SIĞ GÖLLERDE SU KALİTESİ DEĞERLENDİRMESİ, ULUABAT GÖLÜ ÖRNEĞİ

İLERİ, Saadet; KARAER, FEZA; Katip, Aslıhan; ONUR, Sonay

SIĞ GÖLLERDE SU KALİTESİ DEĞERLENDİRMESİ, ULUABAT GÖLÜ ÖRNEĞİ

Saadet İLERİ, (Uludağ Üniversitesi, Mühendislik Mimarlık Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü, Bursa, Türkiye)

Feza KARAER, (Uludağ Üniversitesi, Mühendislik Mimarlık Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü, Bursa, Türkiye)

ASLIHAN KATİP, (Uludağ Üniversitesi, Mühendislik Mimarlık Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü, Bursa, Türkiye)

Sonay ONUR (Uludağ Üniversitesi, Mühendislik Mimarlık Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü, Bursa, Türkiye)

Uludağ Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi

2 0

Yıl: 2014 Cilt: 19 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 47 - 57 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

SIĞ GÖLLERDE SU KALİTESİ DEĞERLENDİRMESİ, ULUABAT GÖLÜ ÖRNEĞİ

Öz:

Uluabat Gölü, Marmara Denizinin 20 km güneyinde, Bursa ili sınırları içerisinde merkezi konum olarak 400 10 kuzey enlemi ve 280 36 doğu boylamında yer almaktadır. Göl, sucul bitkiler, balık ve kuş varlıkları açısından ülkemizin zengin sığ göllerinden biridir. Aynı zamanda Ramsar ve Living Lakes Network tarafından tanınan uluslararası öneme sahip bir doğal yaşam alanıdır. Yapılan çalışmada Uluabat Gölü su kalitesi Haziran 2008-Mayıs 2009 dönemlerini kapsayan 12 aylık süreçte göl içerisinde belirlenen 8 farklı istasyonda aylık olarak izlenmiş ve parametrelerin bölgesel ve zamansal değişimleri irdelenmiştir. İzlenen parametreler pH, sıcaklık (T), elektriksel iletkenlik (EC), çözünmüş oksijen (ÇO), askıda katı madde (AKM), seki derinliği (SD), su derinliği (WL), nitrat azotu (NO3-N), toplam azot (TN), fosfat fosforu (PO4-P), toplam fosfor (TP), alkalinite, kimyasal oksijen ihtiyacı (KOI) ve klorofil-a (Chl-a) dır. Çalışma sonucunda, parametrelerin konsantrasyonlarının bölgesel olarak özellikle 1., 4., 5. ve 8. istasyonların bulunduğu bölgelerde ve zamansal olarak da genellikle yaz aylarında yüksek seviyelerde olduğu tespit edilmiştir. Varyans analiz sonuçlarına göre ise AKM ve NO3-N dışındaki tüm parametrelerin bölgesel ve zamansal değişimlerinin önemli olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelime:

Evaluation of Water Quality in Shallow Lakes, Case Study of Lake Uluabat

Öz:

Lake Uluabat, located 20 km south of the Marmara Sea, between 42° 12'North latitude, 28° 40' East longitude and is located in the province of Bursa. The Lake is one of the richest lakes in terms of aquatic plants besides fish and bird populations in Turkey. In this study, water quality of the Lake was monitored from June 2008 to May 2009 during the 12 month period with the samples taken from 8 points in the lake and spatial and temporal variations of the parameters were examined. pH, temperature (T), electrical conductivity (EC), dissolved oxygen (DO), suspended solids (SS), secchi depth (SD), water level (WL), nitrate nitrogen (NO3-N), total nitrogen (TN), phosphate-phosphorus (PO4-P), total phosphorus (TP), alkalinity, chemical oxygen demand (COD) and chlorophyll-a (Chl-a) were the monitoring parameters. As a result, concentrations of the parameters were found at high levels especially the 1st, 4th, 5th, and 8th stations and temporally were found at high levels often in the summer. According to the results of analysis of variance, regional and temporal variations of all parameters were found important except SS and NO3-N.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Akdeniz, S. (2005). Uluabat Gölü Su kalitesinin Değerlendirilmesi ve Coğrafi Bilgi Sistemi Ortamında Analizi, Yüksek Lisans Tezi, UÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
2. Akdeniz, S., Karaer, F., Katip, A. ve Aksoy, E. (2011). A GIS-based Method for Shallow Lake Eutrophication Assessment. J. Bıol. Envıron. Scı., 2011, 5(15), 195-202.
3. Aksoy, E., ve Özsoy, G. (2002). Investigation of multitemporal and use/cover and shoreline changes of the Uluabat Lake Ramsar site using RS and GIS. International Conference on Sustainable Land Use and Management, Çanakkale, Turkey, 13 October 2002.
4. Anonim (2007). Uluabat Gölü Sulakalan Yönetim Planı (2003-2007-2011), Bursa İl Çevre ve Orman Müdürlüğü, Doğa Koruma ve Milli Parklar Şube Müdürlüğü, 172s.
5. Anonim (2011). Uluabat Gölü Su Kalitesinin Modellenmesinde Ağır Metal ve Bazı İz Elementlerin Değerlendirilmesi, Tübitak Projesi. Proje Yürütücüsü: Prof. Dr. Feza Karaer, Proje No: 107Y278. Aralık 2011, Bursa.
6. APHA (1998). Standard Methods for the examination of water and waste water. American Public Health Association, 20th Edition. Washington, D. C.
7. Barlas, N., Akbulut, N. ve Aydoğan, M. (2005). Assessment of Heavy Metal Residiues in the Sediment and Water Samples of Uluabat Lake, Turkey. Bull. Environ. Contam. Toxicol. 74, 286-293.
8. Bremner, J.M., Mulvaney, C.S. (1982). Nitrogen-Total, Methods of Soil Analysis, Chemical and microbiological Properties. Agronomy Monograph vol 2, 2nd edition. ASA-SSSA. Madison, Wisconsin, USA, 595-622, 1982.
9. Chowdhury, M., ve Al Bakri, D. (2006). Diffusive nutrient flux at the sediment-water interface in Suma Park Reservoir, Australia. Hydrological Sciences Journal 51 (1), 144156.
10. Dalkıran, N., Karacaoğlu, D., Dere, Ş., Şentürk, E., Torunoğlu, T. (2006). Factors affecting the current status of a eutrophic shallow lake (Lake Uluabat, Turkey): Relationships between water physical and chemical variables. Chemistry and Ecology 22, 279298.
11. Elmacı, A., Teksoy, A., Topaç, F.O., Özengin, N., Kurtoğlu, S. ve Başkaya, H.S. (2007). Assessment of Heavy Metals in Lake Uluabat, Turkey. African Journal of Biotechnology 6 (19), 2236-2244.
12. Elmacı, A., Topaç, F.O., Teksoy, A., Özengin, N. ve Başkaya, H.S. (2010). Uluabat Gölü Fizikokimyasal Özelliklerinin Yönetmelikler Çerçevesinde Değerlendirilmesi. Uludağ University Journal of The Faculty of Engineering and Architecture, 15(1), s: 149-157.
13. Hejzlar, J. ve V. Vyhnalek (1998). Longitudinal heterogeneitiy of phosphorus and phytoplankton concentrations in deep-valley reservoirs. International Review of Hydrobiology 83, 139-146.
14. İleri, S. (2010). Uluabat Gölü Su ve Sediment Kalitesinin Fiziko-Kimyasal Parametreler Açısından Değerlendirilmesi ve Coğrafi Bilgi Sistemi Ortamında Analizlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, UÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
15. Katip, A. (2010). Uluabat Gölü Su Kalitesinin İzlenmesi, Doktora Tezi, UÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
16. Katip, A. ve Karaer, F. (2011). Uluabat Gölü Su Kalitesinin Türk Mevzuatına ve Uluslar arası Kriterlere Göre Değerlendirilmesi. Uludağ University Journal of The Faculty of Engineering and Architecture, 16(2), s: 25-34, 2011.
17. Kazancı, N., Leroy, S., Öncel, S., Ileri, Ö., Toprak, Ö., Costa, P., Sayılı, S., Turgut, C., Kibar, M. (2010). Wind control on the accumulation of heavy metals in sediment of Lake Uluabat, Anatolia, Turkey. Journal of Paleolimnology 43, 89110.
18. Kurtoğlu, S. (2006). Uluabat Gölü Sedimentinde Bazı Kimyasal Parametrelerin ve Mevsimsel Değişimlerinin Araştırılması. Yüksek Lisans Tezi, UÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
19. Lai, X.J., Huang, Q., ve Jiang, J.H. (2012). Wetland inundation modeling of Dongting Lake using two dimensional hydrodynamic model on unstructured grids. Procedia Environmental Sciences 13, 1091 1098.
20. Liikanen, A., Murtoniemi, T., Tanskanen, H. (2002). Effects of temperature and oxygen availability on greenhouse gas and nutrient dynamics in sediment of a eutrophic mid-boreal lake. Biogeochemistry 59 (3), 269286.
21. Parsons, R.T. ve Strickland, J.D. (1963). Discussion of spectrofotometric determination of marine plantpigments with revised equations for as certaining chlorophyll and corotenoids. Journal of Marine Resources 21, 155-163.
22. Salihoğlu, G. ve Karaer, F. (2004). Ecological Risk Assessment and Problem Formulation for Lake Uluabat, a Ramsar State in Turkey. Environmental Management, Vol.33 (6), p: 899- 910.
23. Sarmaşık, S. (2012). Uluabat Gölü Hidrodinamik Modellemesi. Yüksek Lisans Tezi, UÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
24. Sarmaşık, S., Karaer, F., Katip, A., İleri, S., Aksoy, E. (2011). Uluabat Gölü Su ve Sedimentinde Bazı Ağır Metallerin Coğrafi Bilgi Sistemi ile Değerlendirilmesi, 9. Ulusal Çevre Mühendisliği Kongresi, Samsun, 5-8 Ekim 2011.
25. Singh, A.P., Srivastava P.C., Srivastava, P. (2008). Relationships of Heavy Metals in Natural Lake Waters with Physico-chemical Characteristics of Waters and Different Chemical Fractions of Metals in Sediments. Water Air Soil Pollut. 188 p: 181-193.
26. Søndegaard, M., J.P. Jensen, E. Jeppesen (1999). Internal phosphorus loading in shallow Danish lakes. Hydrobiologia 408/409, 145.
27. Søndegaard, M., J.P. Jensen, E. Jeppesen (2001). Retention and internal loading of phosphorus in shallow, eutrophic lakes. Scient. World J., 1, 427.
28. Spears, B.M., Carvalho, L., Perkins, R. (2008). Effects of light on sediment nutrient flux and water column nutrient stoichiometry in a shallow lake. Water Research 42 (45), 977986.
29. Ünlü, A., Çoban, F. ve Tunç, M.S. (2008). Hazar gölü su kalitesinin fiziksel ve inorganik kimyasal parametreler açısından incelenmesi. Gazi Üniv. Müh. Mim. Fak. Der. Cilt 23, No 1, 119-127.
30. Xia, J., Zhang, Y.Y. (2008). Water security in North China and countermeasure to climate change and human activities. Physics and Chemistry of the Earth 33, 359363.
31. Xu, L., Hua Li, Xinqiang L., Yuxin Y., Li Z., Xinyi C. (2012). Water quality parameters response to temperature change in small shallow lakes. Physics and Chemistry of the Earth 4748 (2012) 128134.
32. Yenilmez, F. ve Aksoy, A. (2007). Uluabat Gölü Su Kalitesinin Wasp7.2 Modeli Kullanılarak Değerlendirilmesi. 7. Ulusal Çevre Mühendisliği Kongresi, 24-27 Ekim, İzmir, 56-62.
33. Zhang, M., Xu, J., Xie, P. (2008). Nitrogen dynamics in large shallow eutrophic Lake Chaohu, China. Environmental Geology 55 (1), 18.
34. Zhou, Jie-xing, Wang, J., Wang, P., Hua, Y.，Liu, B., Li, J. (2012). Wavelet Analysis of Water Quality Changes in Dianchi Lake during the past 7a. Procedia Earth and Planetary Science 5 p: 280 288.

APA	İLERİ S, KARAER F, Katip A, ONUR S (2014). SIĞ GÖLLERDE SU KALİTESİ DEĞERLENDİRMESİ, ULUABAT GÖLÜ ÖRNEĞİ. , 47 - 57.
Chicago	İLERİ Saadet,KARAER FEZA,Katip Aslıhan,ONUR Sonay SIĞ GÖLLERDE SU KALİTESİ DEĞERLENDİRMESİ, ULUABAT GÖLÜ ÖRNEĞİ. (2014): 47 - 57.
MLA	İLERİ Saadet,KARAER FEZA,Katip Aslıhan,ONUR Sonay SIĞ GÖLLERDE SU KALİTESİ DEĞERLENDİRMESİ, ULUABAT GÖLÜ ÖRNEĞİ. , 2014, ss.47 - 57.
AMA	İLERİ S,KARAER F,Katip A,ONUR S SIĞ GÖLLERDE SU KALİTESİ DEĞERLENDİRMESİ, ULUABAT GÖLÜ ÖRNEĞİ. . 2014; 47 - 57.
Vancouver	İLERİ S,KARAER F,Katip A,ONUR S SIĞ GÖLLERDE SU KALİTESİ DEĞERLENDİRMESİ, ULUABAT GÖLÜ ÖRNEĞİ. . 2014; 47 - 57.
IEEE	İLERİ S,KARAER F,Katip A,ONUR S "SIĞ GÖLLERDE SU KALİTESİ DEĞERLENDİRMESİ, ULUABAT GÖLÜ ÖRNEĞİ." , ss.47 - 57, 2014.
ISNAD	İLERİ, Saadet vd. "SIĞ GÖLLERDE SU KALİTESİ DEĞERLENDİRMESİ, ULUABAT GÖLÜ ÖRNEĞİ". (2014), 47-57.

APA	İLERİ S, KARAER F, Katip A, ONUR S (2014). SIĞ GÖLLERDE SU KALİTESİ DEĞERLENDİRMESİ, ULUABAT GÖLÜ ÖRNEĞİ. Uludağ Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi, 19(1), 47 - 57.
Chicago	İLERİ Saadet,KARAER FEZA,Katip Aslıhan,ONUR Sonay SIĞ GÖLLERDE SU KALİTESİ DEĞERLENDİRMESİ, ULUABAT GÖLÜ ÖRNEĞİ. Uludağ Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi 19, no.1 (2014): 47 - 57.
MLA	İLERİ Saadet,KARAER FEZA,Katip Aslıhan,ONUR Sonay SIĞ GÖLLERDE SU KALİTESİ DEĞERLENDİRMESİ, ULUABAT GÖLÜ ÖRNEĞİ. Uludağ Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi, vol.19, no.1, 2014, ss.47 - 57.
AMA	İLERİ S,KARAER F,Katip A,ONUR S SIĞ GÖLLERDE SU KALİTESİ DEĞERLENDİRMESİ, ULUABAT GÖLÜ ÖRNEĞİ. Uludağ Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi. 2014; 19(1): 47 - 57.
Vancouver	İLERİ S,KARAER F,Katip A,ONUR S SIĞ GÖLLERDE SU KALİTESİ DEĞERLENDİRMESİ, ULUABAT GÖLÜ ÖRNEĞİ. Uludağ Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi. 2014; 19(1): 47 - 57.
IEEE	İLERİ S,KARAER F,Katip A,ONUR S "SIĞ GÖLLERDE SU KALİTESİ DEĞERLENDİRMESİ, ULUABAT GÖLÜ ÖRNEĞİ." Uludağ Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi, 19, ss.47 - 57, 2014.
ISNAD	İLERİ, Saadet vd. "SIĞ GÖLLERDE SU KALİTESİ DEĞERLENDİRMESİ, ULUABAT GÖLÜ ÖRNEĞİ". Uludağ Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi 19/1 (2014), 47-57.