BOŞANMA SÜRECİNİN ÇOCUKLAR ÜZERİNDEKİPSİKO-SOSYAL ETKİLERİ

BİLİCİ, Ali Baz

BOŞANMA SÜRECİNİN ÇOCUKLAR ÜZERİNDEKİPSİKO-SOSYAL ETKİLERİ

Ali Baz BİLİCİ (İzmir Karabağlar Fevzi Çakmak Ortaokulu, Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi Öğretmeni, İzmir, Türkiye)

Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi

14 3

Yıl: 2014 Cilt: 18 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 79 - 110 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

BOŞANMA SÜRECİNİN ÇOCUKLAR ÜZERİNDEKİPSİKO-SOSYAL ETKİLERİ

Öz:

Anne baba ve çocuklardan oluşan aile yapısı, boşanma sürecinde yaşananaile içi çatışmalardan olumsuz etkilenmektedir. Boşanmanın sebepleri olarakeşlerin birbirini aldatması, alkol tüketimi ve ben-merkezci modern yaşam,öncelikle eşler arasında hayatın olağan akışını bozmakta ve nihayetinde ailebütünlüğünü parçalamaktadır. Ayet ve hadislerden anlaşıldığına göreboşanma, dini hayatın zayıflığından kaynaklanmakta ve hoş görülmemekte- dir. Boşanma sürecinde yaşanan olumsuzluklar, öncelikle eşler arasında ka- lıcı etkiler oluşturarak onların hayat düzenini ve psikolojik yapılarını bozmaktadır.Boşanma sürecinden en çok etkilenen çocuklardır. Her yönüyle çocuklarınen güvenli sığınağı olan ailenin parçalanması, çocukları derinden sarsmakta,bağlanma ve güven duygularını zedelemektedir. Kendini güvende hissede- meyen ve kaygı düzeyi yükselen bir çocuğun psiko-sosyal hayatı, başarısız- lığa mahkûm gibi görünmektedir. Bu süreçte özellikle çocuklar için manevibir atmosfer oluşturulması, anne babanın ve akrabaların çocuklara yardımcıolması, onların psiko-sosyal hayatlarını nispeten düzeltebilecektir.

Anahtar Kelime:

Konular: Sosyal Çalışma Sosyoloji Aile Çalışmaları

The Psycho-social effects of a divorce process on children

Öz:

The family structure consisting of parents and children is adversely affectedby the in-family conflicts during a divorce process. As the reasons of a di- vorce, infidelity, alcohol consumption and ego-centric modern life primarily distort the normal course of life between couples and finally destroy the unityof a family. As understood in the verses from Koran and hadiths, divorcestems from the weakness of religious life and it is not welcommed. Adversi- ties in the process of a divorce primarily cause long-lasting effects betweenthe couples and damage their life and psychological orders.Children are the ones affected most in the course of a divorce. The fall of afamily, a haven for children, affects children deeply and damages their senseof belonging and trust. The psycho-social life of a child, who doesn't feel him- self safe and whose anxiety-level increases, is doomed to fail. Creating a spi- ritual atmosphere for children in such a distressing process and the assistanceof relatives can partially restore their psycho-social life.

Anahtar Kelime:

Konular: Sosyal Çalışma Sosyoloji Aile Çalışmaları

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Aleshire, O. D., A Developmental Understanding of The School-Age Child, When Child- ren Suffer: A Sourcebook for Ministry with Children in Crisis, Ed. Andrew D. Lester, The Westminster Press, Pennsylvania, 1987. Beinenfield, F., Helping Your Child Through Your Divorce, Hunter House Inc., Publishers, Alameda, 1995. Berge, Andre, Çocuktaki Kötü Huylar ve Düzeltilmesi, Çev. N. Müren, Remzi Kitabevi, İs- tanbul, 1971. Berns, M. R., Child, Family, School, Community, Socialization and Support, Ninth Edition, Wadsworth Cengage Learning, Belmonth USA, 2013. Bernstein, E., Middle School and The Age of Adjustment, Greenwood, USA, 2002. Binbaşıoğlu, Cavit, Ailede ve Okulda Eğitim Sorunları, MEB Yayınları, İst., 2004, s.37-39. Canan, İbrahim, Hadis Ansiklopedisi, C. 17, Akçağ Yayınları, İstanbul, Tarihsiz. Carr, A., Positive Psychology, The Science of Happiness and Human Strengths, Routledge, New York, 2011. Chapman N. K., What Children Need from Significant Adults, When Children Suffer: A Sourcebook for Ministry with Children in Crisis, Ed. Andrew D. Lester, The Westmins- ter Press, Pennsylvania, 1987. Clarke - Steward, Alison and Brentino, Ccornelia, Divorce: Causes and Consequences, Yale University Press, New Haven, 2006. Çamdibi, H. Mahmut, Şahsiyet Terbiyesi ve Din Eğitimi, Çamlıca Yayınları, İst., 2011. Degarmo, S. D. and Forfatch S. M., Contexts as Predictors of Changing Maternal Parenting Practices in Divercge Family Stractures, A Social Interactional Perspective of Risk and Resilience, Coping with Divorce, Single Parenting and Remarriage, Ed. E. Mavis Het- herington, (pp. 227-250), Psychology Press, New York, 2009. Dewey, J., Reconstruction in Philosophy, The Beacon Press, Boston, 1962. Doğan, Süleyman, Mutlu Aile Mutlu Çocuk, Selis kitaplar, İstanbul, 2003. Duffy, M., Divorce and The Dynamics of The Family Kinship System, Impact of Divorce on The Extented Family, Ed. E.O. Fisher, (pp. 3-18), The Haworth Press, NY, 1982. Fersahoğlu, Y., İslam Eğitimine Giriş. İkinci Baskı, Çamlıca Yayınları, İstanbul, 2011. Fowler, J. W., Stages of Faith, A. Division of Harper Collins Publishers, New York, 1995. Foxman P., The Worried Child Recognizing Anxiefy in Children and Helping Them Heal, Hunter House Inc., Minnesota, 2004. Fromm, Erich, Sevme Sanatı, (Çev: Işıtan Gündüz), Say Kitap Pazarlama, İstanbul, 1984. Gaulier, B., Margerum, J., Price, A. J. and Windell, J., Defusing The High-Conflict Divorce, Impact Publishers, California, 2007. Gibbons, H. J., Childrens Mental Health Probems and Services, Congress of The U.S., Office of Tecnology Assessment, Naine Publishing, Washington, 1986. Gottlieb, D., Listen to Me, Your Child and Your Divorce, C. De Semrik, Tel Aviv, 2012. Hamerman, S. and Ludwin, S., Emotional Abuse and Neglect, Treatment of Child Abuse, Ed. Robert M. Reece, The Johns Hopkins University Press, Maryland, 2000. Harvey, H. John and Fine, A. Mark, Children of Divorce Stories of Loss and Growth, Lawrance Erlbaum Associates Inc., New Jersey, 2008. Hökelekli, Hayati, Ailede, Okulda, Toplumda Değerler Psikolojisi ve Eğitimi, Timaş Ya- yınları, İstanbul, 2011. Hökelekli, Hayati, Din Psikolojisi, TDV Yayınları, Ankara, 1996. Jeynes, W., Divorce, Family Structure and The Academic Success of Children, Routledge, New York, 2012. Jones, W. B., The Ambivalent Spouse Syndrome, The Divorce Process: A Handbook for Clinicians, Ed. Craig A. Everett, (pp.57-67), The Haworth Press Inc., New York, 1987. Jung, Carl Gustav, Two Essays on Analytical Psychology, (Translated by R.F.C.Hull), Meri- dian Books, Seventh Printing, New York, 1968. Kılıç, Recep, Ahlakın Dini Temelinin Önemi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora tezi, Ankara, 1991. Kochanska, G. And Aksan, N., Mother-Child Mutually Positive Effect, The Quality of Child Compliance to Request and Prohibitions, and Maternal Control as Correlates of Early Internalization, Child Development, 66: 236-254, 1995. Lippman, G. J. and Lewis, G. P., Divorcing with Children, Greenwood Publishing Group, London, 2008. Matlia, W. M., The Psychology of Women, Wadsworth Cengage Learning, Belmonth, 2012. Mitchell, P., The Psychology of Childhood, The Falmer Press, London, 1992. Nevid, S. J., Psychology: Concepts and Applications, Third Edition, Houghton Mifflin Com- pany, Boston, 2009. Peterson, R. R., Women, Work and Divorce, State University of NY Press, Albany, 1989. Pope, C., Bebeğin Aylık Gelişimi, 2. Basım, (Çev; Bülent Pancarcı), Doruk Yayıncılık, An- kara, 1996. Price, P. M., Divorce and The Special Needs Child: A Guide for Parents, Jessica Kingsley Publishers, London, 2010. Root, A., The Children of Divorce, Green Press, USA, 2010. Russell, Bertrand, Eğitim Üzerine, Say Yayınları, İstanbul, 1996. Sahler, Z. J. O., Understanding and Caring for The Child in Crisis, When Children Suffer: A Sourcebook for Ministry with Children in Crisis, Ed. Andrew D. Lester, The West- minster Press, Pennsylvania, 1987. Salts, J. C., Divorce Stage Theory and Therapy: Therapeutic Implications Throughout The Divorcing Process, Divorce Therapy, Ed. Douglas H. Sprenkle, (pp.13-26), The Haworth Press, New York, 1985. Sandler, N. I, Brave S. and Gensheimer L., Stress, Theory, Research and Action, Handbook of Community Psychology, Ed. J. Rappaport and E. Seidman, (pp. 187-214), Kluwer Aca- demic Plenum Publishers, New York, 2000. Sargın, N., Çocuklarda Ruh Sağlığı, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, 2001. Saygılı, Sefa, Ruhen ve Bedenen Sağlıklı Çocuk Yetiştirmek, Hayat Yay., İstanbul, 2005. Snyder, J., Loss: Divorce, Seperation and Bereavement, Clinical Child Psychiatry, Ed. M. W. Klykylo and J. Kay, Third Edition, Wiley- Blackwell, West Sussex, 2012. Spain, B. K., Family Diversty: A Quantitative Study of The Impact of Divorce and Family Structure on The Academic Performance of Collage Student, Pro Quest, Umi Dissserta- tions Publishing, Ann Arbor, 2008. Stekel, Wilhelm, Bir Anneye Mektuplar, (Çev: Ali Çankırılı), Timaş Yay., İstanbul, 2003. Tarhan, N., Sen Ben ve Çocuklarımız, Timaş Yayınları, İstanbul, 2012. Tarhan, N., Son Sığınak Aile, Nesil Yayınları, İstanbul, 2010. Taşdan, Demet, Okul, Aile ve Toplum İlişkilerinde Çocuk ve Şiddet, Babıâli Kültür Yayın- cılığı, İstanbul, 2009. Tosun, C., Din Eğitimi Bilimine Giriş, Pegem A Yayıncılık, Ankara, 2001. Wallerstein, S. J. and Kelly, B. J., Surviving The Breakup: How Children and Parents Cope with Divorce, Basic Book, New York, 2008. Wallinga, C. and Skeen, P., Physical, Language, and Social- Emotional Development, Handbook of Preschool Religious Education, (pp. 30-58), Ed. Donald Ratcliff, Religious Education Press, Birmingham, 1988. Whirter, Jeff MC. ve Voltan-Acar, Nilüfer, Çocukla İletişim, MEB Yayınları, İstanbul, 2005. Williams, Joyce W. and Stith, Marjorie, Middle Childhood Behavior and Development, Macmillan Publishing Co.,Inc., London, 1974. Wolpe, D. J., Teaching Your Children About God, Harper Collins Publishers Inc., New York, 1995. Yavuzer, H., Çocuk Eğitimi El Kitabı, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1996. Yavuzer, H., Çocuk ve Suç, Dokuzuncu Basım, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1998. Yıldız, M., Çocuklarda Tanrı Tasavvurunun Gelişimi, İzmir İlah. Vakfı Yay., İzmir, 2007. Yörükoğlu, Atalay, Çocuk Ruh Sağlığı, 24. Basım, Özgür Yayınları, İstanbul, 2000.

APA	BİLİCİ A (2014). BOŞANMA SÜRECİNİN ÇOCUKLAR ÜZERİNDEKİPSİKO-SOSYAL ETKİLERİ. , 79 - 110.
Chicago	BİLİCİ Ali Baz BOŞANMA SÜRECİNİN ÇOCUKLAR ÜZERİNDEKİPSİKO-SOSYAL ETKİLERİ. (2014): 79 - 110.
MLA	BİLİCİ Ali Baz BOŞANMA SÜRECİNİN ÇOCUKLAR ÜZERİNDEKİPSİKO-SOSYAL ETKİLERİ. , 2014, ss.79 - 110.
AMA	BİLİCİ A BOŞANMA SÜRECİNİN ÇOCUKLAR ÜZERİNDEKİPSİKO-SOSYAL ETKİLERİ. . 2014; 79 - 110.
Vancouver	BİLİCİ A BOŞANMA SÜRECİNİN ÇOCUKLAR ÜZERİNDEKİPSİKO-SOSYAL ETKİLERİ. . 2014; 79 - 110.
IEEE	BİLİCİ A "BOŞANMA SÜRECİNİN ÇOCUKLAR ÜZERİNDEKİPSİKO-SOSYAL ETKİLERİ." , ss.79 - 110, 2014.
ISNAD	BİLİCİ, Ali Baz. "BOŞANMA SÜRECİNİN ÇOCUKLAR ÜZERİNDEKİPSİKO-SOSYAL ETKİLERİ". (2014), 79-110.

APA	BİLİCİ A (2014). BOŞANMA SÜRECİNİN ÇOCUKLAR ÜZERİNDEKİPSİKO-SOSYAL ETKİLERİ. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 18(2), 79 - 110.
Chicago	BİLİCİ Ali Baz BOŞANMA SÜRECİNİN ÇOCUKLAR ÜZERİNDEKİPSİKO-SOSYAL ETKİLERİ. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 18, no.2 (2014): 79 - 110.
MLA	BİLİCİ Ali Baz BOŞANMA SÜRECİNİN ÇOCUKLAR ÜZERİNDEKİPSİKO-SOSYAL ETKİLERİ. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, vol.18, no.2, 2014, ss.79 - 110.
AMA	BİLİCİ A BOŞANMA SÜRECİNİN ÇOCUKLAR ÜZERİNDEKİPSİKO-SOSYAL ETKİLERİ. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 2014; 18(2): 79 - 110.
Vancouver	BİLİCİ A BOŞANMA SÜRECİNİN ÇOCUKLAR ÜZERİNDEKİPSİKO-SOSYAL ETKİLERİ. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 2014; 18(2): 79 - 110.
IEEE	BİLİCİ A "BOŞANMA SÜRECİNİN ÇOCUKLAR ÜZERİNDEKİPSİKO-SOSYAL ETKİLERİ." Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 18, ss.79 - 110, 2014.
ISNAD	BİLİCİ, Ali Baz. "BOŞANMA SÜRECİNİN ÇOCUKLAR ÜZERİNDEKİPSİKO-SOSYAL ETKİLERİ". Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 18/2 (2014), 79-110.