Neokoros Düşüncesinin Kökeni ve Gelişimi: Tanrı, Kutsal Krallık ve Yönetici İlişkisi

Adem YURTSEVER (Anadolu Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Eskişehir, Türkiye)
Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi
4 1
Yıl: 2015 Cilt: 15 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 1 - 16 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Neokoros Düşüncesinin Kökeni ve Gelişimi: Tanrı, Kutsal Krallık ve Yönetici İlişkisi

Öz:
Neokoros (Gr. νεώκoρος/νεωκόρος) Roma İmpara- torluk Döneminde imparator kültüne bağlı olarak or- taya çıkan dini bir terim ve Hellen Küçük Asyasında bizzat imparator tarafından kentlere verilen unvan- dır. Neokoros teriminin kelime anlamı bir tapınağın günlük rutininden ve işlevselliğinden sorumlu kişiler, tapınak koruyucusu olarak açıklanmaktadır. Hellen- Küçük Asyasında neokoros unvanına sahip kentler bu unvan sayesinde agonlar düzenleyebilir, tanrısallaştı- ran imparatoru bu şekilde onurlandırırlardı. Neoko- ros düşüncesi, özellikle Augustus Döneminde, Roma İmparatorluk Döneminin başlaması ile şekillenmeye başlar. İmparator Augustus sonrasında pek çok im- paratorun öldükten sonra tanrı ilan edildiği bazıla- rının ise yaşarken tanrılaştırıldığı görülmektedir. Bu çalışmanın amacı, MÖ 3. binden itibaren ilk krallık kurumunun gelişim sürecini ve bununla ilişkili olarak tanrı-kral, kutsal krallık düşüncesini Roma İmparator- luk Dönemine kadar izlemektir.
Anahtar Kelime:

Kutsal Krallık ve Yönetici İlişkisi The Origin and Evolution of the Idea of Neokoros: The Relation Between The God, Divine Kingship and The Monarch

Öz:
Neokoros (Gr. νεώκoρος/νεωκόρος) is a religious term emerging in relation with the imperial cult during the Roman Imperial Period, and a title directly appro- ved by the emperor for some of the cities in the Roman Asia Minor. The meaning of the term can roughly be explained as the temple guard, or the stuff in charge of the daily routine of a temple. The cities entitled as neokoros could assemble agons to revere the deified emperor. The known practise of neokoros seems to have taken shape during Augustus, with the dawn of the Im- perial Period, and many successors of Augustus were worshiped after they decease, since some of them were revered alive. The main purpose of this study is to trace the godly kingship and the previous evidence for the de- velopment of this process, starting from the 3 rd millen- nium BC until the Roman Imperial period.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Ael. var. hist. = Aelian, Varia Historia (Aelian, Varia Historia, An English translation of Claudius Aelia- nus, çev. D. O. Johnson, Studies in Classics, 1997). Arr. anab. = Flavius Arrianos, Aleksandrou Anabasis (Arrianos, İskender’in Seferi (Alexandrou Anaba- sis), çev. F. Akderin, İstanbul: 2004). Hdt. = Herodotos, Historiae (Herodotos, Tarih, çev. M. Ökmen, İstanbul: 2011) Suet. Iul. = C. Suetonius Tranquillus, De Vita Duode- cim Caesarum, Divus Iulius (G. Suetonius Tran- quillus, On İki Caesar’ın Yaşamı, çev. F. Telatar-G. Özaktürk, Ankara: 2008). Paus. = Pausanias, Description of Greece, (Pausanias, Description of Greece, çev. A. R. Shilleto, London: 2012). Plut. Lys. = Plutarkhos, Bioi Paralleloi, Lysandros (Plutarkhos, Yaşamlar, Lysandros-Sulla, çev. A. Sarıgöllü-N. Gürsoy, İstanbul: 1999). Plut. Alex. = Plutarkhos, Bioi Paralleloi, Alexander (Plutarkhos, Paralel Yaşamlar, çev. F. Akderin, İs- tanbul: 2007). Verg. Aen. = P. Vergilius Maro, Aeneis (Vergilius, Aene- as, çev. İ. Z. Eyüboğlu, İstanbul: 1995) Modern Kaynaklar Ağaoğulları, M. A. vd. (1994). Kral Devlet ya da Ölüm- lü Tanrı. Ankara: İmge Kitabevi. Alp, S. (2000). Hitit Çağında Anadolu: Çiviyazılı ve hi- yeroglif yazılı kaynaklar. Ankara: Tubitak Yayınları. Bagnal, R. S. & Derow, P. (2004). The Hellenistic Period. Historical Sources in Translation. USA: Blackwell Publishing. Baştürk, M. B. (2006). Din ve Dini Ayinlerin Urartu Krallığındaki Toplumsal ve Siyasal Rolü. (Yayınlan- mamış Yüksek Lisans Tezi). İzmir: Ege Üniversitesi. Bernbeck, R. (2003). Royal Deification: An Ambiguati- on Mechanism for The Creation of Courtier Subjec- tivities. Religion and power: Divine Kingship in The Ancient World and Beyond. (Ed. N. Brich). USA: University of Chicago, s. 157-170. Boatwright, M. T. vd. (2004). The Romans: From Villa- ge to Empire. Oxford: Oxford University Press. Bodin, J. (1969). Devlet Üstüne Altı Kitaptan Seçme Parçalar. (Çev. M. Tuncay). Ankara: AÜSBF yayın- ları. Bosworth, A. B. (2005). Büyük İskender’in Yaşamı ve Fetihleri. Fetih ve İmparatorluk. (Çev. H. Çalışkan). Ankara: Dost Kitabevi. Bremmer, J. N. (2007). The Rise of The Hero Cult and The New Simonides. ZPE, s. 1–24. Bryce, T. (2003). Hitit Dünyasında Yaşam ve Toplum. (Çev. M. Günay). Ankara: Dost Kitabevi Yayınları. Bunson, M. (2002). Encylopedia of Roman Empire. USA: Fact on File–Inc. Burrell, B. (2004). Neokoroi: Greek Cities and Roman Empirers. Boston: BRILL. Büechner, G. (1888). De Neocoria. Kessinger Publis- hing. Chaniotis, A. (2005). The Divinity of Hellenistic Rulers. A Companion to The Hellenistic World. (Ed. A. Ers- kine) Blackwell Publishing, s. 431-445. Chaniotis, A. (2007). The Ithyphallic Hymn for De- metrios Poliorketes and Hellenistic Religious Men- tality. More than Men, Less than Gods. (Ed. P. P. Ios- sif vd.) Studia Hellenistica 51, s. 157-197. Childe, V. G. (1992). Kendini Yaratan İnsan. (Çev. F. Ofluoğlu). İstanbul: Varlık Yayınları. Cooper, J. S. (2008). Divine Kingship in Mesopotamia. Religion and Power. Divine Kingship in The Ancient World and Beyond. (Ed. N. Brich). UBD: Univer- sity of Chicago, s. 261-266. Çetin, H. (2002). Egemenlik ve Hukuk İlişkisi Üzerine. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 3, Sayı 2, s. 1–16. Dahmen, K. (2007). The Legend of Alexander the Great on Greek and Roman Coins. New York: Routledge Press. De Coulanges, F. (2008). The Ancient city: A Study on The Religion, Laws, and Institutions of Greece and Rome. BiblioBazaar Press. Downie, S. M. (2004). The Political Uses of Hero Cult at Olympia and Delphi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Kanada: University of Toronto. Edzard, D. O. (1997). Gudea and His Dynasty. RIME 3/1. Canada: University of Toronto Press. Ehrenberg, E. (2008). Dieu et Mon Droit: Kingship in Late Babylonian and early Persian times. Religion and Power. Divine Kingship in The Ancient World and Beyond. (Ed. N. Brich). UBD: University of Chicago, s. 103-133. Evans, J. M. (2003). Approaching The Divine: Meso- potamian Art at The End of The Third Millenium B.C. Art of The First Cities: The Third Millenium B.C. From The Mediterranean to The Indus. (Ed. J. Aruz–R. Wallenfels). USA: The Metropolitan Mu- seum of Art, s. 417-424. Farnell, L. R. (1920). Greek Hero Cults and Ideas of Im- mortality. England: University of St. Andrews. Fishwick, D. (1991). The Imperial Cult in The Latin West II. Netherlands: Brill. Gradel, I. (2002). Emperor Worship and Roman Religi- on. Oxford Classical Monographs. New York: Ox- ford University Presss. Gurney, O. R. (2001). Hititler. (Çev. P. Arpaçay). Anka- ra: Dost Kitapevi. Hansen, D. P. (2003). Art of The Akkadian Dynasty. Art of The First Cities: The Third Millenium B.C. From The Mediterranean to The Indus. (Ed. J. Aruz–R. Wallenfels). USA: The Metropolitan Museum of Art, s. 180-227. Harper, R. F. (1999). The Code of Hammurabi (CH), King of Babylon. USA: Union. Hart, G. (2005). The Routledge Dictionary of Egyptian Gods and Goddesses. USA: Routledge Press. Heckel, W.-Yardley, J.C. (2004). Historical Sources in Translation. Alexander The Great. Blackwell Pub- lishing. Hobbes, T. (1993). Leviathan. (Çev. S. Lim). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. Holloway, S. W. (2002). Aššur is king! Aššur is king! Re- ligion in The Exercise of Power in The Neo–Assyrian Empire. Boston: Brill. Hooke, S. H. (1995). Ortadoğu Mitolojisi. (3. Baskı). (Çev. A. Şenel). Ankara: İmge Kitabevi. Jastrow, M. (1898). The Religion of Babylonia and Ass- yria. USA: Boston: Ginn and Co. Kamm, A. (2006). Julius Caesar. A life. USA: Routledge Press. Kuhrt, A. (2010). Eski Çağ’da Yakındoğu. Yaklaşık MÖ 3000–330. (2. Basım). (Çev. D. Şendil). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. Lunt, D. J. (2010). Athletes, Heroes, and The Quest for Immortality in Ancient Greece. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). USA: Pennsylvania State University. Lutz, H. F. (1924). Kingship in Babylonia, Assyria, and Egypt. AAA, Vol. 26 (4), s. 435–453. Machiavelli, N. (2002). Prens. (Çev. M. Satıcı). İzmir: İlya Yayınevi. Macqueen, J. G. (1999). Hititler ve Hitit Çağında Ana- dolu. (Çev. E. Davutoğlu). Ankara: Arkadaş Yayı- nevi. Michalowski, P. (2011). Correspondence of The Kings of Ur: An Epistolary History of An Ancient Mesopota- mian Kingdom. USA: Eisenbrauns. Morrison, K. D. (2008). When Gods Ruled. Religion and Power. Divine Kingship in The Ancient World and Beyond. (Ed. N. Brich). UBD: University of Chicago, s. 267-271. Müller, S. (2009). Das hellenistische Königspaar in der medialen Repräsentation: Ptolemaios II. und Arsi- noe II. Berlin: Walter de Gruyter. Nissen, H. J. (2004). Ana Hatlarıyla Mezopotamya: Yakındoğu Arkeolojisinin İlk Dönemleri. (Çev. Z.Z. İlkgelen). İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları. Özbudun, S. (1997). Ayinden Törene. İstanbul: Anah- tar Kitaplar Yayınevi. Potter, D. (2005). Hellenistic Religion. A Companion to The Hellenistic World: (Ed. A. Erskine). Blackwell Publishing, s. 405-430. Price, S. R. F. (2004). Ritüel ve İktidar. (Çev. T. Esin). Ankara: İmge Kitabevi Yayınları. Radner, K. (2007). Concepts of Kingship in Antiquity. History of the Ancient Near East /Monographs–XI, s.25–34. Radt, W. (2002). Pergamon: Antik Bir Kentin Tarihi ve Yapıları. (Çev. S. Tammer). İstanbul: Yapı Kredi Ya- yınları. Salvini, M. (2006). Urartu Tarihi ve Kültürü. (Çev. B. Aksoy). İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları. Saraçoğlu, A. (2005). Hero Concept in The Light of Homer’s Iliad and The Death of Sarpedon, Lycian Warrior. Anadolu/Anatolia 29, s. 57–79. Smith, G. V. (1982). The Concept of God/The Gods As King in The Ancient Near East and The Bible. Tri- nity Journal 3, s. 18–32. Smith, R. E. (1948). Lysandros and The Spartan Empi- re. Classical Philology 43 (3), s. 145–156. Taylor, L. R. (1975). The Divinity of the Roman Empe- ror. USA: Porcupine Press. Thomas, C. G. (2007). Alexander the Great in his World. USA: Blackwell Publishing. Üreten, H. (2004). Hellenistik Dönem Pergamon Kenti Tanrı ve Kültleri. Ankara Üniversitesi, DTC Fakül- tesi TAD, XXII, 25, s. 185–214. Walbank, F. W. (2008). Monarchies and Monarchic Ideas. The Hellenistic World. (Ed. F. W. Walbank). The Cambridge Ancient History Vol., VII, I. Cambridge University Press, s. 62-100. Wiesehöfer, J. (2003). Antik Pers Tarihi (Çev. M. A. İnci). İstanbul: Telos Yayınları. Will, É. (2008). The Succession to Alexander: From The Death of Alexander to Triparadisus. The Hel- lenistic World. (Ed. F.W. Walbank). The Cambridge Ancient History Vol., VII, I. Cambridge University Press, s. 23-62. Winter, I. J. (2008). Touched by The Gods: Visual Evi- dence for The Divine Status of Rulers in The Anci- ent Near East. Religion and Power. Divine Kingship in The Ancient World and Beyond. (Ed. N. Brich). UBD: University of Chicago, s. 75-102. Witulski, T. (2007). Kaiserkult in Kleinasien Die Ent- wicklung der Kultisch-Religiösen Kaiserverehrung in der Römischen Provinz Asia von Augustus bis Anto- ninus Pius. Vandenhoeck & Ruprecht. Woolf, G. (2008). Divinity and Power in Ancient Rome. Religion and Power. Divine Kingship in The Ancient World and Beyond. (Ed. N. Brich). UBD: University of Chicago, s. 243-259. Yakubovich, I. (2006). Were Hittite Kings Divinely Anointed. A Palaic Invocation to The Sun–God And Its Significance for Hittite Religion. Journal of Ancient Near Eastern Religions, s. 107–137. Zanker, P. (2010). The Power of Images in The Age of Augustus. USA: The University of Michigan Press. Zuiderheok, A. (2011). Oligarchs and Benefactors Elite Demography and Euergetism in The Greek East of The Roman Empire. Political Culture In The Greek City After The Classical Age (Ed. O. M. van Nijf-R. Alston). Peeters, s. 185-195.
APA YURTSEVER A (2015). Neokoros Düşüncesinin Kökeni ve Gelişimi: Tanrı, Kutsal Krallık ve Yönetici İlişkisi. , 1 - 16.
Chicago YURTSEVER ADEM Neokoros Düşüncesinin Kökeni ve Gelişimi: Tanrı, Kutsal Krallık ve Yönetici İlişkisi. (2015): 1 - 16.
MLA YURTSEVER ADEM Neokoros Düşüncesinin Kökeni ve Gelişimi: Tanrı, Kutsal Krallık ve Yönetici İlişkisi. , 2015, ss.1 - 16.
AMA YURTSEVER A Neokoros Düşüncesinin Kökeni ve Gelişimi: Tanrı, Kutsal Krallık ve Yönetici İlişkisi. . 2015; 1 - 16.
Vancouver YURTSEVER A Neokoros Düşüncesinin Kökeni ve Gelişimi: Tanrı, Kutsal Krallık ve Yönetici İlişkisi. . 2015; 1 - 16.
IEEE YURTSEVER A "Neokoros Düşüncesinin Kökeni ve Gelişimi: Tanrı, Kutsal Krallık ve Yönetici İlişkisi." , ss.1 - 16, 2015.
ISNAD YURTSEVER, ADEM. "Neokoros Düşüncesinin Kökeni ve Gelişimi: Tanrı, Kutsal Krallık ve Yönetici İlişkisi". (2015), 1-16.
APA YURTSEVER A (2015). Neokoros Düşüncesinin Kökeni ve Gelişimi: Tanrı, Kutsal Krallık ve Yönetici İlişkisi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(2), 1 - 16.
Chicago YURTSEVER ADEM Neokoros Düşüncesinin Kökeni ve Gelişimi: Tanrı, Kutsal Krallık ve Yönetici İlişkisi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 15, no.2 (2015): 1 - 16.
MLA YURTSEVER ADEM Neokoros Düşüncesinin Kökeni ve Gelişimi: Tanrı, Kutsal Krallık ve Yönetici İlişkisi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, vol.15, no.2, 2015, ss.1 - 16.
AMA YURTSEVER A Neokoros Düşüncesinin Kökeni ve Gelişimi: Tanrı, Kutsal Krallık ve Yönetici İlişkisi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2015; 15(2): 1 - 16.
Vancouver YURTSEVER A Neokoros Düşüncesinin Kökeni ve Gelişimi: Tanrı, Kutsal Krallık ve Yönetici İlişkisi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2015; 15(2): 1 - 16.
IEEE YURTSEVER A "Neokoros Düşüncesinin Kökeni ve Gelişimi: Tanrı, Kutsal Krallık ve Yönetici İlişkisi." Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15, ss.1 - 16, 2015.
ISNAD YURTSEVER, ADEM. "Neokoros Düşüncesinin Kökeni ve Gelişimi: Tanrı, Kutsal Krallık ve Yönetici İlişkisi". Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 15/2 (2015), 1-16.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
17-04-2024 3:43

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları