cancer Causes Control 2011;22(3):319-40.
  • 15- Ponsonby AL, McMichael A, van der Mei I. Ultraviolet radiation and autoimmune disease: insights from epidemiological research. Toxicology 2002;181-182:71-8.
  • 16- Munger KL, Levin LI, Hollis BW, Howard NS, Ascherio al Health and Nutrition Examination Survey, 1988-1994. Am J Clin Nutr 2002;76(1):187-92.
  • 17- Lange NE, Litonjua A, Hawrylowicz CM, Weiss S. Vitamin D, the immune system and asthma. Expert Rev Clin Immunol 2009;5(6):693.
  • 18- Liu PT, Stenger S, Li H, Wenzel L, Tan BH, Krutzik SR, Ochoa MT, Schauber J, Wu K, Meinken C, Kamen DL, Wagner M, Bals R, Steinmeyer A, Zügel U, Gallo RL, Eisenberg D, Hewison M, Hollis BW, Adams JS, Bloom BR, Modlin RL. Toll-like receptor triggering of a vitamin D-mediated human antimicrobial response. Science 2006;311(5768):1770.
  • 19- Ginde AA, Scragg R, Schwartz RS, Camargo CA Jr. Prospective study of serum 25-hydroxyvitamin D level, cardiovascular disease mortality and all cause mortality in older U.S.adults. J Am Geriatr Soc 2009;57(9):1595-1603.
  • 20- Norris KC, Williams SF. Race/ethnicity, serum 25-hydroxyvitamin D, and heart disease. JAMA 2013;310(2):153.
  • 21- Li YC, Kong J, Wei M, Chen ZF, Liu SQ, Cao LP. 1,25-Dihydroxyvitamin D(3) is a negative endocrine regulator of the renin-angiotensin system. J Clin Invest 2002;110(2):229.
  • 22- Witham MD, Nadir MA, Struthers AD. Effect of vitamin D on blood pressure: a systematic review and meta-analysis. J Hypertens 2009;27(10):1948.
  • 23- Pittas AG, Chung M, Trikalinos T, Mitri J, Brendel M, Patel K, Lichtenstein AH, Lau J, Balk EM. Systematic review: Vitamin D and cardiometabolic outcomes. Ann Intern Med 2010;152(5):307.
  • 24- Wang L, Song Y, Manson JE, Pilz S, März W, Michaëlsson K, Lundqvist A, Jassal SK, Barrett-Connor E, Zhang C, Eaton CB, May HT, Anderson JL, Sesso HD. Circulating 25-hydroxy-vitamin D and risk of cardiovascular disease: a meta-analysis of prospective studies. Circ Cardiovasc Qual Outcomes 2012;5(6):819.
  • 25- Wang TJ, Pencina MJ, Booth SL, Jacques PF, Ingelsson E, Lanier K, Benjamin EJ, D’Agostino RB, Wolf M, Vasan RS. Vitamin D defciency and risk of cardiovascular disease. Circulation 2008;117(4):503.
  • 26- Kim DH, Sabour S, Sagar UN, Adams S, Whellan DJ. Prevalence of hypovitaminosis D in cardiovascular diseases (from the National Health and Nutrition Examination Survey 2001 to 2004). Am J Cardiol 2008;102(11):1540.
  • 27- Kendrick J, Targher G, Smits G, Chonchol M. 25-Hydroxyvitamin D defciency is independently associated with cardiovascular disease in the Third National Health and Nutrition Examination Survey. Atherosclerosis 2009;205(1):255.
  • 28- Zipitis CS, Akobeng AK. Vitamin D supplementation in early childhood and risk of type 1 diabetes: a systematic review and meta- analysis. Arch Dis Child 2008;93(6):512.
  • 29- Cooper JD, Smyth DJ, Walker NM, Stevens H, Burren OS, Wallace C, Greissl C, Ramos-Lopez E, Hyppönen E, Dunger DB, Spector TD, Ouwehand WH, Wang TJ, Badenhoop K, Todd JA. Inherited variation in vitamin D genes is associated with predisposition to autoimmune disease type 1 diabetes. Diabetes 2011;60(5):1624-31 (doi: 10.2337/ db10-1656. Epub 2011 Mar 25).
  • 30- Ozfrat Z, Chowdhury TA. Vitamin D defciency and type 2 diabetes. Postgrad Med J 2010;86(1011):18.
  • 31- Song Y, Wang L, Pittas AG, Del Gobbo LC, Zhang C, Manson JE, Hu FB. Blood 25-hydroxy vitamin D levels and incident type 2 diabetes: a meta-analysis of prospective studies. Diabetes Care 2013;36(5):1422.
  • 32- McGrath J. Does ‘imprinting’ with low prenatal vitamin D contribute to the risk of various adult disorders? Med Hypotheses 2001;56(3):367.
  • 33- Balion C, Griffth LE, Strifer L, Henderson M, Patterson C, Heckman G, Llewellyn DJ, Raina P. Vitamin D, cognition, and dementia: a systematic review and meta-analysis. Neurology 2012;79(13):1397.
  • 34- Kjærgaard M, Waterloo K, Wang CE, Almås B, Figenschau Y, Hutchinson MS, Svartberg J, Jorde R. Effect of vitamin D supplement on depression scores in people with low levels of serum 25-hydroxyvitamin D: nested case-control study and randomised clinical trial. Br J Psychiatry 2012;201:360.
  • 35- Aghajafari F, Nagulesapillai T, Ronksley PE, Tough SC, O’Beirne M, Rabi DM. Association between maternal serum 25-hydroxyvitamin D level and pregnancy and neonatal outcomes: systematic review and meta-analysis of observational studies. BMJ 2013;346:f1169.
  • 36- De-Regil LM, Palacios C, Ansary A, Kulier R, Peña-Rosas JP. Vitamin D supplementation for women during pregnancy. Cochrane Database Syst Rev 2012;2:CD008873.
  • 37- Amer M, Qayyum R. Relationship between 25-hydroxyvitamin D and all-cause and cardiovascular disease mortality. Am J Med 2013;126(6):509.
  • 38- Freedman DM, Looker AC, Abnet CC, Linet MS, Graubard BI. Serum 25-hydroxyvitamin D and cancer mortality in the NHANES III study (1988-2006). Cancer Res 2010;70(21):8587.
  • 39- Tangpricha V, Pearce EN, Chen TC, Holick MF. Vitamin D insuffciency among free-living healthy young adults. Am J Clin Nutr 2002;76(1):187-92.
  • 40- Nesby-O’Dell S, Scanlon KS, Cogswell ME, Gillespie C, Hollis BW, Looker AC, Allen C, Doughertly C, Gunter EW, Bowman BA. Hypovitaminosis D prevalence and determinants among African American and white women of reproductive age: third National Health and Nutrition Examination Survey, 1988-1994. Am J Clin Nutr 2002;76(1):187-92.
  • 41- Wolf M, Shah A, Gutierrez O, Ankers E, Monroy M, Tamez H, Steele D, Chang Y, Camargo CA Jr, Tonelli M, Thadhani R. Vitamin D levels and early mortality among incident hemodialysis patients. Kidney Int 2007;72(8):1004-13( Epub 2007 Aug 8).
  • 42-Nigwekar SU, Bhan I, Thadhani R. Ergocalciferol and cholecalciferol in CKD. Am J Kidney Dis 2012;60(1):139-56 (doi: 10.1053/j.ajkd.2011.12.035. Epub 2012 May 5. Review).
  • 43- Pilz S, Iodice S, Zittermann A, Grant WB, Gandini S. Vitamin D status and mortality risk in CKD: a meta-analysis of prospective studies. Am J Kidney Dis 2011;58(3):374-82 (doi: 10.1053/j.ajkd.2011 03.020. Epub 2011 Jun 2. Review).
  • 44- Drechsler C, Verduijn M, Pilz S, Dekker FW, Krediet RT, Ritz E, Wanner C, Boeschoten EW, Brandenburg V; NECOSAD Study Group. Vitamin D status and clinical outcomes in incident dialysis patients: results from the NECOSAD study. Nephrol Dial Transplant 2011;26(3):1024-32 ( doi: 10.1093/ndt/gfq606. Epub 2010 Oct 14).
  • 45- Stanbury SW. Azotaemic renal osteodystrophy. Br Med Bull 1957;13(1):57-60.
  • 46- Dent CE, Harper CM, Philpot GR. The treatment of renal- glomerular osteodystrophy. Q J Med 1961;30:1-31.
  • 47- Berl T, Berns AS, Hufer WE, Hammill K, Alfrey AC, Arnaud CD, Schrier RW. 1,25 dihydroxycholecalciferol effects in chronic dialysis. A double-blind controlled study.Ann Intern Med 1978;88(6):774-80.
  • 48- Malluche HH, Ritz E, Werner E, Meyer-Sabellek WA. Long-term administration of vitamin D steroles in incipient and advanced renal failure: effect on bone histology. Clin Nephrol 1978;10(6):219-28.
  • 49- Kandula P, Dobre M, Schold JD, Schreiber MJ Jr, Mehrotra R, Navaneethan SD. Vitamin D supplementation in chronic kidney disease: a systematic review and meta-analysis of observational studies and randomized controlled trials. Clin J Am Soc Nephrol 2011;6(1):50- 62 ( doi: 10.2215/CJN.03940510. Epub 2010 Sep 28).
APA YAVUZ D, METE T, YAVUZ R, ALTUNOGLU A (2014). D Vitamini, kalsiyum & mineral metabolizması, D vitaminin iskelet dışı etkileri ve kronik böbrek yetmezliğinde nutrisyonel D vitamini kullanımı. , 162 - 169.
Chicago YAVUZ DEMET,METE Türkan,YAVUZ Rahman,ALTUNOGLU Alpaslan D Vitamini, kalsiyum & mineral metabolizması, D vitaminin iskelet dışı etkileri ve kronik böbrek yetmezliğinde nutrisyonel D vitamini kullanımı. (2014): 162 - 169.
MLA YAVUZ DEMET,METE Türkan,YAVUZ Rahman,ALTUNOGLU Alpaslan D Vitamini, kalsiyum & mineral metabolizması, D vitaminin iskelet dışı etkileri ve kronik böbrek yetmezliğinde nutrisyonel D vitamini kullanımı. , 2014, ss.162 - 169.
AMA YAVUZ D,METE T,YAVUZ R,ALTUNOGLU A D Vitamini, kalsiyum & mineral metabolizması, D vitaminin iskelet dışı etkileri ve kronik böbrek yetmezliğinde nutrisyonel D vitamini kullanımı. . 2014; 162 - 169.
Vancouver YAVUZ D,METE T,YAVUZ R,ALTUNOGLU A D Vitamini, kalsiyum & mineral metabolizması, D vitaminin iskelet dışı etkileri ve kronik böbrek yetmezliğinde nutrisyonel D vitamini kullanımı. . 2014; 162 - 169.
IEEE YAVUZ D,METE T,YAVUZ R,ALTUNOGLU A "D Vitamini, kalsiyum & mineral metabolizması, D vitaminin iskelet dışı etkileri ve kronik böbrek yetmezliğinde nutrisyonel D vitamini kullanımı." , ss.162 - 169, 2014.
ISNAD YAVUZ, DEMET vd. "D Vitamini, kalsiyum & mineral metabolizması, D vitaminin iskelet dışı etkileri ve kronik böbrek yetmezliğinde nutrisyonel D vitamini kullanımı". (2014), 162-169.
APA YAVUZ D, METE T, YAVUZ R, ALTUNOGLU A (2014). D Vitamini, kalsiyum & mineral metabolizması, D vitaminin iskelet dışı etkileri ve kronik böbrek yetmezliğinde nutrisyonel D vitamini kullanımı. Ankara Medical Journal, 14(4), 162 - 169.
Chicago YAVUZ DEMET,METE Türkan,YAVUZ Rahman,ALTUNOGLU Alpaslan D Vitamini, kalsiyum & mineral metabolizması, D vitaminin iskelet dışı etkileri ve kronik böbrek yetmezliğinde nutrisyonel D vitamini kullanımı. Ankara Medical Journal 14, no.4 (2014): 162 - 169.
MLA YAVUZ DEMET,METE Türkan,YAVUZ Rahman,ALTUNOGLU Alpaslan D Vitamini, kalsiyum & mineral metabolizması, D vitaminin iskelet dışı etkileri ve kronik böbrek yetmezliğinde nutrisyonel D vitamini kullanımı. Ankara Medical Journal, vol.14, no.4, 2014, ss.162 - 169.
AMA YAVUZ D,METE T,YAVUZ R,ALTUNOGLU A D Vitamini, kalsiyum & mineral metabolizması, D vitaminin iskelet dışı etkileri ve kronik böbrek yetmezliğinde nutrisyonel D vitamini kullanımı. Ankara Medical Journal. 2014; 14(4): 162 - 169.
Vancouver YAVUZ D,METE T,YAVUZ R,ALTUNOGLU A D Vitamini, kalsiyum & mineral metabolizması, D vitaminin iskelet dışı etkileri ve kronik böbrek yetmezliğinde nutrisyonel D vitamini kullanımı. Ankara Medical Journal. 2014; 14(4): 162 - 169.
IEEE YAVUZ D,METE T,YAVUZ R,ALTUNOGLU A "D Vitamini, kalsiyum & mineral metabolizması, D vitaminin iskelet dışı etkileri ve kronik böbrek yetmezliğinde nutrisyonel D vitamini kullanımı." Ankara Medical Journal, 14, ss.162 - 169, 2014.
ISNAD YAVUZ, DEMET vd. "D Vitamini, kalsiyum & mineral metabolizması, D vitaminin iskelet dışı etkileri ve kronik böbrek yetmezliğinde nutrisyonel D vitamini kullanımı". Ankara Medical Journal 14/4 (2014), 162-169.