Tip 1 Diyabet Yönetimi: Bir Hemşirelik Modeli Örneği

Ocakçı, Ayşe Ferda; ÇÖVENER ÖZÇELİK, ÇAĞRI

Tip 1 Diyabet Yönetimi: Bir Hemşirelik Modeli Örneği

ÇAĞRI ÇÖVENER ÖZÇELİK, (Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı, İstanbul, Türkiye)

Ayşe Ferda OCAKÇI (Koç Üniversitesi, Hemşirelik Yüksekokulu, İstanbul, Türkiye)

Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma

52 14

Yıl: 2013 Cilt: 10 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 30 - 37 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Tip 1 Diyabet Yönetimi: Bir Hemşirelik Modeli Örneği

Öz:

Dünyada sıklığı artan ve görülme yaşı gittikçe azalan Tip 1 diyabet, iyi yönetildiğinde çocuk ve ergenlerin kaliteli bir yaşam sürdürmelerine engel oluşturmamaktadır. Bunun gerçekleşmesinde diyabet eğitimini sağlayan hemşirelere büyük sorumluluklar düşmektedir. Ülkemizde diyabet eğitim hemşireleri tarafından diyabet merkezlerinde eğitimler verilmesine karşın bu eğitimlerin veriliş biçimleri bir standarda oturtulmamıştır.Hemşirelik uygulamalarının sistematize edilmesinde ve hemşirelik araştırmalarına yön vermede kullanılan kuram ve modeller, bakıma yansıtıldığında çözüm getirici yaklaşım sağlayarak hemşirelik bakımı- nın kalitesini artırırlar. Hemşirelik bakımında verilen eğitimlerin standartlaştırılması bakımın kalitesini ve profesyonelliği artırır. Bu makalede, Sağlığı Geliştirme Modeli ile Tam Öğrenme Kuramı kullanılarak Tip 1 diyabetli çocuk/ergenler için diyabet eğitiminin standartlaştırılmasına yönelik bir örnek verilmiştir. Bu örneğin farklı kronik hastalıkların yönetimine de uyarlanabilir nitelikte olduğu düşünülmektedir.

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları Hemşirelik

Type 1 Diabetes Management: Example of a Nursing Model

Öz:

An increase in the incidence of Type 1 diabetes in the world and a decrease in the age of onset does not mean a lower quality of life for diabetic adolescents and children when well-managed. Nurses providing diabetes education have important responsibilities in realizing this. Although there are education programs in diabetes centers by specialist nurses in Turkey, no standardized education has been established. The quality of nursing care increases by providing solutionfocused approaches when theories and models are implemented to systematize nursing practices and give direction to nursing research. Standardizing education in nursing care improves the quality of care and professionalism. In this article, an example is given in order to illustrate the diabetes education standards for adolescents/children with Type 1 diabetes by using Type 1 Diabetes Management Model based on the Health Promotion Model and Mastery Learning Theory. It is believed that this example may be adapted for the management of different chronic diseases.

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları Hemşirelik

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1 . American Diabetes Association (ADA). Diagnosis and classifi cation of diabetes mellitus. Diabetes Care 2012; 35(Suppl. 1): S64-S71.
2 . Diyabet 2020: Vizyon ve hedefl er. www.diyabet2020.org (Erişim tarihi: 29 Ocak 2012).
3 . Günöz H, Oraltay İşgüven P. National Working Group for child and adolescent diabetics. Diabetes, Nutrition and Metabolism 1999; 12(3):232.
4 . Amsberg S, Anderbro T, Wredling R, Lisspers J, Lins PE, Adamson U, et al. A cognitive behavior therapy-based intervention among poorly controlled adult type 1 diabetes patients-A randomized controlled trial. Patient Educ Couns 2009; 77:72-8
5 . Nansel TR, Iannotti RJ, Simons-Morton BG, Cox C, Plotnick LP, Clark LM, et al. Short-term and 1-year outcomes of a diabetes personal trainer intervention among youth with type 1 diabetes. Diabetes Care 2007; 30(10):2471-2477.
6 . Leite SAO, Zanim LM, Granzotto PCD, Heupa S, Lamounier RN. Educational program to type 1 diabetes mellitus patients: Basic topics. Arq Bras Endrocrinol Metab 2008; 52(2): 233-242.
7 . Cochran J, Conn VS. Meta-analysis of quality of life outcomes following diabetes self-management training. The Diabetes Educator 2008; 34(5):815-823.
8 . Bonnet C, Gagnayre R, DIvernois JF. Learning diffi culties of diabetic patients: a survey of educators. Patient Educ Couns 1998; 35(SAYI):139-147.
9 . Golay A, Lagger G, Chambouleyron M, Carrard I, Lasserre-Moutet A. Therapeutic education of diabetic patients. Diabetes Metab Res Rev 2008; 24(3): 192-196.
10 . Jöhnsson L, Hallström I, Lundqvist A. Logic of care-parents perceptions of the educational process when a child is newly diagnosed with type 1 diabetes. BMJ Pediatrics 2012; 12:165. doi: 10.1186/1471- 2431-12-165.
11 . Tang TS, Funnell MM, Gillard M, Nwankwo R, Heisler M. The development of a pilot training program for peer leaders in diabetes. The Diabetes Educator 2011; 37(1):67-77.
12 . Wdowik M, Kendall PA, Harris MA, Keim KS. Development and evaluation of an intervention program: Control on campus. The Diabetes Educator 2000; 26(1):95-104.
13 . http://www.idf.org/idf_publications (Erişim Tarihi: 04.02.2013).
14 . http://www.tdhd.org/yayinlar.php (Erişim Tarihi: 04.02.2013).
15 . Alligood MR, Tomey AM. Nursing theorists and their work. 7th ed. USA: Mosby; 2010. p.434-454.
16 . Tokat Aluş M, Okumuş H. Başarılı emzirme için kuram ve modele dayalı hemşirelik uygulamaları nasıl geliştirilir? Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi (HEMAR-G) 2008; 10(3):51-58.
17 . Fawcett J, Watson J, Neuman B, Walker PH, Fitzpatrick JJ. On nursing theories and evidence. J Nurs Scholarship 2001; 33(2):115-119.
18 . Anderson RM, Funnell MM, Hernandez CA. Choosing and using theories in diabetes education research. The Diabetes Educator 2005; 31(4):513-520.
19 . Eaton DK, Kann L, Kinchen S, Ross J, Hawkins J, Harris WA, et al. Youth risk behavior surveillance-United States 2005. Center for Disease Control and Prevention (CDC) Surveillance Summaries, Morbity and Mortality Weekly Report 2006; 55(SS 05):1-108.
20 . Kulbok PA, Cox CL. Dimensions of adolescent health behavior. J Adolescent Health 2002; 31(5):394-400.
21 . Özvarış ŞB. Sağlık eğitimi ve sağlığı geliştirme. Ankara: Hacettepe Halk Sağlığı Vakfı; 2001.
22 . Pender NJ, Murdaugh CL, Parsons MA. Health promotion in nursing practice. 5th ed. USA: Pearson Prentice Hall; 2006. p.47-67.
23 . Galloway RD. Health promotion: Causes, beliefs and measurements. Clin Med Res 2003; 1(3): 249-258.
24 . Ronis DL, Hong O, Lusk SL. Comparison of the orginal and revised structure of the health promotion model in predicting construction workers use of hearing protection. Res Nurs Health 2006; 29(1):3-17.
25 . Block JH, Airasian PW, Bloom BS, Carroll JB. Mastery learning theory and practice. New York: Holt, Rinehart and Winston Inc; 1971.
26 . Bloom BS. İnsan nitelikleri ve okulda öğrenme. Çeviri, DA Özçelik. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi; 1998.
27 . Demirel Ö. Eğitimde program geliştirme. 12. basım. Ankara: Pegem Akademi; 2009. s.160-161.
28 . Senemoğlu N. Gelişim öğrenme ve öğretim. Geliştirilmiş 22. baskı. Ankara: Pegem Akademi; 2012. s. 436-452.
29 . Sönmez V. Program geliştirmede öğretmen el kitabı. 15. baskı. Ankara: ANI Yayıncılık; 2009. s.353-354.
30 . Erden M, Akman Y. Gelişim ve öğrenme. Genişletilmiş 9. baskı. Ankara: Arkadaş Yayınevi; 2001. s.242-247.
31 . Duman B, Çubukçu Z, Taşdemir M, Güven M, Babadoğan C, Oğuz A ve ark. Programda öğretme-öğrenme süreci. İçinde: Öğretim ilke ve yöntemleri. B Duman, editör. Ankara: Maya Akademi; 2008. s. 317-322.
32 . Demirel Ö. Öğretme sanatı. Geliştirilmiş 14. baskı. Ankara: Pegem Akademi; 2009. s.132-136.
33 . Çövener Ç. Tip 1 diyabet yönetiminde sağlığı geliştirme modeli ve tam öğrenme kuramına dayalı eğitimin etkisi. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi. İstanbul; 2012.

APA	ÇÖVENER ÖZÇELİK Ç, Ocakçı A (2013). Tip 1 Diyabet Yönetimi: Bir Hemşirelik Modeli Örneği. , 30 - 37.
Chicago	ÇÖVENER ÖZÇELİK ÇAĞRI,Ocakçı Ayşe Ferda Tip 1 Diyabet Yönetimi: Bir Hemşirelik Modeli Örneği. (2013): 30 - 37.
MLA	ÇÖVENER ÖZÇELİK ÇAĞRI,Ocakçı Ayşe Ferda Tip 1 Diyabet Yönetimi: Bir Hemşirelik Modeli Örneği. , 2013, ss.30 - 37.
AMA	ÇÖVENER ÖZÇELİK Ç,Ocakçı A Tip 1 Diyabet Yönetimi: Bir Hemşirelik Modeli Örneği. . 2013; 30 - 37.
Vancouver	ÇÖVENER ÖZÇELİK Ç,Ocakçı A Tip 1 Diyabet Yönetimi: Bir Hemşirelik Modeli Örneği. . 2013; 30 - 37.
IEEE	ÇÖVENER ÖZÇELİK Ç,Ocakçı A "Tip 1 Diyabet Yönetimi: Bir Hemşirelik Modeli Örneği." , ss.30 - 37, 2013.
ISNAD	ÇÖVENER ÖZÇELİK, ÇAĞRI - Ocakçı, Ayşe Ferda. "Tip 1 Diyabet Yönetimi: Bir Hemşirelik Modeli Örneği". (2013), 30-37.

APA	ÇÖVENER ÖZÇELİK Ç, Ocakçı A (2013). Tip 1 Diyabet Yönetimi: Bir Hemşirelik Modeli Örneği. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma, 10(1), 30 - 37.
Chicago	ÇÖVENER ÖZÇELİK ÇAĞRI,Ocakçı Ayşe Ferda Tip 1 Diyabet Yönetimi: Bir Hemşirelik Modeli Örneği. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma 10, no.1 (2013): 30 - 37.
MLA	ÇÖVENER ÖZÇELİK ÇAĞRI,Ocakçı Ayşe Ferda Tip 1 Diyabet Yönetimi: Bir Hemşirelik Modeli Örneği. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma, vol.10, no.1, 2013, ss.30 - 37.
AMA	ÇÖVENER ÖZÇELİK Ç,Ocakçı A Tip 1 Diyabet Yönetimi: Bir Hemşirelik Modeli Örneği. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma. 2013; 10(1): 30 - 37.
Vancouver	ÇÖVENER ÖZÇELİK Ç,Ocakçı A Tip 1 Diyabet Yönetimi: Bir Hemşirelik Modeli Örneği. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma. 2013; 10(1): 30 - 37.
IEEE	ÇÖVENER ÖZÇELİK Ç,Ocakçı A "Tip 1 Diyabet Yönetimi: Bir Hemşirelik Modeli Örneği." Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma, 10, ss.30 - 37, 2013.
ISNAD	ÇÖVENER ÖZÇELİK, ÇAĞRI - Ocakçı, Ayşe Ferda. "Tip 1 Diyabet Yönetimi: Bir Hemşirelik Modeli Örneği". Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma 10/1 (2013), 30-37.