AVRUPA BİRLİĞİ’NİN MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUKA İLİŞKİN DÜZENLEMELERİNİN TÜRK HUKUKUNA ETKİLERİ

SÜRAL, BAHAR CEYDA

AVRUPA BİRLİĞİ’NİN MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUKA İLİŞKİN DÜZENLEMELERİNİN TÜRK HUKUKUNA ETKİLERİ

BAHAR CEYDA SÜRAL (Kadir Has Üniversitesi, Hukuk Fakültesi, Uluslararası Özel Hukuk Anabilim Dalı, İstanbul, Türkiye)

MALTEPE ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKÜLTESİ DERGİSİ

15 0

Yıl: 2013 Cilt: 0 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 31 - 62 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

AVRUPA BİRLİĞİ’NİN MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUKA İLİŞKİN DÜZENLEMELERİNİN TÜRK HUKUKUNA ETKİLERİ

Öz:

Avrupa Birliği’nde ilk olarak 1 Mayıs 1999’da yürürlüğe giren Amsterdam Antlaşması ile değişik Avrupa Topluluğu Antlaşması ile milletlerarası özel hukukun uyumlaştırılması çabaları düzenlenmiş; bu anlamda, Avrupa Topluluğu’na delillerin toplanması ve hukuki ve ticari davalar sonucu verilen kararların tanıma ve tenfizinde işbirliği ile üye ülkelerin kanunlar ihtilafı ve milletlerarası yetkiye ilişkin kurallarının birbirine uyumunun geliştirilmesi hususlarında tüzük ve direktif çıkarma yetkisi tanınmıştır. Lizbon Antlaşması sonrasında kabul edilen Avrupa Birliği’nin İşleyişine Dair Antlaşma’da özgürlük, güvenlik ve adalet alanı yaratılması ve bu kapsamda milletlerarası özel hukuk konusunda düzenleme yapma yetkisi Birliğin paylaşılan yetki alanları içerisinde sayılmıştır. Bu kapsamda, 2001 yılından itibaren milletlerarası özel hukuka ilişkin olarak birçok Tüzük kabul edilmiştir. Bu Tüzükler, Türk hukukunda bir uygulama alanına sahip olmamakla birlikte, yeni kanunların yapılmasında ve doktrindeki tartışmaların zenginleşmesinde sürekli olarak örnek alınmıştır. İleride Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne tam üye olması halinde bunlar Türk hukukunun da bir parçası haline gelecektir. Ancak, bu düzenlemelerin Türk hukukuna tek etkisi bununla sınırlı mıdır? Tüzük hükümleri incelendiğinde Türk hukukçusunun da halihazırda dikkate alması gereken durumlar nelerdir? Çalışmamızda, aile ve borçlar hukuku alanındaki Tüzüklerin ilgili hükümleri incelenerek, bu soruların cevabı aranacaktır.

Anahtar Kelime:

Konular: Hukuk Uluslararası İlişkiler

Does European Private International Law Have Any Impact on Turkish Law?

Öz:

The judicial cooperation in civil matters having cross-border implications is first regulated in the Amsterdam Treaty establishing the European Community whereby the European Community is granted the competence to issue directives and regulations in order to improve and simplify the recognition and enforcement of decisions in civil and commercial cases; and to promote the compatibility of the rules applicable in the member states concerning the conflict of laws and of jurisdiction. An area of freedom, security and justice is created by the Treaty on the Functioning of the European Union, enacted by the Lisbon Treaty. Accordingly, judicial cooperation in civil matters, which encompass cooperation in private international law issues, is within the shared competence of the Union. The European Union regulations on private international law have no binding effect for Turkey; but they have been taken as a model in the enactment of new laws and also contributed to the enrichment of discussions and perceptions in the Turkish doctrine. However, is this the only impact of European private international law to Turkish law? Are there any provisions of the EU regulations that the Turkish lawyers shall take into account because they might be applicable for a Turkish party? This article will seek an answer to this question as far as certain EU regulations on family law and law of obligations are concerned.

Anahtar Kelime:

Konular: Hukuk Uluslararası İlişkiler

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

AKINCI, Ziya, Milletlerarası Usul Hukukunda Yetki Sözleşmesine Dayalı Yabancı Derdestlik, Seçkin 2002.
AKTÜRK, Aylin, “Milletlerarası Aile Hukukunda Nafaka ve Nafaka Borçlarında Milletlerarası Yetki, Uygulanacak Hukuk, Tanıma, Tenfiz ve İşbirliğine İlişkin 4/2009 No’lu Avrupa Birliği Konseyi Tüzüğü”, Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni, Y. 31, S. 2, 2011.
BAYATA CANYAŞ, F. Aslı, “Roma I Tüzüğü ile Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hak- kında Kanun Uyarınca Sözleşmeden Doğan Borç İlişkilerinde Örtülü Hukuk Seçimi”, Hacette- pe Hukuk Fakültesi Dergisi, 1 (1), 2011.
BAYRAKTAROĞLU ÖZÇELİK, Gülüm, “Roma III Tüzüğü Uyarınca Boşanma ve Ayrılığa Uy- gulanacak Hukukun Tayini ve Uygulanması”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 61, S. 2, 2012.
BORCHARDT, Klaus-Dieter, The ABC of European Union Law, Publications Office of the Eu- ropean Union 2010.
BOELE WOELKI, Katharina, “To Be, or Not To Be: Enhanced Cooperation in International Divorce Law within the European Union”, Victoria University Wellington Law Review, C. 39, 2008-2009.
BOELE WOELKI, Katharina, Brussels II bis: Its Impact and Application in the Member States, Intersentia 2007.
BREMNER, Philip, “The EU Maintenance Regulation: A Qualified Success for European Family Law”, King’s Student Law Review, V. 2, 2010.
BYRNE, Peter, The EEC Convention on Jurisdiction and the Enforcement of Judgments, Round Hall 1990.
CAIRNS, David J.A., “Introductory Note to European Court of Justice – Allianz SPA v. West Tan- kers Inc.” International Legal Materials, V. 48, 2009.
CANDAN, Tolga, “Avrupa Birliği’nde Esnek Bütünleşme Modelleri ve ‘Güçlendirilmiş İşbirliği’ Kavramı”, in Çağrı Erhan/Burça Kızılırmak/Deniz Senemoğlu (Ed.), Avrupa Birliği Temel Ko- nular, İmaj Yayınevi 2011.
CRAIG, Paul/de Burca, Grainne, EU Law, Text, Cases and Materials, 5. Baskı, Oxford University Press 2011.
ÇELİKEL, Aysel/Erdem, Bahadır, Milletlerarası Özel Hukuk, 12. Bası, Beta 2012.
DASHWOOD, Alan/Hacon, Richard/White, Robin, A Guide to the Civil Jurisdiction and Judg- ments Convention, Kluwer 1987.
DICKINSON, Andrew A., The Rome II Regulation: The Law Applicable to Non-Contractual Ob- ligations, Oxford University Press 2008.
DOĞAN, Vahit, “Türk Hukukunda Yabancı Derdestliğin Nazara Alınması”, Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni, Y. 22, 2002.
DRAETTA, Ugo/SANTINI, Andrea, “Arbitration Exception and the Brussels I Regulation: No Need for Change”, International Business Law Journal, 2009.
EKŞİ, Nuray, Milletlerarası Özel Hukuk I Pratik Çalışma Kitabı, 4. Bası, Beta 2012 (Pratik).
EKŞİ, Nuray, “Avrupa Birliği Brüksel IIbis Tüzüğüne göre Boşanma Davalarında Üye Devlet Mahkemelerinin Milletlerarası Yetkisi”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 11, Özel Sayı 2009 (Brüksel IIbis).
EKŞİ, Nuray, Sözleşmeden Doğan Borçlara Uygulanacak Hukuk Hakkında Roma Konvansiyonu, Beta 2004.
ERDEM, Bahadır, “Aile Hukuka İlişkin Davalarda Mahkemelerin Yetkisi ile Tanıma ve Tenfiz Kurallarını Düzenleyen Avrupa Konseyi Tüzük’ündeki Milletlerarası Yetki Kuralları”, Millet- lerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni, S. 1-2, Y. 21, 2001 (Aile Hukuku).
ERDEM, Bahadır, Fikri Hukukta Türk Mahkemelerinin Milletlerarası Yetkisi, Beta 2003.
ERDEM, Bahadır, “Medeni ve Ticari Hukuk Davalarında Mahkemelerin Yetkisi ve Mahkeme Ka- rarlarının Tanınması ve Tenfizine İlişkin Avrupa Konseyi Tüzüğü”, Ünal Tekinalp’e Armağan, C. II, 2003 (Tüzük).
ERDEM, Bahadır, “Hukuki ve Ticari Konularda Mahkemelerin Yetkisi ve Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizi Hakkında 1968 Tarihli Brüksel Anlaşmasının Hükümlerinin Türk Mahke- melerinin Milletlerarası Yetki Kuralları ile Karşılaştırılması”, Milletlerarası Hukuk ve Millet- lerarası Özel Hukuk Bülteni, Y. 17-18, S. 1-2, Prof. Dr. Yılmaz Altuğ’a Armağan, 1997-1998, İstanbul 2000 (Brüksel Anlaşması).
FAWCETT, James/CARRUTHERS, Janeen M., Cheshire, North & Fawcett Private International Law, Oxford University Press 2008.
HARTLEY, Trevor, International Commercial Litigation, Cambridge University Press 2009.
HERTZ, Ketilbjorn, Jurisdiction in Contract and Tort under the Brussels Convention, Jurist-og Okonomforbundets Forlag 1998.
KAYE, Peter, Civil Jurisdiction and Enforcement of Foreign Judgments: The Application in Eng- land and Wales of the Brussels Convention of 1968 on Jurisdiction and Enforcement of Judg- ments in Civil and Commercial Matters under the Civil Jurisdiction and Judgments Act 1982, Oxford Professional Books 1987.
KRUGER, Thalia, Civil Jurisdiction Rules of the EU and Their Impact on Third States, Oxford University Press 2008.
LOOKOFSKY, Joseph/HERTZ, Ketilbjorn, European Union Private International Law in Cont- ract and Tort, Juris Net, LLC 2009.
MATERNA, Mark G., “An Unnecessary Consternation: An Analysis of the Future of EU Arbitra- tion in the Wake of the West Tankers Decision”, Pepperdine Dispute Resolution Law Journal, V. 11, 2011.
NOMER, Ergin, Devletler Hususi Hukuku, 20. Bası, Beta 2013.
ÖZDEMİR KOCASAKAL, Hatice, Doğrudan Uygulanan Kurallar ve Sözleşmeler Üzerindeki Etkileri, GSÜ Yayınları 2001.
ÖZKAN, Işıl, Avrupa Birliği Kamu Hukuku, Seçkin 2011.
ÖZTEKİN GELGEL, Günseli, Akit Dışı Borç İlişkilerine Uygulanacak Hukuk Hakkındaki Avru- pa Birliği Düzenlemesi, Beta 2006.
POUDRET, Jean-François/Besson, Sebastien, Comparative Law of International Arbitration, Sweet&Maxwell 2007.
SAKMAR, Ata/EKŞİ, Nuray, “Hukuki ve Ticari Konularda Mahkemeleri Milletlerarası Yetkisi ve Mahkeme Kararlarının Tanınması Tenfizi Hakkında AB Konsey Tüzüğü”, Prof. Dr. Ergin Nomer’e Armağan, Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni, Yıl 22, 2002.
SANDERS, Pieter, “The New York Convention” in Pieter Sanders (ed.), International Commercial Arbitration, V. II, Martinus Nijhoff 1960.
SARGIN, Fügen, Milletlerarası Usul Hukukunda Yetki Anlaşmaları, Yetkin 1996.
SCHRAMM, Dorothee/GEISINGER, Elliott/PINSOLLE, Philippe, “Article II”, in Herbert Kronke/Patricia Nacimiento/Dirk Otto/Nicola Christine Port, Recognition and Enforcement of Foreign Arbitral Awards: A Global Commentary on the New York Convention, Kluwer Law 2010.
SHUILLEABHAIN, Marie Ni, Cross-Border Divorce Law: Brussels II bis, Oxford University Press 2010.
STONE, Peter, EU Private International Law, Edward Elgar 2006.
SÜRAL, Ceyda, Avrupa Birliği’nde Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizi, Güncel Yayınevi 2007.
ŞANLI, Cemal/ESEN, Emre/ATAMAN FİGANMEŞE, İnci, Prof. Dr. Cemal Şanlı Milletlerarası Özel Hukuk, Vedat Kitapçılık 2013.
TARMAN, Zeynep Derya, “Akdi Borç İlişkilerine Uygulanacak Hukuk Hakkındaki Roma I Tüzü- ğü”, Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, C. XXV S. 2’den Ayrı Bası, 2009 (Roma I).
TARMAN, Zeynep Derya, “Akit Dışı Borç İlişkilerine Uygulanacak Hukuk Hakkındaki Avrupa Topluluğu Tüzüğü”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 57, S. 2, 2008 (Roma II)
TEKİNALP, Gülören/TEKİNALP, Ünal, Avrupa Birliği Hukuku, 2. Baskı, Beta 2000.
TEKİNALP, Gülören/UYANIK ÇAVUŞOĞLU, Ayfer, Milletlerarası Özel Hukuk Bağlama Ku- ralları, 11. Bası, Vedat Kitapçılık 2011.
The European Union’s New Regulation Dealing with Jurisdiction and the Recognition and Enforce- ment of Judgements in Civil and Commercial Matters Compared with the Brussels Convention Which it Replaces, International Contract Adviser, C. 7 (2), Bahar 2001.
The Rome II Regulation: The Law Applicable to Non-Contractual Obligations, Ed. John Ahern/ William Bincy, Brill 2009.
UYANIK ÇAVUŞOĞLU, Ayfer, “Bireysel İş İhtilafında Türk Mahkemesinin Milletlerarası Yetki- si”, Prof. Dr. Tankut Centel’e Armağan, İstanbul Üniversitesi Yayınları 2011.
UYANIK ÇAVUŞOĞLU, Ayfer, “Avrupa Birliği’nde Aile Hukukunu Birleştirme Çalışmaları”, Prof. Dr. Ata Sakmar Armağanı, Galatasaray Üniversitesi Yayınları 2012.
VAN DEN BERG, Albert J., The New York Arbitration Convention of 1958 – Towards a Uniform Judicial Interpretation, Kluwer Law 1981.
YEŞİLIRMAK, Ali/Süral, Ceyda, “Timing of Examination by Courts in respect of Arbitral Juris- diction under Turkish Law”, Festschrift in Honour of Bernd von Hoffmann, Gieseking Verlag 2011.
ZEILER, Gerold, “West Tankers, The Heidelberg Report and the Principle of Competence-Com- petence”, Annals FLB – Belgrade Law Review, Y. LVII, No. 3, 2009.

APA	SÜRAL B (2013). AVRUPA BİRLİĞİ’NİN MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUKA İLİŞKİN DÜZENLEMELERİNİN TÜRK HUKUKUNA ETKİLERİ. , 31 - 62.
Chicago	SÜRAL BAHAR CEYDA AVRUPA BİRLİĞİ’NİN MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUKA İLİŞKİN DÜZENLEMELERİNİN TÜRK HUKUKUNA ETKİLERİ. (2013): 31 - 62.
MLA	SÜRAL BAHAR CEYDA AVRUPA BİRLİĞİ’NİN MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUKA İLİŞKİN DÜZENLEMELERİNİN TÜRK HUKUKUNA ETKİLERİ. , 2013, ss.31 - 62.
AMA	SÜRAL B AVRUPA BİRLİĞİ’NİN MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUKA İLİŞKİN DÜZENLEMELERİNİN TÜRK HUKUKUNA ETKİLERİ. . 2013; 31 - 62.
Vancouver	SÜRAL B AVRUPA BİRLİĞİ’NİN MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUKA İLİŞKİN DÜZENLEMELERİNİN TÜRK HUKUKUNA ETKİLERİ. . 2013; 31 - 62.
IEEE	SÜRAL B "AVRUPA BİRLİĞİ’NİN MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUKA İLİŞKİN DÜZENLEMELERİNİN TÜRK HUKUKUNA ETKİLERİ." , ss.31 - 62, 2013.
ISNAD	SÜRAL, BAHAR CEYDA. "AVRUPA BİRLİĞİ’NİN MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUKA İLİŞKİN DÜZENLEMELERİNİN TÜRK HUKUKUNA ETKİLERİ". (2013), 31-62.

APA	SÜRAL B (2013). AVRUPA BİRLİĞİ’NİN MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUKA İLİŞKİN DÜZENLEMELERİNİN TÜRK HUKUKUNA ETKİLERİ. MALTEPE ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKÜLTESİ DERGİSİ, 0(2), 31 - 62.
Chicago	SÜRAL BAHAR CEYDA AVRUPA BİRLİĞİ’NİN MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUKA İLİŞKİN DÜZENLEMELERİNİN TÜRK HUKUKUNA ETKİLERİ. MALTEPE ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKÜLTESİ DERGİSİ 0, no.2 (2013): 31 - 62.
MLA	SÜRAL BAHAR CEYDA AVRUPA BİRLİĞİ’NİN MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUKA İLİŞKİN DÜZENLEMELERİNİN TÜRK HUKUKUNA ETKİLERİ. MALTEPE ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKÜLTESİ DERGİSİ, vol.0, no.2, 2013, ss.31 - 62.
AMA	SÜRAL B AVRUPA BİRLİĞİ’NİN MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUKA İLİŞKİN DÜZENLEMELERİNİN TÜRK HUKUKUNA ETKİLERİ. MALTEPE ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKÜLTESİ DERGİSİ. 2013; 0(2): 31 - 62.
Vancouver	SÜRAL B AVRUPA BİRLİĞİ’NİN MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUKA İLİŞKİN DÜZENLEMELERİNİN TÜRK HUKUKUNA ETKİLERİ. MALTEPE ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKÜLTESİ DERGİSİ. 2013; 0(2): 31 - 62.
IEEE	SÜRAL B "AVRUPA BİRLİĞİ’NİN MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUKA İLİŞKİN DÜZENLEMELERİNİN TÜRK HUKUKUNA ETKİLERİ." MALTEPE ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKÜLTESİ DERGİSİ, 0, ss.31 - 62, 2013.
ISNAD	SÜRAL, BAHAR CEYDA. "AVRUPA BİRLİĞİ’NİN MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUKA İLİŞKİN DÜZENLEMELERİNİN TÜRK HUKUKUNA ETKİLERİ". MALTEPE ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKÜLTESİ DERGİSİ 2 (2013), 31-62.