Sağlık arama davranışı olarak internet kullanımını inceleyen bir araştırma

Amaç. Bu çalışmada, sağlığı ilgilendiren konularda kullanımda olan ve belirlenmiş kriterlere göreseçilmiş bazı web sitelerinin şekil, içerik ve kurumsallık gibi özelliklerinin araştırılmasıamaçlanmıştır. Yöntem. Tanımlayıcı tipte olan bu araştırmada, Türkiyede en sık kullanılan aramamotoruna vücut sistemleri ile ilgili semptomlara ilişkin seçilmiş anahtar sözcükler verildiğindeulaşılan web siteleri değerlendirilmiştir. Anahtar sözcükler, her bir semptom için dört adet olmaküzere semptomun kendisi , semptom ve koruma , semptom ve tanı , semptom ve tedavişeklinde belirlenmiştir. Anahtar sözcükler, araştırmacılar tarafından belirlenen vücut sistemleri(sinir, sindirim, kardiyovasküler, solunum, kas-iskelet, endokrin, üriner, erkek genital, kadıngenital, deri ve lenfatik sistemleri) ile ilgili araştırmacıların çalıştıkları hastanenin ilgilibölümlerinin baş asistanlarına ilgilendikleri sistemle ilgili En sık gördüğünüz beş semptomusöyler misiniz? sorusuna verilen yanıtlara göre belirlenmiştir. Baş asistanlar tarafından ifadeedilen anahtar sözcükler listelenmiş, araştırmacılar tarafından kura çekilerek beş semptom içindenüç semptom seçilmiştir. Her bir anahtar sözcük için anahtar sözcük yanında virgül kullanılarak üçfarklı ek sözcük kullanılmıştır ( anahtar sözcüğün kendisi , anahtar sözcük, korunma , anahtarsözcük, tanı , anahtar sözcük, tedavi ). Bir semptom için toplam dört farklı arama yapılmıştır.Toplamda, her bir sistem için 12 anahtar sözcük incelenmiştir. Her bir anahtar sözcük için reklamkullanarak üst sırada olan siteler hariç ilk 5 site değerlendirilmiştir. Sonuç olarak, ilk aşamada herbir sistem için toplam 60, on sistem için ise 600 web sitesi incelenmiştir. Sitelerde çakışmalardışarıda bırakıldığında toplamda 475 web sayfası incelenmiştir. Veri girişi ve analizi için SPSSprogramı kullanılmıştır. Bulgular. Araştırmaya dahil edilmiş sitelerin %92sinde kanıta dayalıhiçbir bilgi olmadığı bulunmuştur. Bununla beraber sağlıkla ilgili bilgi veren mevcut sitelerin%40,6sında hekime veya sağlık çalışanına yönlendirme olmaması dikkat çekmiştir. Ayrıcasitelerin %65,9u reklam içermektedir. Araştırmacıların sadece %9,7si web sayfalarını hastalarınaönereceklerini belirtmişlerdir. Reklam içerme ve sponsor olması araştırmacıların öneriseçeneklerini etkilemiştir. Sonuç. Sonuç olarak sağlık/hastalıkla ilgili web sitelerinin kullanıcılarıiçin ticari kaygılardan bağımsız olarak yararlı olabilmeleri için gelişmeye/iyileşmeye gereksinimibulunmaktadır.

Anahtar Kelime:

Konular: Tıbbi İnformatik Sağlık Bilimleri ve Hizmetleri Bilgisayar Bilimleri, Bilgi Sistemleri

A research on internet use as health seeking behavior

Öz:

Aim. In this study, active web sites related to health which were selected due to determinedcriteria have been evaluated in terms of formal, contextual and institutional characteristics.Methods. In this descriptive study, web sites which have been accessed when selected key wordson the most frequently seen symptoms of the diseases were entered into the most frequently usedsearch engine in Turkey. Four key words for each symptom were determined like symptomalone , symptom and prevention , symptom and diagnosis , symptom and treatment .Researchers determined the most frequently seen symptoms of the neural, gastro intestinal,cardiovascular, respiratory, musculo-skeletal, endocrine, urinary, male genital, female genital, skinand lymphatic systems due to the answers of chief residents working at a university hospital to thequestion Would you kindly say the most frequently seen five symptoms in your daily practice? .All stated symptoms were listed by the researchers and three of five for each system were selectedby random. For each key word, four searches were completed (the key word itself as well as threemore searches using; key word, prevention , key word, diagnosis , keyword, treatment . Fourdifferent searches were done for each symptom which equals to 12 searches for one system. Thefirst five web sites excluding the web sites used advertisements were investigated for one search.In the end, 60 web sites for each system and 600 web sites for all systems were assessed in the firstrun of the study. After exclusion of the duplicated sites, 475 web sites were included in the study.SPSS program was used for data entry and analysis. Results. Ninety two percent of the web sitesdid not include evidence based information. Besides, 40.6% of the current sites did not direct theirusers to either physicians or health professionals. Sixty five percent nine of the accessed web sitesincluded advertisements. Only 9.7% of the researchers stated their possibility to recommend theweb sites to their patients. The advertisement and sponsor relationships influenced theirrecommendation status. Conclusion. Web sites related to health/diseases need improvement (s) inorder to be useful for their users in the community independently from commercial expectations.

Anahtar Kelime:

Konular: Tıbbi İnformatik Sağlık Bilimleri ve Hizmetleri Bilgisayar Bilimleri, Bilgi Sistemleri

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Merriam Websters Dictionary & Thesaurus, 2008. Available from: http://www.merriam-webster.com/dictionary/internet. Accessed: 07.08.2014.
2. TDK Sözlük. Available from: http://www.tdk.gov.tr. Accessed: 07.08.2014.
3. Hanehalkı bilişim teknolojileri kullanım araştırması 2014 haber bülteni. Available from: http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=16198. Accessed: 10.12.2014.
4. Doyle DJ, Ruskin KJ, Engel TP. The internet and medicine; Past, Present and The future. Yale J Biol Med 1996; 69: 429-37.
5. Shepperd S,Charnock D,Gann B. Helping patients access high quality health information. Br Med J 1999; 319: 764-6.
6. Erer S. Kitle iletişim araçları ve tıp etiği. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi 2013; 3: 24-8.
7. Ulus T, Gürgan M. Sağlık alanında internet kullanımı ve halk sağlığı. Bozok Tıp Dergisi 2011; 2: 43-6.
8. Baker L, Wagner TH, Singer S, Bundorf MK. Use of the ınternet and e-mail for health care ınformation, results from a national survey. JAMA 2003; 289: 2400- 06.
9. Acar-Vaizoğlu S, Temel F, Alpan B, Bal İB, Bajin MD, Baş DF, Bitik O, Büke B, Güler Ç. Hacettepe Tıp Fakültesi Türkçe bölümü dönem 1 ve 4 öğrencilerinin bilgisayar kullanma özellikleri ve internetteki sağlık sitelerinde karşılaştıkları bilgilerin doğruluğu ve niteliği ile ilgili aradıkları kriterlerin belirlenmesi. Hacettepe Tıp Dergisi 2006; 37: 56-63.
10. Available from: http://gs.statcounter.com/#search_engine-ww-monthly-201307- 201407. Accessed: 07.08.2014.
11. Gülcü N, Bulut S. Bel ağrısı konusuna yönelik internet sitelerinin içerik analizi. Ağrı 2010; 22: 68-72.
12. Kayabalı K. İnternet ve sosyal medya evreninde sağlık. Available from: http://www.ikudergisi.com/IKU/images/stories/dergi_pdf/25/internet-sosyal- medya-saglik.pdf. Accessed: 07.08.2014.
13. Pautler SE, Tan JK, Dugas GR. Use of the internet for self-education by patients with prostate cancer. Urology 2001; 57: 230-3.
14. Piaget J, Vygotsky L, Bloom B, Dewey J, Bruner J, Ausubel D. Öğretim stratejileri, yöntemleri ve teknikleri. International Burch University, Education Faculty. Available from:http://tll.ibu.edu.ba/ass. Accessed: 07.08.2014.
15. Alshaikh F, Ramzan F, Rawaf S, Majeed A. Social network sites AS A mode TO collect health data: A systematic review. J Med Internet Res 2014; 16: 171.
16. Merolli M, Gray K, Martin-Sanchez F. Developing a framework to generate evidence of health outcomes from social media use in chronic disease management. Med 2013; 2: 3.

APA	CAN A, SÖNMEZ E, ÖZER F, AYVA G, BACI H, KAYA E, UYAN O, ULUSOY G, ÖĞÜTÇÜ N, ASLAN D (2014). Sağlık arama davranışı olarak internet kullanımını inceleyen bir araştırma. , 486 - 494.
Chicago	CAN Abdullah Buğra,SÖNMEZ Ebru,ÖZER Ferhad,AYVA Gözde,BACI Halit,KAYA Ezgi Hazel,UYAN Ozan,ULUSOY Gülnaz,ÖĞÜTÇÜ Nuray,ASLAN DILEK Sağlık arama davranışı olarak internet kullanımını inceleyen bir araştırma. (2014): 486 - 494.
MLA	CAN Abdullah Buğra,SÖNMEZ Ebru,ÖZER Ferhad,AYVA Gözde,BACI Halit,KAYA Ezgi Hazel,UYAN Ozan,ULUSOY Gülnaz,ÖĞÜTÇÜ Nuray,ASLAN DILEK Sağlık arama davranışı olarak internet kullanımını inceleyen bir araştırma. , 2014, ss.486 - 494.
AMA	CAN A,SÖNMEZ E,ÖZER F,AYVA G,BACI H,KAYA E,UYAN O,ULUSOY G,ÖĞÜTÇÜ N,ASLAN D Sağlık arama davranışı olarak internet kullanımını inceleyen bir araştırma. . 2014; 486 - 494.
Vancouver	CAN A,SÖNMEZ E,ÖZER F,AYVA G,BACI H,KAYA E,UYAN O,ULUSOY G,ÖĞÜTÇÜ N,ASLAN D Sağlık arama davranışı olarak internet kullanımını inceleyen bir araştırma. . 2014; 486 - 494.
IEEE	CAN A,SÖNMEZ E,ÖZER F,AYVA G,BACI H,KAYA E,UYAN O,ULUSOY G,ÖĞÜTÇÜ N,ASLAN D "Sağlık arama davranışı olarak internet kullanımını inceleyen bir araştırma." , ss.486 - 494, 2014.
ISNAD	CAN, Abdullah Buğra vd. "Sağlık arama davranışı olarak internet kullanımını inceleyen bir araştırma". (2014), 486-494.

APA	CAN A, SÖNMEZ E, ÖZER F, AYVA G, BACI H, KAYA E, UYAN O, ULUSOY G, ÖĞÜTÇÜ N, ASLAN D (2014). Sağlık arama davranışı olarak internet kullanımını inceleyen bir araştırma. Cumhuriyet Tıp Dergisi (ELEKTRONİK), 36(4), 486 - 494.
Chicago	CAN Abdullah Buğra,SÖNMEZ Ebru,ÖZER Ferhad,AYVA Gözde,BACI Halit,KAYA Ezgi Hazel,UYAN Ozan,ULUSOY Gülnaz,ÖĞÜTÇÜ Nuray,ASLAN DILEK Sağlık arama davranışı olarak internet kullanımını inceleyen bir araştırma. Cumhuriyet Tıp Dergisi (ELEKTRONİK) 36, no.4 (2014): 486 - 494.
MLA	CAN Abdullah Buğra,SÖNMEZ Ebru,ÖZER Ferhad,AYVA Gözde,BACI Halit,KAYA Ezgi Hazel,UYAN Ozan,ULUSOY Gülnaz,ÖĞÜTÇÜ Nuray,ASLAN DILEK Sağlık arama davranışı olarak internet kullanımını inceleyen bir araştırma. Cumhuriyet Tıp Dergisi (ELEKTRONİK), vol.36, no.4, 2014, ss.486 - 494.
AMA	CAN A,SÖNMEZ E,ÖZER F,AYVA G,BACI H,KAYA E,UYAN O,ULUSOY G,ÖĞÜTÇÜ N,ASLAN D Sağlık arama davranışı olarak internet kullanımını inceleyen bir araştırma. Cumhuriyet Tıp Dergisi (ELEKTRONİK). 2014; 36(4): 486 - 494.
Vancouver	CAN A,SÖNMEZ E,ÖZER F,AYVA G,BACI H,KAYA E,UYAN O,ULUSOY G,ÖĞÜTÇÜ N,ASLAN D Sağlık arama davranışı olarak internet kullanımını inceleyen bir araştırma. Cumhuriyet Tıp Dergisi (ELEKTRONİK). 2014; 36(4): 486 - 494.
IEEE	CAN A,SÖNMEZ E,ÖZER F,AYVA G,BACI H,KAYA E,UYAN O,ULUSOY G,ÖĞÜTÇÜ N,ASLAN D "Sağlık arama davranışı olarak internet kullanımını inceleyen bir araştırma." Cumhuriyet Tıp Dergisi (ELEKTRONİK), 36, ss.486 - 494, 2014.
ISNAD	CAN, Abdullah Buğra vd. "Sağlık arama davranışı olarak internet kullanımını inceleyen bir araştırma". Cumhuriyet Tıp Dergisi (ELEKTRONİK) 36/4 (2014), 486-494.