Özel Eğitim Okullarında Çalışan Eğitimcilerin Öz-Yeterlik Algılarının ve Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi

KARAHAN, Şükriye; BALAT UYANIK, Gülden

Özel Eğitim Okullarında Çalışan Eğitimcilerin Öz-Yeterlik Algılarının ve Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi

Şükriye KARAHAN, (Zeynep Kamil Hastanesi, İstanbul, Türkiye)

Gülden BALAT UYANIK (Marmara Üniversitesi, Atatürk Eğitim Fakültesi, İlköğretim Bölümü, İstanbul, Türkiye)

Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi

4 0

Yıl: 2011 Cilt: 0 Sayı: 29 Sayfa Aralığı: 1 - 14 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Özel Eğitim Okullarında Çalışan Eğitimcilerin Öz-Yeterlik Algılarının ve Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi

Öz:

Özet Araştırmanın amacı, özel eğitim okullarında çalışan eğitimcilerin tükenmişlik düzeylerini ve öz-yeterlik algılarını çeşitli değişkenler açısından incelemektir Örneklem oransız küme örnekleme yöntemi kullanılarak belirlenmiştir. 263 eğitimci araştırmanın örneklemini oluşturmuştur. Araştırmada, eğitimcilerin tükenmişlik düzeylerini belirlemek amacıyla Maslach Tükenmişlik Ölçeği (MTÖ) , öz-yeterlik algı düzeylerini belirlemek amacıyla Öğretmen Öz-Yeterlik Ölçeği kullanılmıştır. Eğitimcilerin kişisel bilgileri araştırmacılar tarafından hazırlanan kişisel bilgiler formu ile alınmıştır. Araştırma sonucunda, özel eğitim okullarında çalışan eğitimcilerin tükenmişlik düzeylerinin cinsiyetlerine, eğitim düzeylerine, çalışmakta oldukları alana, meslekte çalışma sürelerine ve çalıştıkları kurum türüne göre farklılaştığı, öz-yeterlik algılarının ise belirtilen değişkenlere göre anlamlı şekilde farklılaşmadığı bulunmuştur. Ayrıca eğitimcilerin öz-yeterlik algıları ile tükenmişliğin alt ölçekleri olan duygusal tükenme ve duyarsızlaşma arasında negatif, kişisel başarı ile pozitif yönde anlamlı bir ilişki olduğu bulunmuştur.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Akbaş, A. ve Çelikkaleli, Ö. (2006). Sınıf öğretmeni adaylarının fen öğretimi öz-yeterlik inançlarının cinsiyet, öğrenim türü ve üniversitelerine göre incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 98-110.
Akdağ, I. ve Walter J. (2005). Öğretmen adaylarının mesleki yeterlik duygusu sportmetre. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 3(4), 127-131.
Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. New York: Freeman
Bandura, A. (2000). Cultivate self efficacy for personal and organizational effectiveness. In E. A. Locke (Ed.) Handbook of Principles Of Organizational Behavior, pp. 120-136 Oxford. UK: Blackwell
Başaran, B.I.(1999). Zihinsel, görme ve işitme özürlü çocuklara eğitim veren özel eğitim kurumlarında çalışan öğretmenlerin kişilik özelliklerinin belirlenmesi ve karşılaştırılması. Yayınlanmamış doktora tezi, Dokuz EylülÜniversitesi, İzmir.
Baysal, A. (1995). Lise ve dengi okul öğretmenlerinde meslekte tükenmişliğe etki eden faktörler. Yayınlanmamış doktora tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
Beck C. L ve Gargiula R.M. (1986). Burnout in teachers of retarded and nonretarted children. Journal of Educational Research, 76 (3), 169-173.
Betoret, F. D. (2006). Stressors, self-efficacy, coping resources, and burnout among secondary school teachers in spain. Educational Psychology, 26 (4), 519-539
Billingsley BS. (1995). Improving the retention of special education teachers;Final Report. RTI Project 5168:Research Triangle Inst. NC.NT.
Brouwers, A ve Tomic,W.( 1999) Teacher burnout,perceived self efficacy in classroom management, and student disruptive behaviour in secondary education. Curriculum and Teaching,14 (2), 7-25.
Brouwers, A., ve Tomic, W. (2000). A longitudinal study of teacher burnout and perceived selfefficacy in classroom management. Teaching and Teacher Education, 16 (2), 239–254.
Brouwers, A., Tomic, W. ve, Evers, W. J. G. ( 2002). Burnout and self efficacy: A study on teachers’beliefs when implementing an innovative educational system in the netherlands. Brıtısh Journal of Educational Psychology, 72, 227-243
Çimen, S. (2007). İlköğretim öğretmenlerinin tükenmişlik yaşantıları ve yeterlik algıları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
Çokluk, Ö. (1999). Zihinsel ve işitme engelliler okullarında görev yapan yönetici ve öğretmenlerde tükenmişliğin kestirilmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Diken, İ.H. (2005). Öğretmen yeterlik ölçeği Türkçe uyarlaması, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eurasian Journal of Educational Research, 16, 102-112.
Ergin, C. (1992). Doktor ve hemşirelerde tükenmişlik ve Maslach Tükenmişlik Ölçeğinin uyarlanması. VII. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları (ss 143-154). Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayını.
Erisen, Y. ve Çeliköz, N. (2003). Öğretmen Adaylarının Genel Öğretmenlik Davranışları Açısından Kendilerine Yönelik Yeterlilik Algıları. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(4), 427-440.
Gibson, S. ve Dembo, M.H. (1984). Teacher efficacy: A construct validation. Journal of Educational Psychology, 76 (4), 569-582.
Girgin, G. (1995). İlkokul öğretmenlerinde meslekte tükenmişliğin gelişimini etkileyen değişkenlerin analizi ve bir model önerisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
Girgin, G, ve Baysal, A. (2005). Tükenmişlik sendromuna bir örnek: zihinsel engelli öğrencilere eğitim veren öğretmenlerin mesleki tükenmişlik düzeyi. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 4 (4), 172-187.
Güven, S. (2005). Devlet okulları ilköğretim birinci kademede çalışan İngilizce öğretmenlerinin profili ve yeterlik algıları. Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin
Halbesleben Jonathan R. B. ve Buckley Ronald M. (2004). Burnout in organizational life. Journal of Management, 30, 859-879
Izgar, H. (2000). Okul yöneticilerinin tükenmişlik düzeyleri, nedenleri ve bazı Etken faktörlere göre incelenmesi (Orta Anadolu örneği). Doktora Tezi. Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
Karataş, U. (2002). Okul öncesi öğretmenlerinin yeterlikleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
Küçüktepe, S.E. (2007). İlköğretim öğretmenlerinin öz-oluşum türleriyle, mesleki etkililik algıları ve tercih ettikleri öğretme stilleri arasındki ilişki. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Maslach, C. ve Jackson, S.E. (1981) Maslach burnout inventroy manual. Palo Alto Ca.: Consulting Psychological Pres.
Maslach, C. (1982). Burnout: The cost of caring. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.
Maslach, C. ve Jackson, S.E. (1985). The role and family variables in burnout. Sex Roles, 12, 837 – 850.
Pajares, F. (1997) Self efficacy beliefs in academic settings. Review of Educational Research, 66 (4), 543–57
Pajares, F., Schunk, D. H. ( 2004). Self efficacy in education revisited empiricaland applied evidence. Big Theories A Volume in Research on Sociocultural Influences on Motivation and Learning, (6), 115-138
Platsidou, M., Agaliotis, I. (2008). Burnout, job satisfaction and instructional assignmentrelated sources of stress in Greek special education teachers. International Journal of Disability, Development and Education (1034-912X), 55(1),61-76
Skaalvik, S., Skaalvik, E.M.(2007). Dimensions of Teacher Self-Efficacy and Relations With Strain Factors, Perceived Collective Teacher Efficacy, and Teacher Burnout. Journal of Educational Psychology (0022-0663), 99(3), 611-625
Sucuoğlu, B., Kuloğlu A.N. (1996). Özürlü çocuklarla çalışan öğretmenlerde tükenmişliğin değerlendirilmesi. Türk Psikoloji Dergisi, 10 (36), 44-60.
Sürgevil, O. (2006).Çalışma hayatında tükenmişlik sendromu. Ankara: Nobel yayın dağıtım.
Tuğrul, B., ve Çelik, E. (2002). Normal çocuklarla çalışan anaokulu öğretmenlerinde tükenmişlik. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, (12).
Woolfolk-Hoy, A., (2000). Changes in teacher efficacy during the early years of teaching. American Educational Research Assoociation, 43, 1-20.
Yiğit, A.(2007). Özel eğitim kurumlarında çalışan öğretmenlerin iş doyumu tükenmişlik ve ruh sağlık düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Niğde Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Niğde.

APA	KARAHAN Ş, BALAT UYANIK G (2011). Özel Eğitim Okullarında Çalışan Eğitimcilerin Öz-Yeterlik Algılarının ve Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi. , 1 - 14.
Chicago	KARAHAN Şükriye,BALAT UYANIK Gülden Özel Eğitim Okullarında Çalışan Eğitimcilerin Öz-Yeterlik Algılarının ve Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi. (2011): 1 - 14.
MLA	KARAHAN Şükriye,BALAT UYANIK Gülden Özel Eğitim Okullarında Çalışan Eğitimcilerin Öz-Yeterlik Algılarının ve Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi. , 2011, ss.1 - 14.
AMA	KARAHAN Ş,BALAT UYANIK G Özel Eğitim Okullarında Çalışan Eğitimcilerin Öz-Yeterlik Algılarının ve Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi. . 2011; 1 - 14.
Vancouver	KARAHAN Ş,BALAT UYANIK G Özel Eğitim Okullarında Çalışan Eğitimcilerin Öz-Yeterlik Algılarının ve Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi. . 2011; 1 - 14.
IEEE	KARAHAN Ş,BALAT UYANIK G "Özel Eğitim Okullarında Çalışan Eğitimcilerin Öz-Yeterlik Algılarının ve Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi." , ss.1 - 14, 2011.
ISNAD	KARAHAN, Şükriye - BALAT UYANIK, Gülden. "Özel Eğitim Okullarında Çalışan Eğitimcilerin Öz-Yeterlik Algılarının ve Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi". (2011), 1-14.

APA	KARAHAN Ş, BALAT UYANIK G (2011). Özel Eğitim Okullarında Çalışan Eğitimcilerin Öz-Yeterlik Algılarının ve Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 0(29), 1 - 14.
Chicago	KARAHAN Şükriye,BALAT UYANIK Gülden Özel Eğitim Okullarında Çalışan Eğitimcilerin Öz-Yeterlik Algılarının ve Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 0, no.29 (2011): 1 - 14.
MLA	KARAHAN Şükriye,BALAT UYANIK Gülden Özel Eğitim Okullarında Çalışan Eğitimcilerin Öz-Yeterlik Algılarının ve Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, vol.0, no.29, 2011, ss.1 - 14.
AMA	KARAHAN Ş,BALAT UYANIK G Özel Eğitim Okullarında Çalışan Eğitimcilerin Öz-Yeterlik Algılarının ve Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2011; 0(29): 1 - 14.
Vancouver	KARAHAN Ş,BALAT UYANIK G Özel Eğitim Okullarında Çalışan Eğitimcilerin Öz-Yeterlik Algılarının ve Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2011; 0(29): 1 - 14.
IEEE	KARAHAN Ş,BALAT UYANIK G "Özel Eğitim Okullarında Çalışan Eğitimcilerin Öz-Yeterlik Algılarının ve Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi." Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 0, ss.1 - 14, 2011.
ISNAD	KARAHAN, Şükriye - BALAT UYANIK, Gülden. "Özel Eğitim Okullarında Çalışan Eğitimcilerin Öz-Yeterlik Algılarının ve Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi". Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 29 (2011), 1-14.