Yıl: 2015 Cilt: 15 Sayı: 31 Sayfa Aralığı: 135 - 182 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

TÜRKİYE'DE ÜNİVERSİTE ETİK KURULLARI ÜZERİNE BİR İNCELEME

Öz:
Günümüzde akademik etik, araştırma-yayın etiği, yönetsel etik ihlalleri sıklıkla gündeme gelmektedir. Bu makalede, kamu yönetimi literatüründe ve uygulama sahasında giderek önem kazanan etik konusu üniversiteler ölçeğinde ele alınmaktadır. Makalenin konusu üniversite etik kurullarının, Türkiyedeki yapısal ve işlevsel durumlarının ortaya konulmasıdır. Makalede, mevcut yapı, işleyiş ve sorunların tespitine yönelik olarak ulusal ve uluslararası literatür incelenmiştir. Çalışmanın teorik ve kavramsal çerçevesi oluşturulmuştur. Daha önceden yapılmış akademik çalışmalar incelenmiştir. Alan araştırması aşamasında öncelikle üniversitelerin resmi web siteleri üzerinden üniversite etik kurulları-yapıları belirlenmiştir. Başkan ve üyelerine erişim aşamasına geçilmiş, ardından belirlenen soru kağıdı çerçevesinde başkan ve üyelere online anket uygulanmıştır. Anket sonuçları, etik kurulların işlevsel olduğu takdirde yükseköğretimde etik sıkıntıların azaltılması, ortadan kaldırılması yönünde önemli olduğunu ortaya koymaktadır.
Anahtar Kelime:

Konular: Etik

A REVIEW OF THE UNIVERSITY ETHICS COMMITTEE IN TURKEY

Öz:
ABSTRACT Today, academic ethics, research and publication ethics, managerial ethics violations comes up frequently. In this article, the issue of ethics in the public administration literature increasingly important field of application are discussed in scale of universities. The subject of the article, of the university ethics committee is to demonstrate the structural and functional status in Turkey. In the article, it has been examined the national and international literature in order that the current structure and functioning and the detection of problems. It is formed that the theoretical and conceptual framework of the studies. Previously made academic studies have examined. Firstly, in the phase of field study, it is determined university ethics committees-structure through the official website of the universities. Chairman and members have started to access the stage, and then to the designated online survey questionnaire was implemented within the framework of the chairman and members. Survey results show that if the ethics committee is functional reveals that it is important to reduction of ethical distress, elimination in higher education.
Anahtar Kelime:

Konular: Etik
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • AKÇAKAYA, M. ve HASANOĞLU, M. (2009) 21 Yüzyılda Kamu Personeli: Etik Sorunlar ve Yeni Arayışlar. Sözel Bildiri, TODAİE, Kamu Etiği Sempozyumu Bildirileri 2, 2009, Ankara, 689-698. AKGÜN, S. B. (2007) Yönetim Etiği Açısından Türkiye’de Kurumsallaşma Çabaları: Kamu Görevlileri Etik Kurulu, Türk İdare Dergisi, 79 (455), 81-111. ALPINAR, Z. (Ed.). (2011) Etiğin Anlamı ve Anlamsızlığı (1. basım). Efil Yayınevi, Ankara. ALTUN, M.,SAYER, A., ve BARUTÇU, A. (2013) Kamu Görevlileri Etik Kurulu Kararları Işığında Kamuda Görülen Etik Dışı Davranışlar ve Yolsuzluklar, Sayıştay Dergisi, (91), 33-55. ARIKAN H. ve DEMİR, G.Y. (2009 ) Akademisyenlik ve Etik: Uygulamalar Üzerine Toplumsal Bir Değerlendirme. Sözel bildiri, VI. Ulusal Sosyoloji Kongresi Toplumsal Dönüşümler ve Sosyolojik Yaklaşımlar 2009, Aydın, 202-237. AYDIN, İ. (2012) Yönetsel Mesleki ve Örgütsel Etik. (5. baskı), Pegem Akademi Yayıncılık, Ankara. AYDIN, İ. (2014) Kamuda Etik. 13.03.2014, www.tbmm.gov.tr/etik_komisyonu/belgeler/makale_kamudaEtik- InayetAydin.pdf BAYDAR, T. (2005) Yönetim Etiğine Genel Bir Bakış, Türk İdare Dergisi, 77 (449), 47-74. BİÇER, İ. (2009) Kamu ve Özel Sektör Kuruluşlarında Etik Değerlerin Uygulanması. Sözel Bildiri, TODAİE, Kamu Etiği Sempozyumu Bildirileri 2, 2009, Ankara, 689-698. Boğaziçi Üniversitesi (2013) Kamu Üniversitelerinin Yapısı ve İşleyişi, Etik İlkeler.19.11.2013, http://www.boun.edu.tr/tr- TR/Content/Genel/vizyon_ve_misyon/Akademik_Ilkeler, http://www.boun.edu.tr/tr- TR/Content/Genel/Yonetim/Kurul_ve_Komisyonlar/Etik_Kurul lar/Etik_Ilkeler. BÜKEN, N.Ö. (2006) Türkiye Örneğinde Akademik Dünya ve Akademik Etik, Hacettepe Tıp Dergisi, 37 (3), 164-170. CEVİZCİ, A. (2002) Etiğe Giriş (1. baskı), Paradigma Yayınları, İstanbul. ÇOBANOĞU, N. (2012) Etik ve Hukuk Açısından Tıbbi Bilimsel Etik Kurullar, IV. Sağlık Hukuku Kurultayı 23-24 Eylül 2011, Ankara. DEMİRCİ, M. (2007) Kamu Yönetimi Yazıları. B. Eryılmaz, M. Eken, M. L. Şen, (Ed.), Kamu Yönetimi Etiğinin Normatif Temelleri (1. Basım), 200-219, Nobel Yayıncılık, Ankara. DEMİRCİ, M. ve GENÇ, F. N. (2008) Türkiye’de Kamu Yönetimi Reform Sürecinde Etik Yapılanma, Amme İdaresi Dergisi, 41 (2), 43-58. DEVLET PERSONEL DAİRESİ BAŞKANLIĞI. (2011) Görevde Yükselme Eğitimi Ders Notları, (17. Baskı), DPB, Ankara. ERYILMAZ, B. (2008) Etik Kültürü Geliştirmek, Türk İdare Dergisi, (459), 1- 12. ERYILMAZ B. ve BİRİCİKOĞLU H. (2011) Kamu Yönetiminde Hesap Verebilirlik ve Etik, İş Ahlakı Dergisi, 4 (7), 19-45. GERÇEK H., GÜVEN M. H., ÖZDAMAR, Ş. O., Yelken, T. Y., Kormaz, T. (2011) Yükseköğretim Kurumlarında Etik İlkeler, Sorumluluklar ve Davranış Kuralları, Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 1 (2), 80-88. GÖKÜŞ, M. (2010) Yönetişim: Kuram Boyutlar, Uygulama. M. A. Çukurçayır, H. T. Eroğlu, H. E. Uğuz, (Ed.), Kamu Hizmeti Kavramı ve Yönetişim Yaklaşımı (1. baskı) 585-615, Çizgi Kitabevi, Konya. HELLER, A. (2006) Bir Ahlak Kuramı (1. basım) Çev. A. Yılmaz, K. Tütüncü, E. Demirel, Ayrıntı Yayınları, İstanbul. KALKINMA BAKANLIĞI (2013) Onuncu Kalkınma Planı (2014-2018), Kalkınma Bakanlığı Yayınları, Ankara. KAMU GÖREVLİLERİ ETİK KURULU. (2012) Kamu Görevlileri Etik Rehberi, KGEK, Ankara. Kamu Görevlileri Etik Davranış İlkeleri İle Başvuru Usul Ve Esasları Hakkında Yönetmelik http://mevzuat.basbakanlik.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=7.5.8 044&MevzuatIliski=0&sourceXmlSearch= (11.2.2015) KOÇAK S. Y.,ÖZTEPE M. C. (2012) Yönetişim ve Yönetim Ekseninde Kamu Yönetimi. F. N. Genç, (Ed.), Yönetişim Yaklaşımı Açısından Kamu Yönetimi Etiği 87-110, Ekin Yayın, Bursa. NOHUTÇU, A. (2004) Çağdaş Kamu Yönetimi II: Konular, Kuramlar, Kavramlar (1. basım) M. Acar, H. Özgür, (Ed.), Etik ve Kamu Yönetimi 389-411, Nobel Yayın, Ankara. ÖKTEM, M. K. ve ÖMÜRGÖNÜLŞEN U., (2005) Kamu Yönetiminde Etik Çalışmalarına Yönelik Genel Bir Çerçeve Arayışı. Sözel Bildiri, Sakarya Üniversitesi, Siyasette ve Kamu Yönetiminde Etik Sempozyumu 2005, Sakarya, 231-237. ÖZLEM, D. (2002) Değerler Sorununda Nesnelcilik/Mutlakçılık ve Öznelcilik/Rölativizm Tartışması Üzerine. Sözel Bildiri, Muğla Üniversitesi Felsefe Bölümü Bilgi ve Değer Sempozyumu Bildirileri 2002, Ankara, 282-312. ÖZTÜRK, N. K. ve COŞKUN B. (2000) Kamu Yönetiminde Yeniden Yapılanma ve Kamu Hizmetlerinde Kalite: Etiksel Bir Bakış, Türk İdare Dergisi, 72 (426), 145-161. PINAR, İ. (2002) Akademisyenlerin Etik Değerleri Üzerine Bir Araştırma, Yönetim, 13 (43),5-19. PİEPER, A. (1999) Etiğe Giriş (1. basım), Çev. V. Atayman ve G. Sezer, Ayrıntı Yayınları. ŞİRİN, Y.N. (2006) Kamu Yönetiminde Yeniden Yapılanma Sürecinde Etik Sorunlar ve Türkiye. Yüksek Lisans Tezi, Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. TATLIDİL E. ve GÜNDER E. E. (2011) Küreselleşerek Değişen Dünyada Yükseköğretim Anlayışı. Sözel Bildiri, Deomed yayıncılık, Uluslararası Yükseköğretim Kongresi: Yeni Yönelişler ve Sorunlar (UYK 2011). İstanbul: 580-587. TEPE, H. ( Ed.). (2000) Etik ve Meslek Etikleri: Tıp, Çevre, İş, Basın, Hukuk ve Siyaset. TOPLU, M. (2012) Bilim Etiği: İnternetin Bilim Etiği Üzerine Etkileri, Türk Kütüphaneciliği, 26(4), 654-698. TÜBA. (2002) Bilimsel Araştırmada Etik ve Sorunları (1. Basım), TÜBA, Ankara. TÜBİTAK. (2010) Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Kurulu Yönetmeliği, 06.08.2014, http://www.tubitak.gov.tr/tubitak_content_files/mevzuat/yonetm elik/YONETMELIK_III_9.pdf. TÜBİTAK Hayvan Deneyleri Yerel Etik Kurulu Yönergesi http://www.tubitak.gov.tr/tubitak_content_files//mevzuat/esaslar /ESASLAR_VI_7.pdf (9.2.2015) TÜBİTAK Araştırmalarına İlişkin Etik Komitenin Kuruluş ve Görevlerine İlişkin Esaslar http://www.tubitak.gov.tr/tubitak_content_files//mevzuat/esaslar /Esaslar_X_XX.pdf (9.2.2015) TÜRKİYE Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu Etik Davranış İlkelerinin Belirlenmesine İlişkin Esaslar http://www.tubitak.gov.tr/tubitak_content_files//mevzuat/esaslar /esaslarVI_6.pdf (9.2.2015) TÜSİAD. (2005) Devlette Etikten Etik Devlete: Kamu Yönetiminde Etik; Yasal Altyapı ve Ayrıcalıklar Tespit ve Öneriler. TÜSİAD, İstanbul. TÜSİAD ve OECD. (2003) Kamu Hizmetinde Etik: Güncel Konular ve Uygulama (yayın no TÜSİAD-T/2003-9-363). İstanbul. UÇAK, N.Ö. ve BİRİNCİ, H. G. (2008) Bilimsel Etik ve İntihal, Türk Kütüphaneciliği, 22(2), 187-204. USTA, A. (2010) Kamu Görevlisinin Etik Amaç ve Ahlaki Yükümlülüğüne Yönelik Bir Değerlendirme, Türk İdare Dergisi, 82 (468), 159-181. USTA, A. (2011) Kuramdan Uygulamaya Kamu Yönetiminde Etik ve Ahlak, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İİBF Dergisi, (1), 2, 39-51. UZEL, İ. (2014) Etik: Toplumda ve Günlük Yaşamda Yeri ve Önemi. 12.03.2014, http://ilteruzel.com/etik.pdf. UZUN, Y. (2011) Kamu İdarelerinde Etik Yönetim, Sayıştay Dergisi, (80), 33- 56. YAMAN, E. (2008) Üniversiteler ve Etik: Baskılar ya da Psikolojik Şiddet, İş Ahlakı Dergisi, 1 (1), 81-97. YILDIZ, A. (2012) Meta-etik Bir Teori Olarak Ahlaki Sezgiciliğin Savunulabilirliği, Doktora tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. YÜKSEKÖĞRETİM KURULU (2012) Yükseköğretim Kurulu Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi, 09.02.2015, http://www.yok.gov.tr/web/guest/icerik/- journal_content/56_INSTANCE_rEHF8BIsfYRx/10279/18187. YÜKSEKÖĞRETİM KURULU (2014) Etik Davranış İlkeleri. 11.02.2015, http://www.adu.edu.tr/tr/index.asp?job=news&i=27039 YÜKSEL, C. (2007) Kamu Yönetimi Yazıları (1. basım). B. Eryılmaz, M. Eken, M. L. Şen, (Ed.), Kamu Yönetiminde Etik Davranış Kuralları 582-602, Nobel Yayıncılık, Ankara. YÜKSEL, C. (2011) Ülkemizde ve Dünyada Siyasette Etik Değerler, İÜHFM, LXIX (1-2), 617-634. 09.07.2014, http://www. journals.istanbuledu.tr/tr/index.php/hukukmecmua/article/view/1 0568.
APA ALEV B, GENÇ F (2015). TÜRKİYE'DE ÜNİVERSİTE ETİK KURULLARI ÜZERİNE BİR İNCELEME. , 135 - 182.
Chicago ALEV Beril,GENÇ FATMA NEVAL TÜRKİYE'DE ÜNİVERSİTE ETİK KURULLARI ÜZERİNE BİR İNCELEME. (2015): 135 - 182.
MLA ALEV Beril,GENÇ FATMA NEVAL TÜRKİYE'DE ÜNİVERSİTE ETİK KURULLARI ÜZERİNE BİR İNCELEME. , 2015, ss.135 - 182.
AMA ALEV B,GENÇ F TÜRKİYE'DE ÜNİVERSİTE ETİK KURULLARI ÜZERİNE BİR İNCELEME. . 2015; 135 - 182.
Vancouver ALEV B,GENÇ F TÜRKİYE'DE ÜNİVERSİTE ETİK KURULLARI ÜZERİNE BİR İNCELEME. . 2015; 135 - 182.
IEEE ALEV B,GENÇ F "TÜRKİYE'DE ÜNİVERSİTE ETİK KURULLARI ÜZERİNE BİR İNCELEME." , ss.135 - 182, 2015.
ISNAD ALEV, Beril - GENÇ, FATMA NEVAL. "TÜRKİYE'DE ÜNİVERSİTE ETİK KURULLARI ÜZERİNE BİR İNCELEME". (2015), 135-182.
APA ALEV B, GENÇ F (2015). TÜRKİYE'DE ÜNİVERSİTE ETİK KURULLARI ÜZERİNE BİR İNCELEME. Akdeniz İİBF Dergisi, 15(31), 135 - 182.
Chicago ALEV Beril,GENÇ FATMA NEVAL TÜRKİYE'DE ÜNİVERSİTE ETİK KURULLARI ÜZERİNE BİR İNCELEME. Akdeniz İİBF Dergisi 15, no.31 (2015): 135 - 182.
MLA ALEV Beril,GENÇ FATMA NEVAL TÜRKİYE'DE ÜNİVERSİTE ETİK KURULLARI ÜZERİNE BİR İNCELEME. Akdeniz İİBF Dergisi, vol.15, no.31, 2015, ss.135 - 182.
AMA ALEV B,GENÇ F TÜRKİYE'DE ÜNİVERSİTE ETİK KURULLARI ÜZERİNE BİR İNCELEME. Akdeniz İİBF Dergisi. 2015; 15(31): 135 - 182.
Vancouver ALEV B,GENÇ F TÜRKİYE'DE ÜNİVERSİTE ETİK KURULLARI ÜZERİNE BİR İNCELEME. Akdeniz İİBF Dergisi. 2015; 15(31): 135 - 182.
IEEE ALEV B,GENÇ F "TÜRKİYE'DE ÜNİVERSİTE ETİK KURULLARI ÜZERİNE BİR İNCELEME." Akdeniz İİBF Dergisi, 15, ss.135 - 182, 2015.
ISNAD ALEV, Beril - GENÇ, FATMA NEVAL. "TÜRKİYE'DE ÜNİVERSİTE ETİK KURULLARI ÜZERİNE BİR İNCELEME". Akdeniz İİBF Dergisi 15/31 (2015), 135-182.