İbn Sīnā'nın zihin Felsefesinde eylem süreci

Yunus CENGİZ (Mardin Artuklu Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Felsefe Bölümü, Mardin, Türkiye)
Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi
1 0
Yıl: 2014 Cilt: 55 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 99 - 128 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

İbn Sīnā'nın zihin Felsefesinde eylem süreci

Öz:
Bu makalenin amacı, İbn Sīnānın düşüncesinde açıklandığı şekliyle eylem sürecini ve busüreci oluşturan zihinsel durumları çözümlemektir. Felsefî açıdan eylem, bir dizi zihinselhalin eşlik ettiği bir süre ç sonucunda ortaya çıkar. İbn Sīn ā da bu minvalde bir yaklaşımortaya koymaktadır. Ona göre, eylemin yani ihtiyarî hareketlerin oluşması, idrak, iştiyak vebedensel hareketlerin oluşmasına bağlıdır. Bu bir süreçtir ve İbn Sīnāya göre tahayyül,düşünme, iştah, öfke ve irade gibi kimi haller bu sürecin temel unsurlarıdır. Bu makalede, İbnSīnānın eylem teorisinde söz konusu zihinsel hallerin eylem sürecinde birbirleriyle olanilişkileri ve eylemin ortaya çıkması açısından icra ettikleri işlevler tahlil edilmektedir.
Anahtar Kelime:

Konular: Felsefe

The process of action in Ibn Sīnā s philosophy of mind

Öz:
The purpose of this article is to analyze the process of action and the mental states that formthis process as expounded in İbn Sīnā s philosophy. From a philosophical point of view,action emerges as a result of a mental process accompanied by a number of mental states.According to Ibn Sīnā, the occurrences of actionvoluntary actionsare dependent on theformation of cognition, desire and bodily movements. This is in fact a process, and a series ofmental states/circumstances such as imagination, thinking, desire, appetite, anger, and will,are the essential components of it. This article takes up the relations of these states with eachother throughou t the process and analyzes the functions they perform in terms of conducing to an action.
Anahtar Kelime:

Konular: Felsefe
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
0
0
0
  • Ā s ī, Ḥ as e n. Et-Tefsīru’l-Ḳur ānī ve’l- Luġatu’ṣ-Ṣū fiyye fī Felsefeti İbn Sīnā. Beyrut: el- Mu es se setu’l-Cāmi iyye li’d- Dirāsā t, 1983.
  • Aristoteles. Ruh Üzerine . Terc. Zeki Özcan. Ankara: Birleşik Yayınları, 2011.
  • Aristoteles. Nikomakhos’a Etik. Terc. Saffet Babür. Ankara: Bilgesu Yayınları, 2007.
  • Deniz, Gürbüz. İnsan Hürriyetinin Metafizik Temelleri. İstanbul: Litera Yayınlar , 2010.
  • Durusoy, Ali. İbn Sina Felsefesinde İnsan ve Alemdeki Yeri . İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, 2008.
  • Fazlurrahman. Avicenna’s Psychology. London: Oxford Univers ity Press, 1949.
  • Foley, Richard. “Deliberate Action,” The Philosophical Review 86:1 (1977) , ss.58 - 69.
  • İbn Sīnā , Ebū Alī. El-Ḳānūn fī’ ṭ-Ṭibb. Beyrut: Dā ru İḥyā i’t-Tur ā i’l- Arabī, 2005.
  • ---------- . Kitâbu’ş -Şifâ: Fizik. Terc. Muhittin Macit- Feruh Özpilavcı. İstanbul: Litera Yayınları, 2004.
  • ---------- . Kitâbu’ş-Şifâ: Metafizik. Terc. Ekrem Demirli ve Ömer Türker. İstanbul: Litera Yayınları, 2005.
  • ---------- . Kitābu’ş- Şifā , et-Tabī iyyāt: İlmu’n- Nefs . Tah. Jan Bafkos. Prag: Prage Ceskoslovenské Akademie Véd, 1956.
  • ----------. El- İşārāt ve’t- Tenbīhāt. Tah. Suleymā n D unyā . Kahire : Dāru’l-Me ārif, 1983.
  • ---------- . İşaretler ve Tembihler. Terc . Ali Durusoy, Muhittin Macit, Ekrem Demirli, İstanbul: Litera Yayınları, 2005.
  • ---------- . “ Et-Ta līḳāt alā Ḥ avā ş ī Kitābi’n-Nefs li- Aris ṭā ṭālis ,” Abdurra ḥmā n Bedevī (ed.), Aris ṭū inde’l- Arab (Kuveyt: Vekā letu’l-Ma ṭbū ā t, 1978 ) içinde , ss .75 -116.
  • ---------- . “Er -Ris ā letu’l- Arşiyye ,” Mecmu u Ras ā ili’ş-Şeyḫi’r-Ra īs (byy: Ma ṭba atu Cem iyyeti’l-Dā ir a ti’l- Me ārifi’l- U mā niyye, H.1354) içinde, ss. 2-19.
  • ---------- . Mebḥa an Ḳuv ā’n-Nefs āniyye ev Kitāb fī’n- Nefs alā Sunneti’l- İḫtiṣār. Tah. Edward Windeck. Kahire: Ma ṭba atu’l-Me ā rif, H. 1325.
  • ---------- . “E l- Ker āmāt ve’l-Mu ciz āt ve’l- A ā cib,” Hasan Ās ī (ed.), e t- Tefsīru’l- Ḳur ānī ve’l- Luġatu’ṣ- Ṣūfiyye fī Felsefeti İbn Sīnā. Beyrut: el- Mu es se setu’l-Cāmi iyye li’d- Dirāsāt, 1983) içinde, ss .225 -243.
  • ---------- . “Tefs īru Sūrati’l- Alā ,” Ḥ as e n Āsī (ed.), et-Tefsīru’l- Ḳur ānī ve’l- Luġatu’ṣ- Ṣūfiyye fī Felsefeti İbn Sīnā. Beyrut: el-Mu es se setu’l- Cāmi iyye li’d- Dirāsāt, 1983 ) içinde, ss.96-105.
  • ---------- . “ Tefsīru ūlā ’l-Mu avvizeteyn,” Ḥasen Āsī (ed.), e t- Tefsīru’l- Ḳur ānī ve’l- Luġatu’ṣ- Ṣūfiyye fī Felsefeti İbn Sīnā. Beyrut: el-Mu es se setu’l- Cāmi iyye li’d- Dirāsāt, 1983 ) içinde, ss.116- 122.
  • ---------- . “ Tefs īru āniyeti’l- Mu avvizeteyn, ” Ḥasen Āsī (ed.), et- Tefsīru’l-Ḳur ānī ve’l-Luġatu’ṣ-Ṣūfiyye fī Felsefeti İbn Sīnā. Beyrut: el- Mu es se setu’l- Cāmi iyye li’d-Dirāsāt, 1983 ) içinde, ss.123 -126.
  • --------- -. “Risā le fī’t-Ta ṣ avvuf,” Ḥasen Āsī (ed.), et- Tefsīru’l-Ḳur ānī ve’l- Luġatu’ṣ- Ṣūfiyye fī Felsefeti İbn Sīnā. Beyrut: el- Mu es se setu’l-Cāmi iyye li’d- Dirāsāt, 1983 ) içinde, ss.127-149.
  • ---------- . El-Mebde ve’l-Me ād. Tah. A. Nūrā nī. Tahran: Institute of Islamic Studies , 1984.
  • ---------- . “ Ris ā le fī Ma rifeti’n-Nefsi’n- Nā ṭiḳa ve Aḥvā lihā ,” Aḥmed Fu ād el- Ehvānī (ed.), Aḥvālu’n-Nefs : Ris āle fī’n-Nefs ve Be ḳā uhā ve Me âduhā (Kahire: Dā ru İ ḥyā i’l-K utubi’l- Arabiyye, 1952) içinde, ss.179-192.
  • ---------- . “ Risā le fī’l-Kelā m alā ’n-Nefs i’n- Nā ṭiḳa ,” A ḥmed Fu ād el- Ehvā nī (ed.), Aḥvālu’n-Nefs: Risāle fī’n- Nefs ve Be ḳā uhā ve Me âduhā (Kahire: Dāru İḥyā i’l-Kutubi’l- Arabiyye, 1952) içinde, ss.193 - 195.
  • ---------- . Aḥvālu’n- Nefs: Risāle fī’n-Nefs ve Be ḳā uhā ve Me âduhā. Tah. Aḥmed Fu ād el-Ehvānī. Kahire: Dāru İ ḥyā i’l- Kutubi’l- Arabiyye, 1952.
  • ---------- . El- Aḍḥaviyye fī’l- Me ād. Tah. Ḥas e n Ās ī. Beyrut: el- Mu es se setu’l- C ā mi iyye li’d-Dirā s ā t, 1987.
  • ---------- . Et- Ta līḳāt. Kum: Mektebu Ālemi’l- İslā mī, 1983.
  • ---------- . Kitābu’n- Nec āh fī’l- Ḥikmeti’l-Manṭiḳiyye ve’ ṭ- Ṭabī iyye ve’l-İlāhiyye . Tah. Mā cid Fa ḫr ī. Beyrût: Dā ru’l- Āfā ḳi’l-Cedīde, tsz.
  • ---------- . El- Hidāye . Tah. Muḥammed Abduh. Kahire: Mektebetu’l- Ḳahir a , 1973.
  • ---------- . Uyūnu’l- Ḥikme . Tah. Abdurra ḥmā n Bedevī. Beyr ut: Vekā letu’l-Ma ṭbū ā t ve Dā ru’l-Ḳalem, 1980.
  • Kılıç, Muhammed Fatih. “ İbn Sina ’nın Sebeplik Teorisi,” Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul, 2013.
  • er -Rā z ī, Fa ḫr uddīn. Şerḥu’l- İşārāt ve’t- Tenbīhāt. İstanbul: Dāru’ ṭ-Ṭab ati’l- Āmir a , H. 1290.
  • ---------- . Şerḥu Uyūni’l-Ḥikme . Tahran: Mu es se setu’ ṣ - Ṣādiḳ, H. 1415. Ross, David. Arsitoteles . Terc. Ahmet Arslan. İstanbul: Kabalcı Yayınları, 2011.
  • eṭ-Ṭ ūs ī, Nā ṣ iruddīn. Şerḥu’l-İşārāt ve’t- Tenbīhāt. Tah. Suleymā n Dunyā . Kahire: Dā ru’l- Ma rife, 1983.
  • Ware, Robert. “Acts and Action,” The Journal of Philosophy 70: 13 (1973), ss. 403 - 418.
  • Westberg, Daniel. Right Practical Reason: Aristotle, Action, and Prudence in Aquinas. Oxford: Oxford Univers ity Press, 2002.
APA Cengiz Y (2014). İbn Sīnā'nın zihin Felsefesinde eylem süreci. , 99 - 128.
Chicago Cengiz Yunus İbn Sīnā'nın zihin Felsefesinde eylem süreci. (2014): 99 - 128.
MLA Cengiz Yunus İbn Sīnā'nın zihin Felsefesinde eylem süreci. , 2014, ss.99 - 128.
AMA Cengiz Y İbn Sīnā'nın zihin Felsefesinde eylem süreci. . 2014; 99 - 128.
Vancouver Cengiz Y İbn Sīnā'nın zihin Felsefesinde eylem süreci. . 2014; 99 - 128.
IEEE Cengiz Y "İbn Sīnā'nın zihin Felsefesinde eylem süreci." , ss.99 - 128, 2014.
ISNAD Cengiz, Yunus. "İbn Sīnā'nın zihin Felsefesinde eylem süreci". (2014), 99-128.
APA Cengiz Y (2014). İbn Sīnā'nın zihin Felsefesinde eylem süreci. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 55(2), 99 - 128.
Chicago Cengiz Yunus İbn Sīnā'nın zihin Felsefesinde eylem süreci. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 55, no.2 (2014): 99 - 128.
MLA Cengiz Yunus İbn Sīnā'nın zihin Felsefesinde eylem süreci. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, vol.55, no.2, 2014, ss.99 - 128.
AMA Cengiz Y İbn Sīnā'nın zihin Felsefesinde eylem süreci. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 2014; 55(2): 99 - 128.
Vancouver Cengiz Y İbn Sīnā'nın zihin Felsefesinde eylem süreci. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 2014; 55(2): 99 - 128.
IEEE Cengiz Y "İbn Sīnā'nın zihin Felsefesinde eylem süreci." Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 55, ss.99 - 128, 2014.
ISNAD Cengiz, Yunus. "İbn Sīnā'nın zihin Felsefesinde eylem süreci". Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 55/2 (2014), 99-128.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
22-04-2024 21:13

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları