İşaretleme Testi Türk Formu'nun 6-11 yaş grubu çocuklarda standardizasyon çalışması

KILIÇ, BIRIM GÜNAY; KOÇKAR, Aylin İlden; IRAK, Metehan; KARAKAŞ, Sirel; şener, şahnur

İşaretleme Testi Türk Formu'nun 6-11 yaş grubu çocuklarda standardizasyon çalışması

Birim Günay KILIÇ, (Gazi Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Çocuk Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye)

Metehan IRAK, (Girilmedi)

Aylin İlden KOÇKAR, (Girilmedi)

Şahnur ŞENER, (Girilmedi)

Sirel KARAKAŞ (Girilmedi)

Klinik Psikiyatri Dergisi

21 5

Yıl: 2002 Cilt: 5 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 213 - 228 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

İşaretleme Testi Türk Formu'nun 6-11 yaş grubu çocuklarda standardizasyon çalışması

Öz:

Çalışmanın amacı İşaretleme Testi Türk Formu'nun 6-11 yaş grubu denekler üzerinde norm değerlerini belirlemek, testin test-tekrar test yöntemiyle güvenirlik çalışmasını yapmaktır. Böylece testin ölçtüğü sürekli/seçici dikkat, görsel tarama, tepki hızı, aceleci tepkilerin aktivasyonu ve ketlenmesi gibi bilişsel yeteneklerin gelişimini değerlendirmek ve yaş/sınıf ile cinsiyet değişkenlerinin etkisini belirlemek mümkün olmuştur. Çalışmanın örneklemini 72-132 ay (6-11 yaş) arası 1.-5. sınıfta okuyan 402 denek oluşturmuştur. İstatistiğin temel sayıltılarına uygun olmayan aşırı uçlardaki veriler atıldıktan sonra analizler temel sayıltıları karşıladığı görülen 291 deneğin verisi üzerinden yürütülmüştür. Birinci sınıf 72-84 ay, 2. sınıf 85-96 ay, 3. sınıf 97-108 ay, 4. sınıf 109-120 ay ve 5. sınıf 121-132 ay aralığında yer alan öğrencilerden oluşmuştur. İT Türk Formu İşaretlenen Hedef Sayısı, Atlanan Hedef Sayısı, İşaretlenen Yanlış Harf/Şekil Sayısı ve Tarama Süresi puanları için 101 denekten test-tekrar test tekniği ile hesaplanan güvenirlik katsayılarının .45 ile .83 arasında değiştiği ve tüm katsayıların anlamlı olduğu belirlenmiştir. Yaş/sınıf ve cinsiyet değişkeninin etkisini incelemek amacıyla yapılan analizlerde tüm alttestlerde İşaretlenen Hedef Sayısı, Atlanan Hedef Sayısı, İşaretlenen Yanlış Harf/Şekil Sayısı, Toplam Hata Sayısı ve Tarama Süresi puanları temel alınmıştır. Araştırma bulguları, yaşla tüm süre puanlarının azaldığını, yaş etkisinin anlamlı olduğunu ortaya koymuştur. Kızlar lehine saptanan cinsiyet etkisinin ise az sayıda puanda ve alttestler dikkate alındığında düzenlilik göstermeyen tarzda olduğu görülmüştür. İT'nin kendi içindeki faktör örüntüsü çalışılmış ve testle ilgili 3 faktör elde edilmiştir. Bu sonuç İTnin tek bir süreci ölçmediğinin kanıtı olarak yorumlanmıştır. Bulgular testle ilişkili bilişsel yeteneklerin gelişimine ilişkin literatür bağlamında tartışılmış ve olası klinik doğurgular üzerinde durulmuştur.

Anahtar Kelime: Çocuk Bilişsel bilimler Sonuçların tekrarlanabilirliği Dikkat

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Allen DN, Gilbertson MW, van Kanımen DP ve ark. (1997) Chronic haloperidol treatment does not affect structure of attention in schizophrenia. Schizophr Res, 25:53-61.
2. Aman MG, Turbott SH (1986) Incidental learning, distraction, and sustained attention in hyperactive and control subjects. J Abnorm Child Psychol, 14:441-455.
3. Baddeley A (1990) Human memory: Theory and Practice. London, Erlbaum Ass.
4. Barkley RA (1991) The ecological validity of laboratory and analogue assessment methods of ADHD. J Abnorm Child Psychol, 19:149-178.
5. Bartolomeo P, Chokron S (2002) Orienting of attention in left unilateral neglect. Neurosci Biobehav Rev, 26:217-234.
6. Behrmann M, Tipper SP (1999) Attention accesses multiple reference frames: Evidence from visual neglect. J Exp Psychol Hum Percept Perform, 25:83-101.
7. Berger A, Posner MI (2000) Pathologies of brain attentional network. Neurosci Biobehav Rev, 24:3-5.
8. Cantez E, Akça Ş, Akkapulu F ve ark. (1996) BİLNOT Bataryası testlerinden İşaretleme Testi ve Sayı Dizisi Öğrenme Testi'nin test-tekrar test güvenirliği. IX. Ulusal Psikoloji Kongresi, İstanbul.
9. Casagrande M, Ferrara M, Ciyxio G ve ark. (1999) Assessing nighttime vigilance through a three-letter cancellation task (3-LCT): Effects of daytime sleep with temazepam or placebo. Physiol Behav, 68:251-256.
10. Casey BJ, Thomas KM, Welsh TF ve ark. (2000) Dissociation of response conflict, attentional selection, and expectancy with functional magnetic resonance imaging. PNAS, 97:8728-8733.
11. Chokron S, Brick-man AM, Wei T ve ark. (2000) Hemispheric asymetry for selective attention. Cog Brain Res, 9: 85-90. 12. Cooley EL, Morris RD (1990) Attention in children: A neu-ropsychological based model for assessment. Dev Neuropsychol, 6:239-274.
13. Corbetta M, Miezen FM, Shulman GL ve ark. (1993) A PET study of visuospatial attention. J Neurosci, 13:1202-1226.
14. Coull JT (1998a) Neural Correlates of Attention and Arousal: Insights from electrophysiology, functional neuroimaging and psychopharmacology. Prog Neurobiol, 55:343-361.
15. Coull JT, Frackowiak RSJ, Frith CD (1998b) Monitoring for tar¬get objects: Activation of right frontal and parietal cortices with increasing time on task. Neuropsychologia, 36:1325-1334.
16. Ellis HC, Hunt RR (1993) Fundamentals of Cognitive Psychology Oxford: Brown and Benchmark.
17. Fink GR, Halligan PW, Marshall JC ve ark. (1996) Where in the brain does visual attention select the forest and the trees? Nature, 15:626-628.
18. Golisz KM (1998) Dynamic assessment and multicontext treat¬ment of unilateral neglect. Top Stroke Rehabil, 5:11-28.
19. Halperin JM, Sharma V, Greenblatt E ve ark. (1991) Assessment of continuous performance test: Reliability and validity in a nonreferred sample. Psychological Assessment: J Consult Clin Psychol, 3:603-608.
20. Halperin JM (1996) Conceptualizing, describing, and measur¬ing components of attention. Attention, memory and executive function, GR Lyon, NA Krasnegor (Ed), Baltimore, MD: Brooks, s.119-136.
21. Hjaltason H, Tegner R, Tham K ve ark. (1996) Sustained atten¬tion and awareness of disability in chronic neglect. Neuropsychologia, 34:1229-1233.
22. Karakaş S, Başar E (1993) Nöropsikolojik değerlendirme araçlarının standardizasyonu, nöropsikolojik ölçümlerin elektrofizyolojik ölçümlerle ilişkileri. Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu Beyin Dinamiği Araştırma Ünitesi Projesi. TBAG-Ü 17-2.
23. Karakaş S (1996) Nöropsikoloji tanımı, faaliyet alanları ve ülkemizde durumu. Türk Psikoloji Bülteni, 2:21-26.
24. Karakaş S, Eski R, Başar E (1996) Türk Kültürü için stan-dardizasyonu yapılmış bir nöropsikolojik testler topluluğu: BİLNOT Bataryası. 32. Ulusal Nöroloji Kongresi Kitabı. İstan¬bul, Ufuk Matbaası.
25. Karakaş S (1997) A descriptive framework for information processing: An integrative approach. Int J Psychophysiol, 26:353-368.
26. Karnath HO, Ferber S, Himmelbach M (2001) Spatial aware¬ness is a function of the temporal not the posterior parietal lobe. Nature, 411:950-953.
27. Katz N, Cermak S, Shamir Y (1998) Unilateral neglect in chil¬dren with hemiplegic cerebral palsy. Percept Mot Skills, 86:539-550.
28. Kurt M (1998) Sağ serebral hemisferin bilişsel işlevlerine duyarlı nöropsikolojik testlerin faktör yapısının incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara, Hacettepe Üniver¬ sitesi.
29. Kurt M, Karakaş S (2000) Sağ serebral hemisferin bilişsel işlevlerine duyarlı üç nöropsikolojik testin özellikleri ve aralarındaki ilişkiler. 3P Dergisi, 8;251-265.
30. Landau YE, Gross-Tsur V, Auerbach JG ve ark. (1999) Attention-deficit hyperactivity disorder and developmental right-hemisphere syndrome: Congruence and incongruence of cognitive and behavioral aspects of attention. J Child Neurol, 14:299-303.
31. Laurent-Vannier A, Pradat-Diehl P, Chevignard M ve ark. (2001) Unilateral spatial and motor neglect in children. Rev Neurol (Paris), 157:414-422.
32. Lezak MD (1995) Neuropsychological Assessment," 3. Baskı, New York, Oxford University Press.
33. Losier BJ, Klein RM (2001) A review of the evidence for a dis¬engage deficit following parietal lobe damage. Neurosci Biobehav Rev, 25:1-13.
34. Martin GN (1998) Human Neuropsychology, Prentice Hall Europe.
35. Matier K, Wolf LE, Halperin JM (1994) The psychometric prop¬erties and clinical utility of a cancellation test in children. Dev Neuropsychol, 10:165-167.
36. McKay KE, Halperin JM, Schwartz ST ve ark. (1994) Developmental analysis of three aspects of information pro¬cessing: sustained attention, selective attention, and response organization. Dev Neuropsychol, 10:121-132.
37. Mesulam MM (1981) A cortical network for directed attention and unilateral neglect. Ann Neurol, 10:309-325.
38. Mesulam MM (1985) Principles of Behavioral Neurology. Philadelphia; F.A. Davis Company.
39. Mesulam MM (1988) Neural Substrates of Behavior: The Effects of Brain Lesions upon Mental State. AM Nicholi (Ed) 40. The New Harvard Guide to Psychiatry Harvard University Press, s. 91-128.
41. Mesulam MM (1990) Large - scale neurocognitive networks and distributed processing for attention, language, and mem¬ory. Ann Neurol, 28:597-613.
42. Mirsky AF (1996) A theory of attention: A neuropsychological perspective, Attention, Memory and Executive Function. GR Lyon, NA Krasnegor (Ed) Baltimore, MD: Brooks, s. 71-95.
43. Mirsky AF, Pascualvaca DM, Duncan CC ve ark. (1999) A Model of Attention and its relation to ADHD. MRDD Res Rev, 5:169-176.
44. Morris RD (1996) Relationship and distinction among the con¬cepts of attention, memory, and executive function: A devel¬opmental perspective. Attention, Memory and Executive Function. GR Lyon, NA Krasnegor (Ed), Baltimore, Paul H. Brookes Publishing Co, s.l 1-16. '
45. Nalçacı E (2000) Serebral İşlevlerin Lateralizasyonu. Multi-disipliner Yaklaşımla Beyin ve Kognisyon, S Karakaş, H Aydın, C Erdemir ve ark. (Ed), Ankara, Çizgi Tıp Yayınevi, s.90-102.
46. Oades RD (2000) Differential measures of 'sustained attention' in children with attention-deficit / hyperactivity or tic disorder: Relations to monoamine metabolism. Psychiatry Res, 93:165-178.
47. Pascualvaca DM, Anthony BJ, Arnold LE ve ark. (1997) Attention performance in an epidemiological sample of urban children: The role of gender and verbal intelligence. Child Neuropsychol, 3:13-27.
48. Pineda D, Ardila A, Rosselli M (1999) Neuropsychological and behavioral assessment of ADHD in seven- to twelve-year-old children: A discriminant analysis. J Learn Disabil, 32:159-173.
49. Posner MI, Walker JA, Friedrich FJ ve ark. (1984) Effects of parietal lobe injury on covert orienting of visual attention. J Neurosci, 4:1863-1874.
50. Posner MI, Petersen SE (1990) The attention system of the human brain. Annu Rev Neurosci. 13:25-42.
51. Rapport LJ, Webster JS, Dutra RL (1994) Digit span perfor¬mance and unilateral neglect. Neuropsychologia, 32:517-525.
52. Robertson LC, Lamb MR, Knight RT (1988) Effects of lesions of temporal-parietal junction on perceptual and attentional pro¬cessing in humans. J Neurosci, 8:3757-3769.
53. Robinson DL, Bowman EM, Kertzman C (1995) Covert orient¬ing of attention in macaques. II. Contributions of parietal cor¬tex. J Neurophysiol, 74:698-712.
54. Sarter M, Givens B, Bruno JP (2001) The cognitive neuro-science of sustained attention: Where top-down meets bottom-up. Brain Res Rev, 35:146-160.
55. Seidman LJ, Biederman J, Faraone SV ve ark. (1997) Toward defining a neuropsychology of attention deficit-hyperactivity disorder: Performance of children and adolescents from a large clinically referred sample. J Consult Clin Psychol, 65:150-160.
56. Sergeant J (1996) A theory of attention, An information pro¬cessing perspective. Attention, Memory and Executive Function. GR Lyon, NA Krasnegor (Ed), Baltimore, Paul H. Brookes, s. 57-69.
57. Shum DHK, MacFarland KA, Bain JD (1990) Construct validity of eight tests of attention: Comparison of normal and closed head injured samples. Clin Neuropsychol, 4:151-162.
58. Spreen 0, Strauss E (1998) A compendium of neuropsycholog-ical tests: Administration, norms and commentary. 2. Baskı, New York, Oxford University Press, s. 240-243.
59. Stiles-Davis J, Janowsky J, Engel M ve ark. (1988) Drawing ability in four young children with congenital unilateral brain lesions. Neuropsychologia, 26:359-371.
60. Stiles J, Trauner D, Engel M ve ark. (1997) The development of drawing in children with congenital focal brain injury: evi¬dence for limited functional recovery. Neuropsychologia, 35:299-312.
61. Swindell CS, Holland AL, Fromm D ve ark. (1988) Characteristics of recovery of drawing ability in left and right brain-damaged patients. Brain Cogn, 7:16-30.
62. Travis F (1998) Cortical and cognitive development in 4th, 8th and 12th grade students, The contribution of speed of pro¬cessing and executive functioning to cognitive development. Biol Psychol, 48:37-56.
63. Voeller KK, Heilman KM (1988) Attention deficit disorder in children: A neglect syndrome? Neurology, 38:806-808.
64. Weintraub S, Mesulam M (1987) Rigth cerebral dominance in spatial attention. Arch Neurol, 44:621-625.
65. Wojciulik E, Husain M, Clarke K ve ark. (2001) Spatial work¬ing memory deficit in unilateral neglect. Neuropsychologia, 39:390-396.

APA	KILIÇ B, IRAK M, KOÇKAR A, şener ş, KARAKAŞ S (2002). İşaretleme Testi Türk Formu'nun 6-11 yaş grubu çocuklarda standardizasyon çalışması. , 213 - 228.
Chicago	KILIÇ BIRIM GÜNAY,IRAK Metehan,KOÇKAR Aylin İlden,şener şahnur,KARAKAŞ Sirel İşaretleme Testi Türk Formu'nun 6-11 yaş grubu çocuklarda standardizasyon çalışması. (2002): 213 - 228.
MLA	KILIÇ BIRIM GÜNAY,IRAK Metehan,KOÇKAR Aylin İlden,şener şahnur,KARAKAŞ Sirel İşaretleme Testi Türk Formu'nun 6-11 yaş grubu çocuklarda standardizasyon çalışması. , 2002, ss.213 - 228.
AMA	KILIÇ B,IRAK M,KOÇKAR A,şener ş,KARAKAŞ S İşaretleme Testi Türk Formu'nun 6-11 yaş grubu çocuklarda standardizasyon çalışması. . 2002; 213 - 228.
Vancouver	KILIÇ B,IRAK M,KOÇKAR A,şener ş,KARAKAŞ S İşaretleme Testi Türk Formu'nun 6-11 yaş grubu çocuklarda standardizasyon çalışması. . 2002; 213 - 228.
IEEE	KILIÇ B,IRAK M,KOÇKAR A,şener ş,KARAKAŞ S "İşaretleme Testi Türk Formu'nun 6-11 yaş grubu çocuklarda standardizasyon çalışması." , ss.213 - 228, 2002.
ISNAD	KILIÇ, BIRIM GÜNAY vd. "İşaretleme Testi Türk Formu'nun 6-11 yaş grubu çocuklarda standardizasyon çalışması". (2002), 213-228.

APA	KILIÇ B, IRAK M, KOÇKAR A, şener ş, KARAKAŞ S (2002). İşaretleme Testi Türk Formu'nun 6-11 yaş grubu çocuklarda standardizasyon çalışması. Klinik Psikiyatri Dergisi, 5(4), 213 - 228.
Chicago	KILIÇ BIRIM GÜNAY,IRAK Metehan,KOÇKAR Aylin İlden,şener şahnur,KARAKAŞ Sirel İşaretleme Testi Türk Formu'nun 6-11 yaş grubu çocuklarda standardizasyon çalışması. Klinik Psikiyatri Dergisi 5, no.4 (2002): 213 - 228.
MLA	KILIÇ BIRIM GÜNAY,IRAK Metehan,KOÇKAR Aylin İlden,şener şahnur,KARAKAŞ Sirel İşaretleme Testi Türk Formu'nun 6-11 yaş grubu çocuklarda standardizasyon çalışması. Klinik Psikiyatri Dergisi, vol.5, no.4, 2002, ss.213 - 228.
AMA	KILIÇ B,IRAK M,KOÇKAR A,şener ş,KARAKAŞ S İşaretleme Testi Türk Formu'nun 6-11 yaş grubu çocuklarda standardizasyon çalışması. Klinik Psikiyatri Dergisi. 2002; 5(4): 213 - 228.
Vancouver	KILIÇ B,IRAK M,KOÇKAR A,şener ş,KARAKAŞ S İşaretleme Testi Türk Formu'nun 6-11 yaş grubu çocuklarda standardizasyon çalışması. Klinik Psikiyatri Dergisi. 2002; 5(4): 213 - 228.
IEEE	KILIÇ B,IRAK M,KOÇKAR A,şener ş,KARAKAŞ S "İşaretleme Testi Türk Formu'nun 6-11 yaş grubu çocuklarda standardizasyon çalışması." Klinik Psikiyatri Dergisi, 5, ss.213 - 228, 2002.
ISNAD	KILIÇ, BIRIM GÜNAY vd. "İşaretleme Testi Türk Formu'nun 6-11 yaş grubu çocuklarda standardizasyon çalışması". Klinik Psikiyatri Dergisi 5/4 (2002), 213-228.