Erzurum Tortum'da önemli bir Urartu Kalesi: Kapıkaya

Oktay ÖZGÜL (Atatürk Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Tarih Bölümü, Erzurum, Türkiye)
Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi
19 0
Yıl: 2015 Cilt: 5 Sayı: 9 Sayfa Aralığı: 69 - 92 Metin Dili: Diğer İndeks Tarihi: 29-07-2022

Erzurum Tortum'da önemli bir Urartu Kalesi: Kapıkaya

Öz:
Bu makalede, Kuzeydo ğ u Anadolu Bölgesinin önemli bir kesimini oluşturan Erzurumiline bağ lı Tortum-Kapıkaya köyünde yer alan bir Urartu kalesi incelenmi ştir. İlk önce kaleninbulunmuş olduğ u yerin co ğ rafyası ve antik ça ğlardaki fiziksel ve siyasi durumu ele alınmıştır.Daha sonra eskiçağ tarihi bakımından M.Ö 9 -6. Yüzyıllar arasında Do ğ u Anadolunun tek hâkimiolan Ura rtu Devleti zamanındaki durumu ele alınmış tır. Çalı şmada Urartuların kuzeye do ğ ruaçılmasında önemli bir kale olan Kapıkayanın lokalizasyonu incelenmiş tir. Ayrıca yaptığ ımızyüzey araş tırmalarında bulduğ umuz arkeolojik kanıtlar da kalenin Urartuların bölgedekiyayılımı açısından önemlidir. Çünkü bölgede Urartu varlığ ını bütün boyutları ile açıklayacakmalzeme ne yazık ki yeterli de ğ ildir. Ancak yapılan araş tırmalar ve bulunan kaleler sayesindeUrartuların bölgeyi ihmal etmedikleri, hem yerle şme amaçlı, hem de askeri amaçlı kullandıklarıgörülmektedir. Zaten Tortumun da içinde bulunduğ u bu vadiler, antik çağ lardan berisavunmaya ve kale yapmaya son derece müsait yerlerdir. Bu çalı şma, hem Urartuların kuzeyyayılımını kanıtlar nitelikte bir çalışma olması, hem de Urartuların bu vadiler ile Karadenizeulaşma hedefleri açısından de ğ erlendirilebilecek olması açısından önemlidir.
Anahtar Kelime:

Konular: Edebiyat

An important Urartuian castle in Tortum, Erzurum : Kapıkaya

Öz:
This article examines an Urartian castle which is located on Kapıkaya village inTortum, Erzurum, which is an important place in North-eastern Anatolia. The article, primarily,deals with the physical and political condition of the place where the castle during the ancientperiods. Then, in terms of ancient history, the situation of the castle during Urartian Period whenit the only power in the Eastern Anatolia between 9th and 6th centuries B.C. was studied. Thestudy examines the localisation of Kapıkaya, which was an important castle for Urartian inopening to the north. In addition, the archaeological evidence that we found during the surfaceexaminations we conducted shows the importance of the castle for the Urartian to spread to theregion. Because the amount of the materials that will help us learn about Urartian existence in thearea with all aspects is unfortunately not enough. However, with the help of the conducted
Anahtar Kelime:

Konular: Edebiyat
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Atalay, İbrahim, “Mescit Dağı’nın Glasiyal Morfolojisi”, Ege Coğrafya Dergisi - 2, İzmir, 1984, s. 129-138 .
  • Atalay, İbrahim, “Geomorphology of the Lake Tortum and Its Immediate Surroundings (NE Turkey)”, Review of the Geographical Institute of the University of İstanbul, 1979-1980, İnternational Edition, Number 17: s, 49- 65.
  • Atalay, İbrahim, Türkiye Jeomorfolojisine Giriş, Ege Üniversitesi Yayınları, İzmir, 1982.
  • Belli, Oktay, Doğu Anadolu’da Urartu Sulama Kanalları, İstanbul, 1997.
  • Burney, Charles A. – Lang. D, M., The Peoples of the Hills , London, 1971.
  • Ceylan, Alpaslan, “2005 Yılı Erzurum- Erzincan-Kars -Iğdır İlleri Yüzey Araştırmaları”, 24. Araştırma Sonuçları Toplantısı Ankara – I, 2007, s. 163 - 182.
  • Ceylan, Alpaslan, “Horasan ve Çevresi Araştır maları Işığında Yazılıtaş Yazıtı”, Çağlayan Aras, 2002, s. 14- 16.
  • Ceylan, Alpaslan, Doğu Anadolu Araştırmaları, Erzurum, 2008.
  • Ceylan, Alpaslan, 2001 Yılı Erzincan- Erzurum ve Kars İlleri Yüzey Araştırması, 20. Araştırma Sonuçları Toplantısı, Ankara 2003, s, 311 -324.
  • Ceylan, Alpaslan- Bingöl, Akın-Topaloğlu, Yasin 2006 Yılı Erzincan- Erzurum- Kars - Iğdır İlleri Yüzey Araştırması, 25. Araştırma Sonuçları Toplantısı Ankara 2007. 3 , s,129-149.
  • Çilingiroğlu, Altan, Urartu Krallığı Tarihi ve Sanatı, İzmir, 1997.
  • Çilingiroğlu, Altan, “ Urartu Sur Duvarları Üzerine Düşünceler”, Arkeoloji- Sanat, II, 1983 28 vd.
  • Goetze , Albrecht, “Madduwattas”, MVAEG XXXII, Leipzig, 1928, s. 1 - 178. Grousset, Renee, Histoire de I Armenie Paris , 1973.
  • Guterbock, H.G., The Deeds of Suppiluliuma as Told by his Son, Mursili II”, JCS X, Boston, 1956.
  • Kopar, İbrahim – Sevindi, Cemal, Tortum, “ Gölü’nün (Uzundere -Erzurum) Güneyba tısındaki Aktüel Sedimentasyon ve Siltasyona Bağlı Alan- Kıyı Çizgisi Değişimleri” , Türk Coğrafya Dergisi – 60, İstanbul, 2013 s. 49-66.
  • Koşay, Hamit Zübeyr, “Erzurum- Karaz Kazısı Raporu”. Belleten 91, Ankara,1959, s. 349-413.
  • Ksenophon, Anabasis , İstanbul, 1984.
  • Lehmann- Haupt C. F, Armenien II -2 1926, Leipzig.
  • Lahn, E., “Tortum Gölü ve Şelalesi”, Türk Coğrafya Dergisi - 5 -6, İstanbul, 1944, s. 137 -138.
  • Melikishvili, G. A. Urartskie Klinoobraznye Nadpisi Moskova, 1960.
  • Payne , Margaret R., Urartu Çivi Yazılı Belgeler Kataloğu, Arkeoloji Sanat Yayınları, 2006.
  • Pehlivan, Mahmut, En Eski Çağlardan Erzurum’un Yıkılışına Kadar Erzurum Ve Çevresi, Basılmamış Doktora Tezi Erzurum 1984.
  • Pehlivan, Mahmut,, “Karaz ve Hurriler”, 100. Yıl Üniversitesi, Sosyal Bilgiler Dergisi - I, Van, 1990, s. 168 – 176.
  • Pehlivan, Mahmut,, Daya(e)ni- Diau(e)hi, Erzurum Atatürk Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Yayınları, Erzurum, 1991.
  • Salvini, Mirjo. Geschichte und Kultur der Urartaer, 1995, Darmstadt. Strabon, Antik Anadolu Coğrafyası (Geographika: XII-XIII-XIV), 2000.
  • Tellioğlu, İbrahim, “Kimmer Ve İskit Göçleri’nin Doğu Anadolu Bölgesindeki Etkileri”, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi - 27, Erzurum, 2005, s. 237 -245. Topaloğlu, Yasin –Akın Bingöl vd., “2009 Yılı Erzurum- Erzincan- Kars -Iğdır İlleri Yüz ey Araştırmaları”, 28 . Araştırma Sonuçları Toplantısı- II Ankara, 2011, s. 1 -21.
  • Yılmaz , Oğuz, Tortum Çayı Havzası’nın Beşeri ve Ekonomik Coğrafyası, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Doktora Tezi, Erzurum, 1991.
  • Orthmann, W, “ Eine Urartaeischer Inschrift in Avnik” Archiv für Orientforschung 22/1968 -69, Aydın, N., “Güzelhisar Urartu Kitabesi”, Belleten LV /213, 1991, Ankara, 323 -330.
APA ÖZGÜL O (2015). Erzurum Tortum'da önemli bir Urartu Kalesi: Kapıkaya. , 69 - 92.
Chicago ÖZGÜL OKTAY Erzurum Tortum'da önemli bir Urartu Kalesi: Kapıkaya. (2015): 69 - 92.
MLA ÖZGÜL OKTAY Erzurum Tortum'da önemli bir Urartu Kalesi: Kapıkaya. , 2015, ss.69 - 92.
AMA ÖZGÜL O Erzurum Tortum'da önemli bir Urartu Kalesi: Kapıkaya. . 2015; 69 - 92.
Vancouver ÖZGÜL O Erzurum Tortum'da önemli bir Urartu Kalesi: Kapıkaya. . 2015; 69 - 92.
IEEE ÖZGÜL O "Erzurum Tortum'da önemli bir Urartu Kalesi: Kapıkaya." , ss.69 - 92, 2015.
ISNAD ÖZGÜL, OKTAY. "Erzurum Tortum'da önemli bir Urartu Kalesi: Kapıkaya". (2015), 69-92.
APA ÖZGÜL O (2015). Erzurum Tortum'da önemli bir Urartu Kalesi: Kapıkaya. Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 5(9), 69 - 92.
Chicago ÖZGÜL OKTAY Erzurum Tortum'da önemli bir Urartu Kalesi: Kapıkaya. Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 5, no.9 (2015): 69 - 92.
MLA ÖZGÜL OKTAY Erzurum Tortum'da önemli bir Urartu Kalesi: Kapıkaya. Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, vol.5, no.9, 2015, ss.69 - 92.
AMA ÖZGÜL O Erzurum Tortum'da önemli bir Urartu Kalesi: Kapıkaya. Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi. 2015; 5(9): 69 - 92.
Vancouver ÖZGÜL O Erzurum Tortum'da önemli bir Urartu Kalesi: Kapıkaya. Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi. 2015; 5(9): 69 - 92.
IEEE ÖZGÜL O "Erzurum Tortum'da önemli bir Urartu Kalesi: Kapıkaya." Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 5, ss.69 - 92, 2015.
ISNAD ÖZGÜL, OKTAY. "Erzurum Tortum'da önemli bir Urartu Kalesi: Kapıkaya". Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 5/9 (2015), 69-92.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
26-04-2024 11:48

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları