Türkiye’de Süt Ürünleri Tüketim Harcamalarına Etki Eden Faktörlerin Analizi: Çoklu Heckman Örneklem Seçicilik Sistem Yaklaşımı
Yıl: 2015 Cilt: 21 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 500 - 515 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
Türkiye’de Süt Ürünleri Tüketim Harcamalarına Etki Eden Faktörlerin Analizi: Çoklu Heckman Örneklem Seçicilik Sistem Yaklaşımı
Öz: Bu çalışmada Türkiye’de ekonomik büyüme ile sağlanan gelir artışının ve diğer sosyo-demografik ve ekonomik faktörlerin hane halkı süt ve süt ürünleri tüketim harcamalarına etkileri analiz edilmiştir. Bu amaca ulaşmada Çoklu Heckman Seçicilik Modeli (HSM) kullanılmıştır. Çoklu HSM’de her bir ürüne yapılan harcama olasılığı ile harcama düzeyleri ve çapraz korelasyonlar varsayımı altında gerçekleşmektedir. Çalışmada kullanılan veriler, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından 2010 yılında yapılan Hane Halkı Tüketim Harcamaları anketlerinden elde edilmiştir. Örnek büyüklüğü eksik ve aykırı gözlemler çıkarıldıktan sonra 9442 kişi olarak belirlenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, genelde hane reisi genç (20-29 yaş) olan aileler, hane reisi 60 yaş üzeri olan ailelere göre hem kırsal hem de kentsel alanda süt ve süt ürünleri tüketim olasılığını ve tüketim harcama miktarını düşürmektedir. Ailelerin 0-5 yaşında çocuğa sahip olması diğer yaş guruplarında çocuğa sahip olanlara göre, özellikle süt tüketim olasılığını ve süt tüketim harcamasını önemli oranda arttırmaktadır. Gelir grubu yıllık 15-30 bin TL, 31-45 bin TL ve 45 bin TL üzerinde olanların, gelir gurubu 15 bin TL olanlara göre, peynir ve diğer süt ürünleri tüketim harcaması kentsel alanda sırasıyla 4.5 TL, 9.8 TL ve 16.6 TL kırsal alanda ise 3.6 TL, 8.0 TL ve 9.3 TL daha fazladır.
Anahtar Kelime: Konular:
Analyzing Factors Affecting Household Milk Products’ Expenditures in Turkey: A Multivariate Heckman Sample Selection System Approach
Öz: In this study, we analyze the effects of socio-demographic and economic factors of households on the consumption of milk and milk products by considering the recent increased economic trend in Turkey. The multivariate Heckman sample selection system (MSS) is used to analyze the data. The likelihood of spending and levels of expenditure on each foodstuff are jointly analyzed by assuming all pairwise cross correlation. The data used in this study are obtained from Turkish Statistical Institute (TURKSTAT) of 2010 Household Consumption Expenditures Survey (HCES). After discarding missing observations and outliers from the sample, the data finally contain 9442 individual observations. Results indicate that households with younger household heads (20-29 years) as compared households with household heads aged 60 and over are less likely to spend and spend less on milk, yoghurt, cheese with other dairy products in both regions. Families with children 0-5 years old are more likely to spend and spend significantly more on dairy products than that of families with other kids combinations in both regions. Families with annual income 15-30 thousand, 31-45 thousand and 45 thousand and over in Turkish Liras (TL) as compared to the base group (families with annual income 15 thousand TL) spend more 4.5 TL, 9.8 TL and 16.6 TL respectively on cheese and other dairy products in urban area, while these figures are 3.6 TL, 8.0 TL and 9.3 TL for rural households, respectively.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Agbola F W (2003). Estimation of food demand patterns in South Africa based on a survey of households. Journal of Agricultural and Applied Economics 35(3): 663-670
- Akbay C & Tiryaki G Y (2007). Tüketicilerin ambalajlı ve açık süt tüketim alışkanlıklarının karşılaştırmalı olarak incelenmesi: Kahramanmaraş Örneği. KSÜ Fen ve Mühendislik Dergisi 10(1): 89-96
- Bilgic A & Yen S T (2013). Household food demand in Turkey: A two-step demand system approach. Food Policy 43(6): 267-277
- Bilgic A & Yen S T (2014). Demand for meat and dairy products by Turkish households: A Bayesian censored system approach. Agricultural Economics 45(2): 117- 127
- Bopape L & Myers R (2007). Analysis of households demand for food in South Africa: Model selection, expenditure endogeneity and the influence of sociodemographic effects. African Econometrics Society
- Annual Conference 4-6 July Cape Town, South Africa Bus A E M & Worsley A (2003). Consumers’ health perceptions of three types of milk: A survey in Australia. Appeite 40: 93-100
- Carlucci D, Stasi A, Nardone G & Seccia A (2013). Explaining price variability in the Italian yoghurt market: A Hedonic analysis. Agribusiness 29(2): 194- 206
- Davis C G, Blayney D, Muhammad A, Yen S T & Cooper J (2010). A cross-sectional analysis of U.S. yoghurt demand. Journal of Food Distribution Research 41(2): 36-45
- Davis C G, Dong D, Blayney D, Yen S T & Stillman R (2012). U.S. fluid milk demand: A disaggregated approach. International Food and Agribusiness Management Review 15(1): 25-50
- FABRI (2011). FABRI- ISU 2011 World agricultural outlook. Food and Agricultural Policy Research Intitute, Iowa State Universtiy, Ames, Iowa, USA. http://www.fapri. iastate.edu/outlook/2011/ (Erişim tarihi: 12.05.2014)
- Fuller F, Behgin J & Rozelle S (2007). Consumption of dairy products in urban China: Results from Beijing, Shangai and Guangzhou. The Australian Journal of Agricultural Resource Economics 51: 459-474
- Göğüş A K (1986). Et teknolojisi. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları: 991, Ders Kitabı: 291, Ankara
- Gurr M L (1992). Milk products: Contribution to nutrition and health. International Journal of Dairy Technology 45(3): 61-67
- Gunden C, Bilgic A, Miran B & Karlı B (2011). A censored system of demand analysis to unpacked and prepackaged milk consumption in Turkey. Qualıty & Quantıty 45(6): 1273-1290
- IMAP (2010). Food and beverage ındustry global report2010. http://www.imap.com/imap/media/resources/ IMAP_Food__Beverage_Report_WEB_ AD6498A02CAF4.pdf (Erişim tarihi: 18.05.2014)
- Kılıç S (2003). Yoğurt ve insan sağlığı. Ege Üniversitesi. Tarımsal Uygulama ve Araştırma Merkezi, Çiftçi Broşürü No: 39 İzmir
- Koç A & Tan S (2001). The demand for dairy products in Turkey: The impact of household composition on consumption. METU Studies in Development 28(1-2): 169-181
- Massey L K (2001). Dairy food consumption, blood pressure and stroke. Journal of Nutrition 131(7): 1875-1878
- Metin M (1996). Süt teknolojisi. 1. Bölüm Sütün Bileşimi ve İşlenmesi. Ege Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Yayın No: 33, İzmir
- Obayelu A E, Okoruwa V O & Oni O A (2009). Analysis of rural and urban households’ food consumption differential in the North-Central, Nigeria: A microeconometric approach. Journal of Development and Agricultural Economics 1(12): 18-26
- Özcan T, Erbil F & Kurdal E (1998). Sütün insan beslenmesindeki önemi. İçme Sütü Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Tekirdağ 31- 41
- Ricciuto L, Tarasuk V & Yatchew A (2006). Sociodemographic infuluences on food purchasing among Canadian Households. European Journal of Clinical Nutrition 60: 778-790
- Rodolfo M, Nayga Jr & Siebert J W (1999). Analysis of at-home consumption of dairy products in the Unidet States. Journal of Food Products Marketing 5(3): 65- 78
- Stewart H & Yen S T (2004). Changing household characteristics and the away-from home food market: A censored equation system approach. Food Policy 29(6): 643–658
- TÜİK (2014a). http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_ id=1045 (Erişim tarihi: 20.05.2014)
- TÜİK (2014b). http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_ id=1012 (Erişim tarihi: 25.05.2014)
- Trung T Q, Giam D Q, Hai V T, Thao L P, Hang N T T, Son L T K & Linh B T M (2014). Factor influencing milk consumption of rural households in Northern Vietnam. Greener Journal of Business and Management Studies 4(2): 31-40
- Yaylak E, Taşkın T, Koyubenbe N & Konca Y (2010). İzmir ili ödemiş ilçesinde kırmızı et tüketim davranışlarının belirlenmesi üzerine bir araştırma. Hayvansal Üretim 51(1): 21-30
- Yen S T & Rosinski J (2008). On the marginal effects of variables in the log transformed sample selection models. Economics Letters 100(1): 4–8
- Yen S T (2005). A multivariate sample-selection model: estimation cigarette and alcohol demands with zero observations. American Journal of Agricultural Economics 87(2): 453–466
- Yücel A (2001). Et ve su ürünleri teknolojisi. IV. Baskı. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ders Notları No: 47, Bursa
| APA | Terin M, Bilgic A, GÜLER İ, YAVUZ F (2015). Türkiye’de Süt Ürünleri Tüketim Harcamalarına Etki Eden Faktörlerin Analizi: Çoklu Heckman Örneklem Seçicilik Sistem Yaklaşımı. , 500 - 515. |
| Chicago | Terin Mustafa,Bilgic Abdulbaki,GÜLER İrfan Okan,YAVUZ FAHRI Türkiye’de Süt Ürünleri Tüketim Harcamalarına Etki Eden Faktörlerin Analizi: Çoklu Heckman Örneklem Seçicilik Sistem Yaklaşımı. (2015): 500 - 515. |
| MLA | Terin Mustafa,Bilgic Abdulbaki,GÜLER İrfan Okan,YAVUZ FAHRI Türkiye’de Süt Ürünleri Tüketim Harcamalarına Etki Eden Faktörlerin Analizi: Çoklu Heckman Örneklem Seçicilik Sistem Yaklaşımı. , 2015, ss.500 - 515. |
| AMA | Terin M,Bilgic A,GÜLER İ,YAVUZ F Türkiye’de Süt Ürünleri Tüketim Harcamalarına Etki Eden Faktörlerin Analizi: Çoklu Heckman Örneklem Seçicilik Sistem Yaklaşımı. . 2015; 500 - 515. |
| Vancouver | Terin M,Bilgic A,GÜLER İ,YAVUZ F Türkiye’de Süt Ürünleri Tüketim Harcamalarına Etki Eden Faktörlerin Analizi: Çoklu Heckman Örneklem Seçicilik Sistem Yaklaşımı. . 2015; 500 - 515. |
| IEEE | Terin M,Bilgic A,GÜLER İ,YAVUZ F "Türkiye’de Süt Ürünleri Tüketim Harcamalarına Etki Eden Faktörlerin Analizi: Çoklu Heckman Örneklem Seçicilik Sistem Yaklaşımı." , ss.500 - 515, 2015. |
| ISNAD | Terin, Mustafa vd. "Türkiye’de Süt Ürünleri Tüketim Harcamalarına Etki Eden Faktörlerin Analizi: Çoklu Heckman Örneklem Seçicilik Sistem Yaklaşımı". (2015), 500-515. |
| APA | Terin M, Bilgic A, GÜLER İ, YAVUZ F (2015). Türkiye’de Süt Ürünleri Tüketim Harcamalarına Etki Eden Faktörlerin Analizi: Çoklu Heckman Örneklem Seçicilik Sistem Yaklaşımı. Tarım Bilimleri Dergisi, 21(4), 500 - 515. |
| Chicago | Terin Mustafa,Bilgic Abdulbaki,GÜLER İrfan Okan,YAVUZ FAHRI Türkiye’de Süt Ürünleri Tüketim Harcamalarına Etki Eden Faktörlerin Analizi: Çoklu Heckman Örneklem Seçicilik Sistem Yaklaşımı. Tarım Bilimleri Dergisi 21, no.4 (2015): 500 - 515. |
| MLA | Terin Mustafa,Bilgic Abdulbaki,GÜLER İrfan Okan,YAVUZ FAHRI Türkiye’de Süt Ürünleri Tüketim Harcamalarına Etki Eden Faktörlerin Analizi: Çoklu Heckman Örneklem Seçicilik Sistem Yaklaşımı. Tarım Bilimleri Dergisi, vol.21, no.4, 2015, ss.500 - 515. |
| AMA | Terin M,Bilgic A,GÜLER İ,YAVUZ F Türkiye’de Süt Ürünleri Tüketim Harcamalarına Etki Eden Faktörlerin Analizi: Çoklu Heckman Örneklem Seçicilik Sistem Yaklaşımı. Tarım Bilimleri Dergisi. 2015; 21(4): 500 - 515. |
| Vancouver | Terin M,Bilgic A,GÜLER İ,YAVUZ F Türkiye’de Süt Ürünleri Tüketim Harcamalarına Etki Eden Faktörlerin Analizi: Çoklu Heckman Örneklem Seçicilik Sistem Yaklaşımı. Tarım Bilimleri Dergisi. 2015; 21(4): 500 - 515. |
| IEEE | Terin M,Bilgic A,GÜLER İ,YAVUZ F "Türkiye’de Süt Ürünleri Tüketim Harcamalarına Etki Eden Faktörlerin Analizi: Çoklu Heckman Örneklem Seçicilik Sistem Yaklaşımı." Tarım Bilimleri Dergisi, 21, ss.500 - 515, 2015. |
| ISNAD | Terin, Mustafa vd. "Türkiye’de Süt Ürünleri Tüketim Harcamalarına Etki Eden Faktörlerin Analizi: Çoklu Heckman Örneklem Seçicilik Sistem Yaklaşımı". Tarım Bilimleri Dergisi 21/4 (2015), 500-515. |
