Türkiye Selçukluları'ndan Osmanlı'ya Küçük Bir Miras: XIX. Yüzyılda Küçük Karatay (Kemâliye) Medresesi
Yıl: 2015 Cilt: 0 Sayı: 44 Sayfa Aralığı: 95 - 103 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
Türkiye Selçukluları'ndan Osmanlı'ya Küçük Bir Miras: XIX. Yüzyılda Küçük Karatay (Kemâliye) Medresesi
Öz: İslâm toplumlarının sosyal tarihlerini isabetli ve doğru bir şekilde ortaya koymada vakıfların tarihîve sosyolojik açıdan incelenmesi büyük önem arz etmektedir. Türkiye Selçukluları ve Beyliklerdöneminde Anadolu kentlerinde vakıf olarak inşa edilen cami, medrese, türbe ve zaviyelerin sayısıtam olarak bilinmemektedir. Bu nedenle günümüzde ayakta kalan anıtsal nitelikli binaların dışında,harap olan ya da anıtsal nitelik taşımayan yapıları tespit etmek mümkün değildir. Bununla birlikte,arşiv kaynakları sayesinde Selçuklu dönemine ait vakıf eserlerin Osmanlı devrindeki durumunu ortayakoymak mümkün olmaktadır. Osmanlı Klâsik Dönemi sancakları üzerinde arşiv belgelerine dayalıolarak yapılan çalışmalar ve Evkaf kayıtları sayesinde yukarıda adı geçen kurumların çoğunun, hattabugün yapısı mevcut olmayanların kaydına ulaşılabilmektedir. Nitekim Osmanlı arşiv kayıtlarına geçenkurumlardan bir kısmının Türkiye Selçukluları döneminden intikal eden ve Osmanlı döneminde devarlığını devam ettiren kurumlar olduğu bilinmektedir. Konyada bulunan Kemaleddin Rumtaşın vâkıfıolduğu Küçük Karatay Medresesi de bu kategori içerisinde yer almaktadır. Bu çalışmada, Küçük KaratayMedresesinin Türkiye Selçuklu dönemindeki durumu ile XIX. yüzyıla ait arşiv vesikaları doğrultusundaOsmanlı devrindeki vaziyeti mukayese edilecektir. Böylece külliye vakfının tarihî süreç içerisindekisosyoekonomik ve kültürel yapısı ele alınacaktır.
Anahtar Kelime: Konular:
Küçük Karatay (Kemaliye) Madrasah of XIXth Century; A Small Inheritan- ce From Seljuks of Turkey to Ottomans
Öz: Historical and sociological examination of waqfs in revealing social histories of Islamic Society incisivelyand properly has a great importance. The number of mosque, Madrasah, tomb and zawiya built as awaqf in Anatolian cities during the period of Seljuks in Turkey and principalities is not known exactly.Therefore, it is not possible to identify historical buildings that are ruined or without any monumentalquality, excepting those surviving with a monumental quality to the present time. However, with thearchival sources, it is possible to reveal the situation of waqf works of Seljuks during the period ofOttomans. With the studies based on archival documents about the sanjaks of the Classical Era ofOttoman and records of waqfs, the records of the most of the above-mentioned institutions, as wellas those having no building today, could be accessed. Thus, it is known that some of the institutionsrecorded in Ottoman archives are those inherited from the period of Seljuks in Turkey and survivedduring the period of Ottomans. The Küçük Karatay Madrasah established by Kemaleddin Rumtaş inKonya is included in this category. In this study, the situation of Küçük Karatay Madrasah during theperiod of Seljuks in Turkey will be compared to that of the period of Ottomans based on archivaldocuments of XIX century. Thus, socioeconomic and cultural structure of this social complex waqfwill be discussed.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Müntecibüddin Bedî el-Cüveynî (1329). Atabetül-Ketebe, Tahran. Simon de Saint Quentin ( 2006). Bir Keşişin Anılarında Tatarlar ve Anadolu 1245-1248, Antalya: Dak- tav Yay. Atçeken, Zeki (1998). Konyadaki Selçuklu Yapılarının Osmanlı Devrinde Bakımı ve Kullanılması, Anka- ra: TTK Yay. Arabacı, Caner ( 1998). Osmanlı Dönemi Konya Medreseleri 1900-1924, Konya: Konya Ticaret Odası Yay. Baykara, Tuncer (2004). Türkiye Selçuklularının Sosyal ve Ekonomik Tarihi, İstanbul: IQ Yay. Berkî, Ali Himmet (2006). Vakıflarda Şartlara Riayet Meselesi, Vakıflar Dergisi, S. 7 (2006). s. 13-17. Erdoğru, Mehmet Âkif (1992). Karaman Vilâyetinin İdarî Taksimatı, Osmanlı Araştırmaları, XII, İs- tanbul, s. 425-430. Erdoğru, Mehmet Âkif (2003). Murad Çelebi Defteri: 1483 Yılında Karaman Vilâyetinde Vakıflar I, Tarih İncelemeleri Dergisi, XVIII/1 (Temmuz), s. 119-160. Ergenç, Özer (1973). 1580-1596 Yılları Arasında Ankara ve Konya, Şehirlerin Mukayeseli İncelenmesi Yoluyla Osmanlı Şehirlerinin Kurumları ve Sosyo-Ekonomik Yapısı Üzerine Bir Deneme, Ankara. Kahraman, Seyit Ali (2009). Karaman Vilâyeti Vakıfları, Kayseri: Kayseri Büyükşehir Belediyesi Kültür Yay. Karinabadizade, Ömer Hilmi (1977). Ahkâmül-Evkaf, Ankara: Vakıflar Genel Müdürlüğü Yay. Kayaoğlu, İsmet (1978). Turumtay Vakfiyesi, Vakıflar Dergisi, S. 12, s. 91-112. Konyalı, İbrahim Hakkı (2007). Konya Tarihi, Konya: Büyükşehir Belediyesi Yay. Köseoğlu, Neşet (1946). Tarihte Bursa Mahalleleri, XV. ve XVI. Yüzyıllarda, Bursa. Turan, Osman (1948). Celaleddin Karatay, Vakıfları ve Vakfiyeleri, Belleten, XII/45, s. 17-160. Turan, Osman (2006). Moğol Dönemi, Dağılış ve Beyliklerin Ortaya Çıkışı, Anadolu Selçukluları ve Beylikler Dönemi Uygarlığı ( ed. Ahmet Yaşar Ocak), I, Ankara, s. 117-122. Öztürk, Nazif (1983). Menşei ve Tarihi Gelişimi Açısından Vakıflar, Ankara. Uzluk, Feridun Nafiz (1958). Fatih Devrinde Karaman Eyaleti Vakıfları, Ankara. Uzunçarşılı İsmail Hakkı (1970). Osmanlı Devleti Teşkilatına Medhal, Ankara. Yüksel, Hasan (2006). Anadolu Selçuklularında Vakıflar, Anadolu Selçukluları ve Beylikler Dönemi Uygarlığı, I (ed. Ahmet Yaşar Ocak). Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay., s. 309-325.
| APA | ODABAŞI Z (2015). Türkiye Selçukluları'ndan Osmanlı'ya Küçük Bir Miras: XIX. Yüzyılda Küçük Karatay (Kemâliye) Medresesi. , 95 - 103. |
| Chicago | ODABAŞI ZEHRA Türkiye Selçukluları'ndan Osmanlı'ya Küçük Bir Miras: XIX. Yüzyılda Küçük Karatay (Kemâliye) Medresesi. (2015): 95 - 103. |
| MLA | ODABAŞI ZEHRA Türkiye Selçukluları'ndan Osmanlı'ya Küçük Bir Miras: XIX. Yüzyılda Küçük Karatay (Kemâliye) Medresesi. , 2015, ss.95 - 103. |
| AMA | ODABAŞI Z Türkiye Selçukluları'ndan Osmanlı'ya Küçük Bir Miras: XIX. Yüzyılda Küçük Karatay (Kemâliye) Medresesi. . 2015; 95 - 103. |
| Vancouver | ODABAŞI Z Türkiye Selçukluları'ndan Osmanlı'ya Küçük Bir Miras: XIX. Yüzyılda Küçük Karatay (Kemâliye) Medresesi. . 2015; 95 - 103. |
| IEEE | ODABAŞI Z "Türkiye Selçukluları'ndan Osmanlı'ya Küçük Bir Miras: XIX. Yüzyılda Küçük Karatay (Kemâliye) Medresesi." , ss.95 - 103, 2015. |
| ISNAD | ODABAŞI, ZEHRA. "Türkiye Selçukluları'ndan Osmanlı'ya Küçük Bir Miras: XIX. Yüzyılda Küçük Karatay (Kemâliye) Medresesi". (2015), 95-103. |
| APA | ODABAŞI Z (2015). Türkiye Selçukluları'ndan Osmanlı'ya Küçük Bir Miras: XIX. Yüzyılda Küçük Karatay (Kemâliye) Medresesi. Vakıflar Dergisi, 0(44), 95 - 103. |
| Chicago | ODABAŞI ZEHRA Türkiye Selçukluları'ndan Osmanlı'ya Küçük Bir Miras: XIX. Yüzyılda Küçük Karatay (Kemâliye) Medresesi. Vakıflar Dergisi 0, no.44 (2015): 95 - 103. |
| MLA | ODABAŞI ZEHRA Türkiye Selçukluları'ndan Osmanlı'ya Küçük Bir Miras: XIX. Yüzyılda Küçük Karatay (Kemâliye) Medresesi. Vakıflar Dergisi, vol.0, no.44, 2015, ss.95 - 103. |
| AMA | ODABAŞI Z Türkiye Selçukluları'ndan Osmanlı'ya Küçük Bir Miras: XIX. Yüzyılda Küçük Karatay (Kemâliye) Medresesi. Vakıflar Dergisi. 2015; 0(44): 95 - 103. |
| Vancouver | ODABAŞI Z Türkiye Selçukluları'ndan Osmanlı'ya Küçük Bir Miras: XIX. Yüzyılda Küçük Karatay (Kemâliye) Medresesi. Vakıflar Dergisi. 2015; 0(44): 95 - 103. |
| IEEE | ODABAŞI Z "Türkiye Selçukluları'ndan Osmanlı'ya Küçük Bir Miras: XIX. Yüzyılda Küçük Karatay (Kemâliye) Medresesi." Vakıflar Dergisi, 0, ss.95 - 103, 2015. |
| ISNAD | ODABAŞI, ZEHRA. "Türkiye Selçukluları'ndan Osmanlı'ya Küçük Bir Miras: XIX. Yüzyılda Küçük Karatay (Kemâliye) Medresesi". Vakıflar Dergisi 44 (2015), 95-103. |
