ANKSİYETE BOZUKLUĞU TANISI ALAN ERGENLERDE ANKSİYETE VE ANKSİYETE DUYARLILIĞININ DİSSOSİYATİF BELİRTİLER ÜZERİNE ETKİLERİ

HERGÜNER, Sabri; Bilgiç, Ayhan; Yilmaz, Savas

ANKSİYETE BOZUKLUĞU TANISI ALAN ERGENLERDE ANKSİYETE VE ANKSİYETE DUYARLILIĞININ DİSSOSİYATİF BELİRTİLER ÜZERİNE ETKİLERİ

Savaş YILMAZ, (Necmettin Erbakan Üniversitesi, Meram Tıp Fakültesi, Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Konya, Türkiye Dalı, Konya)

Ayhan BİLGİÇ, (Necmettin Erbakan Üniversitesi, Meram Tıp Fakültesi, Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Konya, Türkiye Dalı, Konya)

Sabri HERGÜNER (Necmettin Erbakan Üniversitesi, Meram Tıp Fakültesi, Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Konya, Türkiye Dalı, Konya)

Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi

24 0

Yıl: 2015 Cilt: 22 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 29 - 36 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

ANKSİYETE BOZUKLUĞU TANISI ALAN ERGENLERDE ANKSİYETE VE ANKSİYETE DUYARLILIĞININ DİSSOSİYATİF BELİRTİLER ÜZERİNE ETKİLERİ

Öz:

Amaç: Dissosiyatif belirtiler ile anksiyete arasında bir ilişki olduğu bilinmektedir. Bununla birlikte, anksiyetenin farklı boyutları ile dissosiyasyon ilişkisi hakkındaki veriler sınırlıdır. Bu çalışmada anksiyete bozukluğu olan ergenlerde, durumluk-sürekli anksiyete ve anksiyete duyarlılığının dissosiyatif belirtiler üzerine etkilerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Yöntem: Çalışmaya 12-18 yaş aralığında, anksiyete bozukluğu tanısı konulan toplam 54 ergen alınmıştır. Katılımcılara Ergen Dissosiyatif Yaşantılar Ölçeği (E-DYÖ), Çocuklar için Anksiyete Duyarlılığı İndeksi (ÇADİ) ve Çocuklar İçin Durumluk-Sürekli Kaygı Envanteri (ÇDSKE) uygulanmıştır. Sonuçlar: Yapılan korelasyon analizlerinde E-DYÖ puanlarının, ÇDSKE-Sürekli, ÇDSKE-Durumluk, ÇADİ toplam, ÇADİ fi ziksel ve ÇADİ bilişsel puanları ile pozitif ilişkili olduğu görülmüştür. Bununla birlikte, çoklu regresyon analizi uygulandığında sadece ÇDSKE-Durumluk şiddetinin E-DYÖ toplam puanları için anlamlı yordayıcı olduğu görülmüştür. Tartışma: Bu çalışma, anksiyete bozukluğu olan ergenlerde dissosiyatif belirtilerin ortaya çıkmasında durumluk anksiyetenin belirleyici etkiye sahip olduğunu, sürekli anksiyete ve anksiyete duyarlılığının ise etkili olmadığını göstermiştir. Bu veri, ergenlerde anksiyete ile dissosiyatif belirti ilişkisinde anksiyeteye olan yapısal yatkınlıktan çok bireyin belli bir dönemdeki anksiyete düzeyinin önemli olduğunu düşündürmektedir.

Anahtar Kelime:

Konular: Psikoloji Psikiyatri

THE EFFECTS OF ANXIETY AND ANXIETY SENSITIVITY ON DISSOCIATIVE SYMPTOMS IN ADOLESCENTS DIAGNOSED WITH ANXIETY DISORDERS

Öz:

Objective: The relationship between dissociation and anxiety is well known. However, anxiety is not an unique construct and the data about the impact of different anxiety dimensions on dissociative symptoms is limited. The present study aimed to examine the effects of state-trait anxiety and anxiety sensitivity on dissociative symptoms in adolescents with anxiety disorders. Method: The sample consisted of 54 adolescents (29 girls and 25 boys) diagnosed with anxiety disorders between 12-18 years aof age. All subjects included in the study filled out the Adolescent Dissociative Experiences Scale (A-DES), Childhood Anxiety Sensitivity Index (CASI) and the State-Trait Anxiety Inventories for Children (STAI-C). Results: According to correlation analyses, the A-DES scores were positively related to STAI-C State, STAI-C Trait, CASI Total, CASI Physical and CASI Cognitive scores. However, in the multipl regression analyses, only the STAI-C State score was found to be the signifi cant predictor for A-DES total scores. Discussion: The present study showed that only state anxiety is a predictor for the dissociative symptoms in adolescents, not trait anxiety or anxiety sensitivity. This data suggests that, regarding the relationship between dissociative symptoms and anxiety in adolescence, anxiety level of the subjects in a given period would be much more important than the given individual s structural predisposition to anxiety.

Anahtar Kelime:

Konular: Psikoloji Psikiyatri

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

American Psychiatric Association (2013) Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders Fifth Edition: DSM 5. American Psychiatric Publishing, Washington, s:291.
Armstrong JG, Putnam FW, Carlson EB ve ark. (1997) Development and validation of a measure of adolescent dissociation: The Adolescent Dissociative Experiences Scale. J Nerv Ment Dis 185:491-497.
Çelikel H, Beşiroğlu L (2008) Klinik olmayan örneklemde çocukluk çağı travmatik yaşantıları, dissosiyasyon ve obsesif-kompulsif belirtiler. Anadolu Psikiyatri Dergisi 9:75-83.
Evren C, Cınar O, Evren B ve ark. (2013) The mediator roles of trait anxiety, hostility, and impulsivity in the association between childhood trauma and dissociation in male substance-dependent inpatients. Compr Psychiatry 54:158-166.
Evren C, Ögel K (2003) Alkol/madde bağımlılarında dissosiyatif belirtiler ve çocukluk çağı travması, depresyon, anksiyete ve alkol/madde kullanımı ile ilişkisi. Anadolu Psikiyatri Dergisi 4:30-37.
Evren C, Sar V, Dalbudak E (2008) Temperament, character, and dissociation among detoxified male inpatients with alcohol dependency. J Clin Psychol 64:717- 727.
Evren C, Sar V, Dalbudak E ve ark. (2009) Social anxiety and dissociation among male patients with alcohol dependency. PsychiatryRes 165:273-280.
Dorahy MJ, McCusker CG, Loewenstein RJ ve ark. (2006) Cognitive inhibition and interference in dissociative identity disorder: the effects of anxiety on specific executive functions. Behav Res Ther 44:749-764.
Felmingham K, Kemp AH, Williams L ve ark. (2008) Dissociative responses to conscious and non-conscious fear impact underlying brain function in post-traumatic stres disorder. Psychol Med 38:1771-1780.
Gómez-Pérez L, López-Martínez AE, Asmundson GJ (2013) Predictors of trait dissociation and peritraumatic dissociation induced via cold pressor. Psychiatry Res 210:274-280.
Gökler B, Ünal F, Pehlivantürk B ve ark. (2004) Okul çağı çocukları için duygulanım bozuklukları ve şizofreni görüşme çizelgesi-şimdi ve yaşam boyu şekli-Türkçe uyarlamasının geçerlik ve güvenirliği. Çocuk ve Genç- lik Ruh Sağlığı Dergisi 11:109-116.
Hinton DE, Chong R, Pollack MH ve ark. (2008) Ataque de nervios: relationship to anxiety sensitivity and dissociation predisposition. Depress Anxiety 25:489- 495.
Kadak MT, Nasıroğlu S, Boysan M ve ark. (2013) Risk factors predicting posttraumatic stres reactions in adolescents after 2011 Van earthquake. Compr Psychiatry 54:982-990.
Kaufman J, Birmaher B, Brent D ve ark. (1997) Schedule for affective disorders and schizophrenia for school-age children-present and lifetime version (K-SADSPL): Initial reliability and validity data. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry 36:980-988.
Özusta Ş (1995) Çocuklar için Durumluk-Sürekli Kaygı Envanterinin uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalış- ması. Turkish J Psychol 10:32-44.
Pacheco-Unguetti AP, Acosta A, Callejas A ve ark. (2010) Attention and anxiety: different attentional functioning under state and trait anxiety. Psychol Sci 21:298-304.
Reiss S, McNally RJ (1985) The Expectancy Model of Fear. Theoretical Issues in Behavior Therapy içinde Reiss S, Bootzin RR(Ed) Academic Press, New York, s:107-121.
Silverman WK, Fleisig W, Rabian B ve ark. (1991) Childhood anxiety sensitivity index. J Clin Child Psychol 20:162-168.
Spielberger CD (1966) Theory and Research on Anxiety. Anxiety and Behavior içinde, CD Spielberger (Ed) Academic Press, New York, s:3-20.
Spielberger CD (1973) Manual for The StateTrait Anxiety Inventory for Children. Consulting Psychologists Press, Palo Alto.
Waller N, Ross C (1997) The prevalence and biometric structure of pathological dissociation in the general population: Taxometric and behavior genetic findings. J Abnorm Psychol 106:499-510.
Yılmaz S, Kılıç EZ (2014) Çocuklar için Anksiyete Duyarlılığı İndeksinin Türkçe formunun geçerlik ve güvenilirlik çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi, baskıda.
Zoroğlu SS, Sar V, Tuzun U ve ark. (2002) Reliability and validity of the Turkish version of the Adolescent Dissociative Experiences Scale. Psychiatry Clin Neurosci 56:551-556.

APA	Yilmaz S, Bilgiç A, HERGÜNER S (2015). ANKSİYETE BOZUKLUĞU TANISI ALAN ERGENLERDE ANKSİYETE VE ANKSİYETE DUYARLILIĞININ DİSSOSİYATİF BELİRTİLER ÜZERİNE ETKİLERİ. , 29 - 36.
Chicago	Yilmaz Savas,Bilgiç Ayhan,HERGÜNER Sabri ANKSİYETE BOZUKLUĞU TANISI ALAN ERGENLERDE ANKSİYETE VE ANKSİYETE DUYARLILIĞININ DİSSOSİYATİF BELİRTİLER ÜZERİNE ETKİLERİ. (2015): 29 - 36.
MLA	Yilmaz Savas,Bilgiç Ayhan,HERGÜNER Sabri ANKSİYETE BOZUKLUĞU TANISI ALAN ERGENLERDE ANKSİYETE VE ANKSİYETE DUYARLILIĞININ DİSSOSİYATİF BELİRTİLER ÜZERİNE ETKİLERİ. , 2015, ss.29 - 36.
AMA	Yilmaz S,Bilgiç A,HERGÜNER S ANKSİYETE BOZUKLUĞU TANISI ALAN ERGENLERDE ANKSİYETE VE ANKSİYETE DUYARLILIĞININ DİSSOSİYATİF BELİRTİLER ÜZERİNE ETKİLERİ. . 2015; 29 - 36.
Vancouver	Yilmaz S,Bilgiç A,HERGÜNER S ANKSİYETE BOZUKLUĞU TANISI ALAN ERGENLERDE ANKSİYETE VE ANKSİYETE DUYARLILIĞININ DİSSOSİYATİF BELİRTİLER ÜZERİNE ETKİLERİ. . 2015; 29 - 36.
IEEE	Yilmaz S,Bilgiç A,HERGÜNER S "ANKSİYETE BOZUKLUĞU TANISI ALAN ERGENLERDE ANKSİYETE VE ANKSİYETE DUYARLILIĞININ DİSSOSİYATİF BELİRTİLER ÜZERİNE ETKİLERİ." , ss.29 - 36, 2015.
ISNAD	Yilmaz, Savas vd. "ANKSİYETE BOZUKLUĞU TANISI ALAN ERGENLERDE ANKSİYETE VE ANKSİYETE DUYARLILIĞININ DİSSOSİYATİF BELİRTİLER ÜZERİNE ETKİLERİ". (2015), 29-36.

APA	Yilmaz S, Bilgiç A, HERGÜNER S (2015). ANKSİYETE BOZUKLUĞU TANISI ALAN ERGENLERDE ANKSİYETE VE ANKSİYETE DUYARLILIĞININ DİSSOSİYATİF BELİRTİLER ÜZERİNE ETKİLERİ. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 22(1), 29 - 36.
Chicago	Yilmaz Savas,Bilgiç Ayhan,HERGÜNER Sabri ANKSİYETE BOZUKLUĞU TANISI ALAN ERGENLERDE ANKSİYETE VE ANKSİYETE DUYARLILIĞININ DİSSOSİYATİF BELİRTİLER ÜZERİNE ETKİLERİ. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi 22, no.1 (2015): 29 - 36.
MLA	Yilmaz Savas,Bilgiç Ayhan,HERGÜNER Sabri ANKSİYETE BOZUKLUĞU TANISI ALAN ERGENLERDE ANKSİYETE VE ANKSİYETE DUYARLILIĞININ DİSSOSİYATİF BELİRTİLER ÜZERİNE ETKİLERİ. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, vol.22, no.1, 2015, ss.29 - 36.
AMA	Yilmaz S,Bilgiç A,HERGÜNER S ANKSİYETE BOZUKLUĞU TANISI ALAN ERGENLERDE ANKSİYETE VE ANKSİYETE DUYARLILIĞININ DİSSOSİYATİF BELİRTİLER ÜZERİNE ETKİLERİ. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi. 2015; 22(1): 29 - 36.
Vancouver	Yilmaz S,Bilgiç A,HERGÜNER S ANKSİYETE BOZUKLUĞU TANISI ALAN ERGENLERDE ANKSİYETE VE ANKSİYETE DUYARLILIĞININ DİSSOSİYATİF BELİRTİLER ÜZERİNE ETKİLERİ. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi. 2015; 22(1): 29 - 36.
IEEE	Yilmaz S,Bilgiç A,HERGÜNER S "ANKSİYETE BOZUKLUĞU TANISI ALAN ERGENLERDE ANKSİYETE VE ANKSİYETE DUYARLILIĞININ DİSSOSİYATİF BELİRTİLER ÜZERİNE ETKİLERİ." Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 22, ss.29 - 36, 2015.
ISNAD	Yilmaz, Savas vd. "ANKSİYETE BOZUKLUĞU TANISI ALAN ERGENLERDE ANKSİYETE VE ANKSİYETE DUYARLILIĞININ DİSSOSİYATİF BELİRTİLER ÜZERİNE ETKİLERİ". Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi 22/1 (2015), 29-36.