TY  - JOUR
TI  - TEKFUR SARAYI CAM BULUNTULARI ARKEOMETRİK ÇALIŞMALARI
AB  - 18. ve 19. yüzyıla tarihlenen cam buluntuları ile Tekfur Sarayı, İstanbulda cam üretiminin gerçekleştiği birkaç merkezden biri olmalıdır. Bu çalışmada, 1995 ve 1999 yıllarında gerçekleştirilen Tekfur Sarayı kazısından ele geçen cam örnekler arkeometrik yönden incelenmiştir. Cam örnekler öncelikle form özelliklerini yansıtacak şekilde gruplandırılmış, fotoğraflanarak belgelenmiş ve kodlanmıştır. Cam örneklerinin yapım teknikleri hem çıplak gözle hem de Binoküler mikroskop altında habbe şekillerine göre belirlenmeye çalışılmıştır. Örnekler serbest üfleme, kalıba üfleme ya da kalıba döküm teknikleri ile üretilmiş olmalıdır. Örneklerin element ve mineralojik içerikleri X-ışınları fluoresans spektroskopi (Mikro XRF ve PED-XRF) ve Raman spektroskopi yöntemleri ile analiz edilmiştir. Analiz sonuçları cam örneklerin tipik soda-kireç camı yapısında olduğunu göstermiştir. Örneklerin yüksek SiO2 içerikleri, camların hem mekanik direnç ve dayanıklılığının, hem de ergime sıcaklığının yüksek oluşuna işaret etmektedir. Camlarda daha yüksek oranda olması beklenen Na2 O,nin örneklerde CaOden daha düşük değerde oluşu camın yapısındaki Na ve Canın zaman içinde yer değiştirmesinden kaynaklanmaktadır. Camlar serbest üfleme tekniği ile üretilmiş olmalıdır. Cam örneklerin bazılarının üretiminde bitki külü (K2 O ve/veya MgO) kullanılmıştır. Cam örneklerin Al2 O3içeriklerindeki farklılık örneklerin hammadde adresini ayrı kaynaklara dayandırmaktadır. Cam örneklerde renk veren elementler; Fe, Mn, Co, Cu, As, Sn, Sb ve Pbdir. Ayrıca genel olarak Pb içeriği oldukça yüksektir. Örneklerin XRF analizi ile belirlenen Sr ve Zr içerikleri göz önünde bulundurularak, camların üretiminde denizel ve karasal kökenli kumların birlikte kullanılmış olduğu düşünülmektedir. Ek olarak, Raman analizi ile de cam örneklerin karakteristik özellikleri ile renk ve hammadde içeriklerindeki farklılıklar anlaşılmaya çalışılmıştır. Uygulanan analizlerin sonucunda, en genel anlamda Tekfur Sarayı Kazıları ile ele geçen camların kendi içinde birbirlerinden oldukça farklı kimyasal ve fiziksel özelliklere sahip oldukları anlaşılmıştır.
AU  - KADIOGLU, Yusuf Kagan
AU  - AKYOL, Ali Akın
PY  - 2015
JO  - TÜBA-KED Türkiye Bilimler Akademisi Kültür Envanteri Dergisi
VL  - 0
IS  - 13
SN  - 1304-2440
SP  - 27
EP  - 36
DB  - TRDizin
UR  - http://search/yayin/detay/190597
ER  -