Türkiye'de ve Kuzey Doğu Anadolu Bölgesi (KDAB)'nde Domates Üretimi ve Pazarlaması
Yıl: 2015 Cilt: 25 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 84 - 97 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
Türkiye'de ve Kuzey Doğu Anadolu Bölgesi (KDAB)'nde Domates Üretimi ve Pazarlaması
Öz: 2013 yılı TÜİK verilerine göre, Türkiyede 11,8 milyon tonluk domates üretiminin % 67,19unusofralık, % 32,81ini de salçalık domatesler oluşturmuştur. Türkiyede üretilen domatesin yaklaşık % 25- 30u gıda sanayinde işlenmekte, kalan miktar taze tüketime gitmektedir. İşlenen toplam miktarın % 80isalça, % 15i konserve domates üretimi için kalan kısım ise ketçap, domates suyu vb. domates ürünlerininimalatı için kullanılmaktadır. Ayrıca domates yaklaşık 100 işletme ve tesiste konserve sanayinin diğerürünlerinin yanı sıra ağırlıklı olarak işlenen tarım ürünlerinin başında gelmesi, insan beslenmesindekivazgeçilmez ürünlerden olması ve taze tüketiminin yanında gıda sanayinde dondurulmuş, salça, sos,ketçap, turşu, domates suyu, domates püresi, soyulmuş domates, dilimlenmiş domates, küp seklindedoğranmış domates, domates konservesi gibi çok çeşitli kullanım alanlarına sahip olması nedeniyleönemli sebzelerin başında gelmektedir. Bu çalışmada domatesin ülke tarımında önemine vurgu yapılarakve Erzurum, Erzincan, Bayburt, Ağrı, Kars, Iğdır ve Ardahan illerini kapsayan Kuzeydoğu AnadoluBölgesinde domates yetiştiriciliğinin incelenerek değerlendirmelerde bulunulmuştur.
Anahtar Kelime: Konular:
Tomato- Production and Marketing in Turkey and North Eastern Anatolia Region
Öz: According to 2013 data from TUIK, of the 11.8 million tons of tomato productions in Turkeyhave been consisted of the table tomatoes (67.19%) and tomatoe paste (32.81%). In Turkey,approximately 25% to 30% of the tomato production are processed in the food industry and the remainingamount is consumed as fresh. 80% of the total amount of processed tomato is used for paste, 15% forcanned tomatoes, the remaining amount is used in the manufacture of tomato products (ketchup, tomatojuice, etc.). Furthermore, approximately in 100 businesses and facilities, tomato is one of the importantvegetable because of its importance in canning industry as well as other products mainly processed inagricultural crops and indispensable products in human nutrition also in fresh consumption, but also infood industry as frozen, tomato paste, sauce, ketchup, pickles, tomato juice, tomato paste, peeledtomatoes, sliced tomato, cube-shaped chopped tomatoes, canned tomatoes as much variety of applicationareas. In this study, the importance of tomato has been emphasized in the country s agriculture andcovering examining the assessment of tomato farming in Erzurum, Erzincan, Bayburt, Agri, Kars, Igdirand Ardahan provinces of Northeast Anatolia Region has been made.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık
- Anonim (2007a). TR 5 Batı Anadolu Bölgesi Tarım Master Planı. T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Strateji Geliştirme Başkanlığı, Ankara.
- Anonim (2007b). TR 4 Marmara Bölgesi Tarım Master Planı. T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Strateji Geliştirme Başkanlığı, Ankara.
- Anonim (2007c). TRA Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi Tarım Master Planı. T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Strateji Geliştirme Başkanlığı, Ankara.
- Anonim (2007d). Düzey 2 Bölgeleri Kalkınma Programı, Pazarlama Araştırmaları Domates TRA2 Iğdır, Agrer ve ortakları Scott Wilson, ICON, CEEN, VNG, Akdan and Erenoğlu, RD-AKKM.421.TR.
- Anonim (2014a). Food and Agricultural commodities production database, Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO). http://faostat.fao.org/site/339/default.aspx Erişim Tarihi: 25 Haziran 2014.
- Anonim (2014b). Bitkisel Üretim İstatistikleri Veri Tabanı, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). http://tuikapp.tuik.gov.tr/bitkiselapp/bitkisel.zul Erişim Tarihi: 25 Haziran 2014.
- Anonim (2014c). Tarımsal Fiyat İstatistikleri Veri Tabanı, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). http://tuikapp.tuik.gov.tr/tarimsalfiyatapp/tarimsalfiyat.zul Erişim Tarihi: 25 Haziran 2014.
- Anonim (2014d). Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) Veri Tavanı, Madde Fiyatları, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). http://tuikapp.tuik.gov.tr/tufedagitimapp/ Erişim Tarihi: 25 Haziran 2014.
- Anonim (2014e). Dış Ticaret İstatistikleri Veri Tavanı, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). http://tuikapp.tuik.gov.tr/disticaretapp/menu.zul Erişim Tarihi: 25 Haziran 2014.
- Anonim (2014f). Bitkisel Ürün Denge Tabloları, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). http://tuikapp.tuik.gov.tr/bitkiselapp/tarimdenge.zul Erişim Tarihi: 25 Haziran 2014.
- Arıkbay C (1996). Türkiyenin İşlenmiş Domates Dışsatımı: Durum Değerlendirmesi ve Avrupa Topluluğua Tam Üyeliğin Olası Etkileri (Basılmamış Doktora Tezi).
- Demiray E, Tülek Y (2008). Domates Kurutma Teknolojisi ve Kurutma İşleminin Domatesteki Bazı Antioksidan Bileşiklere Etkisi. Gıda Teknolojileri Elektronik Dergisi (GTED), 2008 (3) 9-20.
- Düzyaman E, Duman İ (2003). Dried Tomato as a New Potential in Export and Domestic Market Diversification in Turkey. Proceedings of the Eighth International ISHS Symposium on the Processing Tomato, Acta Horticulture, 613, 433-436.
- Engindeniz S, Görkem GÖ (2013). İzmirde Domates Üretiminin Ekonomik ve Teknik Etkinlik Analizi. Ege Univ. Ziraat Fak. Dergisi, 50 (1): 67-75, İzmir.
- Erdal G (2006). Tarımsal Ürünlerde Üretim Fiyat İlişkisinin Koyck Yaklaşımı İle Analizi (Domates Örneği). Gazi Osman Paşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, Sayı 2. S. 17-24, Tokat.
- Keskin G, Gül U (2004). Domates. Tarımsal Ekonomi Araştırma Enstitüsü, T.E.A.E-Bakış, Sayı:5, Nüsha:13, Ankara.
- Keskin G (2010). Türkiyede Domates Salça Sanayi ve İç Piyasada Fiyat Değişimleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Tarım Bilimleri Dergisi, 20 (3): 214-221, Van.
- Keskin G (2012). Domates ve Domates Salçası Durum - Tahmin: 2012/2013. Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü, Tepge Yayın No: 219, Ankara.
- Koç A (2005). Türkiyede Tarımsal Ürün ve Girdi Piyasaları. Türkiyede Tarım (Editör: Fahri Yavuz). Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı, Strateji Geliştirme Başkanlığı Yayını, Ankara.
- Sarısaçlı İE (2010). Domates Salçası. T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi Raporu. http://www.ceidam.com/FileUpload/bs238314/File/domates_salcasi.pdf (Erişim Tarihi: 29.06.2014)
- Turhan S (2007). Türkiyede Domates Salçası Sektörünün Rekabet Gücü Analizi. Hasad Gıda. 22(247): 26-31.
- Uylaşer V (1996). Salça Üretim Aşamalarına Gore Bakteri ve Maya Florasındaki Değişim ve Bozulmadaki Etkileri Üzerinde Araştırmalar (Basılmamış Doktora Tezi). Uludağ Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
APA | ERTÜRK Y, ÇIRKA M (2015). Türkiye'de ve Kuzey Doğu Anadolu Bölgesi (KDAB)'nde Domates Üretimi ve Pazarlaması. , 84 - 97. |
Chicago | ERTÜRK YAKUP ERDAL,ÇIRKA Mustafa Türkiye'de ve Kuzey Doğu Anadolu Bölgesi (KDAB)'nde Domates Üretimi ve Pazarlaması. (2015): 84 - 97. |
MLA | ERTÜRK YAKUP ERDAL,ÇIRKA Mustafa Türkiye'de ve Kuzey Doğu Anadolu Bölgesi (KDAB)'nde Domates Üretimi ve Pazarlaması. , 2015, ss.84 - 97. |
AMA | ERTÜRK Y,ÇIRKA M Türkiye'de ve Kuzey Doğu Anadolu Bölgesi (KDAB)'nde Domates Üretimi ve Pazarlaması. . 2015; 84 - 97. |
Vancouver | ERTÜRK Y,ÇIRKA M Türkiye'de ve Kuzey Doğu Anadolu Bölgesi (KDAB)'nde Domates Üretimi ve Pazarlaması. . 2015; 84 - 97. |
IEEE | ERTÜRK Y,ÇIRKA M "Türkiye'de ve Kuzey Doğu Anadolu Bölgesi (KDAB)'nde Domates Üretimi ve Pazarlaması." , ss.84 - 97, 2015. |
ISNAD | ERTÜRK, YAKUP ERDAL - ÇIRKA, Mustafa. "Türkiye'de ve Kuzey Doğu Anadolu Bölgesi (KDAB)'nde Domates Üretimi ve Pazarlaması". (2015), 84-97. |
APA | ERTÜRK Y, ÇIRKA M (2015). Türkiye'de ve Kuzey Doğu Anadolu Bölgesi (KDAB)'nde Domates Üretimi ve Pazarlaması. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 25(1), 84 - 97. |
Chicago | ERTÜRK YAKUP ERDAL,ÇIRKA Mustafa Türkiye'de ve Kuzey Doğu Anadolu Bölgesi (KDAB)'nde Domates Üretimi ve Pazarlaması. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi 25, no.1 (2015): 84 - 97. |
MLA | ERTÜRK YAKUP ERDAL,ÇIRKA Mustafa Türkiye'de ve Kuzey Doğu Anadolu Bölgesi (KDAB)'nde Domates Üretimi ve Pazarlaması. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, vol.25, no.1, 2015, ss.84 - 97. |
AMA | ERTÜRK Y,ÇIRKA M Türkiye'de ve Kuzey Doğu Anadolu Bölgesi (KDAB)'nde Domates Üretimi ve Pazarlaması. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi. 2015; 25(1): 84 - 97. |
Vancouver | ERTÜRK Y,ÇIRKA M Türkiye'de ve Kuzey Doğu Anadolu Bölgesi (KDAB)'nde Domates Üretimi ve Pazarlaması. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi. 2015; 25(1): 84 - 97. |
IEEE | ERTÜRK Y,ÇIRKA M "Türkiye'de ve Kuzey Doğu Anadolu Bölgesi (KDAB)'nde Domates Üretimi ve Pazarlaması." Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 25, ss.84 - 97, 2015. |
ISNAD | ERTÜRK, YAKUP ERDAL - ÇIRKA, Mustafa. "Türkiye'de ve Kuzey Doğu Anadolu Bölgesi (KDAB)'nde Domates Üretimi ve Pazarlaması". Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi 25/1 (2015), 84-97. |