Yıl: 2015 Cilt: 4 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 1320 - 1338 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

VATANDAŞLIK VE DEMOKRASİ EĞİTİMİNDE MASAL KULLANIMI

Öz:
Türk halk edebiyatının kapsamına giren anonim türler, geçmiştengünümüze kültürel etkileşimi ve iletişimi sağlayan bir köprü işlevindedir.Anonim halk edebiyatının nesir türlerinden biri olan ve halk arasında en çokilgi görenlerinden birisi de masallardır. Evrensel bir anlatı türü olan vemuhtevasında toplumların kültürel zenginliklerini barındıran masallar,yüzyıllar boyu gerek sözlü ve gerekse yazılı kültür ortamı içerisinde gelişmiş,daha sonra elektronik kültür ortamına aktarılmış ve işlevselliğinikaybetmeden günümüze intikal etmiştir. Halk biliminin bir bilim dalı olarakakademik hayattaki yerini almasıyla birlikte Türkiyede masallar üzerineyapılan çalışmaların artmaya başladığını söyleyebiliriz. Çok kültürlütoplumlarda ortak değerlerin ön plana çıkarılmasının toplumsal barış vehuzur adına önemi büyüktür. Bu anlamda masallar, toplumlar arasındakimüşterek unsurları tespit etmede önemli bir rol üstlenirler. Bunun yanındatoplumun genelinde kabul gören değerlerin bir anda ortaya çıkmadığı,bunların özellikle yaşça büyük olan bireyler tarafından yeni nesillereaktarıldığı ve öğretildiği düşünüldüğünde, masalların değerlerinaktarılmasında ne kadar önemli olduğu anlaşılacaktır. Yardımseverlik,doğruluk, bencil olmamak, yalan söylememek, misafirperverlik, büyükleresaygı, anne ve babaya saygı, fedakârlık, cömertlik, iyilik, açgözlü olmamak,paylaşmak ve adil olmak değerlerinin Naki Tezelin derlemiş olduğumasallar aracılığıyla verilebileceği görülmektedir. Bu değerlerin masallararacılığıyla öğretilmesi öğrencileri hem doğru vatandaş olma yolundayetiştirecek, hem de millî ve manevi açıdan geçmişiyle kopuk olmayannesillerin yetişmesine öncülük edecektir. Bu çalışmanın kapsamına girenmasal metinleri Naki Tezelin iki ciltten oluşan ve ilk baskısı 1971 yılındaMillî Eğitim Basımevi tarafından gerçekleştirilip Türk Kültürü KaynakEserleri dizisi için hazırlanmış olan Türk Masalları adlı kitabındanseçilmiştir. Çalışma kapsamında seçilen masallar nitel araştırma türlerindenbiri olan ölçüt örnekleme kullanılarak belirlenmiştir. Bu çalışmada örneklemseçiminde ele alınacak olan ölçütler araştırmacılar tarafından belirlenmiştir.Buna göre, söz konusu eserde yer alan üç masalın Vatandaşlık ve DemokrasiEğitimi ders kitabında verilmesi planlanan değerlerden en az iki değeriiçeriyor olması temel ölçüt olarak alınmıştır. Masallar araştırmacılartarafından farklı zamanlarda ve farklı mekânlarda okunmuş, içerdiği değerlernot edilmiş ve daha sonra bu notlar bir araya getirilerek her iki araştırmacınınüzerinde uzlaştığı ortak değerlerin bulunduğu masallar çalışmaya dâhiledilmiştir.
Anahtar Kelime:

Konular: Folklor Tarih Kültürel Çalışmalar Müzik Antropoloji Edebiyat Sanat

USE OF TALES IN CITIZENSHIP AND DEMOCRACY EDUCATION

Öz:
Anonymous Turkish folk stories play an important role in creating acultural interaction of the past and present. Tales are among the mostappealing anonymous folk literature types. Tales are also universal oralnarrative contents that represent the cultural heritage of societies and havedeveloped orally and in written over time. The last phase was to transferthose tales into electronic platforms and keep their functionality they havesince the old times. We can say that the number of academic works on talesin Turkey has increased after accepting folklore as a scientific discipline. Inthis regard, we believe that highlighting the common values in a multiculturalsociety has an important role on keeping social stability and peace. The talescan be effectively used in identifying those common values in suchcommunities. Besides, if we think that socially accepted values are notexisted suddenly and transferred to the next generations by the older people,the importance of the tales might be understood easily in transferringcommon values. In this study, we show that the values such as benevolence,righteousness, not to be selfish, not to lie, hospitality, respect for elders andparents, sacrifice, generosity, kindness, sharing and justice can be taught tostudents by using the tales compiled and transferred by Naki Tezel. Teachingthose values through the tales selected in this study will train students inbecoming good citizens and lead to the growth of generations that are notdisconnected from their histories. The tales selected for our study were takenfrom the book titled Turkish Tales by Naki Tezel prepared for TurkishCulture Source Materials series published by National Education Press in1971. The tales were selected by using criterion sampling method which isamong the methods of qualitative studies. The criteria for selecting theappropriate tales were selected by the authors. In this sense, the main criteriawas to have tales containing at least two value judgements given inCitizenship and democracy education textbook. The tales were read by theresearchers in different places. The researchers, then came together andcompared their findings. Then, the researchers gave the final decisions aboutwhich tales should be selected.
Anahtar Kelime:

Konular: Folklor Tarih Kültürel Çalışmalar Müzik Antropoloji Edebiyat Sanat
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • AKBAŞ, O (2004). Türk Millî Eğitim Sisteminin Duyuşsal Amaçlarının (Değerlerinin) İlköğretim II. Kademedeki Gerçekleşme Derecesinin Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
  • AKYÜZ, Y. (1982). Türk Eğitim Tarihi. Ankara: Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları.
  • ASLAN, F. (2011). Sanal kültür ortamında güncellenen Nasreddin hoca fıkraları, Turkish Studies, 6(4).
  • ASLAN, F. (2013). Naki Tezel'in İstanbul'dan derlediği masallar. İstanbul; Bilge Kültür Sanat. ASLAN, M. (2009). Değerler eğitiminde kahramanlardan yararlanma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Tokat: Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • AŞAN, E. (2013). İlköğretim vatandaşlık ve demokrasi eğitimi dersi 8.sını f ders kitabı. Ankara: Ekoyay.
  • BAŞARAN, T. (2007). İlköğretim okullarında vatandaşlık ve insan hakları eğitimi programının uygulanışına ilişkin sosyal bilgiler öğretmenlerinin görüşleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Edirne: Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • BERNS, R.M. (2010). Child, family, school, community: Socialization and support. Wadsworth: Cengage Learning.
  • BORATAV, P.N. (1999). 100 Soruda türk halk edebiyatı (9. Baskı), İstanbul: Gerçek Yayınevi.
  • BREUER, J. T., and GREENOUGH, W. T. (2001). The subtle science of how experience affects the brain. In D.B. Bilay, J. T. Brown, F. J. Symons, and J. W. Lichman Eds.), Critical thinking about critical periods (pp. 209-221). Baltimore: Brookes Publishing.
  • BUGENTAL, D. B., and GRUSEC, J. E. (2006). Socialization theory. In N. Eisenberg (Eds.), Handbook of Child Psychology: Social, emotional, and personality development (pp. 366-428). NY: Wiley
  • BROCKELMANN, C. (1960). Mesel, Masal. İçinde İslam Ansiklopedisi. (Cilt 8, s.120) Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı.
  • CEBECİ, A. (2005). İlköğretim din kültürü ve ahlâk bilgisi derslerinde ahlâkî değerlerin eğitimi ve öğretimi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bursa: Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • CHENG, H. and FURNHAM, A. (2004). Perceived parental rearing style, self- esteem and self- criticism as predictors of happiness. Journal of Happiness Studies, 5, 1-21.
  • ÇAĞLAR, A. (1999). 75. yılında Cumhuriyet'in ilköğretim birikimi. İçinde: Fatma Gök. ed. 75 Yılda Eğitim. İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları. ÇIBLAK, N. (2008). Teknoloji çağında kültürel miras olan masalların korunması. Türklük Bilimi Araştırmaları.
  • DEVELLİOĞLU, F. (2008). Osmanlıca-Türkçe ansiklopedik lügat, Ankara.
  • DİLMAÇ, B. (1999). İlköğretim öğrencilerine insani değerler eğitimi verilmesi ve ahlaki olgunluk ölçeği ile eğitimin sınanması. İstanbul: Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü,
  • DODGE, K. A., and PETTİT, G. S. (2003). A biopsychosocial model of the development of chronic conduct problems in adolescence. Developmental Psychology, 39, 349-371.
  • EKŞİ, H. (2003). Temel İnsani Değerlerin Kazanılmasında Bir Yaklaşım: Karakter Eğitimi Programları. Değerler Eğitimi Dergisi. 1(1), 79-96.
  • EYUBOĞLU, İ.Z. (2004). Türk dilinin etimoloji sözlüğü, İstanbul: Sosyal Yayınlar.
  • GÜNAY, U. (1975). Elazığ masalları (inceleme), Erzurum: Atatürk Üniversitesi Basımevi. HALSTEAD, J. M ve Taylor, J. M (2000). Learning and Teaching about Values: a review of recent research. Cambridge Journal of Education, Vol. 30, No.2. (169-202).
  • İŞCAN, C. D. (2007). İlköğretim düzeyinde değerler eğitimi programının etkililiği. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü.
  • KESKİN, Y. (2008). Türkiye'de sosyal bilgiler öğretim programlarında değerler eğitimi: Tarihsel gelişim, 1998 ve 2004 programlarının etkililiğinin araştırılması. Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
  • KESMECİ, A. M. (2012). Masalların yeni icra ortamı olarak internet siteleri Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • MEB. (2006). İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi Programı. Ankara: MEB Yayınları.
  • MEB. (2010). İlköğretim vatandaşlık ve demokrasi eğitimi dersi (8. Sını f) öğretim programı. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
  • MEB. (2010). Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı, 2010/53 sayılı Genelge, Ankara.
  • MICHAELIS, U. J. (1988). Social Studies for Children (A Guide to Basic Instruction) (Ninth Edition) New Jersey: Prentice Hall Inc.
  • NAYLOR, D. T. ve DIEM, R. (1987). Elementary and Middle School Social Studies. New York: Random House.
  • ÖZKIRIMLI, A. (1984). Türk edebiyatı ansiklopedisi, (Cilt 3, 3. Baskı). İstanbul, Cem Yayınevi.
  • SAKAOĞLU, S. (1999). Masal araştırmaları, Ankara: Akçağ Yayınları.
  • SAKAOĞLU, N. (2003). Osmanlı'dan Günümüze Eğitim Tarihi. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
  • SEVER, M. (1994). Türk edebiyatında etiolojik (neden-sonuç açıklayıcı) hayvan masalları, Millî Folklor,3(24), 45-47.
  • SEYİDOĞLU, B. (1986). Masal. İçinde Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi. (Cilt 6, s. 149) İstanbul: Dergâh Yayınları.
  • ŞİMŞEK, E. (2001). Yukarıçukurova masallarında moti f ve tip araştırması, (Cilt. 1) Ankara: Kültür Bakanlığı Yay.
  • TEZEL, N. (1969). Türk halk bilmeceleri. Ankara: Millî Eğitim Basımevi.
  • TEZEL, N. (2009). Türk masalları (4. Baskı). İstanbul: Bilge Kültür Sanat.
  • TÜRKÇE SÖZLÜK. (2005). Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. (2004). Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları: Ankara.
  • ÜSTEL, F. (2005). Makbul Vatandaşın Peşinde. İstanbul: İletisim Yayınları.
  • WYNNE, E. (1989). Transmitting traditional values in contemporary schools. In moral development and character education, edited by Larry P. Nucci. Berkeley, CA: Mc Cutchan.
  • YILDIRIM, A ve ŞİMŞEK, H (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
  • YİĞİT, M. F. (2014). Çokkültürlü toplumlarda değer yargıları, vatandaşlık ve demokrasi eğitimi: Türkiye Örneği. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
  • YİĞİT, M. F. ve TARMAN, B. (2013). The Impact of Social Media on Globalization, Democratization and Participative Citizenship. Journal of Social Science Education, 12(1), 75-80.
APA YİĞİT M, KESMECİ A (2015). VATANDAŞLIK VE DEMOKRASİ EĞİTİMİNDE MASAL KULLANIMI. , 1320 - 1338.
Chicago YİĞİT Mehmet Fatih,KESMECİ Ahmet Musab VATANDAŞLIK VE DEMOKRASİ EĞİTİMİNDE MASAL KULLANIMI. (2015): 1320 - 1338.
MLA YİĞİT Mehmet Fatih,KESMECİ Ahmet Musab VATANDAŞLIK VE DEMOKRASİ EĞİTİMİNDE MASAL KULLANIMI. , 2015, ss.1320 - 1338.
AMA YİĞİT M,KESMECİ A VATANDAŞLIK VE DEMOKRASİ EĞİTİMİNDE MASAL KULLANIMI. . 2015; 1320 - 1338.
Vancouver YİĞİT M,KESMECİ A VATANDAŞLIK VE DEMOKRASİ EĞİTİMİNDE MASAL KULLANIMI. . 2015; 1320 - 1338.
IEEE YİĞİT M,KESMECİ A "VATANDAŞLIK VE DEMOKRASİ EĞİTİMİNDE MASAL KULLANIMI." , ss.1320 - 1338, 2015.
ISNAD YİĞİT, Mehmet Fatih - KESMECİ, Ahmet Musab. "VATANDAŞLIK VE DEMOKRASİ EĞİTİMİNDE MASAL KULLANIMI". (2015), 1320-1338.
APA YİĞİT M, KESMECİ A (2015). VATANDAŞLIK VE DEMOKRASİ EĞİTİMİNDE MASAL KULLANIMI. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 4(3), 1320 - 1338.
Chicago YİĞİT Mehmet Fatih,KESMECİ Ahmet Musab VATANDAŞLIK VE DEMOKRASİ EĞİTİMİNDE MASAL KULLANIMI. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi 4, no.3 (2015): 1320 - 1338.
MLA YİĞİT Mehmet Fatih,KESMECİ Ahmet Musab VATANDAŞLIK VE DEMOKRASİ EĞİTİMİNDE MASAL KULLANIMI. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, vol.4, no.3, 2015, ss.1320 - 1338.
AMA YİĞİT M,KESMECİ A VATANDAŞLIK VE DEMOKRASİ EĞİTİMİNDE MASAL KULLANIMI. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi. 2015; 4(3): 1320 - 1338.
Vancouver YİĞİT M,KESMECİ A VATANDAŞLIK VE DEMOKRASİ EĞİTİMİNDE MASAL KULLANIMI. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi. 2015; 4(3): 1320 - 1338.
IEEE YİĞİT M,KESMECİ A "VATANDAŞLIK VE DEMOKRASİ EĞİTİMİNDE MASAL KULLANIMI." Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 4, ss.1320 - 1338, 2015.
ISNAD YİĞİT, Mehmet Fatih - KESMECİ, Ahmet Musab. "VATANDAŞLIK VE DEMOKRASİ EĞİTİMİNDE MASAL KULLANIMI". Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi 4/3 (2015), 1320-1338.